گونه

تعریف گونه

گونه در زیست شناسی به جاندارانی گفته می شود که می توانند در طبیعت با هم آمیزش کنند و زاده های زیستا و زایا به وجود آورند ولی نمی توانند با جانداران دیگر آمیزش موفقیت آمیز داشته باشند .

قبل از کشف مفاهیم پایه ژنتیک زیست شناسان جمعیت را بر اساس صفات ظاهری توصیف می کردند مثل گوناگونی رنگ گلبرگ در یک جمعیت گیاهی یا گوناگونی رنگ بدن در یک جمعیت جانوری.

با شناخت ژن ها زیست شناسان جمعیت را بر اساس ژن ها آن ها توصیف می کنند .

مثلاً فرض کنید اگر بخواهیم یک جمعیت را از نظر ظاهری برای صفت Rh توصیف کنیم افراد یا مثبت یا منفی خواهند بود و با این وصف نمی توان تحلیل درستی از جمعیت برای نسل های بعد داشت یعنی نمی توان گفت که در نسل های بعد جمعیت از نظر این صفت چه تغییری خواهد کرد اما اگر بر اساس ژنوتیپ افراد برای این صفت قضاوت کنیم می توانیم نسل های بعدی را پیش بینی کنیم .

از آن جا که برای یک گونه صفات زیادی وجود دارد باید برای هر صفت در گونه، ژنوتیپ ها در تمام افرادش مشخص باشند .

به همین دلیل نیاز به یک تعریف واحد از ژن های صفات مختلف در افراد یک جمعیت داریم که به آن خزانه ژنی می گوییم . 

مجموع همه دگره های (الل های)موجود در همه جایگاه های ژنی افراد یک جمعیت را خزانه ژن آن جمعیت می گویند.

صفات مورد بررسی در یک جمعیت مثلاً انسانی یا جنسی هستند مثل هموفیلی یا غیر جنسی (اتوزومی) هستند مثل کم خونی داسی شکل. 

خزانه ژنی تمام ژنوتیپ های همه صفات جنسی و غیر جنسی را در تمام افراد یک جمعیت شامل می شود اما در ژنگان فقط نوع کروموزوم های یک گونه بدون تکرار در نظر گرفته می شود که مثلا در مورد گونه انسان 22 کروموزوم اتوزومی و دو کروموزوم جنسی می باشد .

1) تفاوت های فردی:  تفاوت های فردی موجب باقی ماندن افراد سازگارتر با محیط می شود.

2) محیط:  این محیط است که تعیین می کند کدام صفات با فراوانی بیشتری به نسل بعد منتقل شوند .

3) انتخاب طبیعی:  این فرآیند را که در آن افراد سازگارتر با محیط انتخاب می شوند یعنی آن هایی که شانس بیشتری برای زنده ماندن و تولید مثل دارند انتخاب طبیعی می نامند .

نکته:  وقتی از تفاوت های فردی حرف می زنیم در واقع در حال بررسی جمعیتی از افراد هستیم نه یک فرد

نکته:  انتخاب طبیعی جمعیت را تغییر می دهد نه فرد را و همچنین باعث ایجاد الل جدید نمی شود. 

نکته:  جهش فرد را تغییر می دهد و سبب ایجاد الل جدید نیز می شود .

نکته:  تغییر جمعیت تدریجی انجام می شود .

تعریف:  اگر در جمعیتی فراوانی نسبی دگره ها (الل ها) یا ژن نمودها (ژنوتیپ ها) از نسلی به نسل دیگر حفظ شود آن گاه می گویند جمعیت در حال تعادل ژنی است . 

منظور از تعادل در مورد جمعیت ، تعادل در مورد صفات مختلف جنسی و غیر جنسی است.

در زیست شناسی دوازدهم به تعادل در مورد هیچ یک از صفات جنسی و غیر جنسی پرداخته نشده است اما برای درک بهتر به بررسی تعادل در مورد یک صفت غیر جنسی خواهیم پرداخت تا بحث تعادل در جمعیت برای یک صفت خاص جا بیفتد .

نکته:  تا زمانی که جمعیت در حال تعادل است تغییر در آن مورد انتظار نیست. 

نکته:  اگر جمعیت برای یک صفت از تعادل خارج شود روند تغییر را در پیش گرفته است . 

نکته:  برای این که جمعیتی در حال تعادل باشد باید اندازه بزرگی داشته باشد و آمیزش ها در آن تصادفی باشند

نکته:  در جمعیتهای در حال تعادل فراوانی اللهای یک جمعیت با فراوانی گامتهای حاوی آن الل ها برابر است.

یعنی اگر فراوانی نسبی الل A ، 4/3 باشد می توان گفت که 4/3 گامت های تولیدی در جمعیت دارای الل A می باشند .