از تشبیه و استعارة مصّرحه بلیغ تر و موثرتر است. زیرا ذهن برای فهم آن نیازمند دقّت ، تامّل و تالش بیشتری است و از این رو لذّت بیشتری می برد.
از استعارة مصّرحه اغراق بیشتری دارد زیرا در آن «مشبه»برتر از «مشبه به»انگاشته میشود و بارزترین ویژگی مشبه به ، به آن افزوده میگردد.
تفاوت نمودار استعارة مکنیّه / مصرّحه و تشبیه:
مشبه + مشبه به + ادات + وجه شبه
«مشبه به»به تنهایی
مشبه + یکی از لوازم یا ویژگی های مشبه به.
مثال های دیگر:
مثال
قضا چون زگردون فروهشت پر
همه زیرکان کور گردند و کر
شاعر «قضا»را به «عقابی»مانند کرده است که پر دارد و می تواند در آسمان پرواز کند و از نیرومندترین پرندگان است)همان طور که قضا نیرومند است و انسان در برابر او ناتوان) «پر فروهشتن»را به عنوان یک ویژگی بارز مشبه به (عقاب)به مشبه (قضا)نسبت می دهد.
ای نسیم سحرآرامگه یارکجاست
منزل آن مه عاشق کش عیار کجاست
وقتی شاعر نسیم سحر را مورد خطاب قرار می دهد آن را همانند انسان تصور می کند و از این طریق به آن جان می بخشد. «ای»از لوازم «مشبه به»است که شاعر قبل از «مشبه»می آورد تا نشان دهد که «مشبه به»او انسان است بنابر این هر چیزی که مورد خطاب واقع می شود اگر انسان نباشد یک استعارة مکنیّه و یک تشخیص است.
استعارة مصرّحه که به جای انسان به کار رود اگر مورد خطاب نیز قرارگیرد تغییر نخواهد کرد مانند: «ای غنچة خندان« که استعاره از یار است و حرف ندا در آن بی تاثیر است.
هر تشخیصی استعارة مکنیّه است. اما هر استعارة مکنیّه ای تشخیص نیست.
دبیر: معصومه محمودی