حد وسط و دوشرط آن

به جزء مشترک میان دو قضیه « حد وسط »می گویند.پس از حذف کردن حدوسط،موضوع نتیجه از مقدمه اول و محمول آن از مقدمه دوم به دست می آید.

به مثالهای زیر توجه کنید:

شرط اول برای نتیجه گیری صحیح از دو قضیه حملی، تکرار حد وسط )به هورت لفظی و معنایی( است تا دو قضیه با یکدیگر ارتباط پیدا کنند.

در صورتی که از قیاسی که حد وسط در آن تکرار نشده است، نتیجه گیری شود، فرد دچار مغالطه « عدم تکرار حد وسط»می شود.

 در مثال 1 «اشتراک لفظ»در کلمه شیرین باعث عدم تکرار حد وسط شده است.

 در مثال 2 (محمول قضیه اول ، «دارای موش» است؛ اما موضوع قضیه دوم « موش « است بنابراین حد وسط عیناً تکرار نشده است.

 در مثال 3 محمول قضیه اول « از آب » است و موضوع قضیه دوم « آب »است بدین جهت در اینجا نیز حد وسط به صورت یکسان تکرارنشده است.

 توضیح ساده : حد وسط باید دو شرط داشته باشد :

 حدوسط به یک معنا باشند. اگر حد وسط دارای بیش از یک معنا بود، مغالطه اشتراک لفظ صورت گرفته و حد وسط نداریم

حدوسط عین هم باشد(معمولا نشانه های آن وجود حرف اضافه « از» و« دارای » است)

 علت عدم تکرار حد وسط در استدلال های زیر را بیان کنید :

 الف) شاخه ها برگ دارند. دفترچه یادداشت برگ دارد؛ پس: شاخه ها دفترچه یادداشت هستند.

 بین معنی برگ در دو مقدمه تفاوت وجود دارد . در جمله اول برگ درخت و در جمله دوم برگه کاغذ منظور بوده است.

ب)سعدی انسان است .انسان پنج حرف دارد؛ پس سعدی پنج حرف دارد. در مقدمه اول منظور از انسان ، مصداق خارجی انسان است اما در مقدمه دوم منظور لفظ انسان است