تعریف: به اسمی که برتری شخصی یا شیء را بر دیگری بیان می کند و از «ثلاثی مجرد» بر وزن «أفعل» ساخته می شود. مانند: اکرم، أعلم.
اگر در زبان فارسی به دنبال اسم تفضیل بگردیم معادل اون در زبان فارسی «صفت عالی» یا «صفت برتر» است. به عنوان مثال می گوییم: (من برتر از تو هستم) این پیش وند «تر» صفت برتر است یا وقتی می گوییم (ایران بهترین کشور دنیا است) این پسوند «ترین» صفت عالی در زبان فارسی است.
أفعل تفضیل از موارد زیر ساخته نمی شود.
۱. مثلا از رنگ ها ساخته نمی شود مثال: خضر: به معنای سبز
۲. از عیب های موجود در جسم. مثال: عمی: کور
مثال های دو مورد بالا
برای مثال ما نمی تونیم این بگوییم ( هو اعمی منک) یعنی او از تو کورتر است . قاعده ما بر این است که چون صفت عالی باشه نه بر عیب و نقص دلالت کنه ترجمش درسته اما برخلاف قانون نحو هست.
یا بگوییم هذه البقره أخضر من هذه البقر: این گاو سبزتر از این گاوه؟؟؟ چرا غلطه؟؟؟ چون بر رنگ دلالت
کرده است.
ما هو ليس الصحيح (دبیرستان شهید رجایی تهران تهران)
جواب: گزینه ۴
تشریح گزینه ها
گزینه ۱: چون بر صفت برتر (أکبر: بزرگتر) اشاره کرده درسته . گزینه ۲: چون (خیر: بهترین) به معنای صفت عالی(ترین) اشاره دارد درسته . ۳ : این هم صفت عالی (أصغر کوچکتر دلالت دارد) درسته. گزینه ۴.چون بر
عیب دلالت کرده غلط است.
عين ليس أفعل تفضيل. (سنجش)
١. زينبُ أسودُ مِن فاطمة ۲. الاسدُ أقوى من الرّجلِ
۳. أنتَ أفضلُ من أخيك ۴. الزيدان أفضلُ الناس
جواب: گزینه ۱
شرح گزینه ها
۱. چون که به رنگ دلالت کرده است یعنی (أسود: سیاه) در نتیجه صحیح نیست. ۲. چون بر صفت برتر یعنی (أقوى: قویتر) دلالت دارد درست است ۳. همچون گزینه ۲ صفت برتر (آفضل: بهتر) ۴. مانند گزینه ۲و۳