مثال: لاتكتب ( ننویس «مفرد مذکر غایب» «بدون ضمیر بارز» «لانهی» ) در اصل این فعل مضارع در حالت عادی یعنی وقتی که خالی از هر گونه عوامل جازمه یا ناصبه یا جازمه باشند مرفوع است خود این فعل یعنی (تكتبُ) علامت رفع میگیرد اگر «لا» را برداریم چون فعل مضارع مرفوع است اما با آوردن حروف جازمه علامت رفع آن حذف و مجزوم می شود.
مثال: لَم يُصبِر (صبر نکرد) «مفرد مذکر غایب» «بدون ضمیر بارز» «لم جازمه» ) چون که یکی از ادوات جازمه سر این فعل آمده علامت رفع آن را به جزم تبدیل کرده است.
مثال: لم يذهبنَ (نرفتند) «جمع مونث غایب» چون که نون و فتحه آن جزء جمع مونث به حساب می آید پس حواستون باشه در اینجا یا در تستهای کنکور نگید که مفتوحه یا مجزوم به دلیل فلان کلمه چون که همیشه همیشه دو جمع مونث در مضارع مبنی بر فتح هستند چیزی که قواعد نحوی وضع کرده و هیچ حرفی یا اسمی اعراب این دو جمع مونث را در هیچ شرایطی تغییر نمیدهد فقط میتونیم بگویم اگر قرار باشد مجزوم باشد میگوییم محلا مجزوم یا اگر قرار باشد منصوب باشد می گوییم محلا مجزوم.
بسیار مهم: دو کلمه «لو» و «إذا» از ادات جزم به حساب می آیند با این تفاوت که فعل مضارع را جزم نمی دهند یعنی غیر عامل هستند و فقط معنای شرطی دارند.
مثال: لو تقومُ نقومُ(اگر می ایستادی، می ایستادم)
مثال: إذا أرتَ أن تكونَ أديباً تفننُ فی العلوم (اگر خواستی که ادیب باشی در علوم متخصص شو)
در بیشتر مواقع جواب شرط جمله اسمیه متشکل از مبتدا و خبر است چون که میبایست جواب شرط فعلیه باشد اما جمله اسمیه آورده شده اجست صلاحیت واب شرط قرار گرفتن را ندارد به همین خاطر واجب است که بر سر جمله اسمیه در جواب شرط فاء بیاید.
بسیار مهم: مراقب باشید اگر در جواب شرط فاء آمده مثل نمونه هایی که در بالا ذکر کردم هیچ تغییری در فعل مضارع ایجا نمیشود همون علامن ضمه یا رفع آن باقی می ماند.
وقتی ادوات شرط بر سر جمله ای بیاید که فعل شرط و جواب آن ماضی باشد، می توانیم فعل شرط را مضارع التزامی و جواب آن را مضارع اخباری ترجمه کنیم.
مَن فَكَّرَ قَبْلَ الْكَلَامِ، فَلْ خَطَؤُهُ.
هرکس پیش از سخن گفتن بیندیشد، خطایش کم میشود.
هرکس پیش از سخن گفتن اندیشید، خطایش کم شد.
نکته ترجمه ای: اگر فعل شرط و جواب شرط هر دو ماضی باشند هم به صوره ماضی ساده ترجمه می شوند و هم این که فعل شرط را مضارع التزامی و جواب شرط را مضارع اخباری ترجمه می کنند.
عيّن كلمة «من» شرطية (المپياد)
١. مَن يَلْتَزِمُ بآدابِ التَعلَّم ينجح
٢. مَن ذالذي يُقرضُ اللهُ حَسَناً يُضاعِفَه له
۳. مَن يخلق هذة العجائب ي العالم
۴. من أفضل الأعمال الكسب من حلال
پاسخ گزینه ۱
تحلیل گزینه ها
۱. کسی که به آداب تعلم و تربیت پایبند باشد موفق می شود.
* «مَن» از جمله اسماء شرطی است که دو فعل را جرم می دهد دو تا فعل هم موجودن (يلزم و ينجح)