نمونه سوالات تستی فصل 1 فارسی یازدهم همراه با جواب تشریحی

آرزو، خوشبختی، مردانگی، سبک

بدنامی، روی آوردن، جوان مردی، سبک

حرمت، خوشبختی، غیرت، سنگین

بی آبرویی، نیک بختی، شرک، سنگین

سنایی - نثر

سعدی - منظوم

جامی - نثر

سنایی - منظوم

غم خوردن                    

تحمل کردن                         

نفس کشیدن                     

حسرت خوردن

به سر بردن کنایه از سپری کردن است.

بیت دارای دو جمله سه جزیی با مفعول است.

مفعول جمله دوم به قرینه لفظی حذف شده است.

زندگانی نقش مفعول دارد.

انسان های خسیس و لعیم

انسان های پست فطرت

انسان های عاقل و دانا

انسان های ثروتمند و دارا

نالۀ دختران و گریۀ زنان، گویی بر آسمان آن نقش بسته اند.

هنوز کوه حرا، آخرین شعاع آفتاب را بر فرق خود دارد.

مورچگانی که حیاتشان نسبت به ما از نسبت حیات ما به کائنات درازتر است.

بالاي سرش تلألؤ ستارگان بود و نگاه ماه

پارسا باش و نسبت از خود کن  /   پارسا زادگی ادب نبود

چو کنعان را طبیعت بی هنر بود  /  پیمبر زادگی قدرش نیفزود

نباید کند جز که نام نکو  /   خردمند زین زیستن آرزو

هنر بنماي اگر داري نه گوهر  /  گل از خار است و ابراهیم از آزر

یک                               

دو                              

سه                               

چهار

چو باد از خرمن دونان ربودن خوشه اي تا چند ز همّت توشه اي بردار و خود تخمی بکار آخر

ما خوشه چین خرمن اصحاب دونیم باري نگاه کن اي خداوند خرمنی

به سعی خود نتوان بُرد پی به گوهر مقصود خیال بود که این کار بی حواله برآید

پادشاهی چه عجب گر ز تو درویشان را نظر مرحمت و چشم رعایت باشد

طاق و رواق مدرسه و قیل و قال علم در راه جام و ساقی مه رو نهاده ایم

جز افسون و افسانه نبود جهان که بستند چشمِ خشایارها

گوهر مخزن اسرار همان است که بود حُقّۀ مِهر بدان مُهر و نشان است که بود

وان که گیسوي تو را دستم تطاول آموخت هم تواند کرمش داد من مسکین داد

همه عمر برندارم سر از این خمار مستی   که هنوز من نبودم که تو در دلم نشستی

نه این زمان دل حافظ در آتش طلب   است که داغدار ازل همچو لالۀ خودروست

پیش از آب و گل من در دل من مهر تو   بود با خود آوردم از آن جا نه به خود بربستم

حدیث روضه نگویم گل بهشت نبویم   جمال حور نجویم دوان به سوي تو باشم

هستی هر چه نام هستی دارد بدوست

جهان را بلندي و پستی تویی

هست کننده از نیستی و نیست کننده پس از هستی

بی ادب محروم شد از لطف رب

مبالغه

کنایه

تشبیه

حس آمیزی

نفر

اعضای بدن

بدن

عقل

از آن رنگ رخم خون در دل افتاد    وزین گلشن به خارم مبتلا کرد

من که قول ناصحان را خواندمی قول رباب    گوشمالی دیدم از هجران که اینم پند بس

تو را چنانکه تویی هر نظر کجا بیند    به قدر دانش خود هر کسی کند ادرك

پنهان به حاسدم به خودم خوان که منعمان    خیر نهان براي رضاي خدا کنند

چهار مقاله

جوامع الحکایات

قابوس نامه

کلیله و دمنه

روبه: مشبّهٌ به

چو در مصراع دوم: ادات تشبیه

به وامانده سیر : وجه شبه

شیر: مشبه

جمال یار کند جلوه در دل پاکان / خوشا دلی که جو آیینه بی‌غش افتاده است

گر دست سائلی به عصایی گرفته‌ای / در تکیه‌گاه خلد به دولت سریر توست

تقصیر ساده‌لوحی آیینه دل است / نقشی گر از بساط جهان دلپذیر توست

ز گریه مردم چشمم نشسته در خون است / ببین که در طلبت حال مردمان چون است

یقین، مرد را دیده، بیننده کرد (یقین و اطمینان، دیدهٔ مرد را بینا کرد.)

زَنَخدان فرو برد چندی به جیب (از کار باز ایستاد.)

کَرَم ورزد آن سر که مغزی در اوست (انسان فهیم، بخشنده نیز هست.)

یکی روبهی دید بی دست و پای (بی دست و پای، کنایه از ناتوان و بی عرضه است.)

ماهم این هفته برون رفت و به چشمم سالی است *** حال هجران تو چه دانی که چه مشکل حالیست

مسن پیر سال و ماه نیم یار بی وفاست *** بر من چو عمر می‌گذرد پیر از آن شدم

جلوه گاه رخ او دیده‌ی من تنها نیست *** ماه و خورشید همین آینه می‌گردانند

از روی تو ماه آسمان را *** شرم آمد و شد هلال باریک

مرا نان ده و کفش بر سر بزن

از تو حرکت، از خدا برکت

هر آن‌کس که دندان دهد نان دهد

تو نیکی می‌کن و در دجله انداز / که ایــزد در بیابانت دهد باز

چه جای شکر و شکایت ز نقش نیک و بد است / چـــو بـــر صحــیفۀ هستی رقم نخواهد ماند

هــــر چیــز که هســـت آن چنـــان می‌باید / آن چــــیز کــــه آن چنان نمــی‌بـاید نیست

تــــــوان دانـــست عــــالم را بـــه غایــت / بدیــــــن تــــــرتـیب از اول تا نـــــهایـت

دارنده چو تــرکیب طبایـع (سرشت‌ها) آراست / بــاز از چـــه سبب فکــندش اندر کم و کاست

خداونـد نام و خـــداوند جـــای / خـــــداوند روزی دهِ ره‌نمــــای

سپهــر و زمان و زمین آنِ اوست / کـم و بیش گیتی به فرمان اوست

از اوی است گردون گردان به پای / هـم اوی است بر نیکویی رهنمای

از اوی است پیــدا مکان و زمـان / پـــیِ مــور بــر هسـتی او نشان

چشم‌های مرد او را به یقین رساند و آن مرد به خداوند تکیه کرد.

آن‌چه مرد دیده بود موجب یقین او شد و باعث شد به خدا تکیه کند.

یقین و اعتماد به روزی‌رسان بودن خدا، چشم مرد را بینا کرد و موجب تکیه‌ی او به خدا شد.

مرد یقین یافت که خدا روزی دهنده است، آگاه شد و فقط به خدا توکّل کرد.

تکـیه بر عقـل خود و فرهنگ خویش / بودمـــان تا ایـن بلا آمـــد به پیش

هر کو عمل نکرد و عنایت امید داشت / دانه نکاشت ابله و دخل انتظار داشت

بـــزرگی رســـاند به محتـــاج خـیر / کـــه تــرسد که محتاج گردد به غیر

به کـــارهای گران مرد کاریده فرست / که شیـــر شرزه درآرد به زیر خمّ کمند

با لطف بهارت دل چون برگ چــرا لرزد / ترســد که خــزان آیـد آرد دغلی دیگر (مکر)

ساقی بیا که هاتف غیبم به مژده گفت / با درد صبــر کــن که دوا می‌فرستمت (نهان)

ید بیضا و عصایی شده ثعبان رسـدش / جملگی تشنه دلان قـوّت از او می‌یابند (طعام)

میــدان تــو بــی‌کس است بنـشین / شــوریده ســری بس است بنشیــن (آشفته)

عتاب یار پری‌چهره عاشقــــانه بکش / کــه یک کرشمه تلافی صــد جفا بکند

اگـــر یــک روز با دلبــر خوری نوش / کنـــی تیمـــار صـــد سـاله فراموش

آسایش است رنج کشیدن به بوی آنک / روزی طبــیب بــر ســر بیمــار بگذرد

حاشا که من از دست جفــای تو بنالم / بیداد لطیفان همه لطفا است و کرامت

فخری که از وسیلت دون همتی رسد *** گر نام و ننگ داری از ان فخر، عار دار

صورت بی صورت بی حد غیب *** ز آینۀ دل تافت بر موسی ز جیب

یکی روبهی دید بی دست و پای *** فرو ماند در لطف و صنع خدای

حافظ خلوت نشین دوش به میخانه شد *** از سر پیمان برفت با سر پیمانه شد

استعاره

مجاز

تلمیح

جناس

دوستان را که به عمری فرا چنگ آرند؛ نشاید که به یک دم بیازارند.

دوست را زود دشمن توان کرد؛ اما دشمن را دوست گردانیدن، دشوار بود.

دوستان در زندان به کار آیند که بر سفره، دشمنان هم دوست نمایند.

دوست آن است که با تو راست گوید، نه آن که دروغ تو را راست انگارد.

یا دل به ما دهی چون دل ما به دست توست / یا مهر خویشــتن ز دل ما به در بـری

ای بــــرق اگـــر به گـوشۀ آن بام بگذری / آنجا کـــه باد زهـــره ندارد خبر بری

ای مــرغ اگر پری به ســــر کـوی آن صنم / پیغــام دوستــان برسانی بدان پری

باز آی کـــز صبـــوری و دوری بســوختیم / ای غایــب از نــظر که به مـعنی برابر

و ما حقِّ این نعمت تندرستی که بازیافتیم، لَختی گذارده باشیم.

و به کران رود هیرمند رفت با بازان و یوزان و حشم و ندیمان و مطربان.

 و بر من پوشیده است که آن غزوها بر طریق سنّت مصطفی هست یا نه.

و از بسیاری نُکت، چیزی که در او کراهیَتی نبود، می‌فرستاد فرودِ سرای، به دست من.

ترسو

آشفته حال

فقیر

بیمار

خدا را بر آن بنده بخشایش است *** که خلق از وجودش در آسایش است

بگیر ای جوان دست درویش پیر *** نه خود را بیفکن که دستم بگیر

کرم ورزد آن کس که مغزی در اوست *** که دون همتانند بی مغز و پوست

برو شیر درنده باش ای دغل *** مینداز خود را چو روباه شل

تلاش خوب است هر چند به نتیجه رسد

بی‌تأثیری قدرت در کسب روزی

مقدّر بودن روزی

تأکید بر روزی رسانی پروردگار

مفعول- نهاد- قید- متمم

متمم- مفعول- متمم- متمم

مفعول- مفعول- مسند- قید

متمم- مسند- متمم- متمم

گل از شوق تو خندان در بهار است از آنش رنگ‌های بی‌شمار است

خواست کزان ورطه، قدم درکشد خویشتن از حادثه، برتر کشد

بلندی از آن یافت کاو پست شد در نیستی کوفت تا هست شد

گل به همه رنگ و برازندگی می‌کند از پرتو من زندگی

برو شیر درنده باش ای دغل / مینداز خود را چو روباه شل

چنان سعی کن کز تو ماند چو شیر / چه باشی چو روبه به وامانده سیر

بخور تا توانی به بازوی خویش / که سعیت بود در ترازوی خویش

 بگیر ای جوان دستِ درویشِ پیر / نه خود را بیفکن که دستم بگیر

پاسخ:۴

ای گـــدایان خـرابات، خدا یار شماست / چـــشم انعـــام مــداریـد زِ انعامی چند

خـــــرّم تــنِ او که چــــــون روانش / از تــــــن بـــرود، ســــخن روان است

گر آمدم به کوی تو چندان غریب نیست / چون من در آن دیار هزاران غریب هست

نالـم به دل چــو نای من اندر حصار نای / پستــی گــرفت همّت من زین بلند جای

گل

لب

بلبل

بوتیمار

بار دگر گر به سوی کوی دوست

دگر روز باز اتفاق افتاد

دیگر روز، برای تفرّج، به بوستان رفت

مراد خویش دگر باره من نخواهم خواست