درسنامه کامل منطق
تعداد بازدید : 299.6kخلاصه نکات منطق - درسنامه شب امتحان منطق - جزوه شب امتحان منطق نوبت اول
منطق
فصل 1 : منطق، ترازوی اندیشه
تعریف منطق
علمی که درپی جلوگیری از خطای اندیشه است
کوشش منطق دانان :
بیان روش جلوگیری از خطا و مغالطه از طریق دسته بندی انواع خطاهای ذهن : با بررسی انواع خطاهای ذهن و دسته بندی آنها، راه های جلوگیری از آنها را نشان دهند.
بیان قوانین و قواعد حاکم بر ذهن : قواعد را که باید رعایت کنیم تا دچار خطای فردی یا اصطلاحا مغالطه ) سفسطه )نشویم، مشخص کرده اند.
مغالطات همچون بیماری هایی هستند که باید از دچار شدن به آنها برحذر بود. از این رو دانستن آنها برای منطق دانان الزام است تا بتواند با آنها مبارزه کند.
همان گونه که در علم پزشکی انواع بیماری ها و روش های پیشگیری و درمان آنها را بیان می کنند، در علم منطق نیز به همراه بیان قوانین حاکم بر ذهن، روش های جلوگیری از مغالطات را بیان می کنند.
تأکید منطق برآموزش شیوه درست اندیشیدن است تا از این طریق قادر به تشخیص خطاهای بیشمارذهن باشیم.
ذهن انسان به صورت طبیعی بر اساس قواعد می اندیشد. منطق دانان این قواعد را کشف کرده اند و به صورت علم منطق در اختیار ما قرار داد ه اند.
ذهن انسان به طور طبیعی منطقی رفتار می کند و بدون دانستن نامهای این قواعد، آنها را در زندگی خود به کار می برد؛ اما ذهن همواره در معرض لغزش قرار دارد و معمولاً در استدلال های پیچیده یا تعریف دقیق اصطلاحات خاص، دچار اشتباه می شود. به همین دلیل با به کارگیری علم منطق که به دسته بندی و توضیح قواعد ذهن می پردازد، سریع تر و دقیق تر می توان عوامل لغزش و خطای ذهن را تشخیص داد.
منطق علمی کاربردی است که تبحر در آن به تمرین و ممارست نیاز دارد. آموختن منطق مانند آموختن دوچرخه سواری است که باید به صورت عملی فراگرفته شود و خواندن دستورالعمل های نظری، فرد را تبدیل به دوچرخه سواری ماهر نمی کند.
دانش منطق، ابزاری در خدمت سایر علوم و دانش هاست.
منطق همچون سیستم های کنترلی یک خودرو است که میزان بنزین، سرعت حرکت و گرمای موتور را به ما نشان می دهند و در مقابل مشکلات به ما هشدار می دهند؛ اما باعث حرکت خودرو نمی شوند.
منطق را به شاقول بنا یی تشبیه کرده اند که به کارگیرد آن باعث پدید آمدن بنای فکری مستحکمی می شود؛ اما آجرها و مواد لازم براد ساختن این بنا را باید از علوم دیگر تهیه کرد.
دانستن منطق تنها برای ارزیابی اندیشه های فلسفی به کار نمی رود؛ بلکه هر یک از ما در سراسر زندگی خود بدان نیازمندیم؛ زیرا می خواهیم درست فکر کنیم و درست تصمیم گیری کنیم.
امروزه با فراگیر شدن رسانه ها و همچنین حجم انبوه اطلاعات صحیح و غلط، بیش از پیش نیازمند علمی هستیم که شیوه های جلوگیری از خطای اندیشه را به ما آموزش دهد.
معمولا نشریات مختلف در بسیاری از عناوین و مطالب خود، استدلال هایی را به نفع عقاید مورد نظرشان مطرح می کنند. اغلب آگهی های تجاری نیز نوعی استدلال هستند که می خواهند مخاطب را به این نتیجه برسانند که فلان کالا را بخرید اینها نمونه هایی هستند که برای بررسی درستی و نادرستی آنها به منطق نیازمندیم. بنابراین استدلال آورد و تعریف کردن صحیح ، امور نیستند که تنها در محیط تحصیلی، با آنها سر و کار داشته باشیم .
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
تصور و تصدیق
فصل 1 : منطق، ترازوی اندیشه
دانش بشری
دانش بشری را به دو حیطه کلی تقسیم میکنیم:
تصور:
مانند درک ما از سیمرغ، درخت، مثلث قائم الزاویه و مانند آن. در این حالت به واقعیت داشتن یا نداشتن یا ارتباط این تصور با سایر امور، کاری نداریم و تنها همان تصور را به ذهن می آوریم
تصدیق:
مانند جملاتی « درختان در روز اکسیژن تولید می کنند » و« مثلث قائم الزاویه سه زاویه مساوی ندارد » در تصدیقات، حکم و قضاوت وجود دارد و در آنها اوصافی را به چیزی نسبت یا از آن سلب می کنیم.
نشانه تشخیص تصور
یک کلمه یا مجموع کلمات
نشانه تشخیص تصدیق :
جمله کامل همراه با فعل
از میان موارد زیر تصور و تصدیق را مشخص کنید:
مرغ سیمرغ افسانه ای سیمرغ افسانه ای است.
جواب:تصور تصور تصدیق
دانا توانا بود هرکه دانا بود.
جواب:تصور تصدیق
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
دو حیطه اصلی منطق
فصل 1 : منطق، ترازوی اندیشه
دو حیطه اصلی منطق
تعریف :
در آن روش صحیح تعریف کردن بیان می شود و به ما کمک می کند تا از تعریف اشتباه پرهیز کنیم.
استدلال:
در آن روش صحیح استدلال کردن بیان می شود وبه ما کمک می کند تا از استدلال اشتباه پرهیز کنیم. بنابراین به کمک تعریف، از تصورهای معلوم به شناخت تصورهای مجهول و به کمک استدلال از تصدیقهای معلوم به کشف تصدیقهای مجهول دست می یابیم.
نحوه تشخیص تعریف
معموال جنبه توصیفی دارد و در اخر آن نشانه ( چیست؟ )و یا در ابتدا نشانه (یعنی)
نحوه تشخیص استدلال :
معمولا در آن نشانه های (پس ، بنابراین- چون ، زیرا - اگر ،هرگاه – چرا ( وجود دارد یا استدلال متشکل از حداقل دو جمله یا بیشتر است.
مشخص کنید که کدامیک از موارد زیر تعریف و کدامیک استدلال هستند:
چون قاشق چوبی گرما را منتقل نمی کند، غذا را با آن هم بزن تا دستت نسوزد.
(استدلال )
منطق علمی است که از خطای ذهن جلوگیری می کند.
( تعریف )
معلم ما در کلاس است؛ پس در خانه اش نیست.
( استدلال)
ترابری یعنی حمل و نقل کالا یا مسافر از جایی به جای دیگر.
(تعریف )
تهیه کننده :حیدر جلالی
لفظ و معنا
فصل 2 : لفظ و معنا
لفظ و معنا
مشخص کنید که هر یک از عبارات زیر درباره خود لفظ اند یا در مورد امری ذهنی یا امری در جهان خارج:
-1 خواب خوبی دیدم ( ذهنی)
_2خواب« چهار حرف دارد. (زبانی)
_3وقتی زنگ زدد، خوابیده بودم ( خارجی)
اگر تلفن دوستتان را اشتباه حفظ کنید، این خطای ذهنی باعث خطای خارجی خواهد شد
اگر از روی دفترچه تلفن دو فامیل هم نام خود را با یکدیگر اشتباه کنید، این خطای ناشی از دو نام مشابه باعث خطای خارجی خواهد شد.
مثال های بالا نشان می دهند که میان سه حیطه ذهن، زبان و خارج ارتباط وجود دارد وخطا در خیلی از آنها می تواند باعث خطا در سایر موارد شود.
وظیفه منطق جلوگیری از خطای اندیشه و ذهن است و ذهن با دو حیطه زبان ( الفاط) و جهان خارج ارتباط دارد؛ به همین دلیل در این بخش به دو مبحث: رابطه (لفظ و معنا )و رابطه ( مفهوم و مصداق ) می پردازیم.
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
دلایل توجه به مبحث الفاظ در منطق
فصل 2 : لفظ و معنا
دلیل توجه به مبحث الفاظ در منطق
برای بیان و انتقال افکار خود به دیگران از الفاظ استفاده می کنیم.
خطای در الفاظ ومعنای آنها می تواند باعث خطا در اندیشیدن (تعریف و استدلال)شود.
علم منطق وابسته به زبانی خاص نیست و ما سعی می کنیم به بررسی اصول کلی ای بپردازیم که اطلاع از آنها در حیطه زبان (الفاظ) به ما در جهت جلوگیری از خطای اندیشه یاری می رسانند.
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
مثال وتعریف های اشتراک لفظ
فصل 2 : لفظ و معنا
مثال های اشتراک لفظ
1 فردی دو ساعته، پیاده از تهران به مشهد رفت. (مسافرت وی سه هفته طول کشید، ولی همواره دو عدد ساعت به دست خود بسته بود) پاسخ : منظور از ساعت اول زمان است و در یسمت دوم دو با عدد ساعت در دست داشتن
2روزی راننده ای به پیچی رسید؛ خم شد و آن را برداشت . پیچ معناد پیچ و خم خیابان و به معنای پیچ مهره -3 او سیر است.سیر بد بو است؛ پس او بد بو است.سیر به معنی گرسنه نبودن و سیر به معنی نوعی سبزیجات با بوی بد
تعریف اشتراک لفظ
چند معنای متعدد به کمک یک لفظ واحد بیان می شوند. مانند شیر (یک لفظ با معانی متعدد(مغالطه اشتراک لفظ : اشتباه گرفتن کلماتی که ظاهری مشترک دارند و این مغالطه یکی از شایع ترین انواع خطاهای ذهنی است و به تعبیر مولود اشتراک لفظ دائم رهزن است.
1 زیر الفاظ مشترک خط بکشید و معانی مختلف آنها را بیان کنید:
امشب صدای تیشه از بیستون نیامد شاید به خواب شیرین فرهاد رفته باشد.
شیرین به دو معنا بکار رفته است.بعنوان اسم (معشوقه فرهاد) و بعنوان هفت (به معنی خوش (
علی کاری است .کاری غذا را خوشمزه می کند؛ پس علی غذا را خوشمزه می کند.
کاری اولی به معنی اهل فعالیت وکار و تلاش و کاری دوم به معنی نوعی ادویه
2 معنای واژه های زیر را مشخص کنید:
-1شما نمی توانید وارد بخش مراقبت های ویژه بشوید.
نمی توانی: ممنوع بودن. اجازه نداشتن
2- چون رانندگی بلد نیستی نمی توانی ماشین راداخل پارکینگ بیاوری.
نمی توانی: مهارت نداشتن، آشنا نبودن
3- پیر شده ای و دیگر نمی توانی این سنگ را بلند کنی . ....
نمی توانی: قادر و توانا نبودن
تهیه کننده :حیدر جلالی
نحوه دلالت لفظ برمعنا در جملات
فصل 2 : لفظ و معنا
نحوه دلالت لفظ بر معنا در جملات
دلالت مطابقی :
دلالت لفظ بر معنا که مطابق با معنای اهلی لفظ است(دلالت بردرک معنا (
دلالت تضمنی:
دلالت لفظ برمعناکه متضمن(دربردارنده )بخشی ازمعناد اهلی لفظ است(دلالت برجزء معنا( دلالت التزامی: دلالت لفظ بر معنا که بر الزمه یک شیء دلالت می کند ( خارج معنا(
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
نحوه تشخیص اقسام دلالت لفظ بر معنا
فصل 2 : لفظ و معنا
نحوه تشخیص اقسام دلالت لفظ بر معنا
نشانه دلالت مطابقی :
معمولا واژه های خریدن – فروختن – گم کردن - بردن – ( وقتی ک شی مورد بحث است(
نشانه دلالت تضمنی:
معمولا واژه های خراب شدن،پاره شدن،رنگ کردن،شکستن (اگر مقصود یسمتی یا بخشی باشد(
نشانه دلالت التزامی:
دلالتی که همراه با تشبیه،کنایه،استعاره ومقصود چیز دیگرد باشد. مانند تشبیه کسی به شیر
نوع دلالت لفظ بر معنا را در عبارات زیر تعیین کنید:
تند ورق نزن، کتابم را پاره کردی!
تضمنی
فلانی شیر است .
التزامی
کتابم را گم کردم.
مطابقی
ماشینم خراب شد .
تضمنی
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
مغالطه توسل به معنای ظاهری
فصل 2 : لفظ و معنا
مغالطه توسل به معنای ظاهری
به کار بردن معانی مطابقی، تضمنی و التزامی کلمات به جای یکدیگر )یک لفظ به دلالت مطابقی دارای یک معنا و به دلالت تضمنی با التزامی دارای معنای دیگری است.(
نمونه ای تاریخی:
محمد شاه قاجار در حرم امام رضا (ع) قسم یاد کرده بود که هرگز خون وزیر خون قائم مقام فراهانی را نریزد. لذا هنگامی که تصمیم به کشتن وی گرفت، دستور داد او را خفه کردند.
(استعمال کلمه خون ریزد به دلالت التزامی و مطابقه ای گرفته شده است. (
اگر به رستوران بیایم، پول غذا را من حساب می کنم که الان حساب کردم: سه تا کباب بود و دو تا دوغ و یک نوشابه، می شود 42500تومان؛ اما نگفته بودم که پول غذا را من پرداخت می کنم! سه تا کباب بود و دو تا دوغ و یک نوشابه، می شود 42500 تومان؛ اما نگفته بودم که پول غذا را من پرداخت می کنم! (تاکید رود کلمه حساب کردن به دو معنی شمردن و پرداخت کردن(
تهیه کننده :حیدر جلالی
شیوه نگارش و مغالطات کلمات
فصل 2 : لفظ و معنا
شیوه نگارش کلمات
معانی را می توان به دو صورت کتبی و شفاهی به دیگران منتقل کرد. بنابراین اشتباه در کتابت و نگارش نیز می تواند باعث پدید آمدن خطای ذهنی شود.
مغالطه نگارشی کلمات:
عدم رعایت دقیق
الف) علائم سجاوندی
ب) اعراب و حرکات کلمات
ج) املا و دیکته کلمات
بدین جهت بخشی از کار ویراستاران، بررسی صحت علائم سجاوندی و در صورت نیاز، حرکت گذاری برخی از کلمات و نیز اصلاح غلط های املایی است؛ مانند مثال های زیر :
مثال
گنجینه پنهان شده، توسط هوشنگ کشف شد.
گنجینه پنهان شده توسط هوشنگ، کشف شد.
او برای بازدید پنج روزه، از اصفهان به شهر ما آمد.
او برای بازدید پنج روزه از اصفهان، به شهر ما آمد.
فردا سفر تمام می شود.
فردا صفر تمام می شود.
با تغییر علائم سجاوندی، معانی مختلف جملات زیر را مشخص کنید:
به نظر علی احمدی دانشجوی خوبی است.
به نظر علی، احمدی دانشجوی خوبی است.
به نظر، علی احمدی دانشجوی خوبی است.
یک کنفرانس علمی در مورد حفاری چاه های نفت در شهر بوشهر برگزار می شود.
یک کنفرانس علمی در مورد حفاری چاه های نفت در شهر بوشهر، برگزار می شود.
یک کنفرانس علمی در مورد حفاری چاه های نفت، در شهر بوشهر برگزار می شود.
معنای کلمات زیر را بنویسید:
ارز :
قیمت
عرض:
معانی مختلفی و متعددی دارد ازجمله پهنا در برابر طول
ارض:
زمین
مُلک:
کشورو پادشاهی
مَلک:
پادشاه یا فرشته ّ
ملک:
مالکیت و دارایی
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
مغالطه ابهام در مرجع ضمیر
فصل 2 : لفظ و معنا
مغالطه ابهام در مرجع ضمیر
استفاده از عبارات دو پهلو که ناشی از مشخص نبودن مرجع ضمیراست ، می توانند باعث بروز خطای اندیشه شوند.
مثال
به مثال های زیر توجه کنید و سعی کنید دو معنای متفاوت از آنها برداشت کنید:
رستم بر اسب نشست، دستی برسرش کشید و حرکت کرد.
مرجع سرش مشخص نیست . سر اسب یا سر رستم
پلنگ به دنبال آهو بود که شکارچی به او شلیک کرد.
مرجع او مشخص نیست . پلنگ مقصود است یا آهو
دو پهلو بودن عبارتهای زیر را توضیح دهید:
فرمانروای ظالمی یکی از مبارزان را دستگیر کرد و با او شرط کرد در صورتی که به فلان شخصیت در مأل عام دشنام دهد، او را آزاد خواهد کرد. مبارز در برابر مردم گفت: ای مردم. فرمانروا از من خواسته است که فلان شخصیت را لعنت کنم، پس لعنت خدا بر او باد!
مرجع او در عبارت لعنت خدا بر او باد مشخص نیست. و جمله دو پهلو شده است ومشخص نیست . مقصود از لعنت، لعنت بر حاکم یا لعنت بر شخصی که حاکم دستور لعن او را داده بود.
سارا کتاب های برادرش را به احمد داد.
دراینجا برادرش مشخص نیست برادر سارا یا برادراحمد یعنی «مشخص نیست ضمیر (ش) به احمد یا سارا برمی گردد .
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
تعریف مفهوم و مصداق
فصل 3 : مفهوم و مصداق
مفهوم و مصداق
مفهوم :
معنای کلمات مانند معنی موبایل ، تبلت ، ماهواره
مصداق :
افراد یا اشیاد خارجی مانند اشاره به موبایل یا تبلت یا ماهواره در خارج
تهیه کننده :حیدر جلالی
تعریف مفهوم جزئی و کلی و روش تشخیص مفهوم جزئی
فصل 3 : مفهوم و مصداق
تعریف مفهوم جزئی و کلی
جزئی :
تنها بر یک مصداق(فرد)خارجی یاب انطباق است( یک فرد در خارج دارد. (
مفهومی است که مصداق آن کاملا مشخص است
قابلیت انطباق بر بیش از یک مورد را ندارد.
روش تشخیص مفهوم جزئی
اسم هایی که با قید این یا آن مشخص شوند.این گوشی ، آن لپ تاب
اسم خاص یا علم:
اسم کشورها،اسم شهرها، اسم رودها، اسم دریاها، اسم خلیج ها واقیانوس ها،اسم دریاچه ها، اسم کوه ها و قله ها، اسم کره ها ،اسم انسان
اسم داخل » »
کلی :
بر مصادیق متعددی در خارج یاب انطباق است .
مفهومی است که قابلیت انطباق بر بیش از یک مورد را دارد؛ خواه این مورد، از موارد واقعی خارجی باشد . یا از موارد فرضی ( تخیلی و وهمی (
مفاهیم جزئی و کلی را مشخص کنید:
خداوند- الله - حضرت علی(ع) - مولود کعبه- درخت - درخت سرو -کتاب - این کتاب - پسر
کلی جزئی جزئی کلی کلی کلی کلی جزئی کلی
آن پسر-لفظ « پسر» -مریخ – مشهد (به معنای محل شهادت)- مشهد (نام شهری در استان خراسان رضوی)
جزئی جزئی جزئی کلی جزئی
جز اسامی خاص و مفاهیمی که با صفات اشاره « این » و « آن » مشخص شده اند، تمامی مفاهیم ...... هستند.
کلی
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
رابطه میان مصادیق دو مفهوم کلی« معروف به نسبت های چهارگانه (نسب اربعه )
فصل 3 : مفهوم و مصداق
رابطه میان مصادیق دو مفهوم کلی« معروف به نسبت های چهارگانه (نسب اربعه )«
اگر دو مفهوم(تصور) کلی از جهت صدق بر افرادشان باهم مقایسه شوند، چهار حالت دارد :
تساوی :
دو مفهوم از نظر محدوده مصادیق بر هم منطبقند. مانند انسان و ناطق
تباین :
هیچ مصدایی مشترک ندارند ومباین(ناسازگار) با یکدیگر باشند.مانند مصادیق انسان وسنگ
عموم و خصوص مطلق:
یکی از این دو دایره ممکن است از دیگری بزرگ تر باشد و تمامی مصادیق دیگری را شام شود. مانند آسیایی که عام تر از ایرانی است؛ زیرا هر ایرانی آسیایی است؛ امابرخی آسیایی ها ایرانی نیستند.در این حالت مصادیق یک مفهوم عام تر است ومصادیق دیگری خاص تر است.
عموم و خصوص من وجه :
دو مفهوم هر کدام در برخی مصادیق مشترک باشند و در بعضی هیچ اشتراکی با هم ندارند. یا مصادیق هر کدام از مفاهیم از جهتی عام ترو از جهتی، خاص تر از دیگری است. بعبارتی دو دایره ممکن است یکدیگر را قطع کنند. در این حالت دو مفهوم دارای مصادیق مشترک؛ اما هر یک از آنها مصادیقی دارد که در دیگری وجود ندارد. مانند مصادیق سفید و سنگ؛ زیرا برخی سنگ ها سفیدند و برخی سنگ ها سفید نیستند. همچنین برخی از اشیای سفید، سنگ هستند و برخی از اشیای سفید، سنگ نیستند
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
نحوه تشخیص نسبتهای چهارگانه
فصل 3 : مفهوم و مصداق
نحوه تشخیص نسبتهای چهارگانه
هر است
هر است
است (درست: من وجه/ نادرست: تباین)
هر دو درست : تساوی
یکی درست : مطلق
هردو نادرست: بعضی
با رسم شکل نسبت میان مفاهیم زیر را مشخص کنید:
آقریقایی آسیایی مسلمان آسیایی هندی آسیایی مثلث شکل سه ضلعی
تهیه کننده :حیدر جلالی
استفاده از نسبت های چهارگانه در طبقه بندی مفاهیم
فصل 3 : مفهوم و مصداق
استفاده از نسبت های چهارگانه در طبقه بندی مفاهیم
هنگامی که مفاهیمی را طبقه بندی می کنیم، وجوه اشتراک آنها با مفاهیم مشابه و وجوه افتراق آنها با مفاهیم غیرمشابه را مشخص می کنیم.
در هر دسته بندی ها از مفهومی عام آغاز می کنیم و به مفهومی خاص می رسیم.
برای طبقه بندی امور مختلف، در نظر داشتن نسبت های چهارگانه میان مفاهیم از اهمیت زیادی برخوردار است.
در یک دسته بندی درست، لازم است هر طبقه از مفاهیم نسبت به مفاهیم طبقه دیگر رابطه عموم و خصوص مطلق داشته باشند. مانند موجودات > موجودات مادی > جانداران > جانوران > مهره داران > پرندگان.
اقسام مختلف یک مفهوم باید نسبت به یکدیگر رابطه تباین داشته باشند مانند: موجودات مادی وغیرمادی، جاندار و بی جان، جانوران وگیاهان، مهره داران و بی مهره ها، ماهی ها و دوزیستان و پستانداران و خزندگان و پرندگان.
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
اقسام تعریف
فصل 4 : اقسام و شرایط تعریف
اقسام و شرایط تعریف
تعریف، کاربرد وسیعی در علوم مختلف دارد.
در تمامی علوم از اصطلاحات تخصصی خاصی استفاده می شود که در آن علم تعریف می شوند؛
اصطلاحاتی همچون: گشتاور در فیزیک،قضیه در منطق،فتوسنتز در زیست شناسی، جُلگه در جغرافیا
در بحث و گفت وگوی میان دو نفر نیز داشتن تعریفی مشترک از یک مطلب اهمیت دارد.
گاهی اوقات ریشه اصلی اختلافات ناشی از مشخص نبودن مفاهیم و نداشتن تعریفی دقیق از آنها است.
آموختن نحوه تعریف صحیح مفاهیم و انواع تعریف، در زندگی انسان از اهمیت زیادی برخوردار است و ما را از دچار شدن به بسیارد از خطاهای ذهن باز می دارد.
اقسام تعریف
تعریف لغوی ( تعریف لفظی )
تعریف تحلیلی: تعریف به مفاهیم عام و خاص
تعریف به سلسله اوصاف و ویژگی ها ( تعریف به خاصه مرکبه )
تعریف به مثال(تعریف مصدایی– تعریف به تشبیه)
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
تعریف لغوی
فصل 4 : اقسام و شرایط تعریف
تعریف لغوی(تعریف لفظی)
معنای لغوی یک مفهوم یا نحوه شکل گیری لغوی آن بیان می شود
بهمن:
مرکب از به (خوب و نیک) + من (نفْس و اندیشه) به معنای اندیشه نیک است؛ نام یکی از فرشتگان آسمانی در دین ایران باستان و نام ماه یازدهم از سال خورشیدی
فردوس :
معرب کلمه فارسی پردیس، به معناد باغ، بستان، بهشت.
ناجا:
مخفف حروف نخستین کلمات عبارت «نیرود انتظامی جمهوری اسلامی ایران »در این شیوه، از لغات و اصطلاحات مترادف و آشنا برای شنونده استفاده می شود .
تهیه کننده :حیدر جلالی
تعریف از طریق ذکر مصادیق
فصل 4 : اقسام و شرایط تعریف
تعریف مفهومی
تعریف از طریق ذکر مصادیق ذکر نمونه ها یا تصاویری از مصادیق واژه مورد نظر یا موارد شبیه به آن مانند :
علائم راهنمایی : تابلو هایی که در سطح شهر برای راهنمایی خودروها نصب شده اند.
مرکبات: به پرتقال،نارنگی، لیمو که همگی از قلمه درخت نارنج و نوعی ترکیب با آن رشد می کنند،
رودخانه: ارس ، کارون ، دز ، کراله و.....رودخانه هستند.
: -1 جیوه: فلزی است که در دمای طبیعی مایع است.
فلز بودن ویژگی مشترک جیوه با سایر عناصر مشابه آن است و وجه افتراق آن با سایر فلزات، مایع بودن در دمای طبیعی است
-2 انسان: حیوانی است که دارای قدرت تعقل است .حیوان بودن ویژگی مشترک انسان و سایر موجودات زنده متحرک است و داشتن قدرت تعقل ، وجه افتراق وی با سایر حیوانات به شمار می آید
-3 مثلث: شکلی است که دارای سه ضلع است
(مفهوم عام) (مفهوم خاص)
شکل بودن وجه اشتراک مثلث با مربع و دایره و... است و دارای سه ضلع بودن، وجه افتراق آن با سایر اشکال است.
بنابراین در این روش با دسته بندی ویژگی های یک مفهوم به ویژگی مشترک با سایر مفاهیم مشابه (امر عام)و ویژگی خاص آن شی(امر خاص، ویژگی منحصربه فرد)به تعریف شیء می پردازیم .
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
ترکیب انواع تعریف انواع تعریف با یکدیگر
فصل 4 : اقسام و شرایط تعریف
ترکیب انواع تعریف انواع تعریف با یکدیگر
هدف از تعریف کردن، شناساندن مفاهیم و تصورهای مجهول برای شنونده است،
ارائه مجموعه ای از چند روش مختلف برای تعریف، به معرفی بهتر آن مفهوم کمک می کند .به مثال زیر توجه کنید:
انتشارات: جمع انتشار و نشر ، سازمانی است که فرایند تولید کتاب را برعهده دارد. مانند:
تعریف لغوی تعریف مفهومی
انتشارات سمت ، انتشارات مدرسه و.... تعریف از طریق ذکر مصادیق
نوع تعریف های زیر را مشخص کنید:
نبی: لفظی عربی به معنای پیام آور، از ریشه « نبأ»
تعریف لغوی
نبی:انسانهایی همچون حضرت ابراهیم، عیسی وموسی وحضرت محمد (ص)
تعریف از طریق ذکر مصادیق
نبی: کسی که از عالم غیب خبر می دهد؛ معجزه ارائه می کند و انسان ها را به سود اطاعت خداوند فرامی خواند.
تعریف مفهومی
بیماری های ویروسی: به بیماری هایی همچون سرماخوردگی، آنفلوآنزا، آبله مرغان و اُریون گفته می شود.
تعریف از طریق ذکر مصادیق
سوبسید: یارانه
تعریف لفظی یا لغوی
مسجد: ساختمانی که مسلمانان برای دعا وعبادت و خواندن نماز به آنجا می روند.
تعریف مفهومی
خانه
تعریف از طریق ذکر مصادیق
خفاش: پستاندارد که پرواز می کندو در شب شکار می کند .
تعریف مفهومی
انسان: حیوان ناطق.
تعریف مفهومی
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
شرایط تعریف صحیح
فصل 4 : اقسام و شرایط تعریف
شرایط تعریف صحیح
تعریف های زیر را بخوانید و بگویید آیا به خوبی مفهوم مورد نظر را معرفی می کنند؟
-1 هوا: اسطقس شفافی است که نور را از خود عبور می دهد.
تعریف واضح نیست.خیر
-2 دانشگاه: مرکزی علمی که زیرنظر وزارت علوم تحقیقات وفناوری مدرک علمی اعطا میکند.
جامع نیست
3_مربع:شکل محدود به چهار ضلع.
تعریف مانع نیست
-4 علت: چیزی است که معلول داشته باشد و معلول چیزی است که علت داشته باشد.
تعریف دوری
تعریف خاص بالا تعریف های خوبی نیستند. هنگام تعریف یک مفهوم لازم است به نکات زیر توجه کنیم
-1 واضح بودن:
در تعریف باید از واژه های آشنا برای شنونده استفاده کنیم تا واضح و یاب فهم باشد و نباید از واژه هایی استفاده نماییم که درک آنها برای شنونده دشوارترند و یا وی را به اشتباه می اندازند.
باید از مفاهیم روشن تر و شناخته شده تر استفاده کنیم.
از الفاظ مبهم و نامأنوس و ایهام و استعاره پرهیز کنیم؛ مانند:
قیمتی: ثمین( ثمین نامأنوس وناشناخته تر از قیمتی است) هلال ماه: گوشواره آسمان (از استعاره استفاده شده است)
_2جامع بودن:
تعریف باید تمامی مصادیق آن مفهوم را دربربگیرد و به اصطلاح « جامع افراد » باشد؛ به عنوان مثال:
تعریف مثلث به «شکلی که دارای سه ضلع مساوی است» شامل خی از انواع مثلث مانند مثلث قائم الزاویه نمی شود.
تعریف فلز به عنصری که هادی الکتریسته است و در دمای معمولی جامد است ،شامل جیوه نمی شود.
راه حل ساده برای فهم جامع بودن یا جامع نبودن :
جمله ای سوالی به شرح زیر نوشته و ابتدا تعریف را قرار می دهیم و سپس امر مورد تعریف
مسلمانان : شیعه
مثلث : شکل سه ضلعی
آیا شیعه شام همه مسلمانان شده است ؟ بله : جامع است خیر : جامع نیست آیا شکل سه ضلعی شام همه مثلث شده است ؟ بله : جامع است خیر : جامع نیست
_3مانع بودن:
تعریف باید تنها بر مصادیق آن مفهوم صدق کند و بر مصادیق مفاهیم دیگر صدق نکند و در اصطلاح » مانع اغیار » باشد؛ به عنوان
مثال
تعریف آیینه به شیئی که نور را منعکس می کند درست نیست، زیرا این تعریف تنها بر آیینه صدق نمی کند و شام سایر اشیای صیقلی نیز می شود.
تعریف مستطیل به شکلی با چهار ضلع که دو به دو موازی هستند تنها شام انواع مستطیل نمی شود و بر لوزی نیز صدق می کند.
تهیه کننده :حیدر جلالی
راه حل ساده برای فهم مانع بودن یا مانع نبودن
فصل 4 : اقسام و شرایط تعریف
راه حل ساده برای فهم مانع بودن یا مانع نبودن
جمله ای سوالی به شرح زیر نوشته و ابتدا تعریف را قرار می دهیم و سپس امر موردتعریف
مربع : شکل چهار ضلعی
مثلث : شکل سه ضلعی
آیا شکل چهار ضلعی شام غیر مربع شده است ؟ بله : مانع نیست خیر : مانع است آیا شکل سه ضلعی شام غیر مثلث شده است ؟ بله : مانع نیست خیر : مانع است
گاه شرایط دوم و سوم را در کنار یکدیگر ذکر می کنند و می گویند تعریف باید جامع افراد و مانع اغیار باشد (جامع و مانع باشد )یعنی رابطه تعریف با مصادیق آن رابطه تساوی باشد (و نه سایر نسبتهاd چهارگانه)
_4 دوری نبودن؛
تعریف یک چیز با استفاده از خودش (تعریف شیء به خود) را تعریف دوری می نامند که تعریفی نادرست به شمار می آید.
اشکال تعریف های زیر را بیان کنید:
انسان: حیوان راست قامت:
مانع نیست
زمان: امری که با ساعت (ابزار اندازه گیری زمان) سنجیده می شود .
دوری است
پرنده: حیوانی که پرواز می کند .
جامع نیست
خورشید: سکه طلایی آسمان
واضح نیست. (استفاده از استعاره)
یم: قماقم.
واضح نیست. مبهم است.( استفاده از کلمه دشوار)
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
استدلال های استقرائی
فصل 5 : اقسام استدلال استقرایی
استدلال های استقرائی
-1 کسی که شب نخوابیده باشد مانند باتری ای است که شارژ آن تمام شده باشد؛ بنابراین به خواب کافی نیازدارد.
-2 هر بار که شبها به میزان کافی نخوابیده ام، در طول روز خسته بوده ام؛ بنابراین به خواب کافی نیاز دارم.
-3 من انسان هستم و هر انسانی به خواب کافی نیاز دارد؛ بنابراین به خواب کافی نیاز دارم. استدلال نخست از یک تشبیه استفاده کرده است که ممکن است مورد مقایشه قرارگیرد.
استدلال دوم از چند تجربه به این نتیجه دست یافته است استدلال سوم از قانونی کلی درباره نیاز بدن به این نتیجه رسیده است.
به استدلال های زیر توجه کنید:
-1 می دانیم که برای رفتن به دانشگاه باید دیپلم بگیریم و حمید دانشجو است. بنابراین نتیجه می گیریم که او دیپلم دارد
. -2 راننده ماهری را در نظر بگیرید که بارها توانسته است در شرایط خطرناک خودرود خودرا کنترل کند. بنابراین نتیجه می گیریم که او هیچ گاه با کسی تصادف نخواهد کرد.
در مورد نخست، نتیجه به دست آمده ضرورتاً صحیح است؛ اما در مورد دوم این نتیجه قطعی نیست.
بنابراین اساس استدلال ها را به دو دسته زیر تقسیم می کنند:
1 استدلال قیاسی که در آن مقدمات ،ضرورتاً نتیجه را در پی دارند.
2 استدلال استقرایی که در آن مقدمات، از نتیجه حمایت نسبی می کنند.
اکنون به استدلال های استقرائی زیر توجه کنید:
-1گوشی تلفن جدیدی که به بازار آمده است، ظاهری شبیه گوشی من دارد؛ بنابراین باید امکانات و برنامه های آن نیز با گوشی من یکسان باشد.
-2 هربار که از این نوع پارچه استفاده می کنم، چرخ خیاطی من درست کار نمی کند؛ بنابراین چرخ خیاطی من نمی تواند با این نوع پارچه کار کند
-3 در این موقع از روز، چراغ خودروهایی که در این جاده کوهستانی از طرف مقابل می آیند روشن است؛ بنابراین احتمالاً در جلوی ما تونل وجود دارد.
نتیجه تمامی این استدلال ها قطعی نیست، اما در آنها از سه نوع استقرای متفاوت استفاده شده است. در مورد نخست حکم یک نمونه را به دلی مشابهت ظاهری به مورد دیگر سرایت داده ایم.
در مورد دوم با بررسی چند نمونه پارچه، حکم خود را به نوعی پارچه تعمیم داده ایم.
در مورد سوم با دیدن روشن بودن چراغ خودروها در روز و کوهستانی بودن جاده، با بررسی احتمالات مختلف، بهترین تبیین از این پدیده بیان شده است
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
اقسام استقرا
فصل 5 : اقسام استدلال استقرایی
اقسام استقرا
- استقرای تمثیلی
- استقرای تعمیمی
- استنتاج بهترین تبیین
تهیه کننده :حیدر جلالی
استقرای تمثیلی
فصل 5 : اقسام استدلال استقرایی
استقرای تمثیلی
تمثیلی از روشها در توضیح و فهم مطالب است.
در علوم مختلف از مشابهت میان پدیده های مختلف برای توضیح بهتر مطالب استفاده می کنند.
در ادبیات: تمثیل در ادبیات همان تشبیه است. آثار ادبی همچون کلیله ودمنه، مرزبان نامه و منطق الطیر آکنده از داستانهای تمثیلی هستند.
در روان شناسی: بسیاری از مشاوران و روانشناسان برای بهتر بیان کردن نظرخود، داستان مراجعه کننده دیگری را برایتان نقل می کنند که مشکل مشابهی داشته است.و با به کار بستن راه حل آن مشاور توانسته است مشکل خود را حل کند.
در صنایع هوایی: خلبانها مراحلی از تمرینات خود را در دستگاه های شبیه ساز پرواز، انجام می دهند.
استقرای تمثیلی استدلالی است که برای رسیدن به نتیجه از تمثیل استفاده می کند.
اکنون استدلال های زیر را که از تمثیل استفاده کرده اند، بخوانید و میزان قوت و ضعف آنها را مشخص کنید:
چون با خودروی شخصی به راحتی رانندگی می کنم، پس می توانم با کامیون هم به راحتی رانندگی کنم.
دل درد امروزم خیلی شبیه علائم بیماری پسرعمویم است؛ بنابراین بهتر است من هم داروهای او را مصرف کنم.
در این دو مثال بخوبی مشخص می شود که استدلال تمثیلی استدلالی ضعیف است و نتایج آن احتمالی است. چرا که به صرف مشابهت ظاهری میان دو امر جزئی نمی توان احکام یکی را بردیگری تسری داد. هرچه وجوه مشابهت میان دو امر بیشتر باشد، استقرای تمثیلی قوی تر است؛ اما نتیجه آن قطعی نیست.
استقرای تمثیلی می تواند منجر به مغالطه شود که آن را « مغالطه تمثیل ناروا » می نامند.
به عنوان مثال برخی از شرکت ها نام یا نشانه ای مشابه شرکتی معتبر انتخاب می کنند تا افراد گمان کنند که تولیدات آنها نیز از نظر کیفیت مشابه آن شرکت معتبر است. معمولاً هنگامی که نام شیرینی فروشی یا سوغات محلی در یکی ازشهرها معروف می شود، سایر شرکت ها از نام آنها استفاده می کنند یا نامی مشابه آنها درست می کنند. آیا می توانید تعدادی از این موارد را نام ببرید؟ مثل برنامه 90 وقتی معروف شد خیلی ها به نام آن سوپر مارکت و.... بازگشایی کردند. یا شرکت BMW با شرکت BMV
برای مقابله با مغالطه تمثیل ناروا،
می توان از دو روش استفاده کرد :
-1توجه به وجوه اختلاف؛ به عنوان مثال اگر کسی بگوید: کتابهای قدیمی مانند کالای خوراکی هستند که تاریخ مصرف آنها گذشته است؛ بنابراین قابل استفاده نیستند« می توانیم بگوییم: ما داریم درباره کتاب صحبت می کنیم که محصول تفکر بشر است نه درباره مواد خوراکی. سپس به برخی از جنبه هی اختلاف میان دو امر اشاره کنیم و بگوییم: برخی از کتابهای قدیمی جزو میراث فکری بشرند و مطالب آنها هنوز صحیح هستند.
-2 یافتن استدلال تمثیلی مخالف؛ راه دیگر مقابله با استدلال تمثیلی غلط، یافتن تمثیلی مخالف با آن است؛ مثلا در رد استدلال فوق می توان گفت: خیر، کتاب های قدیمی مانند اشیای قدیمی ارزشمندی هستند که باید به دقت از آنها نگهداری کرد.
درباره سؤالات مطرح شده در مورد دو استدلال تمثیلی زیر با دوستان خود بحث کنید:
پرتو نیلان نگیرد هرکه بنیادش بد است تربیت نااهل را چون گردکان بر گنبد است
با بدان کم نشین که صحبت بد گرچه پاکی تو را پلید
کند آفتاب ارچه روشن است او را پاره ای ابر ناپدید کند
-1آیا این دو استدلال درباره نقش تربیت در افراد، مخالف یکدیگرند یا می توان به نحود آنها را با یکدیگر جمع کرد؟
آری درباره نقش تربیت، تمثیل متفاوت بکار برده شده است. دربیت اول نقش تربیت را نادیده گرفته شده است ( تربیت مهم و تاثیرپذیر نیست) اما در دو بیت دیگر بر نقش تربیت تاکید دارد. اما از سوی دیگر ، نتایج این دو استدلال را به نحوی می توان با هم جمع کرد. بدین ترتیب که استدلال اول درباره نااهلان است و نمی گوید که تربیت بر همه انسان ها تاثیر ندارد؛ اما استدلال دوم مربوط به همه انسان هاست و نقش همنشین بد را یادآوری می کند .
-2 این استدلال ها تا چه میزان قوی اند؟
هر دو تمثیلی اند و استدلال هایی ضعیف به شمار می آیند
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
استقرای تعمیمی
فصل 5 : اقسام استدلال استقرایی
استقرای تعمیمی
استدلال های زیر را بررسی کنید و بگویید آیا نتایج گرفته شده صحیح اند؟
دوتن ازدوستان من فارغ التحصیل رشته جغرافیا هستند اما شغل مرتبطی پیدا نکرده پس رشته جغرافیا بازارکار ندارد.
پس از گذشت یک ماه هنوزعوارض جانبی از این داروگزارش نشده؛ پس، این دارو عوارض جانبی برای شما ندارد.
در استدلال های فوق با مشاهده چند مورد جزئی،حکمی کلی به دست آمده است اما این استدلال ها چندان قوی نیستند؛ زیرا ممکن است بسیارد دیگر در رشته جغرافیا شغل های مرتبطی پیدا کرده باشند یا پس از گذشت چند سال، عوارض جانبی دارو مشخص شود.
در استقرای تعمیمی، تک تک جامعه آماری را بررسی نمی کنیم و از نمونه های تصادفی استفاده می کنیم، مبنای استقرای تعمیمی بر اساس تخمین بنا شده است و نمی توان نتیجه یقینی از آن گرفت.
درباره استدلال های استقرایی از اصطلاح قوی و ضعیف استفاده می شود
استدلال های استقرایی از نظر قوت و ضعف در سطوح مختلفی قرار دارند.
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
استقرا و علوم تجربی
فصل 5 : اقسام استدلال استقرایی
استقرا و علوم تجربی
دانشمندان علوم تجربی تلاش می کنند با استفاده از استدلال های استقرایی بود،مبنایی برای علوم تجربی فراهم آورند .
به عنوان مثال
مثال
درفیزیک وشیمی با انجام آزمایش های متعدد درآزمایشگاه،قوانین کلی علمی تأیید می شوند. نمونه زیر مثالی از یک استدلال استقرایی است:
آهن در اثر حرارت منبسط می شود.
روی در اثر حرارت منبسط می شود.
مس در اثر حرارت منبسط می شود.
پس: فلزات در اثر حرارت منبسط می شوند
تهیه کننده :حیدر جلالی
شرایط استقرای تعمیمی قوی
فصل 5 : اقسام استدلال استقرایی
شرایط استقرای تعمیمی قوی
-1 نمونه ها بایدمتفاوت وتصادفی باشند .
مثلاً درصورتی که فقط از دبیرستانی که در آن درس می خوانیم، نظرسنجی کنیم و بخواهیم نتایج آن را به همه دبیرستان های کشور تسری دهیم، نتیجه گیری ما درست نخواهد بود یا اگر در یک نظرسنجی تنها به سراغ چند شغل خاص برویم، نتیجه به دست آمده گویای نظر تمامی اصناف کشور نخواهد بود..
-2 نمونه ها باید بیانگر همه طیف های مختلفی باشند که در جامعه آماری ما وجود دارند.
به عنوان مثال
مثال
در بررسی دبیرستان ها باید از تمامی انواع دبیرستان ها (دخترانه، پسرانه، دولتی، غیردولتی و...) چند نمونه را مورد بررسی قرار دهیم.
-3 تعداد نمونه ها نسبت به کل جامعه آماری نسبت مناسبی داشته باشند .
به عنوان مثال
مثال
نتایج حاصل از آماری که از 10 دبیرستان از مجموع 200 دبیرستان به دست می آید، نمی تواند بیانگر ک دبیرستانها باشد. اما آماری که از 170 دبیرستان به دست آمده است، تا حد زیادی یاب تعمیم به 200 دبیرستان خواهد بود.
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
مغالطه تعمیم شتاب زده
فصل 5 : اقسام استدلال استقرایی
هنگامی که شرایط استفاده از استقرا را به درستی رعایت نمی کنیم، دچار «مغالطه تعمیم شتاب زده»می شویم.
1قوت و ضعف استدلال های استقرایی زیر را مشخص کنید:
-1هزاران سال است که خورشید صبحها طلوع کرده است؛ بنابراین فردا نیز طلوع خواهد کرد.
-2چند روز است در راه دبیرستان به دوستم برخورد می کنم؛ بنابراین امروزهم او را خواهم دید.
-3 در صد سال گذشته همواره در آبان ماه بارندگی داشته ایم؛ بنابراین در آبان امسال نیزبارندگی خواهیم داشت.
-4 میوه های رود این جعبه درشت و مرغوب اند؛ بنابراین کل میوه های این جعبه درشت ومرغوب اند.
جواب:
-1استدلال استقرایی تعمیمی یود؛ زیرا از تعداد زیادی نمونه استفاده کرده است.
-2 استدلال استقرایی تعمیمی ضعیف؛ زیرا این اتفاق به صورت نادر و اتفایی رخ داده است.
-3 استدلال استقرایی تعمیمی قوی؛ تکرار نمونه ها در صد سال می تواند نشانه آب و هوای خاص در آن منطقه باشد و از نظر استقرایی استدلال یود خواهد بود.
-4 استدلال استقرایی تعمیمی ضعیف؛ این استدلالی است که معمولا افراد سود جو از آن سوء استفاده می کنند و میوه های خود را به افراد می فروشند.
_3 استنتاج بهترین تبیین: مانند عمل یک کارآگاه
استنتاج بهترین تبیین در زندگی روزمره بسیار کاربرد دارد.
در مسائل علمی نیز از این نوع استنتاج جهت بررسی فرضیه های علمی استفاده می شود.
2 در موارد زیر به کمک استنتاج بهترین تبیین چه نتیجه ای می توان گرفت؟
کودکی در سوپرمارکت گریه می کند و پایش را محکم رود زمین می کوبد.
جواب: احتمالا چیزی از سوپرمارکت می خواهد بخرد که خانواده اش برای او نمی خرند.
یکی از آشنایان با قیافه ناراحت از شما می خواهد که بنشینید تا خبری را به شما بگوید.سپس می گوید: پدربزرگتان. و سپس ساکت می شود.
جواب: ممکن است پدر بزرگتان به رحمت خدا رفتند یا در بیمارستان بستری شدند و یا از خانه قهر کرده و رفته اند و..
ماشینتان را زیر تابلوی تویف ممنوع پارک کرده بودید و حاال که برگشته اید، ماشین در جاد خود نیست.
جواب: ممکن است به دستور پلیس با چرثقیل حمل و به پارگینگ منتقل شده است.
3 مشخص کنید اظهار نظر درباره زمین لرزه تهران در موارد زیر به نحو استدلال قیاسی مطرح شده است یا استقرای تمثیلی و یا استقرای تعمیمی؟
-1 چون گسل های متعددی در تهران وجود دارد؛ لذا در تهران بازهم زلزله می آید..
استدلال قیاسی؛ از قوانین کلی زمین شناسی استفاده شده است.
-2 تهران مانند یک بیمار است؛ لذا هرچند وقت یک بار به خود می لرزد.
استقرای تمثیلی ؛ از تشبیه به یک بیماری استفاده شده است.
-3 هر 175 سال یکبار در تهران زلزله آمده است؛ لذا در تهران بازهم زلزله می آید
استقرایی تعمیمی ؛ از جامعة آماری و نمونه های قبلی استفاده شده است.
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
قضیه حملی و تعریف قضیه
فصل 6 : قضیة حملی
قضیه حملی
جملات زیر را بخوانید و سپس عبارات داده شده را تکمیل کنید.
-1 آب از ترکیب هیدروژن و اکسیژن با یکدیگر پدید می آید.
-2 امروز بعد از ظهر به من زنگ بزن.
-3 اجسام فلزی گرما را منتقل نمی کنند.
-4 آیا تاکنون از موزه دیدن کرده اید؟
جملات انشایی :
خبری از عالم خارج نمی دهند؛ بلکه تمایلات،احساسات، خواسته ها و اموری از این دست را مطرح می کنند. مانند: مثال 4 و 2
جملات خبری :
درباره عالم خارج خبر می دهند؛ مانند: مثال 1 و 3
جملات خبری صادق ؛
با واقعیت مطابقت دارند؛ مانند: مثال 1
جملات خبری کاذب ؛
با واقعیت مطابقت ندارند؛ مانند: مثال 3
تنها جملات خبری اند که قابلیت صادق یا کاذب بودن را دارند
از آنجا که وظیفه منطق جلوگیری از خطای اندیشه است و جملات انشایی (مانند: جمالت امری، پرسشی و) را نمی توان صدق یا کاذب دانست، این دسته از جملات درمنطق بررسی نمی شوند.
تعریف قضیه
به جملات با معنایی که درباره چیزی خبر می دهند و می توانیم درباره صدق (درستی) یا کذب (نادرستی) آنها سخن بگوییم قضیه می گویند.
1کدامیک از جملات زیر در منطق قضیه نامیده می شوند ؟
الف که گفتت برو دست رستم ببند؟
بدلیل سوالی بودن انشایی است و انشایی قضیه محسوب نمی شود.
ب) دلا معاش چنان کن که گر بلغزد پای فرشته ات به دو دست دعا نگه دارد .
بدلیل امری بودن انشایی است و انشایی قضیه محسوب نمی شود.
ج) اگر ماشین رابیمه کنی، هنگام تصادف خیالت آسوده است.
قضیه است چون یاب صدق و کذب است
د) هرچیز به جای خویش نیکوست.
قضیه است چون قابل صدق و کذب است
2 در زبان فارسی چه کلمات دیگری را معادل صادق و کاذب به کار می بریم؟
صادق:
درست- صحیح
کاذب:
نادرست – غلط
تهیه کننده :حیدر جلالی
اقسام قضیه
فصل 6 : قضیة حملی
اقسام قضیه
قضیه حملی:
قضیه ای که درآن به ثبوت یا نفی چیزی برای چیزی حکم شود. هر تلاشگری موفق می شود
قضیه شرطی:
قضیه ای که درآن به اتصال یا انفصال میان دونسبت حکم شود : اگر تلاش کنی موفق می شود
قضیه حملی :
قضایای حملی همان جملات خبری در ادبیات اند.
در منطق به نهاد جمله « موضوع» ، به مسند آن « محمول » و به فعل ربطی ( اسنادی ) رابطه می گویند.
(اجزای قضیه در ادبیات) ایران پهناور است
(اجزای قضیه در منطق)
نهاد مسند فعل ربطی
موضوع محمول (رابطه)
در صورتی که رابطه قضیه ایجابی باشد(مانند: است) قضیه را موجبه می نامند( فعل مثبت)
در صورتی که رابطه قضیه سلبی باشد (مانند: نیست) قضیه را سالبه می نامند. (فعل منفی ) رابطه ایجابی و سلبی را «کیفیت قضیه » می نامند.
1 موضوع، محمول و رابطه قضایای زیر را مشخص کنید:
موضوع محمول رابطه
سیل غمت الانه دل را ببرد.
سیل غمت برنده خانه دل است
او تکالیفش را تحویل داد.
او تکالیف را تحویل داده است
دانش آموزان مریض شدند.
دانش آموزان مریض شدند
کتابها ارزشمند هستند.
کتابها ارزشمند هستند
2 قضایای سالبه و موجبه را مشخص کنید.
دشمن نادان است.
( موجبه )
نادان دانا نیست.
(سالبه )
نادان ناتوان است
( موجبه )
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
اقسام قضیه حملی
فصل 6 : قضیة حملی
اقسام قضیه حملی
قضیه شخصیه :
موضوع قضیه، جزئی باشد
) نشانه آن : اسم خاص اول جمله مانند اسم انسان ، اسم شهر، اسم کشور و... - اسم داخل « »-این وآن (
قضیه محصوره :
موضوع قضیه، کلی باشد. (نشانه آن : هر ،همه، هیچ ، بعضی ، برخی اول جمله)
تعریف سور:
قیدی که بر سر قضیه می آید و دامنه مصادیق موضوع را تعیین می کند.
سور کلی ( همه، هر- هیچ)( سور جزئی (بعضی، برخی،پاره ای )
موضوع قضیه (جزئی باشد :قضیه شخصیه است)(کلی باشد: قضیه محصوره است)
سوره قضیه محصوره(بعضی باشد:قضیه جزئی است)(هر یا هیچ باشد:قضیه کلی است)
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
اقسام قضیه محصوره
فصل 6 : قضیة حملی
اقسام قضیه محصوره
-1 موجبه کلیه:
هر الف ب است.
_2 موجبه جزئیه :
بعضی الف ب است.
-3 سالبه کلیه :
هیچ الف ب نیست.
-4 سالبه جزئیه :
بعضی الف ب نیست.
نشانه موجبه:
فعل مثبت مانند ( است )
نشانه سالبه:
فعل منفی مانند ( نیست)
نشانه کلی :
برای موجبه کلی (هر وهمه) برای سالبه کلی (هیچ)
نشانه جزئی :
بعضی یا برخی ، پاره ای ، تعدادی
معنی نسبت:
نسبت یا کیفیت = موجبه و سالبه = فعل مثبت و منفی
معنی سور:
سور یا کمیت = کلی و جزئی = هر،همه،بعضی ،برخی
اقسام قضایای حملی زیر را تعیین کنید:
-1« سیمرغ » شش حرف ندارد.
شخصیه
-2 هر کشوری به نیروهای دفاعی نیاز دارد.
محصوره
-3 هیچ چیز بی تغییر نیست.
محصوره
-4 بعضی از مردمان بزرگ خلاق نبوده اند.
محصوره
-5 سقراط در دادگاه محکوم شد.
شخصیه
-6 بعضی معلمان شاعرند.
محصوره
تهیه کننده :حیدر جلالی
جدول صدق و کذب احکام قضایا
فصل 7 : احکام قضایا
جدول صدق و کذب احکام قضایا
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
نحوه تشخیص اقسام مربع تقابل
فصل 7 : احکام قضایا
نحوه تشخیص اقسام مربع متقابل
(جای موضوع و محمول ثابت است)
نام قضایای زیر و صدق و کذب آنها را مشخص کنید : نام قضیه : صادق / کاذب
1 ) هر دانش آموزی دارای کتاب درسی است.
موجبه کلی صادق
2) هیچ دانش آموزی دارای کتاب درسی نیست.
سالبه کلی کاذب
3) بعضی از دانش آموزان دارای کتاب درسی هستند.
موجبه جزئی صادق
4) بعضی از دانش آموزان دارای کتاب درسی نیستند.
سالبه جزئی کاذب
صدق و کذب روابط زیر را مشخص کنید( رابطه تناقض = طبق این رابطه یکی صادق دیگری کاذب است وبالعکس)
هر الف ب است
(صادق ) (کاذب) (کاذب ) ( صادق)
بعضی الف ب نیست
(کاذب ) (صادق ) (صادق (کاذب)
هیچ الف ب نیست
(صادق) (کاذب) (کاذب) (صادق)
بعضی الف ب است
(کاذب) (صادق) (صادق) (کاذب)
صدق و کذب روابط زیر را مشخص کنید
) رابطه تضاد = کلی صادق کلی کاذب اما کلی کاذب ،کلی دیگر می تواند صادق باشد یا کاذب)
هر الف ب است
هیچ الف ب نیست
(صادق)
(کاذب)
(کاذب)
(مشخص نیست یعنی می تواند هادق یا کاذب باشد)
(کاذب )
(صادق)
(مشخص نیست یعنی می تواند صادق یا کاذب باشد)
(کاذب)
صدق و کذب روابط زیر را مشخص کنید( رابطه تداخل = هدف کلی نتیجه می دهد صدق جزئی اما کذب جزئی نتیجه می دهد کذب کلی)
هر الف ب است
(صادق) (کاذب) (می تواند هادق یا کاذب باشد) (کاذب)
بعضی الف ب است
(کاذب) (صادق یا کاذب) ( صادق) ( کاذب)
هیچ الف ب نیست
(صادق) (کاذب) (صادق یا کاذب) (کاذب)
بعضی الف ب نیست
(کاذب ) (صادق یا کاذب) (صادق) (کاذب)
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
عکس مستوی
فصل 7 : احکام قضایا
عکس مستوی
درصورتی که موضوع و محمول قضیه حملی را جابه جا کنیم، قضیه به دست آمده را « عکس « آن قضیه می نامند.
جابجایی موضوع و محمول ثبات و بقای نسبت سلب و ایجاب (کیف = فعل )
اگر از قضیه ای صادق به علس آن قضیه که از نظر صدق همانند و مساوی آن قضیه است، دست می یابیم، آن را قاعده «عکس مستوی » می نامند.
منطق دانان با بررسی قضیه سالبه جزئی (بعضی الف ب نیست) نشان داده اند که قانونی کلی برای عکس مستوی این قضیه وجود ندارد. بدین جهت اصطلاحاً می گویند که سالبه جزئی عکس لازم الصدق ندارد.
تهیه کننده :حیدر جلالی
نحوه تشخیص محصورات چهارگانه عکس مستوی
فصل 7 : احکام قضایا
نحوه تشخیص محصورات چهارگانه عکس مستوی
1724680538.jpg)
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
تعریف مغالطه ایهام انعکاس
فصل 7 : احکام قضایا
تعریف مغالطه ایهام انعکاس
در صورتی که در جا به جا کردن اجزای قضیه، قاعده عکس مستوی را به درستی رعایت نکنیم دچار مغالطه ایهام انعکاس شده ایم.
نمونه های مغالطه ایهام انعکاس موجبه کلیه می شود موجبه کلیه موجبه جزئیه می شود موجبه کلیه
اگر برای سالبه جزئیه عکس لازم الصدق درنظر بگیریم
عکس مستوی قضایای زیر را بنویسید:
هیچ مسلمانی کافر نیست
هیچ کافری مسلمان نیست.
هر ایرانی وطن دوست است .
بعضی از وطن دوستان ایرانی هستند.
بعضی حیوانات گربه نیستند
سالبه جزئیه عکس لازم الصدق ندارد.
بعضی سنگ ها آهکی هستند.
بعضی آهکی ها سنگ هستند.
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
قیاس اقترانی
فصل 8 : قیاس اقترانی
قیاس اقترانی
یکی از انواع قیاس اقترانی، قیاس اقترانی حملی است که از دو قضیه حملی تشکیل می شود.
استدلال های زیر را بررسی کنید و بگویید چرا این استدلال ها دارای نتیجه نیستند.
هر انسانی حیوان است هر گیاهی نیازمند به آب است.
بعضی سنگها سفید نیستند هر حیوانی جاندار است.
نمی توان از دو قضیه ای که ارتباطی با یکدیگر ندارند، نتیجه ای به دست آورد.
برای آنکه رابطه ای میان دو قضیه برخوردار باشد، باید جزء مشترکی میان آنها وجود داشته باشد.
لازم است موضوع یا محمول یکی قرین ، موضوع یا محمول دیگری باشد.به همین دلیل به این نوع از قیاس « قیاس اقترانی » می گویند.
در قیاس اقترانی، اجزای نتیجه در میان مقدمات پخش شده اند.مانند:
بعضی از حیوانات پرنده هستند.
همه پرندگان دارای بال هستند.
بعضی از حیوانات دارای بال هستند
با بررسی قضایا می توان مشاهده کرد که در ارتباط میان دو قضیه در یک استدلال، چهارحالت که در اصطلاح آنها را چهار شکل قیاس اقترانی می نامند، قابل تصورند.
تهیه کننده :حیدر جلالی
راه حل برای تشخیص شکل چندم
فصل 8 : قیاس اقترانی
راه حل برای تشخیص شکل چندم
1724681017.jpg)
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
حد وسط و دوشرط آن
فصل 8 : قیاس اقترانی
حد وسط و دو شرط آن
به جزء مشترک میان دو قضیه « حد وسط »می گویند.پس از حذف کردن حدوسط،موضوع نتیجه از مقدمه اول و محمول آن از مقدمه دوم به دست می آید.
شکل قیاس های زیر را مشخص کنید:
هر ب الف است بعضی الف ب است هر ب الف است بعضی الف ب است.
هیچ ب ج نیست هیچ ج ب نیست هیچ ج ب نیست هیچ ب ج نیست.
بعضی الف ج نیست بعضی الف ج نیست بعضی الف ج نیست بعضی الف ج نیست
جواب: شکل سوم شکل دوم شکل چهارم شکل اول
به مثالهای زیر توجه کنید:
مثال
آیا می توانید با کمک دوستان خود اشکال این استدلال ها را بیان کنید؟
1 انگور شیرین است؛ شیرین همسر خسرو است؛ پس: انگور همسر خسرو است.
2 دیوار دارای موش است؛ موش دارای گوش است؛ پس: دیوار دارای گوش است.
3 یخ از آب است؛ آب مایع است؛ پس: یخ مایع است.
شرط اول برای نتیجه گیری صحیح از دو قضیه حملی، تکرار حد وسط )به هورت لفظی و معنایی( است تا دو قضیه با یکدیگر ارتباط پیدا کنند.
در صورتی که از قیاسی که حد وسط در آن تکرار نشده است، نتیجه گیری شود، فرد دچار مغالطه « عدم تکرار حد وسط»می شود.
در مثال 1 «اشتراک لفظ»در کلمه شیرین باعث عدم تکرار حد وسط شده است.
در مثال 2 (محمول قضیه اول ، «دارای موش» است؛ اما موضوع قضیه دوم « موش « است بنابراین حد وسط عیناً تکرار نشده است.
در مثال 3 محمول قضیه اول « از آب » است و موضوع قضیه دوم « آب »است بدین جهت در اینجا نیز حد وسط به صورت یکسان تکرارنشده است.
توضیح ساده : حد وسط باید دو شرط داشته باشد :
حدوسط به یک معنا باشند. اگر حد وسط دارای بیش از یک معنا بود، مغالطه اشتراک لفظ صورت گرفته و حد وسط نداریم
حدوسط عین هم باشد(معمولا نشانه های آن وجود حرف اضافه « از» و« دارای » است)
علت عدم تکرار حد وسط در استدلال های زیر را بیان کنید :
الف) شاخه ها برگ دارند. دفترچه یادداشت برگ دارد؛ پس: شاخه ها دفترچه یادداشت هستند.
بین معنی برگ در دو مقدمه تفاوت وجود دارد . در جمله اول برگ درخت و در جمله دوم برگه کاغذ منظور بوده است.
ب)سعدی انسان است .انسان پنج حرف دارد؛ پس سعدی پنج حرف دارد. در مقدمه اول منظور از انسان ، مصداق خارجی انسان است اما در مقدمه دوم منظور لفظ انسان است
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
قانون نتیجه قیاس
فصل 8 : قیاس اقترانی
قانون نتیجه قیاس
حد وسط تنها نقش ارتباطی میان دو مقدمه استدلال دارد و در نتیجه استدلال حذف می شود
موضوع نتیجه از مقدمه اول و محمول آن از مقدمه دوم به دست می آید.
کیفیت نتیجه در قیاس اقترانی از این کانون کلی پیروی می کند که اگر یکی از مقدمات استدلال سالبه باشد، نتیجه نیز سالبه خواهد بود.
بنابراین با مشاهده مقدمات قیاس می توانیم تشخیص دهیم که نتیجه سالبه است یا موجبه.
اگر نتیجه قیاس از این قانون پیروی نکرده باشد، آن قیاس نامعتبر است.
بطور ساده :
گام اول :
حذف حدوسط در نتیجه (حدوسط همان کلمه تکراری که روی آن خط می کشیم با توجه به قاعده خانه (
گام دوم :
از مقدمه اول موضوع ( کلمه ای که بایی مانده است بعد از خط زدن کلمه کناری آن در جمله اول ) و از مقدمه دوم محمول ( کلمه ای که بایی مانده است بعد از خط زدن کلمه کناری آن از جمله دوم ) را در نتیجه قرار می دهیم .
گام سوم :
اگر در جمله فعل منفی مانند (نیست ) باشد آن را انتخاب می کنیم .
مشخص کنید در کدام یک از استدلال های زیر قانون نتیجه قیاس رعایت نشده است.
هر ب الف است هیچ الف ب نیست بعضی ب الف نیست
هر ج ب است هر ب ج است هیچ ب ج نیست
بعضی الف ج است هر الف ج است بعضی الف ج است
شکل چهارم شکل اول ،نامعتبر است شکل سوم : نامعتبر
رعایت شده است قانون رعایت نشده است قانون رعایت نشده است
تهیه کننده :حیدر جلالی
دامنه مصادیق موضوع و محمول
فصل 8 : قیاس اقترانی
دامنه مصادیق موضوع و محمول
درقضیه سالبه،همه مصادیق محمول(+)ودرقضایای موجبه،برخی از مصادیق محمول (-)مورد نظر است.
سور کلی شام همه مصادیق موضوع (+)و سور جزئی شام برخی از مصادیق موضوع(-) است.
در قضایای شخصیه نیز همه مصادیق موضوع (+)مورد نظر هستند.
این دو نکته ساده اساس تعیین اعتبار یک قیاس اند. لذا برای آنکه در بررسی اعتبار قیاس، این دو نکته را به خاطر داشته باشیم، با گذاشتن علامت مثبت + برای همه مصادیق و علامت منفی - برای برخی از مصادیق، دامنه مصادیق موضوع و محمول قضایای محصوره را به صورت زیر مشخص می کنیم .
دامنه مصادیق موضوع و محمول قضایای زیر را با رنگ قرمز و سبز مشخص کنید:
هیچ نشخوارکننده ای گوشت خوار نیست. ارگ بم در اثر زمین لرزه آسیب دیده است.
بعضی گیاهان سمی اند. بعضی شترها دوکوهانه نیستند.
هر گیاهی نیازمند شرایط خاصی است . سد لتیان بزرگ نیست
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
شرایط معتبر بودن قیاس
فصل 8 : قیاس اقترانی
شرایط معتبر بودن قیاس
برای آنکه قیاسی معتبر باشد، باید سه شرط زیر درباره آن صادق باشد :
_1 هر دو مقدمه سالبه نباشند.
هرگاه دیدیم هر دو فعل جمله ما منفی ( نیست ) باشد فاید این شرط است مانند این قیاس هیچ الف ب نیست بعضی الف ج نیست .پس بعضی ب ج نیست.
_2حد وسط در هر دو مقدمه علامت منفی نداشته باشد
در شکل دوم ،اگر ببینیم همزمان کنار هردوکلمه مشترک(حدوسط)هر دو فعل ما مثبت (است )باشد فاقد این شرط است مانند این قیاس هر ج ب است بعضی الف ب است .پس بعضی ج الف است.
در شکل سوم ،اگر همزمان کنار هردوکلمه مشترک(حدوسط) هر دو سور ما جزئیه ( بعضی یا برخی ) باشد باز فاید این شرط است مانند
بعضی ب الف است بعضی ب ج است .
_3هرکدام از موضوع یا محمول که در نتیجه علامت مثبت داشتند، در مقدمات نیز علامت مثبت داشته باشند . در صورتی که قیاسی یکی از شرط های فوق را نداشته باشد، نامعتبر خواهد بود و در صورتی که هر سه شرط را برآورده کند، آن را معتبر می نامند.
هر گاه هر دو فعل جمله (نیست)یا هر دو سور جمله ( بعضی یا برخی ) باشد، در اینجا قیاس نامتعبر است اما موارد دیگری هم وجود دارد و بهتر است طبق شرایط معتبر بودن قیاس عمل کنیم.
1 هنگام بررسی اعتبار یک قیاس، به موضوع یا محمولی که در نتیجه منفی اند، کاری نداریم.
2 در بررسی اعتبار یک قیاس، علاوه بر سه شرط مذکور،قانون نتیجه قیاس را نیز بررسی می کنیم.
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
قضیه شرطی
فصل 9 : قضیة شرطی و قیاس استثنایی
قضیه شرطی
تعریف قضیه شرطی : قضایایی که در آن به اتصال یا انفصال میان دو نسبت حکم شود
اقسام قضیه شرطی : متصل و منفصل
نشانه قضیه شرطی متصل : اگر و هرگاه نشانه منفص : یا
تعریف قضیه شرطی متصل :
در این گونه قضایا به پیوستگی و اتصال و ملازمه دو نسبت حکم می شود.
اجزای قضیه شرطی :
جزء شرط (مقدم): جمله بعد از (اگر)یا (درصورتی که) جواب شرط ( تالی)
مقدم و تالی قضایای زیر را مشخص کنید:
اگر فردا امتحان داشته باشیم، نمی توانیم امشب به مهمانی برویم.
مقدم تالی
با والیبال خداحافظی خواهم کرد؛ در صورتی که در بازی فردا برنده نشویم.
تالی مقدم
تمرین ها را امشب می نویسم؛ اگر وقت پیدا کنم.
تالی مقدم
تعریف قضیه شرطی منفصل :
به گسستگی، انفصال و عناد (یعنی ناسازگاری) دو یا چند نسبت حکم شده است
تهیه کننده :حیدر جلالی
اقسام شرطی منفصل
فصل 9 : قضیة شرطی و قیاس استثنایی
اقسام شرطی منفصل
منفصل حقیقی :
هر دو همزمان نمی توانند صادق یا کاذب باشند.( انفصال تام و حقیقی)
منفصل مانعه الجمع :
در صدق قابل جمع نیستند اما در کذب یاب جمع هستند(غیرقابل جمع درصدق)
منفصل مانعه الرفع :
در کذب قابل جمع نیستند اما در صدق قابل جمع هستند. (غیرقابل جمع درکذب)
روش تشخیص اقسام شرطی منفصل در مثال
برای تشخیص اقسام قضایای شرطی منفصل از یکدیگر، دو سؤال زیر را درنظر می گیریم:
1 آیا امکان دارد دو جزء قضیه منفص با هم صادق باشند؟
2 آیا امکان دارد دو جزء قضیه منفصل با هم کاذب باشند؟
اگر جواب به هر دو سؤال منفی باشد، قضیه حقیقی است. اگر فقط جواب سؤال اول منفی باشد، قضیه غیرقابل جمع در صدق است و اگر فقط جواب سؤال دوم منفی باشد، . قضیه غیرقابل جمع در کذب است.
اقسام قضایای منفصل زیر را مشخص کنید:
الف)یا گروه خونی او ممکن است AB باشد یا مثبت O
مانعه الجمع. (احتمال دیگری هست)
ب)یا این طرح سرانجام در مجلس تصویب می شود یا رد خواهد شد.
حقیقی ( حتما یکی از آنها است )
ج) در این اتاق فقط ناصر و پرویز حضور داشتند؛ پس این گلدان را « یا ناهر شکسته است یا پرویز«
چند فرض محتمل است برای پاسخ دادن به این سوال
فرض اول : حقیقی : اگر بگوییم حتما یکی از آنها آن گلدان را شکسته باشد .
فرض دوم : مانعه الرفع؛ ممکن است هر دو در شکستن گلدان شریک باشند.( هردوباهم ممکن است)
د) یا برای استخدام، کارت پایان خدمت خود را ارائه کنید یا کارت معافیت دائم.
حقیقی
ه) یا فردا سه شنبه است یا چهارشنبه
مانعه الجمع: (احتمال دیگری هست)
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
تعریف قیاس استثنایی
فصل 9 : قضیة شرطی و قیاس استثنایی
تعریف قیاس استثنایی
قیاسی است که عین نتیجه یا نقیض آن در یکی از مقدمات استدلال ذکر شده باشد. مانند:
اگر فردا هوا خاکی باشد، مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
فردا هوا خاکی است.
مدارس سوسنگرد تعطی می شود.
در مثال بالا مشاهده می کنیم که این قیاس از دو مقدمه تشکیل می شود که یکی شرطی و دیگری حملی است.
از آنجا که مقدمه شرطی آن می تواند یکی از چهار قضیه شرطی باشد،چهار (4) حالت برای این قیاس قابل تصور است:
قیاس استثنایی اتصالی
قیاس استثنایی انفصالی حقیقی
قیاس استثنایی انفصالی مانعه الجمع
قیاس استثنایی انفصالی مانعه الرفع
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
توضیح قیاس استثنایی اتصالی
فصل 9 : قضیة شرطی و قیاس استثنایی
توضیح قیاس استثنایی اتصالی
این قیاس چهار حالت دارد که دو حالت آن معتبر است و دو حالت نامعتبر.
حالات معتبر:
وضع مقدم و رفع تالی
حالات نامعتبر :
وضع تالی و رفع مقدم ( معروف است به مغالطه وضع تالی و مغالطه رفع مقدم)
اگر بخش اول جمله اول را عینا (خودش ) گذاشتیم می شود معتبر= وضع مقدم
اگر فعل مخالف بخش اول جمله اول را بنویسیم نامعتبر است.= رفع مقدم
اگر بخش دوم جمله اول را منفی کنیم می شود معتبر= رفع تالی
اگر بخش دوم جمله اول را خودش بگذاریم می شود نامعتبر= وضع تالی
توضیح قاعده اول که معتبر است (وضع مقدم): قسمت اول جمله اول( جمله شرطی) را عینا (خودش) می گذاریم.
اگر فردا هوا خاکی باشد، مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
فردا هوا خاکی است.
نتیجه: مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
توضیح قاعده دوم که معتبر است( رفع تالی) : متضاد فعل قسمت دوم جمله اول می نویسیم.
یعنی اگر فعل مثبت بود ،منفی و اگر منفی بود ، مثبت می کنیم.)
اگر فردا هوا خاکی باشد، مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
مدارس سوسنگرد تعطیل نمی شود.
نتیجه: فردا هوا خاکی نیست.
زمانی مغالطه ( رفع مقدم)صورت می گیرد که متضاد فعل قسمت اول جمله اول را بنویسیم.
اگر فردا هوا خاکی باشد، مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
فردا هوا خاکی نیست. نتیجه: مدارس سوسنگرد تعطیل نمی شود.
زمانی مغالطه ( وضع تالی) صورت می گیرد که قسمت دوم جمله اول را خودش بگذاریم.
اگر فردا هوا خاکی باشد، مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
مدارس سوسنگرد تعطیل می شود.
نتیجه: فردا هوا خاکی است.
بطور کلی : 2 حالت معتبر 2 حالت معتبر
قاعده وضع مقدم : اثبات مقدم اثبات تالی) تالی نفی مقدم ( مغالطه رفع مقدم)
قاعده رفع تالی : نفی تالی نفی مقدم اثبات تالی ( مغالطه وضع تالی)
تهیه کننده :حیدر جلالی
توضیح اقسام قیاس استثنایی انفصالی
فصل 9 : قضیة شرطی و قیاس استثنایی
توضیح اقسام قیاس استثنایی انفصالی
قضیه منفصل حقیقی :
چهار قیاس استثنایی دارد که همه آنها معتبر است.
در این قیاس از اثبات هر بخش ، نفی بخش دیگر و از نفی هر بخش،اثبات بخش دیگر به دست می آید.
اثبات یکی ازطرفین نفی طرف دیگر
فعل مقدمه دوم ، مثبت ( است) و فعل نتیجه منفی ( نیست) باشد.
حالت 1 : این عدد یا زوج است یا فرد حالت 2 : این عدد یا زوج است یا فرد
این عدد زوج است این عدد فرد است
پس فرد نیست پس زوج نیست
نفی یکی از طرفین اثبات طرف دیگر
فعل مقدمه دوم ، منفی ( نیست) و فعل نتیجه مثبت (است ) باشد.
حالت 3: این عدد یا زوج است یا فرد حالت 4 : این عدد یا زوج است یا فرد
این عدد زوج نیست این عدد فرد نیست
پس فرد است پس زوج است
روش ساده : اول باید تشخیص دهید که قضیه منفصل ،حقیقی است ( یعنی حتما یکی از آنها است) سپس از جمله اول ، دوجمله با فعل مثبت می سازید و بار دیگر از جمله اول دو جمله با فعل منفی و هر 4 حالت معتبر است.
قضیه حملی یا موجبه است یا سالبه قضیه حملی یا موجبه است یا سالبه
قضیه حملی موجبه است قضیه حملی سالبه است
پس سالبه نیست پس موجبه نیست
قضیه حملی یا موجبه است یا سالبه قضیه حملی یا موجبه است یا سالبه
قضیه حملی موجبه نیست قضیه حملی سالبه نیست
پس سالبه است پس موجبه است
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
اقسام خطاهای ذهنی
فصل 10 : سنجشگری در تفکر
اقسام خطاهای ذهنی
خطاهای صوری :
خطاهای ناشی از به کار بردن استدلال های نامعتبر
خطاهای غیر صوری :
خطاهای ناشی از به کار بردن مقدمات غلط_ خطاهای غیر صوری خطاهای ناشی از عوام روانی
تفکر نقادانه یا سنجشگرانه، فراگیری مهارت تفکر و تفکر کردن درباره نحوه صحیح تفکر است.
پرورش مهارت های تفکر صحیح وارزیابی استدلال ها مانند اکثر فعالیتهای انسانی نیازمند تمرین و تکرار است.
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
تفاوت مهم میان نقاد و غیر نقاد
فصل 10 : سنجشگری در تفکر
تفاوت مهم میان نقاد غیر نقاد
جدی گرفتن فرایند تفکر و توجه آگاهانه به آن
پرسیدن سؤالات درست و به جا
بررسی وجوه مختلف یک مطلب هنگام شنیدن یا تصمیم گیری درباره آن،
تهیه کننده :حیدر جلالی
کاربردهای استدلال
فصل 10 : سنجشگری در تفکر
کاربردهای استدلال
-1 درک حقیقت:
در علوم تجربی و علوم انسانی در پی فهم حقایق علمی هستیم. به استدلال هایی که در این علوم به کار می روند برهان می گویند.
-2 اقناع دیگران:
گاهی در زندگی در پی قانع کردن دیگران هستیم. به عنوان مثال در یک سخنرانی، مانند سخنرانی مذهبی یا در میان تجمعی اعتراضی،سخنران به دنبال اقناع افراد براد انجام دادن عملی یا پذیرش مطلبی است.
در گذشته چنین استدلال هایی را در فن خطابه بررسی می کردند. اما امروزه رسیدن به چنین هدفی، علاوه بر خطابه، شام تمامی روش های اقناعی می شود که برخی از آنها در تبلیغات نیز به کار می روند.
در فن بیان به سخنرانان آموزش داده می شود که چگونه با برقراری تماس چشمی با شنوندگان، روان و شیوا سخن گفتن و استفاده مناسب از زبان بدن، تأثیر کلامی قوی تر و زبانی اثرگذارتر داشته باشند
-3 غلبه بر دیگران:
گاهی در بحث با دیگران تنها در پی غلبه بر آنها هستیم. به عنوان مثال در جریان یک مناظره تلویزیونی، طرفین در پی اقناع یکدیگر نیستند؛ بلکه هدف آنها شکست دادن طرف مقابل است.
هدف آنها بیان استدلال هایی است که در مقابل آنها، طرف مقابل حرفی برای گفتن نداشته باشد ومجبور به پذیرش نتایج آنها و یا اعتراف به شکست شود.کسانی که شاهد این مناظره اند،به فرد پیروزگرایش پیدا می کنند.
در گذشته این گونه استدلال ها را در فن جدل بررسی می کردند.
بهتر است در جدل به گونه ای مقدمات خود را مطرح کنیم که طرف مقابل نتواند نتیجه مورد نظر ما را زودتر حدس بزند؛ و ناگهان با طرح نتیجه مورد نظرمان وی را غافلگیر کنیم.
بهتر است مرحله به مرحله از وی نسبت به پذیرش سخنانمان اعتراف بگیریم تا نتواند سخنان خود را تغییردهد.
تهیه کننده :حیدر جلالی
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه منطق- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه منطق
- گام به گام تمامی دروس پایه منطق
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه منطق
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه منطق
- فلش کارت های آماده دروس پایه منطق
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه منطق
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه منطق
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
بار ارزشی کلمات در جملات
فصل 10 : سنجشگری در تفکر
بار ارزشی کلمات در جملات
بار ارزشی مثبت :
کلمات یا جملاتی که خوب ، محترمانه ، مورد پسند ، مودبانه و مثبت است
بار ارزشی منفی :
کلمات یا جملاتی که بد و زشت ، نکوهش شده ، بی ادبانه ومنفی است.
بار ارزشی خنثی :
کلمات یا جملاتی که فاقد دو ویژگی مثبت و منفی است.
بار ارزشی مثبت :
محسن حججی در راه دفاع از حرم اهل بیت (ع) شهید شد.
بارارزشی منفی:
درحمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی،تعداد زیادی ازتروریست هاد داعش به هلاکت رسیدند.
بار ارزشی خنثی: در تصادف دیروز، همه افراد مردند.
مغالطه بار ارزشی کلمات
بکاربردن اشتباهی یاعمدی کلماتی که دارای بار ارزشی متفاوتی هستند ومی تواند منشأ خطای اندیشه باشد
من در اعتقادات خود ثابت قدم و استوار هستم . بار ارزشی مثبت
شما نسبت به پیشفرض های خود لجاجت و تعصب میورزید. بار ارزشی منفی
او در موضع گیری های خود یک دنده و کله شق است. بار ارزشی منفی
تهیه کننده :حیدر جلالی
جزوات جامع پایه منطق
جزوه جامع فارسی (1)
جزوه جامع نگارش (1)
جزوه جامع زبان انگلیسی (1)
جزوه جامع کتاب کار انگلیسی (1)
جزوه جامع آمادگی دفاعی دهم
جزوه جامع جغرافیای ایران دهم
جزوه جامع تفکر و سواد رسانه ای دهم
جزوه جامع کارگاه کارآفرینی و تولید
جزوه جامع ریاضی و آمار (1)
جزوه جامع منطق
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان
جزوه جامع جامعه شناسی (1)
جزوه جامع علوم و فنون ادبی (1)
جزوه جامع اقتصاد
جزوه جامع عربی (1) رشته انسانی
جزوه جامع دین و زندگی (1) رشته انسانی
مغالطه در اثر عوامل روانی
فصل 10 : سنجشگری در تفکر
مغالطه در اثر عوامل روانی
متأسفانه بسیاری از انسان ها بیشترتحت تأثیر عوام روانی همچون تملق، ترس، تطمیع و مانند آن قرار می گیرند تا تحت تأثیر استدلال.
لازم است به تأثیر عوام روانی بر ذهن انسان و خطاهایی که ممکن است تحت تأثیر این عوام پدید بیایند، توجه کنیم.
کلمات، دارای بار روانی اند و قدرت تأثیرگذاری متفاوتی دارند.
نسبت گوینده با ما نیز در پذیرش یک نظر مؤثر است .به عنوان مثال سخنان خویشاوندان و دوستان صمیمی، از نظر روانی تأثیر بیشتری بر ما دارند.
در طول زندگی جملات مختلف در زرق و برقهای احساسی و روانی پیچیده و سپس به ما عرضه می شوند.انسان اندیشمند باید بتواند مطلب اصلی را از لابه لای امورفرعی بیرون بکشد به دور از احساسات، درباره آن قضاوت کند.
تأثیر امور روانی به حدی است که در مواردی برای مطالب غلط دلیل تراشی می کنیم.
اکنون به چند مورد از شیوه هایی که از نظر روانی قصد تأثیرگذارد غلط بر انسان را دارند توجه کنید
1)مغالطه مسموم کردن چاه
در این روش فرد مغالطه گر بدون ذکر دلیل ، تنها ویژگیهای ناشایست ونامناسبی را به یک نظریه یا پیروان آن نسبت می دهد تا کسی جرئت نکند به آن نظر توجه کند یا آن را بپذیرد.
مثال
1 شخصی بدون آنکه استدلال معتبری ارائه کند،می گوید: تنها یک ترسو می تواند به این نظر معتقد باشد!
2 شخصی تحت تأثیر چشم و هم چشمی های غلط در جامعه می گوید: باید هر جور شده هدیه گران قیمتی تهیه کنیم؛ وگرنه آبرویمان می رود
2)مغالطه تله گذاری
در این روش برخلاف مغالطه مسموم کردن چاه، ویژگی های خوب و شایسته ای را به نظریه ای باطل یا معتقدان به آن نسبت می دهند و برای افراد تله می گذارند تا به سمت پذیرش آن گرایش پیدا کنند. در اصطلاح عامیانه به این روش « هندوانه زیر بغ کسی گذاشتن» می گویند.
مثال
شخصی بدون ذکر دلایل کارآمد بودن طرح خود می گوید :هرکس درک عمیقی داشته باشد، تأیید می کند که طرح من بسیار کارآمد است
3)مغالطه توسل به احساسات عواطف و احساسات
نقش مهمی در زندگی ما دارند. بدین جهت احساسات ما می توانند در تصمیم گیریهای غلط و خطاهای ذهن ما نیز تأثیر داشته باشند. به عنوان مثال هنگامی که به خشم می آییم یا می ترسیم، خوب فکرنمی کنیم باید مراقب باشیم که هنگام بررسی یک نظر، احساسی عمل نکنیم و تا آنجا که می توانیم عقلانی و منطقی بیندیشیم .
در صورتی که بدون ذکردلیل معتبر از احساسات افراد سوء استفاده شود،آنرا« مغالطه توسل به احساسات« می نامند.
مثال
کلاهبرداران گاه از راه ایجاد طمع در افراد آنها را فریب می دهند. طرح اسلام هراسی در غرب، از راه ایجاد حس ترس در مردم، آنها را به پذیرش نظریات سیاسی احزاب مورد نظر سوق می دهد.
با استفاده از حس ترحم در مردم، عده ای سودجو، از کودکان خیابانی برای پرکردن جیب های خود استفاده می کنند. حس خودخواهی باعث می شود که گاهی اشتباهات خود و بستگان خود را نبینیم یا به ناحق از آنها حمایت کنیم . خوخواهی و خود دوستی باعث شده است در طول تاریخ، افراد نالایق از طریق تملق و چاپلوسی به مناصب مختلفی نزد شاهان ظالم دست یابند.
4)مغالطه بزرگ نمایی و کوچک نمایی:
با بزرگ نمایی و بدون ذکر دلیل ، سعی در تأیید نظری داشته باشیم یا با کوچک نمایی و بدون ذکر دلیل ، سعی در مخفی کردن حقیقتی داشته باشیم.
مثال
چندبار اتاقم را تمیز کنم؟ !نمی توانم که تمام عمر اتاقم را تمیز کنم! از این روش در کاریکاتور نیز استفاده می شود.
در موارد زیر ادعایی بدون ذکر دلیل معتبر مطرح شده است.مشخص کنید هر یک از این مطالب تحت تأثیر چه عوامل روانی مطرح شده اند:
اگر از درس نمره بگیرم، من خوب درس خوانده ام و اگر در درس مردود شوم، معلم با من مشکل داشته است!
جواب: مغالطه توسل به احساسات ( حس خودخواهی)
اگر برادرمن با پسر همسایه دعوا کرده است،حتماً حق با برادرمن است
جواب:مغالطه توس به احساسات (حس خودخواهی )
جلوی جمع از من تعریف کرد؛ پس آدم خوبی است!
مغالطه توسل به احساسات ( حس خودخواهی )
تهیه کننده :حیدر جلالی