آیا نکات درس به صورت کامل بیان شده اند ؟

بله، تمام نکات به صورت کاملا شیوا و با هدف یادگیری و تسلط به مبحث بیان شده اند.

درسنامه کامل عربی (2) فصل 7 تَأثيرُ اللُّغَةِ الْفارِسيَّةِ عَلَی اللُّغَةِ الْعَرَبيَّةِ

Q: آیا درسنامه عربی (2) فصل 7 تَأثيرُ اللُّغَةِ الْفارِسيَّةِ عَلَی اللُّغَةِ الْعَرَبيَّةِ، مطابق با آخرین تغییرات کتب درسی است ؟

بله، درسنامه عربی (2) فصل 7 مطابق با آخرین تغییرات کتب درسی 1402 - 1401 تدوین شده است.

تعداد بازدید : 3.76M

خلاصه نکات عربی (2) فصل 7 تَأثيرُ اللُّغَةِ الْفارِسيَّةِ عَلَی اللُّغَةِ الْعَرَبيَّةِ - درسنامه شب امتحان عربی (2) فصل 7 تَأثيرُ اللُّغَةِ الْفارِسيَّةِ عَلَی اللُّغَةِ الْعَرَبيَّةِ - جزوه شب امتحان عربی (2) نوبت اول فصل 7 تَأثيرُ اللُّغَةِ الْفارِسيَّةِ عَلَی اللُّغَةِ الْعَرَبيَّةِ

معنی درس هفتم

تَأثيرُ اللُّغَةِ الْفارِسيَّةِ عَلَی اللُّغَةِ الْعَرَبيَّةِ

تأثير زبان فارسی بر زبان عربی

اَلْمُفرَداتُ الْفارِسیَّهُ دَخَلَتِ اللُّغَهَ الْعَرَبیَّهَ مُنذُ الْعَصرِ الْجاهِلیِّ. فَقَدْ نُقِلَتْ إلَی الْعَرَبیَّهِ أَلفاظٌ فارِسیَّهٌ کَثیرَهٌ بِسَبَبِ التِّجارَهِ وَ دُخولِ الْإیرانیّینَ فی الْعِراقِ وَ الْیَمَنِ. وَ کانَتْ تِلکَ الْمُفرَدات تَرتَبِطُ بِبَعضِ الْبَضائِعِ الَّتی ما کانَتْ عِندَ الْعَرَبِ کَالْمِسکِ وَ الدّیباجِ. وَ اشْتدَ النَّقلُ مِنَ الْفارِسیَّهِ إلَی الْعَرَبیَّهِ بَعدَ انْضِمامِ إیران إلَی الدَّولَهِ الْإسلامیَّهِ.

واژگان فارسی از دوره جاهليت (جاهلی) وارد زبان عربی شد و کلمات فارسیِ زیادی، به دليل تجارت و ورود ایرانيان به عراق و یمن به (زبان) عربی منتقل شده است و آن کلمات به برخی کالاها مانند مُشک و ابریشم مربوط می شد که نزد عرب نبود و انتقال (کلمات) از فارسی به عربی بعد از پيوستن ایران به دولت اسلامی، شدّت یافت.

وَ فی العْصرِ العَبّاسیِّ ازْدادَ نُفوذُ اللُّغَهِ الْفارِسیَّهِ حینَ شارَکَ الْإیرانیّونَ فی قیامِ الدَّولَهِ الْعَبّاسیَّهِ عَلَی یَدِ أَمثالِ أبی مُسلِمٍ الْخُراسانیِّ وَ آلِ بَرمَک. وَ کانَ لِإبْنِ الْمُقَفَّعِ دَوْرٌ عَظیمٌ فی هذَا التَّأثیرِ، فَقَد نَقَلَ عَدَداً مِنَ الْکُتُبِ الْفارِسیَّهِ إلَی الْعَرَبیَّهِ، مِثلُ کَلیلَه وَ دِمنَه.

و در دوره عبّاسی وقتی ایرانی ها در برپائی حکومت عباسی به دست امثال ابومسلم خراسانی و آل برمک شرکت کردند، نفوذ زبان فارسی زیاد گردید و ابن مُقفَّع نقش بزرگی در این اثرگذاری داشت و تعدادی از کتابهای فارسی را مانند کليله و دمنه به عربی برگردانده است

وَ لِلْفیروزآبادیِّ مُعْجَمٌ مَشْهورٌ بِاسْمِ الْقاموسِ یَضُمُّ مُفْرَداتٍ کَثیرَهً بِاللُّغَهِ الْعَرَبیَّهِ. و قدَ بَیَّنَ عُلَماءُ اللُّغَهِ الْعَرَبیَّهِ وَ الْفارِسیَّهِ أَبعادَ هٰذَا التَّأثیرِ فی دِراساتِهِم، فَقَدْ أَلَّفَ الدُّکتورُ التّونجیُّ کِتاباً یَضُمُّ الْکَلِماتِ الْفارِسیَّهَ الْمُعَرَّبَهَ سمّاه «مُعْجَمَ الْمُعَرَّباتِ الْفارِسیَّهِ فی اللُّغَهِ الْعَرَبیَّهِ.

و فيروز آبادی لغت نامه معروفی بنام «قاموس» دارد که کلمات زیادی را به زبان عربی در برمی گيرد.و دانشمندان زبان عربی و فارسی أبعاد (جوانب) این تأثير را در تحقيقات خود آشکار ساخته اند و دکتر التونجی کتابیرانگاشته است که کلمات فارسی مُعَرَّب (عربی شده) را در برمی گيرد و آن را «لغت نامه مُعَرَّب های فارسیدرزبان عربیناميده است.

أَمَّا الْکَلِماتُ الْفارِسیَّهُ الَّتی دَخَلَتِ اللُّغَهَ الْعَرَبیَّهَ فَقَدْ تَغَیَّرَتْ أَصواتُها وَ أَوزانُها، و نَطَقَهَا الْعَرَبُ وَفْقاً لِأَلسِنَتِهِم، فَقَدْ بَدَّلُوا الْحُروفَ الْفارِسیَّهَ «گ، چ، پ» الَّتی لا توجَدُ فی لُغَتِهِم إلَی حُروفٍ قَریبَهٍ مِن مَخارِجِها؛

امّا کلمات فارسی که وارد زبان عربی شده اند، صداها و وزن هایش تغيير یافته است و عرب آن را مطابق زبان خود تلفّظ کرده است، و حروف فارسی « گ ، چ ، پ » را که در زبانشان یافت نمی شود، به حروفی نزدیک به مَخرجهایشان (مخارج حروفشان) تبدیل کرده اند.

پَردیس ← فِردَوس، مِهرگان ← مِهرَجان، چادُرشَب ← شَرشَف
پردیس : فردوس مِهرگان : مِهرجان چادُر شب : شَرشَف و ... وَ اِشتَقّوا مِنها کَلِماتٍ أُخرَی، مِثلُ یَکْنِزونَ فی آیَهِ ﴿…و یَکنِزونَ الذَّهَبَ و فِضَّهَ…﴾ مِن کَلِمَهِ «گَنج» الْفارِسیَّهِ.

و از آن کلمات دیگری برگرفتند ، مانند « یَکنِزونَ » از کلمه « گنج » فارسی در آیه « یَکنزونَ الذَّهَبَ وَ الفضّه « یعنی : « طال و نقره می اندوزند »

عَلَینا أَنْ نَعْلَمَ أَنَّ تَبادُلَ الْمُفرَداتِ بَیْنَ اللُّغاتِ فِی الْعالَمِ أَمرٌ طَبیعیٌّ یَجْعَلُها غَنیَّهً فی الْأسُلوبِ وَ الْبَیانِ، وَ لا نَستَطیعُ أَن نَجِدَ لُغَهً بِدونِ کَلِماتٍ دَخیلَهٍ؛ کانَ تَأثیرُ اللُّغَهِ الْفارِسیَّهِ عَلَی اللُّغَهِ الْعَرَبیَّهِ قَبلَ الْإسلامِ أَکثَر مِن تَأثیرِها بَعدَ الْإسلامِ، وَ أَمّا بَعْدَ ظُهورِ الْإسلامِ فَقَدِ ازْدادَتِ الْمُفرَداتُ الْعَرَبیَّهُ فی اللُّغَهِ الْفارِسیَّهِ بِسَبَبِ الْعامِلِ الدّینیِّ.

ما باید بدانيم که ردّ و بَدَل کردن کلمات ميان زبان ها در جهان مسأله ای طبيعی است و آن (زبان) را در سبک و بيان توانمند می سازد، و ما نمی توانيم زبانی را بدون کلمات دخيل پيدا کنيم؛ قبل از اسلام، تأثير زبان فارسی بر زبان عربی بيشتر از تأثير آن در بعد از اسلام بود امّا بعد از پيدایش اسلام به جهت انگيزه دینی (عامل مذهبی) کلمات عربی در زبان فارسی افزایش یافته است .

مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه (2)

آزمون آنلاین تمامی دروس پایه (2)
گام به گام تمامی دروس پایه (2)
ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه (2)
گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه (2)
فلش کارت های آماده دروس پایه (2)
گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه (2)
آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه (2)

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر

همین حالا نصب کن

قواعد

نواسخ :

به مجموعه عواملی که بر سر جمله اسمیّه می آیند و حکم (مبتدا ) و (خبر) بودن را از آنها میگیرند و نفش ها و احکام جدیدی به آنها می دهند.نواسخ عبارتند از :

1) افعال ناقصه

2) حروف مشبّههٌ بالفعل

3) حرف لای نفی جنس موارد( 2 و 3 در پایه دوازدهم خوانده میشود )

افعال ناقصه :

عبارتند از : کانَ است ـ بود ( ـ صارَ شد) ـ ( أصبَحَ گردید) ـ لیسَ (نیست)

بیشتر بدانیم :

این افعال بر سر جمله ی اسمیّه می آیند و مبتدا را بدون اینکه تغییر دهند، اسمِ خود با علامت مرفوع ( ـُــٌ / ـانِ / ـونَ ) و خبر را خبرِ خود و علامت آن را منصوب (ــَــً / ـَینِ / ـینَ ) می گرداند.

مثال
ـ الطّالبُ ناجِحٌ ← کانَ + الطّالبُ ناجِحٌ = کانَ الطّالبُ ناجِحا.ً

الطّالبُ : اسم کانَ / ناجحاً : خبرکانَ

اسم افعال ناقصه : اسم افعال ناقصه مانند فاعل و نائب فاعل به سه شکل دیده می شود :
1( اسم ظاهر : در دو صیغهی ( 1 و 4 ) همه ی افعال : لیسَتْ الطّالبةُ مُتکاسلةً :( الطّالبةُ : اسم لیسَتْ / مُتکاسِلةً : خبر لیسَتْ )
2( ضمیر بارز : درفعل ماضی : به جز دو صیغه( 1و4 )، بقیّه صیغه ها شناسه فعل ها علامت اسم افعال ناقصه از نوع (ضمیر بارز ) اند.

مثال

أصبَحـتُـم : اسم أصبَحَ : ضمیر بارز تُـم

کُـنّــا : اسم کانَ : ضمیر بارز نـا

2) در مضارع و أمر (متعلّقات): به جز صیغه های ( 1و4و7و13و14 ) بقیّه صیغه ها همان شناسه های فعل ها اسم افعال ناقصه از نوع ( ضمیر بارز ) هستند.

مثال

تُصبِحـیـنَ : اسم تُصبِحُ : ضمیر بارز ـی

یَـصِرنَ : اسم یَصیرُ : ضمیر بارزن

3) ضمیر مستتر : صیغه های ( 1و4 ) در همه ی فعل ها به شرطی که اسمشان از نوع اسم ظاهر نباشد، یا اینکه انجام دهنده و کننده قبل از افعال ناقصه آمده باشد قطعاً هُوَ و هِیَ مستتر می شود.

مثال

الطّالبُ کانَ ناجِحاً : اسم کانَ : ضمیر مستتر هُوَ

المؤمنةُ تَکونُ نَشیطةً : اسم تَکونُ ضمیر مستتر هیَ

2) صیغه های (7 و13و14) مضارع و متعلّقاتش ( أمر و نهی و...) : اسم افعال ناقصه در این صیغه ها قطعاً ( ضمیر مستتر ) است. چون واجب إلاستتار اند

مثال

کُن مؤدّباً : اسم کانَ ضمیر مستتر أنتَ

اُصبِحُ مَسرورةً : اسم أصبَحَ ضمیر مستتر أنا

از میان افعال ناقصه، فعل ( کانَ ) در تمامی موارد صرف میشود ؛ ماضی ـ مضارع ـ أمر ـ نهی و ... ← کانَ ـ یَکونُ ـ کُن ـ ال تَکُنْ و ... ـ و فعل های ( صارَ و أصبَحَ ) : فقط به شکل ( ماضی و مضارع ) در (14 صیغه) صرف می شوند ؛ «صارَ ـ یَصیرُ» - « أصبَحَ ـ یُصبِحُ».

و فعل ناقصه ی لَیسَ فقط دارای 14 صیغه ماضی میباشد:

لَیسَ ـ لَیسا ـ لَیسُوا ـ لَیْسَتْ ـ لَیْـسَتا ـ لَسْنَ ... لَسْـتُ ـ لَسْـنا

خبر افعال ناقصه : خبر افعال ناقصه مانند خبر معمولی (خبر برای مبتدا ) میباشد که در جملات به سه شکل دیده میشود ، با این تفاوت که ؛علامت خبر افعال ناقصه ( منصوب ) (ـَـــً ) ( / ـینِ ) در اسم مثنّی (/ ـینَ ) در جمع مذکّر سالم

انواع خبر افعال ناقصه

1) خبر مفرد (تک اسمی): کانَ اهللُ غَفوراً : » غَفوراً : خبر کانَ (مفرد)

2) خبر جمله : کانَ یأمُرُ أهلَهُ بالصّلاةِ و الزّکاةِ ! : یأمُرُ : خبر کانَ (فعلیّه)

3) خبر شبه جمله : لَـیْـسَ الطّالبُ فی المَدرسَةِ ! : فی المَدرَسَةِ : خبر لَیْسَ شبه جمله

اگر جمله های با ( ضمیر منفصل ) شروع شده باشد و ما بخواهیم بر سر آن جمله، افعال ناقصه بیاوریم، فعل ناقصه را به شماره صیغه ی آن ضمیر صرف میکنیم و خبر جمله را به صورت منصوب می آوریم. مثال :

کانَ + أنا ناجِحٌ ← کُنتُ ناجِحا.ً

افعال ناقصه ( فاعل ) ندارند، مفعول نمی پذیرند، و مجهول نمی شوند و جملاتی که با این افعال ناقصه شروع میشوند در حکم جمله اسمیّه می باشند و به تنهایی معنای کاملی ندارند بلکه با (اسم و خبر ) خود معنای کاملی پیدا میکنند.

مثال
ـ أصبَحَ : به معنای » شد « / به تنهایی معنا ندارد / فاعل ندارد / مفعول نمیپذیرد / مجهول هم نمیشود.

معنی افعال ناقصه:

معنای فعل ناقصه ( کانَ) : مضارع و أمر این فعل (یَکُونُ ـ کُنْ) می باشد
فعل ناقصه ( کانَ ) به معنای (است )برای خدا و قیامت :

مثال

کانَ اللهُ رَحیماً : خداوند مهربان اسـت.

فعل ناقصه ( کانَ ) به معنای ( بود ): برای زمانی است که بعد از ( کانَ ) فعل نیامده باشد

مثال

کانَ الطّالبُ دؤوباً : دانش آموز پایدار بـود.

فعل ناقصه (کانَ ) به عنوان فعل کمکی معادل ماضی استمراری : ( کانَ + فعل مضارع ← ماضی استمراری)

مثال

کانَ التّلامیذُ یَسمعُونَ آیاتِ القُرآنِ : دانشآموزان آیه های قرآن را می شنیدند.

فعل ناقصه( کانَ ) به عنوان فعل کمکی معادل ماضی بعید : (کانَ + قَد ) فعل ماضی ← ماضی بعید

مثال

کانَ ألاطفالُ قَد لَعِبُوا فی ساحَةِ المَدرَسةِ : کودکان در حیاط مدرسه بازی کرده بـودند.

فعل ناقصه «کانَ» به معنای ( داشت) : ( کان ) بر سر حرف ( لِـ ) یا کلمه ی ( عِندَ ) معادل فارسی ( داشت ) می شود.

مثال

کانَ لی کتابٌ مفیدٌ : کتاب مفیدی داشتم.

کانَ عندی کتابٌ مفیدٌ : کتاب مفیدی داشتم.

2و3 معنای فعل های ناقصه صارَ و أصبَحَ : به معنای ( شد ـ گردید) میباشند. مضارع این افعال یَصیرُ و یُصبِحُ می باشد

مثال

صارَت التّلمیذاتُ فی دروسهنّ ناجحاتٍ : دانش آموزان در درسهایشان موفّق شدند.

ـ مثال

تُـصبِحُ الحَدیقةُ مُخضَرّةً فی فصل الرّبیعِ : باغ در فصل بهار سرسبز میشود.

معنای فعل ناقصه ( لَیسَ ) :

(لیسَ) به معنای ( نیست ) می باشد.

ـ مثال

لَیسَتْ الطّالبةُ مُتکاسلةً : دانش موز تنبل نیست. .

جزوات جامع پایه (2)

جزوه جامع عربی (2) فصل 1 مِنْ آياتِ الْأَخلاقِ

جزوه جامع عربی (2) فصل 2 في مَحْضَرِ الْمُعَلِّمِ

جزوه جامع عربی (2) فصل 3 عَجائِبُ الْأَشْجارِ

جزوه جامع عربی (2) فصل 4 آدابُ الکْلَامِ

جزوه جامع عربی (2) فصل 5 الَکِْذْبُ مِفْتاحٌ لِکُلِّ شَرٍّ

جزوه جامع عربی (2) فصل 6 آنّه ماري شيمِل

جزوه جامع عربی (2) فصل 7 تَأثيرُ اللُّغَةِ الْفارِسيَّةِ عَلَی اللُّغَةِ الْعَرَبيَّةِ

تمرین

تـمـرین

تمرین 1

جملات زیر را ترجمه کنید
1 و کانَ یأمُرُ أهلَهُ بالصّالة و الزّکاة :.......................................... .
2 لَقد کانَ فی یُوسُفَ و إخوته آیاتٌ للسّائلینَ :.....................................
3 أوفوا بالعهدِ إنّ العهدَ کانَ مسئولًا :.............................................
4 ... یقولونَ بألسنَـتهم ما لَیسَ فی قَلوبهم :...................................... .
5 إنّ اهللَ کانَ بکُلِّ شَیءٍ عَلیماً :.......................................
6 کُنتُ ساکتا،ً ما قُلتُ کلمَةً ، ألنّی کُنتُ ال أعرِفُ شَیئاً عن المَوضوعِ :...................... .
7کانَ األطفالُ یَلعبُونَ بالکُرةِ عَلَی الشّاطئ و بعدَ اللّعبِ صارُوا نشیطینَ...................
8 و ما ظَلمَهم اهللُ ولکن کانوا أنفسَهم یَظلِمونَ :........................................ .
9 کانَت حَجَراتُ المدرسةِ مُغلقةً :.......................................................
10کانَت سَمیّةُ بِانْتظار والدتها للذّهابِ إلی المنزلِ :..................................... .
11 کانَ صَدیقی یَنتظرُ والدَهُ للرّجوعِ إلی البیتِ :........................................... .
12 لقَد کانَت رسالةُ إلاسلامِ قائمةً عَلی أساسِ المَنطق و اجتِنابِ إلاساءةِ :........................
13 کانَ ذوالقرنین یحکُمُ مناطقَ واسعةً :..................................................
14 کانَت قَبیلتا یأجوجَ و مأجوجَ مُتمدّنتینِ.............................................
15 لَیسَت غُرفتی و غُرفُ زُمالئی نظیفةً :...............................................
16 کانَ کُلُّ طالبٍ یَلعَبُ دَورَهُ بمهارةٍ بالغةٍ :...............................
17 و یَقولُ الکافِرُ یا لیتنی کُنتُ تُراباً :............................................
18 فی الحصّةِ األوّلِ کانَ الطّالبُ سألَ معلّمَ علمِ األحیاءِ :.................................... .

19 فی الحصّةِ الثّانیةِ کانَ الطّالبُ یَستمعُونَ إلی کلامِ المعلّمِ :..................... .
20 یَومَ أمسِ کانَت شَمسُ الصّحراء مُحرقةً جدّاً :........................................ .

تـمـرین 2

محلّ اعرابی کلمات مشخّص شده را تعیین کنید :

1 السّعادة و الصّداقةُ فَریقانِ سَیشترکانِ فی مُباراة !............................ .

2 لِکورش قبرٌ یجذبُ سُیّاحاً مِن کُلّ مکانٍ ! :................................................. .
3 ما قَطَعتُ کالم ألاخرین و استَمعتُ إلیه بدقّةٍ ألفهَمَ ما یَقولونَ ! :.............................
4 الّذینَ یَتَوکّلونَ علی اهللِ تعالی لَن یَیأسوا :......................................
5 اُولئکَ الطّالبُ لِیُحاوِلُوا حتّی یَصلُوا إلی أهدافِـهم ! :.............................................
6 لامِسکُ عِطرٌ یُتّخَذُ مِن نوع مِن الغزال ! :.................................................... .
7 هو اِجتَهَدَ فی طولِ حیاتـه الجدیدَةِ کثیراً حتّی یَستخدِمَ قَدَمَـهُ الیُسری فی الرّسمِ ! :.... . ............
8 الوفاءُ بـالعهدِ إحدَی فَضائل عندَ النّاسِ ! :................................................... . .
9 أنتَ مُصابٌ بالزّکامِ و عِندکَ حُمَّی شدیدةٌ سَأکتُبُ لَـکَ وَصفةًَ ! :..............................
10 اِستطاعَت هذه المُعلّمة أن تُعَلِّمَ الطّفلةَ المُعوّقةَ حروفَ الهجاءِ عن طریقِ لَمسِ أعضاءِ بَدنـها السّلمیّة ! : ................................................