صفحه رسمی مای درس

اطلاع از آخرین تغییرات، جوایز و مسابقات مای درس
دنبال کردن

تاریخ دهم

مقالات


شاه کلید نکات

شرحی بر تاریخ نگاری قدیم و نوین

مراحل و منابع پژوهش در تاریخ

سفارشات و نظر اهل بیت، قرآن و بزرگان درباره تاریخ

فواید و کارکردهای مطالعه تاریخ

نقش زمان و مکان در تاریخ

گاه شماری

شیوه های گاه شماری

تاریخچه گاه شماری و رایج ترین آن در دوره های مختلف

خط زمان و نحوه تقسیم دوره های گذشته

نحوه تأثیر و کاربرد جغرافیا بر تاریخ

اطلاعات و کاربرد نقشه های تاریخی

باستان شناسی و ویژگی ها

آثار باستانی، کاربرد و نحوه تشکیل آن ها

فعالیت های باستان شناسان

تعیین سن آثار باستانی و مکان نگهداری آن ها

ارتباط باستان شناسی با میراث فرهنگی و تاریخ و کمک آن به تاریخ

پیشینه بشر

ویژگی های دوره گرد آوری خوراک

ویژگی های دوره تولید خوراک و پیامدهای کشاورزی

تمدن های نخستین

ویژگی های سومر

سارگُن

حَمورابی

بابِل

مصر، هدیه رود نیل

فراعنه ودین مصریان

زندگی اجتماعی و عقائد مصریان

موهِنجودارو و هاراپا

آریاییان هند

برهمن

بودا

معرفی و اقدامات شی هوانگ تی

سلسله هان و آئین کنفوسیوس

ویژگی های آتن و اسپارت

رقابت دولت شهر های یونانی و نتیجه آن

ویژگی های فلیپ دوم و اسکندر مقدونی و سر انجام حکومت آن ها

ویژگی های فرهنگ، تمدن و دین یونان باستان

ویژگی های حکومت، سیاست و مشارکت مردم در یونان باستان

فلسفه در یونان باستان

علوم مختلف و برخی از دانشمندان در یونان باستان

نحوه تأسیس و گسترش جمهوری رم

امپراتوری روم

ویژگی های ساختار حکومت و ارتش روم

جنگ داخلی و آشفتگی رم و سرانجام آن

وضعیت دینی، فرهنگی و اجتماعی روم باستان

برده داری و مهم ترین دستاورد های رومیان باستان در حوزه معماری و مهندسی

دین مسیحیت

پیشینه پژوهش و دوره های تاریخ ایرانِ باستان

افسانه ها

نظر مورخان درباره سلسله های پادشاهی ایران باستان

باستان شناسی در دوران صفویه و قاجاریه

کاوش های باستان شناسی در ایران

دوران ها و منابع تاریخ ایران

اشیاء، آثار و بناهای باستانی

منابع نوشتاری

تاریخ نگاری و سنگ نوشته ها

آثار باقی مانده از دوره ساسانی و محتوای آن ها

نگارش در تاریخ ایران و باستان و منابع دست دوم در تاریخ

محوطه های باستانی

وضعیت سفالگری و فلزکاری در ایران باستان

ساخت اشیاء و خانه سازی در ایران باستان

موقعیت اولین شهرها در ایران باستان

دوره تاریخی

علت حملات سومر و اکد و تشکیل پادشاهی ایلام

روابط ایلام با همسایگان و تمدن های دور و سر انجام آن

برخی از ویژگی های ایلام باستان

برخی از ویژگی های شوش

وضعیت دین، الهه های مادر و جایگاه زن در تمدن ایلام باستان

آریائی ها سکونت گاه اوّلیه اقوامِ هند و اروپایی

لشکرکشی های آشور و تاسیس حکومت ماد

اقدامات هووخشتره و نتیجه آن

آخرین پادشاه ماد و سرانجام آن ها

حکومت هخامنشیان

اقدامات کوروش و نتایج لشکرکشی به آسیای صغیر

فتح بابل و نتایج آن

شخصیت کوروش

نحوه به قدرت رسیدن داریوش اول هخامنشی و اقدامات او

شهرت فوق العاده داریوش و علل جنگ او با یونانیان

نبرد ماراتن

خشایار شاه و لشکرکشی به یونان

مشکلات و تفرقه درونی هخامنشیان

شرحی بر اردشیر سوم و داریوش سوم

حمله اسکندر و میراث هخامنشی

اسکندر و دیدگاه و واکنش های مردم نسبت به او

علت به نتیجه نرسیدن نافرمانی ها و شورش های مخالف اسکندر و سرنوشت او

نحوه تشکیل و ویژگی های سلسله سلوکیان

غفلت سلوکیان از شرق و نتیجه آن

سستی پایه های حکومت و عدم نظارت بر شرق

اشکانیان

بیرون رانده شدن سلوکیان

تحولات دوران مهرداد یکم و دوم اشکانی

علت نام گذاری سلسله اشکانیان و ناچار بودن فرمانروایانشان به اظهار اطاعت از سلوکیان

جنگ بین اشکانیان ایران و امپراتوری روم شرقی

نظام حکومتی و نافرمانی برخی حاکمان محلی از حکومت اشکانی

آخرین پادشاه اشکانی و جنبه های متعدد میراثشان

ساسانیان

مشکلات داخلی و خارجی ساسانیان و نحوه تثبیت حکومتشان

جنبش مزدک و خواسته های او

جانب داری ابتدایی قباد از جنبش مزدک و نحوه برخورد اشراف با او

موضع قباد بعد از بازگشت دوباره نسبت به مزدک و عاقبت کار مزدک

خسرو انوشیروان و پادشاه بعد او و وقایع مهم در زمان این دو

دشمنی میان ساسانیان و رومی ها

بیابان گردان

نتایج اختلافات بزرگان و شاه در دوران ساسانی و عوامل مؤثر در سقوط آن ها

مشکلات داخلی ساسانیان در اواخر دوران خویش

نحوه اداره کشور در دوره ماد

منابع اطلاعاتی در مورد کشورداری و نقش شاه و مشاوران او در دوره هخامنشی

نیازمندی هخامنشیان به شیوه های جدید مملکت داری و شیوه مدیریتی کوروش بزرگ

نظام سیاسی ـ اداری حکومت هخامنشیان

تشکیلات اداری مرکزی

وظیفه بازرسی و نظارت بر عملکرد مقام ها و مسئول بازرسی و مأموران در زمان هخامنشیان

تحولات داریوش هخامنشی و نتیجه نظام سیاسی ـ اداری

نحوه تشکیلات و تقسیمات کشوری ایران در دوره سلوکیان

خاندان های دوران اشکانی و ویژگی مجالس آن ها

نحوه اداره حکومت در دوره اشکانیان

اقدامات پادشاهان ساسانی به منظور ایجاد تمرکز و ویژگی تشکیلات اداری آن ها

ویژگی و مشخصات دبیران ساسانی

مکان قلمرو ساسانیان و شیوه اداره آن

جایگاه عهد، پیمان و عدالت و منابع قوانین در ایران باستان

نحوه انجام قضاوت و بررسی اختلافات در ایران باستان

قدرت و اختیارات پادشاه در محاکمه افراد و مبنای قضاوت در دوره هخامنشی

وضعیت دادرسی در دوره ساسانی

اقدامات دهیوک و هُووَخشترَه در زمینه نظامی و جنگ آوری

وضعیت سپاه هخامنشی قبل از داریوش یکم و اقدامات او در زمینه نظامی و نوسازی سپاه

دلیل توانمندی سواره نظام و فایده کاربرد صدای طبل در حملات اشکانی

وضعیت سپاه ساسانی

استفاده اردشیر بابکان و اقدامات خسرو انوشیروان از نیروی دریایی

اقوام آریایی مهاجر و ساختار قبایل آن ها

تقسیم قبایل آریایی بر اساس شغل و پیشینه

عوامل پدید آورنده نابرابری های اقتصادی و اجتماعی، زمان آغاز و علت افزایش آن

طبقه اشراف و بزرگان در زمان هخامنشیان

جامعه ی ایران در دوران اشکانیان و تقسیم بندی آن ها

مناصب اعضای خاندان های شاهی و عامل گرد آمدن شمار چشم گیری از اسیران جنگی در دوره اشکانیان

فعالیت های اسیران جنگی و عوامل گسترش و تثبیت نظام طبقاتی جامعه ایران در دوره ساسانی

پایه های اصلی نظام طبقاتی و نحوه تحرک اجتماعی و ارتقا طبقاتی در دوره ساسانی

ویژگی های نظام اجتماعی ایران و امتیازات اعضای طبقه فرادست و حاکم در دوره ساسانیان

فعالیت های اعضای طبقه ی فرودست و علت دفاع موبدان از نابرابری های اجتماعی در دوره ساسانیان

پیامد های جنبش مزدک و نتایج اقدامات خسرو انوشیروان برای اضاله امور اجتماعی و اقتصادی ناشی از جنبش

هسته ی اصلی جامعه ی آریایی نخست، ویژگی های آن ها و زمان تداوم آن

محدود شدن خانواده آریایی و نحوه کاهش یافتن اختیارات و قدرت پدر

جایگاه زنان و عوامل مؤثر در آن در دوران باستان

ویژگی زنان در آیین زرتشتی و لوحه های گلی کشف شده

جشن و سوگواری

کشاورزی و دامداری

اساس زندگی اقتصادی، عمده ی جمعیت و مهم ترین محصولات کشاورزی در ایران باستان

نحوه آبیاری زمین ها و دیگر فعالیت های روستائیان در دوره ایران باستان

صاحبان اکثر زمین های کشاورزی، نحوه اداره آن و اقدامات شاهان به منظور تشویق کشاورزان

قنات ها

رئیس روستاییان و کشاورزان در دوران ساسانی و و ظیفه او

هدف دولت ساسانیان از ایجاد سدها بر رودها و مکان مناطق توسعه یافته کشاورزی

علت وارد شدن ضربه ی سنگین بر اقتصاد و تأثیر گسترش راه ها و توسعه ی تجارت در عصر باستان بر کشاورزی

راه و حمل و نقل

مهم ترین جاده، پیشرفت های فنون و مهارت ها و حیوانات مورد استفاده در جاده سازی در دوران هخامنش

اقدامات داریوش و مأمورین او در زمینه مسیر های آبی و توسعه راه های دریایی

اقدامات انجام شده در زمینه ی راه ها، حمل ونقل، دریانوردی و کشتی رانی در دوره ساسانیان و اشکانیان

پول، اوزان، مقیاس ها و انحصار ضرب سکه های طلا و نتیجه نظام پولی داریوش

پول در دوره ی اشکانیان و ساسانیان و دلیل اهمیت ویژه پیمانه در زندگی اقتصادی دوره ی هخامنشی

صنعت و تجارت

صنایع ترقی یافته، فعالیت کارگاه های بافندگی و توسعه تجارت داخلی و خارجی

تجارت دریایی و کالاهای تجاری در عهد هخامنشیان و تجارت در دوران سلوکیان

رونق داد و ستاد، و نقش ایران در تجارت باستان در دوره ی اشکانیان و تجارت در دوران ساسانیان

درآمدها و مخارج و وضعیت اقتصادی دوره ی باستان و عوامل مؤثر در آن

عوامل منفی مؤثر بر وضعیت اقتصادی و عواملی که موجب رکود و افت تولید شد

اعتقادات کهن آریایی، مجریان مراسمات دینی و علت عدم ایجاد معابد باشکوه برای خدایان

تعالیم و اساس تعالیم زرتشت و زمان زیستن او

امشاسپندان، جهان آخرت و آداب نیایش رایج، کتاب مقدس و نحوه از بین رفتن بعضی از نسخ

اعتقادات مادی ها، وضعیت مُغان بعدازآمدن دین زرتشت، منابع دینی و نظر پژوهش گران

سیاست مذهبی پادشاهان هخامنشی نسبت به اقوام تحت سلطه خود و وضعیت دینی در دوره سلوکیان و اشکانیان

سیاست مذهبی اشکانیان نسبت به اقوام و مردمان تحت سلطه خود و اوضاع دین غیر زرتشت در آن دوره

منابع اخبار وضعیت دینی ساسانیان و نتایج رسمی شدن دین زرتشت

عوامل مکتوب شدن اوستا شفاهی ، نقش آتش در دین زرتشتی و مهم ترین کتابی که به زبان پهلوی تعلیم گردید

اعتقادات و شیوه های مانی و برخورد موبدان با او و سرنوشت پیروانش

زبان های ایرانی، زیر شاخه آن ها و زبان آثار مکتوب

نیای زبان فارسی امروزی و خط مهم ترین مدرک برجای مانده از آن

محدوده ی زمانی متداول زبان های ایرانی، انواع آن و محل رایج بودن آن

زبان های ایرانی نو و اسناد و مطالبی که در ایران باستان به صورت کتبی یا شفاهی نقل شدند

گوسان و نقش آن در تاریخ، زبان منظومه ها و موضوع آثار ساسانی

ابعاد آموزش و پرورش، نحوه انجام تعلیم و تربیت در ایران باستان و شغل آموزگاری

علوم بیان شده در فصل دانش اوستا و وضعیت علمی و فرهنگی ایران در دوره ساسانی

یکی از مراکز علمی ایران باستان و دانش های تدریس شده و ویژگی های آن

آثار هنری و مهارت مادی ها و دستاورد های معماری آن ها

اوج شکوفایی هنر و معماری و درباری بودن هنر هخامنشی

قدیمی ترین بناهای هخامنشی و مسائل مورد تأکید داریوش بزرگ در لوح سنگی

مکان های کنده کاری شده، موضوعات نقش و نگار ها و نتایج به دست یافته پژوهشگران در دوره هخامنشی

ظریف ترین آثار هنری و آثار باقی مانده هخامنشی و آثار معماری دوره اشکانیان

هنر های رایج در دوران اشکانیان، نتیجه ی توجه حکومت ساسانی به هنر و مهم ترین آثار معماری و با شکوه ترین بناهای آن ها

روش های مورد استفاده برای تزئینات داخلی و ویژگی نقش برجسته ها در دوره ساسانی

اغلب آثار باقی مانده، وضعیت موسیقی و هنر بافندگی در دوره ساسانی