دانش زبانی: کلمات هم خانواده، نهاد و فعل:

دانش زبانی

کلمات هم خانواده

کلمات هم خانواده:

واژه های زیر توجه کنید:

1) فهم، مفهوم، مفاهیم

2) عجب، تعجب، عجایب

3) طفل، اطفال، طفولیت

با اندکی دقت در واژه ها، در می یابیم که هر گروه از واژه های بالا ویژگی های مشترکی دارند :

1) ریشه یا حروف اصلی آنها یکی است، برای مثال در گروه اول «فهم» و در گروه دوم «عجب» ریشه اصلی کلمه است.

2) از نظر معنی، واژه های هر دسته معنای نزدیک به هم دارند.

به این واژه های هم ریشه که ارتباط معنایی با یکدیگر دارند، «واژه های هم خانواده» می گویند.

املا در دوره اول متوسطه، شامل دو بخش است:

1) متن املا به صورت تقریری.

2) فعالیت هایی که هدف تقویت املا و درست نویسی دارند.

نهاد

نهاد:

به این جمله ها توجه نمایید:

الف) نرگس آمد.

آقای مدیر آمد.

ب) هوا سرد است.

خواهرم خوشحال است.

در مثال های بخش «الف»، «آمد» فعل جمله است و انجام کاری را نشان می دهد. وقتی شما بگویید «آمد» شنونده می پرسد «چه کسی آمد؟» در واقع کسی یا چیزی عمل آمدن را انجام می دهد. بنابراین برای تمام شدن معنی جمله، لازم است به این بخش، فعل اضافه شود. در جمله اول، عمل آمدن را نرگس انجام داده است و در جمله دوم آقای مدیر، کسی است که آمده است.

در مثال های بخش «ب»، فعل جمله، صفت یا حالتی را نشان می دهد. وقتی شما بگویید «سرد است» شنونده می پرسد «چه چیزی سرد است؟» یا وقتی بگویید «خوشحال است» شنونده می پرسد «چه کسی خوشحال است؟» در واقع صفت یا حالت موردنظر به کسی نسبت داده شده است. و به کلمه هایی که معمولا در ابتدای جمله می آیند و انجام کاری و یا داشتن حالتی به آنها نسبت داده می شود، «نهاد» گویند.

فعل

فعل:

به مثال های زیر توجه نمایید:

الف) آمد

می گویم.

ب) همه دانش آموزان با دیدن این منظره در کلاس درس

هنگامی که معلم فارسی ما با دقت کتاب را همان طور که می بینید اگرچه مثال های بخش «الف» فقط از یک کلمه تشکیل شده اند، اما معنی آنها کامل است؛ در حالی که مثال های بخش «ب» شامل چندین کلمه هستند، اما معنی کاملی ندارند و شنونده را در انتظار می گذارند. شما فکر می کنید علت این تفاوت چیست؟

همان طور که متوجه شدید مثال های بخش «الف» فعل دارند اما مثال های بخش «ب» فعل ندارند. فعل بخش اصلی معنای جمله و انتقال دهنده پیام است؛ بنابراین «فعل» مهم ترین بخش هر جمله است.