درسنامه کامل جغرافیا (2) فصل 9 معنا و مفهوم ناحيه ی سياسی

مثال 1

تصمیم گیری های مدیریت سیاسی و اداری یک ناحیه بر فضای جغرافیای آن ناحیه تأثیر می گذارد؛ برای مثال، کلانشهر مشهد از جمله شهرهایی است که میزان سفرهای درون شهری در مناطق مرکزی آن، به ویژه در ایام تابستان، بسیار زیاد است. مراکز مهم تجاری، مذهبی، فرهنگی و خدماتی این شهر بیشتر در مرکز آن مستقر شده اند. همین امر موجب راه بندان های شدید، اتلاف وقت مردم و آلودگی هوا شده است.

شورای ترافیک استان خراسان رضوی و سازمان حمل و نقل شهرداری مشهد با طراحی و اجرای محدوده طرح ترافیک زوج و فرد، سعی در حل این مشکل کرده اند. براساس این طرح، ورود خودروهای غیرمجاز به محدوده تخلف محسوب میشود وجریمه دارد. برای کنترل این محدوده، دوربین های مخصوصی در معابر نصب شده اند. آمدوشد در محدوده طرح ترافیک بیشتربا وسایل حمل و نقل عمومی صورت می گیرد

مثال 2 

منطقه خلیج فارس منطقه ای مهم و حیاتی است زیرا این منطقه در حال حاضر مهم ترین انبار نفت جهان است و کشورهای عمده صادر کننده نفت در این منطقه واقع اند. وجود آبراهه مهمی چون تنگه هرمز و دسترسی به آب های آزاد اقیانوس ها از طریق آن، اهمیت خاصی به این منطقه داده است. خلیج فارس از دیرباز مورد توجه قدرت های بزرگ جهان بوده است.

در گذشته، کشورهای استعمارگر روسیه و انگلستان برای دست یابی به این منطقه با یکدیگر به رقابت می پرداختند.

امروزه نیز کشورهای سلطه گر نظیر امریکا و انگلیس با ایجادپایگاه های نظامی و نفوذ در کشورهای اطراف خلیج فارس، سعی می کنند کنترل این منطقه را به دست گیرند. از این رو، منطقه خلیج فارس سیاست های جهانی راتحت تأثیر قرار می دهد و موجب کشمکش بین حکومت هامی شود.

مثال 3

شبه جزیره کریمه در شمال دریای سیاه و جنوب اوکراین واقع شده است. این شبه جزیره که یک منطقه گردشگری و کشاورزی نیز است، موقعیت جغرافیایی مهمی دارد. کریمه بخشی از خاک اوکراین محسوب می شد.

در سال 2016میلادی، مردم کریمه در یک همه پرسی خواهان الحاق (پیوستن) جمهوری خودمختار کریمه به روسیه شدند و به این ترتیب، کریمه به روسیه پیوست. روسیه در این شبه جزیره پایگاه های دریایی دارد.

دولت های غربی معتقدند که تسلط بر منطقه کریمه، فرمانروایی بر دریای سیاه و منطقه اوراسیاست و به همین دلیل، به پیوستن کریمه به روسیه اعتراض دارند.

امروزه این شبه جزیره به موضوع کشمکش بین اوکراین و روسیه با مداخله امریکا و دولت های غربی عضو پیمان ناتو تبدیل شده است. در تصویر زیر موقعیت جغرافیایی شبه جزیره کریمه دیده میشود:

منظرهای از شبه جزیرۀ کریمه

موقعیت جغرافیایی شبه جزیرۀ کریمه

مثال 4

توافق ها و تصمیمات سیاسی و اقتصادی حکومت ها بر فضای جغرافیایی تأثیر می گذارد. در سال 1986میلادی، براساس تصمیم وتوافق حکومت های انگلستان و فرانسه طی قرارداد مشترکی، عملیات احداث تونل مانش آغاز شد و سرانجام، در سال 1994میالدی این تونل افتتاح گردید. تونل مانش با 52کیلومتر طول، در 40متری زیر دریا ساخته شده است. این تونل که برخی آن را یکی از عجایب هفت گانه جدید جهان نامیده اند، انگلستان را که از قاره اروپا جدا مانده بود، به آن قاره متصل کرده است. سفر مردم به دو کشور فرانسه وانگلستان را نیز از طریق قطار به یکدیگر آسان نموده و به این ترتیب، روابط اقتصادی و تجاری بین این کشور با قاره اروپا تسهیل شده است.

مثال 5

سیاست ها و تصمیماتی که حکومت یک کشور در زمینه اقتصاد، اشتغال و توزیع درآمد اتخاذ می کند و همچنین نوع برنامه ریزی وبودجه ای که به نواحی مختلف کشور (شهر، روستا، استان و (... اختصاص می دهد، بر توزیع امکانات و تجهیزات در نواحی مختلف اثر می گذارد. در نتیجه، ممکن است توزیع امکانات مناسب و عادلانه یا به دور از عدالت باشد و چشم اندازها و فضاهای جغرافیایی متفاوتی ایجاد شود.

پایگاه نظامی ایالات متحده امریکا در فیلیپین

خیابانی در مانیل ـ پایتخت فیلیپین

استفاده از کار کودکان در جمع آوری زباله ـ فیلیپین

بیش از چهار میلیون نفر از مردم فیلیپین در زاغه ها زندگی میکنند.

مثال 6

ایدئولوژی حکومتها بر فضای جغرافیایی تأثیر میگذارد. به تصاویر زیر توجه کنید

دو قطبی شدن شهرها و پیدایش مناطق مرفه نشین، که به طبقۀ ثروتمند اختصاص دارد و مناطق فقیرنشین که فاقد امکانات اند، از ویژگی های ایدئولوژی سرمایه داری است.

آثار معماری سوسیالیستی در اتحاد شوروی سابق و کشورهای اروپای شرقی دیده میشود. ایدئولوژی سوسیالیسم با مالکیت خصوصی مخالف است و منافع جمعی را بر منافع فردی مقدم میشمارد و برتساوی و برابری تأکید میکند. از این رو، در فضاهای شهری این کشورها بلوک های مسکونی یکدست و هم شکل که نمای یکسان دارند، فراوان مشاهده میشود.

بانوان در فضای مخصوص خود به راحتی و با رعایت موازین شرعی و دینی ورزش و تفریح میکنند. ساختن این نوع فضاهای جغرافیایی تجلی ایدئولوژی اسلامی و توجه به ارزشهای دینی در حکومت اسلامی است.