دانش زبانی: ترکیب وصفی و ترکیب اضافی:

دانش زبانی

ترکیب وصفی و ترکیب اضافی

گاهی برای ساختن عبارت ها و ترکیب های جدید از واژه های دیگر استفاده می کنیم. به مثال های زیر توجه کنید:

الف) دوست + ــِـ + مهربان  ß  دوستِ مهربان

دوستِ مهربان، یک ترکیب جدید است که به آن، ترکیب وصفی می گویند، یعنی دوست، موصوف است و مهربان، صفت.

صفت:

کلمه ای است که اسم (موصوف) خود را در داشتن یکی از ویژگی های رنگ، بو، مزه، اندازه، مقدار، چگونگی و … وصف می کند. به موصوف و صفت، ترکیب وصفی می گویند:

اسم (موصوف) + ــِـ + صفت  ß  ترکیب وصفی

ب) میدان + ــِـ + جنگ  ß  میدانِ جنگ

میدان جنگ، یک ترکیب جدید است که به آن، ترکیب اضافی می گویند، یعنی میدان، مُضاف است و جنگ، مُضاف اليه. به مضاف و مضاف الیه، ترکیب اضافی می گویند:

اسم + ــِـ + اسم  ß  ترکیب اضافی (مضاف و مضاف اليه)

راه شناخت ترکیب وصفی از ترکیب اضافی:

1) اگر به آخر ترکیب، «تر» اضافه کنیم و معنی بدهد، ترکیب، وصفی است در غیر این صورت، اضافی.

دانش آموز باهوش  ß  دانش آموزِ باهوش + تر  ß  معنی می دهد  ß  ترکیب وصفی

دوستِ من  ß  دوستِ من + تر  ß  معنی نمی دهد  ß  ترکیب اضافی

2) اگر در میانِ ترکیب، «بسیار» یا «خیلی» قرار دهیم و معنی بدهد، ترکیب وصفی، در غیر این صورت، ترکیب اضافی است.

کوهِ بلند  ß  کوهِ بسیار بلند  ß  معنی می دهد  ß  ترکیب وصفی

کوهِ البرز  ß  کوهِ بسیار البرز  ß  معنی نمی دهد  ß  ترکیب اضافی

3) اگر به اوّل ترکیب، «این»، اضافه شود و در میان ترکیب، ویرگول قرار بگیرد و پایان ترکیب، فعل «است» آورده شود و معنی بدهد، ترکیب وصفی، در غیر این صورت، اضافی است.

انسانِ شریف  ß  این انسان، شریف است  ß  معنی می دهد  ß  ترکیب وصفی

پدرِ علی  ß  این پدر، على است  ß  معنی نمی دهد  ß  ترکیب اضافی