درسنامه کامل تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 14 دین و اعتقادات
تعداد بازدید : 3.74Mخلاصه نکات تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 14 دین و اعتقادات - درسنامه شب امتحان تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 14 دین و اعتقادات - جزوه شب امتحان تاریخ (1) ایران و جهان باستان نوبت اول فصل 14 دین و اعتقادات
اعتقادات کهن آریایی، مجریان مراسمات دینی و علت عدم ایجاد معابد باشکوه برای خدایان
نحوه اعتقادات کهن آریایی بر اساس اساطیر کُهن و مندرجات اَوستا و سنگ نوشته ها
1) اقوام آریایی مهاجر به ایران مثل آریایی های هند خدایان متعددی را می پرستیدند و آن ها را بلع (بخشنده)، اهوره (سرور) و امرتا (بی مرگی) می خواندند.
2) آنان برای خشنودی خدایان حیوانات را قربانی می کردند و سرودها و نیایش ها (دعاهای) گوناگونی می خواندند.
3) افرادی با عنوان مغ مراسم و تشریفات دینی را اجرا میکردند.
4) اقوام آریایی بر خلاف مردمان ایلام، بین النهرین، یونان و ... برای خدایان خویش معابد با شکوه می ساختند.
5) آریاییان همچنین برخی عناصر طبیعی مانند آب آتش و خاک را مقدس می شمردند .
نکته
مجریان مراسم وتشریفات دینی آریاییان افرادی به نام مغ بوده اند.
علت عدم ایجاد معابد باشکوه برای خدایان توسط اقوام آریایی
آنان اعتقاد داشتند که نفوذ و قدرت خدایانشان محدود به ناحیه و شهر خاصی نمی شود، بلکه تمام قلمرو گیتی را در برمیگیرد.
نکته
پیام آور (پیامبر) ظهور کرده در میان ایرانیان باستان زرتشت نام دارد.
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه باستان- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه باستان
- گام به گام تمامی دروس پایه باستان
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه باستان
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه باستان
- فلش کارت های آماده دروس پایه باستان
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه باستان
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه باستان
تعالیم و اساس تعالیم زرتشت و زمان زیستن او
زمان زیستن زرتشت
بیشتر پژوهشگران احتمال می دهند که زرتشت در قرن های هفتم و ششم پیش از میلاد می زیسته است.
اساس تعالیم زرتشت بر یگانگی و پرستش اهورا مزدا قرار دارد.
تعالیم زرتشت
1) اهوره مزدا آفریدگار همه چیز (آسمان، زمین، خورشید، ماه، ستارگان، آبها، گیاهان، روشنایی و تاریکی) است.
2) هیچ چیز از دایره قدرت و خواست او بیرون نیست.
3) گروهی از موجودات الهی که امشاسپندان یا جاودان مقدس خوانده می شدند اهورا مزدا را در امر آفرینش و اداره امور جهان یاری می کنند.
4) دو نیرو یا مینوی نیک و بد جهان وجود دارد. آن کسی که نیک و خیر را برگزیده، پیرو اهرا مزدا و آن کسی که بد و شر را انتخاب می کند، پیرو اهریمن شمرده می شود.
5) زرتشت به پیروانش سفارش می کرد که که مینوی نیک را برگزیده و پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک را سرمشق زندگی خود قرار دهند.
6) از دیگر آموزه های مهم زرتشت، اعتقاد به جهان آخرت و روز واپسین است (روزی که درباره ی اعمال انسان، داوری خواهد شد. انسان های نیک به جرگه ی یاران اهوره مزدا خواهند پیوست و انسان های بد، به دوزخ افکنده و برده ای اهریمن خواهند شد.
جزوات جامع پایه باستان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 1 تاریخ و تاریخ نگاری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 2 زمان و مکان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 3 باستان شناسی؛ در جست و جوی میراث فرهنگی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 4 پیدایش تمدّن؛ بین النهرین و مصر
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 5 هند و چین
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 6 یونان و روم
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 7 مطالعه و کاوش در گذشته های دور
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 8 سپیده دم تمدن ایرانی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 9 از ورود آریایی ها تا پایان هخامنشیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 10 اشکانیان و ساسانیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 11 آیین کشورداری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 12 جامعه و خانواده
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 13 اقتصاد و معیشت
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 14 دین و اعتقادات
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 15 زبان،علم و آموزش
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 16 هنر و معماری
امشاسپندان، جهان آخرت و آداب نیایش رایج، کتاب مقدس و نحوه از بین رفتن بعضی از نسخ
امشاسپندان (یا جاودانان مقدس)
گروهی از موجودات الهی که اهوره مزدا را در امر آفرینش و اداره ای امور جهان یاری میکنند.
جهان آخرت و روز واپسین در تعالیم زرتشت
روزی که درباره اعمال انسان در جهان داوری خواهد شد و نیکان به جرگه ی یاران اهوره مزدا خواهند پیوست و بدان به دوزخ افکنده و برده اهریمن خواهند شد.
آداب نیایش رایج در جامعه که زرتشت با آن مخالف بود
با قربانی کردن و کشتار بی رویه ی حیوانات به ویژه گاو مخالف بود و برگزار کنندگان آن ها را نکوهش کرده است.
نکته
کتاب مقدس ایرانیان باستان و زرتشتیان اوستا نام داشت.
نحوه از بین رفتن نسخه ای از اوستا که در زمان هخامنشیان بر پوست گاو نوشته شده بود
بر اثر آتش سوزی تخت جمشید بدست اسکندر مقدونی از بین رفت.
نکته
1) در زمان شاپور دوم ساسانی اوستا به خط و زبانی نگارش یافت.
2) یکی از پادشاهان اشکانی به نام بالش یکم اقدام به گرد آوری اوستا کرد.
اعتقادات مادی ها، وضعیت مُغان بعدازآمدن دین زرتشت، منابع دینی و نظر پژوهش گران
دین و اعتقادات مادی ها
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد که آن ها اهوره مزدا و برخی از خدایان کهن ایرانی همچون میترا را ستایش می کردند روحانیون مادی که مُـغ نامیده می شدند برگزاری آیینه ای دینی (مثل خاندن نیایش ها و سرودها و قربانی کردن را بر عهده داشتند.)
وضعیت مُغان در جامعه بعدازآمدن دین زرتشت
بعد ها که به تدریج دین زرتشتی را پذیرفتند به پیشوایان دینی زرتشتی تبدیل شدند. آنان نقش مهمی در آمیختن اعتقادات ادیان کهن با تعالیم زرتشت داشتند.
منابعی که آگاهی های ارزشمندی درباره باورها، آداب و مراسم دینی پارسیان ارائه می کنند
سنگ نوشته ها، نوشته های یونایی (به ویژه تاریخ هردوت) و کاوش های باستان شناسی.
نظر پژوهش گران برجسته ایرانی و غیر ایرانی در خصوص پیروی هخامنشیان از دین زرتشتی
عده ای از آنان بر پایه برخی از مندرجات سنگ نوشته ها و دیگر شواهد استدلال می کنند که هخامنشیان زرتشتی بوده اند. امّا گروهی دیگر این نظر را قبول ندارند و می گویند شاهان هخامنشی به باورهای کهن ایرانی اعتقاد داشته اند.
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه باستان- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه باستان
- گام به گام تمامی دروس پایه باستان
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه باستان
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه باستان
- فلش کارت های آماده دروس پایه باستان
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه باستان
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه باستان
سیاست مذهبی پادشاهان هخامنشی نسبت به اقوام تحت سلطه خود و وضعیت دینی در دوره سلوکیان و اشکانیان
سیاست مذهبی پادشاهان هخامنشی نسبت به اقوام تحت سلطه خود
پادشاهان هخامنشی مردم را در پیروری از دین خود آزاد می گذاشتند و فرهنگ و عقاید اقوام تابع حکومت خود را محترم می شمردند. مثلاً رفتار آزاد منشانه کوروش بزرگ با مردمان مغلوب و احترام او به دین و آداب و رسوم این مردمان در آن زمان پدیده جدیدی بود. سطرهایی از منشور کوروش به این مطلب اشاره دارد که او وقتی بابِل را بدون خون ریزی و غارت فتح کرد. به نیایش و ستایش مردوک (خدای بزرگ بابِلیان) پرداخت در حالی که فرمانروایان آن زمان معمولا پس از تصرف شهر یا کشوری ساکنان آنجا را قتل عام کرده، معابد شان را غارت و به خدایان آنان اهانت می کردند.
وضعیت دینی ایران در دوره سلوکیان و اوایل اشکانیان
اسکندر مقدونی و شاهان سلوکی کوشش بسیار کردند تا زبان فرهنگ و باورهای یونانی را در ایران ترویج کنند اما بیشتر ایرانیان بر دین سُنّت ها، آداب و رسوم نیاکان خود باقی ماندند از این رو در دوران سلوکیان و اشکانیان، علاوه بر اهوره مزدا خدایان کهن ایرانی همچون مهر (میترا) و آناهیتا هم ستایش می شدند برخی از پادشاهان اشکانی به تقلید از یونانیان معابدی برای آناهیتا ساختند.
وضعیت دین زرتشت در دوره اشکانی
در اواسط دوره اشکانیان دین زرتشتی نفوذ و گسترش چشم گیری یافت و برخی از پادشاهان اشکانی به این دین گرویده و یا از آن پشتیبانی کردند. گفته می شود یکی از شاهان این سلسله (بالش یکم) دستور داد متون پراکنده اوستا باید گردآوری شود. برخی از شاهان اشکانی تصویر آتشدانی را که نشانه گرایش آنان به کیش زرتشتی بود بر روی سکّه های خود نقش کرده اند.
نکته
درعهد اشکانی ستایش ایزد (خدای) مهر (میترا) در قلمرو آسیای صغیر راه یافت.
جزوات جامع پایه باستان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 1 تاریخ و تاریخ نگاری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 2 زمان و مکان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 3 باستان شناسی؛ در جست و جوی میراث فرهنگی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 4 پیدایش تمدّن؛ بین النهرین و مصر
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 5 هند و چین
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 6 یونان و روم
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 7 مطالعه و کاوش در گذشته های دور
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 8 سپیده دم تمدن ایرانی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 9 از ورود آریایی ها تا پایان هخامنشیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 10 اشکانیان و ساسانیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 11 آیین کشورداری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 12 جامعه و خانواده
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 13 اقتصاد و معیشت
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 14 دین و اعتقادات
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 15 زبان،علم و آموزش
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 16 هنر و معماری
سیاست مذهبی اشکانیان نسبت به اقوام و مردمان تحت سلطه خود و اوضاع دین غیر زرتشت در آن دوره
سیاست مذهبی اشکانیان نسبت به اقوام و مردمان تحت سلطه خود
اشکانیان نیز همانند هخامنشیان، حامی سیاست آزادی دینی بودند. ایرانیان و دیگر مردمان که تحت فرمانروایی حکومت اشکانی زندگی می کردند در ستایش خدایان و انجام مراسم دینی خود آزاد بودند.
نتیجه سیاست آزادی دینی اشکانیان
زمینه های مناسبی را برای همزیستی مسالمت آمیز پیروان ادیان و عقاید مختلف فراهم آورد از این رو یونانی تبارانی که در ایران می زیستند بدون هیچ مزاحمتی خدایان خود را می پرستیدند.
وضعیت ادیان غیر زرتشتی و غیر ایرانی در دوره اشکانی در ایران
یهودیان نیز ایران را پناهگاه مناسبی برای خود می شمردند پیروان دین مسیح هم که در معرض آزار و اذیّت حکومت روم قرار داشتند در قلمرو اشکانیان احساس امنیت وآزادی می کردند. آیین بودایی از آیین هایی بود که در آن دوره به ایران نفوذ کرد و مبلغان بودایی در سرزمین های شرقی حکومت اشکانی به تبلیغ اندیشه و آموزه های بودا می پرداختند.
منابع اخبار وضعیت دینی ساسانیان و نتایج رسمی شدن دین زرتشت
منابع اخبار و آگاهی ها درباره وضعیت دینی در دوره ساسانی و سیاست دینی ساسانیان
منابع این اخبار و آگاهی ها عبارت اند از سنگ نوشته ها، نقش برجسته ها، شواهد باستان شناسی، سکه ها، کتاب های دینی، اندرزنامه ها زرتشتیان، برخی آثار مورخان مسلمان یونانی و رومی، و شاهنامه فردوسی.
دلیل اهمیت بسزای دوره ساسانیان در تاریخ دین زرتشتی
زیرا حکومت ساسانی این دین را دین رسمی ایران اعلام کرد.
نتایج رسمی شدن دین زرتشت در دوره ساسانی
با این اقدام دین و سیاست به هم گره خوردند از یک سو پادشاهان ساسانی به پشتیبانی کامل از دین رسمی پرداختند و از سوی دیگر روحانیان زرتشتی قدرت و حاکمیت شاهان ساسانی را تایید کرده اند. نفوذ و قدرت روحانیان زرتشتی به طرز زیادی افزایش یافت.
1) رئیس روحانیون زرتشتی روحانی برجسته با عنوان موبدان و موبد قرار داشت.
2) پادشاهان ساسانی معمولا در مورد تصمیم گیری در مسائل مهم حکومتی با موبدان مشورت می کردند.
3) در دوره ساسانی سلسله مراتب روحانیان زرتشتی پس از موبدان موبد عهده دار مسولیت هایی مانند قضاوت و دادرسی بودند.
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه باستان- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه باستان
- گام به گام تمامی دروس پایه باستان
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه باستان
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه باستان
- فلش کارت های آماده دروس پایه باستان
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه باستان
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه باستان
عوامل مکتوب شدن اوستا شفاهی ، نقش آتش در دین زرتشتی و مهم ترین کتابی که به زبان پهلوی تعلیم گردید
عواملی که در دوره ساسانی موجب مکتوب کردن اوستا شفاهی شد
تحولات دینی این اصل از جمله پیشرفت دین مسیح در قلمرو ساسانی و در گرفتن مباحثات اعتقادی میان پیروان ادیان مختلف باعث شد که موبدان برای اینکه در مقام بحث و جدل سند و مدرک قابل استنادی در اختیار داشته باشند اقدام به مکتوب کردن اوستای شفاهی کنند.
نقش آتش در دین زرتشتی
در دین زرتشتی آتش عنصری مقدس بود و زرتشتیان با نیایش در برابرآتش، اهوره مزدا را ستایش می کردند به همین دلیل در دوره ساسانیان آتشکده های بسیاری در شهرها و روستاهای ایران ساخته شد.
بزرگ ترین وشکوهمندترین آتشکده های دوره ساسانی
1) آتشکده آذربرزین مهر در خراسان مخصوص کشاورزان.
2) آذر گشنسپ در آذربایجان ویژه شاهان.
3) آذرفرنبغ در فارس خاص موبدان.
نکته
در عصر ساسانیان اوستا به زبان پهلوی ترجمه وشرح وتفسیر هایی بر آن نوشته شد.
مهم ترین و مفصل ترین کتاب های اعتقادی که بر اساس تعالیم زرتشت به زبان پهلوی تعلیم گردید
1) دین کرد که دانشنامه ای مشتمل بر عقاید زرتشتی است.
2) کتاب بندهش.
نکته
با رسمیت یافتن دین زرتشتی و نیرومندشدن موبدان گروه های غیر زرتشتی (مثل مانویان و مسیحیان) با مشکلاتی روبه رو شدند.
جزوات جامع پایه باستان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 1 تاریخ و تاریخ نگاری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 2 زمان و مکان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 3 باستان شناسی؛ در جست و جوی میراث فرهنگی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 4 پیدایش تمدّن؛ بین النهرین و مصر
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 5 هند و چین
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 6 یونان و روم
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 7 مطالعه و کاوش در گذشته های دور
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 8 سپیده دم تمدن ایرانی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 9 از ورود آریایی ها تا پایان هخامنشیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 10 اشکانیان و ساسانیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 11 آیین کشورداری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 12 جامعه و خانواده
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 13 اقتصاد و معیشت
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 14 دین و اعتقادات
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 15 زبان،علم و آموزش
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 16 هنر و معماری
اعتقادات و شیوه های مانی و برخورد موبدان با او و سرنوشت پیروانش
اعتقادات مانی
مانی با ترکیب آموزه هایی از دین های زرتشتی، مسیحی و بودایی آیین جدیدی را عرضه کردمانی عقیده داشت که او و پیامبران پیش از وی آمده اند تا روح را که از دنیای نور است از جهان مادی و تاریکی برهانند و انسان را به رستگاری برسانند.
نکته
مانی از شاپور یکم برای تبلیغ عقاید خود اجازه گرفت.
شیوه های مانی و پیروانش برای تفهیم مطالب خود (در کتاب هایشان)
کتاب های خود را به زبان های مختلف می نوشند و گاه از نقاشی استفاده می کردند .
نکته
مانی عقاید خود را در کتابی به عنوان شاپورگان نوشت و به شاپور هدیه کرد.
برخورد موبدان با مانی
موبدان به شدّت با آیین مانوی مخالف بودند. آنان پس از شاپور اقدامات خود را برای نابودی مانی و مانویان تشدید کردند.
نکته
مانی در زمان بهرام یکم اعدام شد
سرنوشت پیروان مانی پس از مرگ مانی
پیروان او که تحت تعقیب و شکنجه قرار گرفته بودند به مناطق مرزی امپراتوری ساسانی و یا سرزمین های دیگر گریختند.