حرکت نفت و گاز تشکیل شده در سنگ مادر به علت فشار رسوبات فوقانی به سمت بالا به همراه آب دریا (که از زمان رسوب گذاری در سنگ به دام افتاده است) از طریق نفوذ پذیری سنگها.
اگر طی این مهاجرت، مانعی بر سر راه نفت و گاز نباشد، به سطح زمین راه پیدا میکنند و چشمههای نفتی تشکیل میشود.
اگر این نفت در سطح زمین تبخیر و دچار اکسایش و غلیظ شدگی شود، ذخایر قیرطبیعی به وجود میآیند. (نمونه های آن در استانهای خوزستان و ایلام موجود است.)
در ادامه حرکت نفت و گاز به سمت بالا، اگر به لایه ای از سنگهای نفوذناپذیر مانند رس، شیل و گچ و نمک برسند، این لایههای نفوذناپذیر (پوش سنگ) جلوی حرکت رو به بالای آنها را میگیرند و آنها را در سنگ مخزن به دام میاندازند.
در داخل سنگ مخزن به دلیل اختلاف چگالی آب شور نفت و گاز از یکدیگر جدا میشوند. به این جدایش، مهاجرت ثانویه گفته میشود.
۱) تخلخل و نفوذپذیری زیاد آن
مثال
۱لف ماسه سنگ
ب سنگ آهک حفره دار (ریف)
۲) شکل (وضعیت) هندسی مناسب آن به منظور تجمع و ذخیرهسازی نفت
۱- تاقدیسی ۲- گنبد نمکی ۳- گسلی ۴- ریفی (مرجانی)
۹۹/۹ درصد از نفت تولید شده در طول تاریخ زمین، به سطح زمین رسیده و از بین رفته و ۰/۱ درصد آن، همه ذخایر نفت موجود را تشکیل داده است.