مسئولیّت همگانی

امر به معروف و نهی از منکر :

یکی از مسئولیت های افراد جامعه نسبت به هم، توصیه یکدیگر به کار خیر و پسندیده و بازداشتن هم از کار ناپسند است.  این کار همان امر به معروف و نهی از منکر است.

وَ المُؤِمنونَ وَ المُؤِمناتُ بَعضُهُم أَوِلیاءُ بَعضٍ یَأمُرونَ بالمَعرو ف وَینهَونَ عَنِ المُنکَر.

و مردان و زنان مؤمن، دوست دار و یاور یکدیگرند و از این رو یکدیگر را امر به معروف و نهی از منکر می کنند.

جامعه مانند کشتی و مردمان آن همانند سرنشینان کشتی هستند که سرنوشت آن ها به هم گره خورده است و اگر در جامعه شخصی بخواهد قوانین الهی یا اجتماعی را زیر پا بگذارد به سادگی از خطا و گناه وی نمی توان گذشت.

مَثل افرادی که امر به معروف و نهی از منکر را ترک می کنند مانند سکوت سرنشینان یک کشتی در مقابل فردی است که جای نشستن خود را به بهانه این که جای خودش می باشد، سوراخ می کند و جان همه را در خطر می اندازد.

جایگاه ارزشمند امر به معروف و نهی از منکر در سخنان حضرت علی(ع)

ارزش همه کار های نیک و حتی جهاد در راه خدا در مقایسه با امر به معروف و نهی از منکر مانند قطره ای در برابر دریایی پهناور و عمیق است.

خداوند سبحان اقوام پیش از شما را عذاب نکرد مگر به دلیل اینکه امر به معروف و نهی از منکر را ترک کردند.

پس بی خردانِ آنها را به دلیل انجام معصیت ها عذاب کرد و خردمندان را به دلیل نهی نکردن از زشتی ها.

آثار ترک امر به معروف و نهی از منکر

1- مردم نسبت به سرنوشت دیگران بی تفاوت می شوند.

2- کارهای نادرست و ناپسند در جامعه رواج می یابد.

3- زشتی انجام بسیاری از این کارها از بین می رود، تا آنجا که حتی برخی زشتی ها به عنوان کار معروف و خوب شناخته می شود.

4- تعالیم و دستورات دین در میان مردم فراموش می شود.

5- انسان های فاسد بر مردم مسلط می شوند و کم کم آن قدر گناه و فساد در جامعه فراوان می شود که رحمت و برکت خداوند از آن جامعه برداشته و جامعه مستحق عذاب الهی می شود.

امام کاظم)ع(  درباره عاقبت انجام ندادن امر به معروف و نهی از منکر می فرمایند:

حتماً امر به معروف و نهی از منکر کنید وگرنه شرورترین افراد جامعه بر شما مسلط خواهند شد و در این صورت بهترین های شما هم اگر دعا کنند، دیگر مستجاب نخواهد شد.

شیوه های امر به معروف و نهی از منکر

هدف ما در نهی از منکر این است که انسان خطاکار به اشتباهاتش ادامه ندهد.

گاهی همین که با دیدن یک گناه روی خود را برگردانیم و با فرد خطاکار به سردی رفتار کنیم، برای جلوگیری از آن اشتباه کافی است.

گاهی نیز شخص خطاکار متوجه زشتی رفتارش نیست؛ در این صورت ما باید با مهربانی و با برخورد خوب، او را متوجه اشتباهش کنیم و با احترام از او بخواهیم که دیگر آن خطا را تکرار نکند.

در بعضی موارد نیز برای اینکه ناراحتی خود را از انجام گناهی نشان دهیم، باید آن جا را ترک کنیم.

چند نکته مهم:

 1- برای حفظ آبروی افراد، تا حد امکان نباید خطاهایشان را در حضور دیگران به آن ها بازگو کنیم.

2- برای اینکه تأثیر امر به معروف و نهی از منکر بیشتر شود، خوب است خودمان به آنچه دیگران را به آن توصیه می کنیم، عمل کنیم و کاری را که از آن نهی می کنیم، انجام ندهیم.

3- هر امر به معروف و نهی از منکری، یک موفقیت است؛ زیرا اگر به نتیجه برسد، علاوه بر رسیدن به رضایت و پاداش الهی به اصلاح اطرافیان و جامعه خود کمک کرده ایم و اگر به نتیجه نرسد، به وظیفه خود عمل کرده ایم و از اجر و ثواب خداوند بهره برده ایم.

چرا موئمنان نسبت به امر به معروف و نهی از منکر مسئولیت بیشتری دارند؟

زیرا مؤمنان ولی یکدیگرند؛ یعنی همدیگر را دوست دارند و نسبت به سرنوشت هم احساس مسئولیت می کنند.

آن ها همان گونه که از سعادت و خوشبختی خود لذت می برند، کامرانی و خوشبختی دیگر انسان ها نیز برایشان شیرین و شادی آور است.