اگر kیک عدد مثبت در نظر گرفته شود و (x0,y0) یک نقطه از نمودار تابع y=f(x) باشد. می توان انبساط و انقباض افقی را برای تابع g در حالت های زیر بررسی کرد.
در صورتی که تابع g به صورت g(x) = f(kx) تعریف شده باشد. آنگاه
g(1kx0)=f(1k×kx0)=f(x0)
بنابر این نقطه ی (1kx0,y0) از نمودار تابع g متناظر با نقطه ی (x0,y0) از نمودار fاست.
با توجه به مطلب می توان نتیجه گرفت که:
برای رسم نمودار تابع (y = f(kx کافی است عرض نقاط نمودار f(x)را ثابت نگه داشته، ولی طول نقاط را در 1kضرب کنیم.
مثال
ابتدا نمودار تابع f(x)=x2 را در فاصله ی [−2,1] را رسم کنید. سپس به کمک آن هر یک از موارد زیر پاسخ دهید.
الف نمودار تابع g(x)=(2x)2 را رسم کنید.
ب نمودار تابع h(x)=(13x)2 را رسم کنید.
ابتدا نمودار تابع f(x)=x2 را در فاصله ی داده شده رسم می کنیم.
اکنون برای رسم نمودار توابع hو gعرض نقاط نمودار تابع f را ثابت نگه میداریم ولی طول نقاط را درمعکوس ضریب xضرب می کنیم.
۱ اگرk>1باشد. نمودار y=kf(x)از انقباض افقی نمودار (y = f(x حاصل می شود.
2 اگر اگر k<1 0<باشد. نمودار y=kf(x)از انبساط افقی نمودار (y = f(x حاصل می شود.
3اگر طول نقاط نمودار تابع (y = f(x را قرینه کنیم نقاط نمودار تابع y=f(-x)به دست می آیند. بنابراین نمودار تابع y=f(-x)قرینه ی نمودار تابع (y = f(x نسبت به محور yها است.
در شکل زیر نمودار دو تابع f(x)=√x و f(x)=√−x را ملاحظه نمایید.
آنگاه
g(x02)=3f(2×x02)=3f(x0)
بنابر این نقطه ی (x02,3y0) از نمودار تابع g متناظر با نقطه ی (x0,y0) از نمودار f است.
با توجه به مطلب می توان نتیجه گرفت که
برای رسم نمودار تابع y=3f(2x)، کافی است عرض نقاط نمودار f(x) را سه برابر کرده و طول نقاط را در12ضرب می کنیم.
گاهی لازم است برای رسم نمودار یک تابع اسلام و انقباض های افقی و عمودی را به همراه انتقال عمودی یا افقی استفاده کنیم.
نتیجه خلاصه ی آنچه که در این درس بیان شده است برای تابع (y = f(xو با فرض مثبت بودن عدد kبه شکل زیر بیان می شود.
تهیه کننده : جابر عامری