تنظيم بيان ژن در هو هسته اي ها

تنظيم بيان ژن در هو هسته اي(يوكاريوت) ها پيچيده تر از پيش هسته اي(پروكاريوت) هاست.

تنظيم بيان ژن در هو هسته اي ها مي تواند در مراحل بيشتري انجام شود.

ياخته هاي هو هسته اي به وسيلة غشاها به بخش هاي مختلفي تقسيم شده اند.      

اگر ياخته بخواهد نسبت به يك ماده واكنش نشان دهد بايد عوامل به طريقي از غشاها عبوركنند و ژن ها را تحت تأثير قرار دهند.

در ياخته هاي هو هسته اي، بيشتر ژن ها درهسته و برخي در راكيزه و ديسه ها قرار دارند.

در هر يك از اين محل ها ( هسته، راكيزه، ديسه)، ياخته مي تواند بر بيان ژن نظارت داشته باشد.

تنظيم بيان ژن در هو هسته اي ها مي تواند در مراحل متعددي انجام شود.

در هو هسته اي ها نيز مانند پيش هسته اي ها، رونويسي با پيوستن رنابسپاراز به راه انداز آغاز مي شود.     

عوامل رونويسي:           

در هو هسته اي ها رنابسپاراز نمي تواند به تنهايي راه انداز را شناسايي كند.  

در هو هسته اي ها رنابسپاراز براي پيوستن به راه انداز نيازمند پروتئين هايي به نام عوامل رونويسي  هستند.        

گروهي از عوامل رونويسي با اتصال به نواحي خاصي از راه انداز، رنابسپاراز را به محل راه انداز هدايت مي كنند.

چون تمايل پيوستن عوامل رونويسي به راه انداز در اثر عواملي تغيير مي كنند، مقدار رونويسي ژن آن هم تغيير مي كند.

توالي افزاينده : 

در هو هسته اي ها ممكن است عوامل رونويسي ديگري! به بخش هاي خاصي از دنا به نام توالي افزاينده متصل شو   

با پيوستن عوامل رونويسي ديگر! به توالي افزاينده و با ايجاد خميدگي در دنا، عوامل رونويسي در كنار هم قرار مي گيرند.

كنار هم قرارگيري اين عوامل (عوامل رونويسي و عوامل رونويسي ديگر!)، سرعت رونويسي را افزايش مي دهند.   

توالي هاي افزاينده متفاوت از راه انداز هستند و ممكن است در فاصلة دوري از ژن قرار داشته باشند.

اتصال اين پروتئين ها(عوامل رونويسي) بر سرعت و مقدار رونويسي ژن مؤثر است. 

در هو هسته اي ها تنظيم بيان ژن مي تواند پيش از رونويسي يا پس از رونويسي انجام شود.

مثالي از تنظيم بيان ژن پس از رونويسي:

اتصال بعضي رناهاي كوچك مكمل به رناي پيك

با اين اتصال، از كار رِناتَن(ريبوزوم) جلوگيري مي شود.

در نتيجه، عمل ترجمه متوقف و رناي ساخته شده پس از مدتي تجزيه مي شود.

مثالي از تنظيم بيان ژن پيش از رونويسي:

اين روش در سطح فام تني(كروموزومي) است .

به طور معمول بخش هاي فشرده فام تن كمتر در دسترس رنابسپارازها قرار مي گيرند.

ياخته ها مي تواند با تغيير در ميزان فشردگي فام تن در بخش هاي خاصي، دسترسي رنا بسپاراز را به ژن مورد نظر تنظيم كند .

ارتباط به طول عمر رناي پيك دارد .

افزايش طول عمر رناي پيك موجب افزايش محصول مي شود .

اين فرايندها (افزايش طول عمر رناي پيك) در ميزان پروتئين سازي مؤثر خواهند بود .

شيوه هاي ديگري نيز در تنظيم بيان ژن مؤثرند كه نحوه عمل بسياري از آنها ناشناخته است.