شاه کلید نکات
شاه کلید سوال
![[شاه کلید مای درس] | تفاوت دو کلمه خیر و شر](https://dl.my-dars.com/upload/image/تفاوت دو کلمه خیر و شر1724487366.jpg)
خیر و شر دو کلمه نادری هستند که جزء أفعل تفضیل محسوب میشوند بدین صورت که اصل این دو «أخيَر» و «أشرّ» بوده که به دلیل کثرت استعمال همزه این دو افتاده است و به صورت خیر و شر تبدیل شده اند.
دو کلمه «خیر» و «شر» بر وزن أفعل تفضیل نیستند در صورتی در جمله معنای «بهتر» یا «بهترین»، «بدتر» یا «بدترین» باشند افعل تفضیل خواهد بود و این زمانی است که این دو کلمه مضاف و کلمه بعد از آنان مضاف الیه واقع شود.
مثال : هذا الرجلُ من شر النّاس این مرد از بدترین مردم است.
توضیح: در اینجا «شر» مضاف» و «الناس» مضاف الیه است، بدین سبب که شر در این عبارت اضافه شده و معنای (تر) دارد پس افعل تفضیل است.
تركيب میکنیم: هذا (مبتدا و محلا مرفوع چون مبنی است) الرجل عطف بیان برای هذا چون جامده و بعد از ضمیر اشاره قرار گرفته و بتبیعیه از هذا و مرفوع. مِن (حرف جر). شر (مجرور به حرف جر و علامت آن کسره ظاهرى). الناس (مضاف الیه و مجرور به کسره ظاهری)؛ (من شرالناس) کل این جمله خبر و محلا مرفوع
مثال: الصلاه خير من النوم: نماز بهتر از خواب است.
توضیح : بیاید این جمله رو ترکیب کنیم: الصلاه (مبتدا و مرفوع علامت رفع ظاهری) خیر (خبر و مرفوع به ضمه ظاهرى) مِن (حرف جر) النوم (مجرور به حرف جر و علامت آن کسره ظاهری)
اگر بعد از «خیر» و «شر» حرف جر «مِن» بیاید بدون شک اسم تفضیل است. چون بعد از خیر حرف جر (مِن) آمده پس صدر درصد اسم تفضیل است. پس دانش آموزان عزیز اگر مِن رو بعد از خیر و شر دیدید شک نکنید که اسم تفضیل است به همین سادگی.
مثال : العلمُ خيرٌ من الجهل عند كبار الاسلام: علم نزد بزرگان اسلام از جهل بهتر است.
توضیح: باز هم چون که بعد از «خیر» حرف جر «مِن» آمده بدون شک اسم تفضل است .
اگر «خیر» و «شر» الف ولام بگیرند و معنای (خوب و نیک) داشته باشند بدون شک اسم تفضیل نیستند و بیشتر در این حالت نقش صفت را میگیرند و صفت مشبه هستند.
مثال: العملُ الخیرُ لا یضرَّک: کار خوب به تو ضرر نمی رساند.
تشریح: چون که در اینجا (الخیر) صفت است و الف و لام گرفته اسم تفضیل نیست و صفت مشبه است.
ترکیب میکنیم: العمل (مبتدا و مرفوع علامت رفع ضمه ظاهری) الخیر (صفت برای العمل و مرفوع رضعه ظاهر علامت رفع ضمه ظاهری) لایضرک فعل مضارع و هو مستتر فاعل آن که به العمل بر می گردد و لا نیز لا نفی و غیر عامل و این فعل با فعالش در محل رفع، خبر برای مبتدای ما است.
اگر (خیر) به معنای (خوبی و نیکی خوب بودن یا نیک بودن) بدهد مصدر است و اسم تفضیل نیست چون که اسم تفضیل جزء مشتقات است اما مصدرها به کلی جامد هستند.
مثال: خیرکم کثیرا: خوبی شما بسیار است.
