درسنامه کامل تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 8 سپیده دم تمدن ایرانی
تعداد بازدید : 3.74Mخلاصه نکات تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 8 سپیده دم تمدن ایرانی - درسنامه شب امتحان تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 8 سپیده دم تمدن ایرانی - جزوه شب امتحان تاریخ (1) ایران و جهان باستان نوبت اول فصل 8 سپیده دم تمدن ایرانی
محوطه های باستانی
نسبت میان پراکندگی محوطه های باستانی، با پراکندگی روستاها و شهرهای فعلی
روستاها و شهرهای کنونی در همان مکان های باستانی برپا شده اند.
نقش عوامل جغرافیایی در پراکندگی محوطه های باستانی
بیشتر محوطه های باستانی در مناطق جغرافیایی مناسب ایجاد شده اند.
نکته
1) ایران به واسطه موقعیت جغرافیایی خاص خود در جنوب غربی آسیا، پل ارتباطی میان شرق و غرب جهان باستان محسوب می شد.
2) کهن ترین نشانه و آثاری که از حضور انسان در ایران تاکنون کشف شده، مربوط به بستر کَشَف رود در نزدیکی مشهد در خراسان رضوی است. قدمت ابزارهای سنگی یافت شده در این مکان را حدود 1میلیون سال تخمین زده اند.
3) کَشَف رود (خراسان رضوی) ؛ ابزار سنگی، پارینه سنگی قدیم شیوه تو مهاباد ؛ سنگ نوک تیز، هلیالن (ایلام)، غار دو اشَکَفت (کرمانشاه) ، غار یافته (لرستان)، تپه گیان (نهاوند)، تپه حصار (دامغان) ؛ چُغاگُالن (مهران).
آثار یافته شده از محوطه باستانی چُغاگُالن در شهرستان مهران
این آثار نشان داده است که ساکنان نواحی کوهپایه های زاگرس جزو نخستین مردمانی در جهان بوده اند که حدود 12 هزار سال پیش شروع به کشت گیاهانی مانند جو و گندم و اهلی نمودن جانورانی مثل بز و گوسفند کردند. این اقدام به منزله ورود انسان از دوره شکار (و گردآوری خوراک) به دوره یکجانشینی و تولید خوراک در فلات ایران است.
نکته:
کشاورزی و دام پروری، موجب تشکیل سکونت گاه ها و روستاهایی در غرب و دیگر مناطق ایران شد. ساکنان این سکونت گاه ها با گسترش و پیشرفت مهارت های ابزارسازی شان، علاوه بر آن که فعّالیت های کشاورزی و دامداری خود را گسترش بخشیدند، در زمینه صنایع و هنرهای گوناگونی مانند سفال گری، فلزکاری، بافندگی، خانه سازی نیز به پیشرفت ها و موفقیت های چشم گیری دست یافتند.
1) کوره های ذوب و قالب گیری مس در شهداد، تَل اِبلیس و تپه یحیی در استان کرمان و تپه زاغه در قزوین یافت شده.
2) آثاری از معدن بزرگ مس در شهرستان بافت در استان کرمان نیز کشف شده است.
3) مفرغ (مس+ قلع) لرستان، بهترین نمونه از صنعت و هنر فلزکاری ایران به شمار می روند.
4) اشیا و ظروف سنگ صابونی، توسط مردم به ویژه جیرفت و تپه یحیی در استان کرمان، ساخته می شد.
5)برنز (لرستان) ؛ ظرفی از سنگ صابونی (جیرفت) ؛ اشیای سنگ صابونی (تپه یحیی شهر بافت)؛ محوطه باستانی گودین (تپه کنگاور).
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه باستان- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه باستان
- گام به گام تمامی دروس پایه باستان
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه باستان
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه باستان
- فلش کارت های آماده دروس پایه باستان
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه باستان
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه باستان
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
وضعیت سفالگری و فلزکاری در ایران باستان
شرحی درباره ی وضعیت سفالگری در ایران باستان
مردم ایران از حدود 8 هزار سال پیش در ساختن ظروف و ابزارهای سفالی پیشرفت قابل توجهی یافتند، امّا با اختراع چرخ سفال در 6 هزار سال پیش، دگرگونی بزرگی در ساخت ظروف سفالی به وجود آمد. ظروف سفالی ساده و نقش دار متنوعی از سکونت گاه های باستانی ایران به دست آمده است. این ظروف در سرزمین های دیگر، از جمله بین النهرین مشتریان فراوانی داشت.
شرحی درباره ی وضعیت فلزکاری در ایران باستان
یافته های باستان شناسی نشان می دهد که مردم ایران از حدود 8 هزار سال پیش با چکش کاری بر روی رگه های طبیعی مس، برخی ابزارها به ویژه زیورآلات مسی می ساختند. بقایای کوره های ذوب و قالب گیری مس در برخی سکونت گاه های کهن مانند شهداد، تَل اِبلیس و تپه یحیی در استان کرمان و تپه زاغه در قزوین، بیان گر آن است که در حدود 5 تا 7 هزار سال پیش ساکنان این سکونت گاه ها به فنون ذوب و قالب گیری مس دست یافته بودند. آثاری از معدن بزرگ مس در شهرستان بافت در استان کرمان نیز کشف شده است. یکی دیگر از دستاوردهای صنعت فلز کاری ساکنان فلات ایران، ساخت اشیا و ابزارهای مفرغی از طریق آمیختن مس با ماده قلع بود. مفرغ های لرستان، بهترین نمونه از صنعت و هنر فلزکاری ایران است.
جزوات جامع پایه باستان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 1 تاریخ و تاریخ نگاری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 2 زمان و مکان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 3 باستان شناسی؛ در جست و جوی میراث فرهنگی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 4 پیدایش تمدّن؛ بین النهرین و مصر
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 5 هند و چین
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 6 یونان و روم
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 7 مطالعه و کاوش در گذشته های دور
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 8 سپیده دم تمدن ایرانی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 9 از ورود آریایی ها تا پایان هخامنشیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 10 اشکانیان و ساسانیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 11 آیین کشورداری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 12 جامعه و خانواده
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 13 اقتصاد و معیشت
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 14 دین و اعتقادات
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 15 زبان،علم و آموزش
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 16 هنر و معماری
ساخت اشیاء و خانه سازی در ایران باستان
شرحی درباره ی ساخت اشیایی با سنگ صابونی در ایران باستان
اشیا و ظروف سنگ صابونی، یکی دیگر از مصنوعاتی است که توسط مردم برخی از سکونت گاه های کهن به ویژه جیرفت و تپه یحیی در استان کرمان، با مهارت و ظرافت تمام ساخته می شد. این مراکز از مراکز عمده تولید و صدور سنگ صابون به مناطق دور و نزدیک بوده اند.
شرحی درباره ی وضعیت خانه سازی در ایران باستان
به نظر می رسد که ساکنان فلات ایران نیز مانند مناطق دیگر جهان، در ابتدای یکجا نشینی، سرپناه ها و کلبه هایی نه چندان مقاوم از سنگ، چوب و شاخ و برگ درختان و گیاهان می ساختند. آنان اندک اندک آموختند که با استفاده از گِل و سنگ و سرانجام خِشت، بناهای محکم تری بسازند. آن ها سطح دیوارها را با کاه گِل می پوشاندند و گاه آن ها را رنگ آمیزی نیز می کردند و سقف خانه ها را معمولا با تیرهای چوبی می پوشاندند.
موقعیت اولین شهرها در ایران باستان
اولین شهرها در ایران باستان
شوش و چُغامیش در خوزستان؛ شهداد و جیرفت در کرمان؛ شهر سوخته در سیستان و سیَلک در کاشان.
شهر سوخته
بررسی های باستان شناختی نشان داده که در 5 هزار سال پیش از میلاد، در شرق فلات ایران در سیستان، تمدنی عظیم و شکوفا وجود داشته که بقایای آن اکنون با عنوان شهر سوخته شناخته می شود. این شهر با وسعت بیش از 28 هکتار، در مَصَبّ رود هیرمند و در کنار دریاچه هامون قرار گرفته است.
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه باستان- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه باستان
- گام به گام تمامی دروس پایه باستان
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه باستان
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه باستان
- فلش کارت های آماده دروس پایه باستان
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه باستان
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه باستان
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
دوره تاریخی
دوره تاریخی با اختراع خط شروع شد
نخستین نواحی ایران که زودتر وارد دوره تاریخی شدند
ساکنان نواحی غربی و جنوب غربی فلات ایران (یعنی جلگه خوزستان و کوه پایه های زاگرس) با توجه به ارتباطشان با مردمان بین النهرین (که دارای خط بودند)، زودتر از سایر نواحی، وارد دوره تاریخی شدند.
نکته
مختصر آگاهی که از آغاز دوران تاریخی نواحی مذکور داریم، اغلب متکی بر منابع بین النهرین به ویژه گل نوشته های آنجاست.
اقوام ساکن در نواحی غربی فلات ایران در آغاز دوران تاریخی
ایلامی ها، کاسی ها، لولوبی ها و گوتی ها.
نکته ها
1) کاسی ها (که در لرستان به سر میبردند) ، در هزاره دوم پیش از میلاد چندین قرن بر شهر بابلِ و قسمت هایی از بین النهرین مسلط بودند
2) مفرغ های لرستان به کاسی ها منسوب شده است.
3) مهم ترین اثری که از لولوبی ها به جای مانده، نقش برجسته اَنوبَنینی، پادشاه لولوبی، در سرپل ذهاب است که سنگ نوشته کوتاهی به زبان اکَدی هم دارد.
4) گوتی ها در زاگرس ساکن بودند. در اواخر هزاره سوم پیش از میلاد، مدت کوتاهی بابِل و مدتی نیز ایلام را در تصرف داشتند.
5) دوران تاریخی فلات ایران با تاریخ ایلام که اطلاعات مکتوبی در باره آن وجود دارد، آغاز می شود.
6) سرزمین اصلی ایلامیان شامل جلگه خوزستان و مناطق کوهستانی زاگرس جنوبی و میانی بود.
7) آشوربانیپال (فرمانروای آشور) شوش (پایتخت ایلام باستان) را نابود کرد.
8) معبد چُغازنبیل (پرستش گاه این شوشیناک) در نزدیکی شهر شوش قرار دارد. این معبد با استفاده از خشت خام در چند طبقه بنا شده است و روکشی از آجرنوشته ها و آجرهای لعاب دار دارد.
9) در اسناد حقوقی و قضایی ایلام ، سندها و تعهدات با سوگند به این الهه (الهه ناروندی) ضمانت می شد.
جزوات جامع پایه باستان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 1 تاریخ و تاریخ نگاری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 2 زمان و مکان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 3 باستان شناسی؛ در جست و جوی میراث فرهنگی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 4 پیدایش تمدّن؛ بین النهرین و مصر
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 5 هند و چین
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 6 یونان و روم
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 7 مطالعه و کاوش در گذشته های دور
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 8 سپیده دم تمدن ایرانی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 9 از ورود آریایی ها تا پایان هخامنشیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 10 اشکانیان و ساسانیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 11 آیین کشورداری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 12 جامعه و خانواده
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 13 اقتصاد و معیشت
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 14 دین و اعتقادات
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 15 زبان،علم و آموزش
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 16 هنر و معماری
علت حملات سومر و اکد و تشکیل پادشاهی ایلام
علت حملات سومر و اکد به ایلام
از آن جا که اقتصاد بین النهرین نیازمند منابع طبیعی و معدنی فلات ایران بود، فرمان روایان سومری و اَکدی پیاپی به سرزمین ایلامی ها لشکرکشی می کردند.
علت تشکیل پادشاهی ایلام
تاخت و تاز فرمانروایان سومری و اَکدی از بین النهرین به ایلام (بخاطر مواد طبیعی و معدنی) ، سبب شد که حاکمان کوچک و مستقل ایلامی در حدود 26 ق.م. با یکدیگر متحد شوند و پادشاهی ایلام را تأسیس کنند.
روابط ایلام با همسایگان و تمدن های دور و سر انجام آن
روابط ایلام با همسایگانش
حکومت و تمدن ایلام، همواره با همسایگان بین النهرینی خود مانند سومریان، اَکدیان، بابلیان و آشوریان ارتباط تنگاتنگ سیاسی، فرهنگی و تجاری داشت. قلمرو ایلام بارها مورد هجوم سپاهیان بین النهرین قرار گرفت و استقلال خود را از دست داد؛ امّا ایلامیان دوباره قدرت می گرفتند. پادشاهان ایلام نیز هرگاه فرصتی به دست می اوردند به بین النهرین لشکرکشی میکردند.
روابط ایلام با تمدن های دور
ایلام همچنین با دیگر مناطق فلات ایران و سرزمین های مجاور آن مانند آسیای صغیر و هند، روابط تجاری داشت. تماس ها و ارتباط های سیاسی و تجاری موجب شکل گیری روابط فرهنگی میان این سرزمین ها شد و دین، فرهنگ، خط و زبان آنها را تحت تأثیر قرار داد.
سرانجام ایلام
حکومت ایلام، سرانجام پس از قرن ها بر اثر یورش ویرانگر آشوریان در قرن 7ق.م. دچار فروپاشی شد.
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه باستان- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه باستان
- گام به گام تمامی دروس پایه باستان
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه باستان
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه باستان
- فلش کارت های آماده دروس پایه باستان
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه باستان
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه باستان
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
برخی از ویژگی های ایلام باستان
وضعیت شهر و شهرنشینی در ایلام باستان
در قلمرو ایلام، شهرنشینی رونق داشت. شوش در مرکز جلگه خوزستان، یکی از پایتخت های ایلامیان بود. این شهر، در دوران حکومت ایلامی ها به اوج شکوفایی اقتصادی رسید و پیشه ها و صنایع مختلفی مانند سفال گری، فلزکاری و بافندگی آن شهر رونق یافتند.
پایتخت های ایلام باستان
در شرق اَنشان یا اَنزان (واقع در استان فارس امروزی)، در جنوب شهر شوش.
شهرهای ایلام باستان
اَنشان یا اَنزان، شوش، سیمَش (احتمالا جای خرم آباد کنونی قرار داشته(
معماری در ایلام باستان
در ایلام باستان معماری پیشرفت کرد و استفاده از آجر (خشت خام) در ساخت بناها رایج شد.
جزوات جامع پایه باستان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 1 تاریخ و تاریخ نگاری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 2 زمان و مکان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 3 باستان شناسی؛ در جست و جوی میراث فرهنگی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 4 پیدایش تمدّن؛ بین النهرین و مصر
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 5 هند و چین
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 6 یونان و روم
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 7 مطالعه و کاوش در گذشته های دور
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 8 سپیده دم تمدن ایرانی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 9 از ورود آریایی ها تا پایان هخامنشیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 10 اشکانیان و ساسانیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 11 آیین کشورداری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 12 جامعه و خانواده
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 13 اقتصاد و معیشت
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 14 دین و اعتقادات
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 15 زبان،علم و آموزش
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 16 هنر و معماری
برخی از ویژگی های شوش
وضعیت شوش در ایلام باستان
شوش یکی از پایتخت های ایلامیان بود. این شهر در دوران حکومت ایلامی ها به اوج شکوفایی اقتصادی رسید و پیشه ها و صنایع مختلفی مانند سفالگری، فلزکاری و بافندگی در آن شهر رونق یافتند.
صنایع موجود در شوش باستان
صنایعی مانند سفالگری، فلزکاری و بافندگی در آن شهر رونق یافتند.
سرانجام شوش (پایتخت ایلام باستان)
شهر شوش که در نتیجه یورش آشوربانیپال با خاک یکسان شده بود، در دوران سلسله هخامنشیان دوباره شکوه و عظمت دیرین خود را بازیافت.
معبد چغازنبیل
معبد چُغازنبیل (پرستش گاه این شوشیناک) در نزدیکی شهر شوش قرار دارد. این معبد با استفاده از خشت خام در چند طبقه بنا شده است و روکشی از آجرنوشته ها و آجرهای لعاب دار دارد.
وضعیت دین، الهه های مادر و جایگاه زن در تمدن ایلام باستان
شرحی درباره ی دین و اعتقادات در ایلام باستان
ایلامیان به خدایان متعددی اعتقاد داشتند و از آنان برای پیشرفت در کار خود کمک می خواستند.
به عقیده مردمان ایلام قدیم، خدایان دارای نیرویی ماوراء طبیعی بودند که آنان را بر انجام هر کاری قادر و توانا می ساخت. از جمله محبوب ترین خدایان ایلامی، این شوشیناک به معنی خدای شهر شوش بود. معبد چغازنبیل، ستایش گاه این خدا محسوب میشد. الهه های مادر نیز بسیار مقدس بودند در ایلام، کاهنان آداب و تشریفات دینی را زیر نظر کاهن بزرگ به جا می آوردند.
شرحی درباره الهه های مادر در ایلام باستان
الهه های مادر نیز بسیار مقدس بودند و مقام رفیعی در سلسله مراتب خدایان ایلامی داشتند.
ایلامیان این الهه ها را به عنوان مادر خدایان می پرستیدند و برای آنان معابدی ساخته بودند. در کاوش های باستانی شوش، پکره های گلی فراوانی که به الهه معروف اند، کشف شده که دلالت بر احترام و تقدس آنها نزد مردم دارد. (از دیگر مراکز تمدنی ایران نیز پیکره هایی از الهه های مادر به دست آمده که نشان می دهد عقیده به این الهه ها در ایران فراگیر بوده است.
جایگاه زن در تمدن ایران و ایلام
یکی از ویژگی های مهم تمدن ایلامی و در واقع تمدن کهن ایرانی، مقام و منزلت والایی است که زنان داشته اند. به طور کلی در جوامع باستانی فلات ایران، زنان موقعیت اجتماعی ممتازی داشتند و دارای قدرت و نفوذ فراوان بودند. زنان در عمده ترین کارهای جامعه، دارای نقش اساسی و تعیین کننده بودند. نقوش و پیکره های برجای مانده از دوره ایلامی نشان می دهد که زنان در امور اجتماعی و اقتصادی و مراسم رسمی سیاسی و دینی حضور چشمگیری داشته اند.
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه باستان- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه باستان
- گام به گام تمامی دروس پایه باستان
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه باستان
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه باستان
- فلش کارت های آماده دروس پایه باستان
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه باستان
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه باستان
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن