سؤالات کلیدی در جغرافیا:

سؤالات جغرافیایی:

کجا؟ با رکن اساسی جغرافیا یعنی مکان وقوع پدیده ها سروکار دارد. این اتفاق در کجا رخ داده است؟

چه چیز؟ بر ماهیت هر پدیده یا مسئله، دلالت دارد؛ مثال: چه اتفاقی رخ داده است؟

چرا؟ به علت وقوع پدیده می پردازد. چرا این پدیده به وجود آمده است؟

چه موقع؟ بر روند زمانی موضوعات می پردازد. چه زمانی این پدیده، شدت می یابد؟

چه کسی یا چه کسانی؟ انسان و روابط متقابل او را با محیط، مورد توجه قرار می دهد. چه کسانی یا کدام فعالیت ها و برنامه های انسانی در این پدیده اثر داشته است؟

چطور؟ به بررسی سیر تکوین و تحول پدیده می پردازد. زمینه های به وجودآورنده این پدیده چیست؟

مراحل پژوهش در جغرافیا:

پژوهش و تحقیق:

حس کنجکاوی انسان درباره جهان و مسائل گوناگون آن سبب تلاش او برای کشف ناشناخته ها شده است. گام های تحقیق و پژوهش در جغرافیا:

1) طرح سؤال و بیان مسئله

2) تدوین فرضیه

3) جمع آوری اطلاعات

4) پردازش اطلاعات

5) نتیجه گیری و ارائه پیشنهادها

گام اول: طرح سوال و بیان مسئله

1) نکات مهم درمورد طرح سوال و بیان مسئله توسط پژوهشگر:

2) واضح وروشن بیان شود.

3) به شکل سوالی نوشته وطرح شود.

4) اهمیت پژوهش مشخص گردد.

5) مطالعه سابقه و پیشینه مسئله و نتایج پژوهش دیگران، مورد نیاز پژوهشگر است.

گام دوم: تدوین فرضیه

یکی از مراحل حساس پژوهش است، زیرا فرضیه ها در هر پژوهش، نقش راهنما را دارد و به فعالیت هایی جهت می دهد که قرار است انجام شود. فرضیه های پژوهشگر به میزان دانش، تجربیات و سوابق پژوهشی در دسترس او بستگی دارد.

گام سوم: جمع آوری اطلاعات

مهم ترین منابع اطلاعاتی جغرافی دان:

الف) روش کتابخانه ای:

این روش در تمامی پژوهش های علمی، مورد استفاده قرار می گیرد. در برخی از آنها تمام تلاش پژوهشگر در کتابخانه صورت می گیرد و در برخی دیگر، بخشی از پژوهش در آن جا انجام می شود.

ب) روش میدانی:

پژوهشگر در این روش برای گردآوری اطلاعات ناگزیر است به محیط بیرون برود و با مراجعه به افراد یا محیط و برقراری ارتباط مستقیم با مکان مورد مطالعه به گردآوری اطلاعات بپردازد. در واقع، او باید ابزار سنجش و اطلاعاتی خود را به میدان ببرد. پرسشنامه ، مصاحبه و مشاهده، از جمله ابزارهای گردآوری اطلاعات میدانی است.

گام چهارم: پردازش اطلاعات

پس از جمع آوری، استخراج و طبقه بندی اطلاعات، مرحله پردازش یعنی حذف اطلاعات غیر ضروری و حفظ اطلاعات مرتبط با پژوهش و تجزیه و تحلیل اطلاعات آغاز می شود.

گام پنجم: نتیجه گیری و ارائه پیشنهادها

در مرحله آخر، پژوهشگر با تجزیه و تحلیل اطلاعات، پاسخ مسئله پژوهش را می یابد. او ضمن ارائه دلایل علمی و منطقی به تأیید یا رد فرضیه یا فرضیه های خود می پردازد.