شاه کلید نکات
شاه کلید سوال
![[شاه کلید مای درس] | انواع نمودار در علم آمار](https://dl.my-dars.com/upload/image/انواع نمودار1700903062.png)
علم آمار علم جمع آوری اطلاعات، سازماندهی و بررسی آنها است. اطلاعات، جمع آوری شده را «داده های آماری» می گویند.
برای مقایسه و بررسی بهتر داده های آماری از انواع «نمودارها» استفاده می کنند. هر نمودار با توجه به موضوعی که داده های آن جمع آوری شده است و نوع اطلاعات به دست آمده، کارایی دارد.
نمودار میله ای برای مقایسه تعداد پیدا کردن بیشترین و کمترین داده به کار می رود.
در حال حاضر نرم افزارهای زیادی برای رسم انواع نمودار ها وجود دارند.
آنچه اهمیت دارد رسم نمودار نیست، بلکه انتخاب نمودار مناسب برای موضوع مورد نظر است.
مثال
مدت زمانی که طول می کشد تا کارگران یک کار خانه از خانه به محل کار بروند، در نمودار مقابل نشان داده شده است. با توجه به این نمودار، فاصله زمانی خانۀ چند کارگر تا محل کار بیشتر از 10 دقیقه است؟
ابتدا ستون هایی را مشخص می کنیم که زمان بیشتر از 10 دقیقه را نشان می دهند (ستون های سوم، چهارم و پنجم):
45 نفر : ستون سوم (11 تا 15 دقیقه)
30 نفر : ستون چهارم (16 تا 20 دقیقه)
5 نفر : ستون پنجم (20 تا 25 دقیقه)
نفر 80 = 5 + 30 + 45 = تعداد کارگرانی که فاصله خانه تا محل کار بیشتر از 10 دقیقه است
نمودار خط شکسته برای نمایش تغییرها کاربرد دارد؛ بنابراین در موضوع هایی که تغییرها اهمیت دارد، از این نمودار استفاده می شود.
برای نمونه، تغییرها در بازارهای مالی، قیمت طلا، نفت، سهام و ... را با این نمودار نشان می دهند.
گاهی وقت ها به جای داده های واقعی از مقدار تقریبی آنها استفاده می کنیم. در برنامه ریزی های کلان به عددهای واقعی و دقیق نیاز نداریم.
برای مثال مقدار تولید گندم یک استان را به صورت چند هزار تن بیان می کنند؛ یعنی مقدار کمتر از ۱۰۰۰ تن یا یک میلیون کیلوگرم در این بررسی اهمیت ندارد.
مثال
در نمودار خط شکسته زیر، بیشترین تغییرات دما بین کدام یک از ماه های سال است؟
در نمودار خط شکسته، وقتی شیب خطی بیشتر باشد، یعنی تغییرات در آن قسمت ها بیشتر از بقیه قسمت هاست. در نمودار بالا بین دو ماه شهریور و مهر و دو ماه بهمن و اسفند تغییرات دمایی بالایی است؛ حال بین این دو تغییرات یکی از تغییرات بیشترین خواهد بود:
10 = 7 – 17 = تغییرات دمایی بین دو ماه شهریور و مهر
13 = 25 – 38 = تغییرات دمایی بین دو ماه بهمن و اسفند
بعضی از داده ها و اطلاعات جمع آوری شده نشان می دهد که یک مقدار مشخص به چه نسبتی به بخش های کوچک تر تقسیم شده است.
در این موارد می توان تقسیم شدن را روی یک شکل مثل دایره نشان داد و سهم هر بخش را روی دایره مشخص کرد.
در نمودار دایره ای به طور معمول نسبت و سهم هر بخش را به صورت درصد محاسبه کرده و سپس روی نمودار نمایش می دهند.
مثال
نمودار دایره ای مقابل مربوط به محصولات یک مزرعه است. اگر میزان کل محصولات 180 تن باشد، میزان محصولات این مزرعه را مشخص کنید.
تن \(\, = \,\frac{{{{135}^ \circ }}}{{{{360}^ \circ }}} \times 180 = 67/5\) میزان برنج
تن\(\, = \,\frac{{{{45}^ \circ }}}{{{{360}^ \circ }}} \times 180 = 22/5\) میزان جو
تن\(\, = \,\frac{{{{60}^ \circ }}}{{{{360}^ \circ }}} \times 180 = 30\) میزان یونجه
میزان گندم\(\, = \,\frac{{{{120}^ \circ }}}{{{{360}^ \circ }}} \times 180 = 60\)تن
گاهی وقت ها به جای داده های واقعی از مقدار تقریبی آنها استفاده می کنیم. در برنامه ریزی های کلان به عدد های واقعی و دقیق نیاز نداریم؛ برای مثال مقدار تولید گندم یک استان را به صورت چند هزار تن بیان می کنند، یعنی مقدار کمتر از ۱۰۰۰ تن یا یک میلیون کیلوگرم در این بررسی اهمیت ندارد.
ابتدا مقدار تقریبی هر عدد را با تقریب کمتر از مقدار مورد نظر گرد کنید. سپس با رسم یک شکل برای تعدادی مشخص، نمودار تصویری آن را رسم کنید.
مثال
اگر هر شکل سیب کامل رو به عنوان 10 عدد سیب در نظر بگیریم، و فردی میزان فروش سیب را در ماه های اسفند تا خرداد به صورت زیر ثبت کرده باشد، نمودار تصویری این برنامه فروش را رسم کنید.
در اسفند، 10 سیب فروخته شد.
در فروردین، 40 سیب فروخته شد.
در اردیبهشت 25 سیب فروخته شد.
در خرداد 20 سیب فروخته شد.
تهیه کننده: مسعود زیرکاری
