بیماری قلبی عروقی به هرگونه بیماری که دستگاه گردش خون را تحت تاثیر قرار دهد گفته میشود و شامل بیماری های قلبی ، بیماری های عروقی مغز ، بیماری های عروقی کلیه و بیماری های عروق محیطی است.
قلب اساسا یک پمپ عضلانی توخالی به اندازه مشت دست است که در سراسر عمر بدون توقف خون را به سراسر بدن پمپ میکند .
قلب در طول مدت عمر به طور متوسط حدود ۳۰۰ میلیون لیتر خون را پمپ میکند .
قلب در طول روز بیش از ۱۰۰ هزار بار میتپد تا از یک طرف خون سرشار از اکسیژن و مواد غذایی را به بافت ها و اعضای بدن برساند و از طرف دیگر خون بازگشتی از اندام های بدن را برای اکسیژن گیری به ریه ها برساند .
اکسیژن و مواد غذایی کافی مورد نیاز قلب به وسیله دو شریان اصلی تغذیه کننده قلب به نام شریانهای کرونر راست و چپ و رگ های خونی کوچک تری که از آنها جدا شده و روی سطح قلب را می پوشانند ، تامین میشود .
مهمترین علایم بیماری های قلبی عبارت است از احساس خستگی ، تنگی نفس ، درد در جلوی قفسه سینه ، طپش قلب و گاهی سرگیجه و ضعف ، حالت تهوع و تعریق . البته این علایم اختصاص به بیماری های قلبی ندارد و ممکن است در بیماری های دیگری از جمله اضطراب ، حملات پانیک ( وحشت ) ، افسردگی و بیماری های روان تنی هم دیده شوند .
از سد رگهای خونرسان به عضله قلب (کرونر ) ، بیشترین عامل مرگ و میر به دلیل بیماری های قلبی به حساب می آید .
در این بیماری به دلیل رسوب تدریجی کلسترول و سایر چربی های موجود در خون و مواد دیگر در دیواره داخلی شریان های کرونر ، رفته رفته دیواره داخلی سرخرگها کوچک و تنگتر شده و جریان خون رسانی به بافت عضله قلب کم و یا حتی قطع می شود .
به این حالت که خون کافی به عضله قلب نمی رسد ، ایسکمی قلب می گویند و این وضعیت سبب ایجاد درد قلبی ( آنژین صدری ) خواهد شد
با سخت شدن و تنگ شدن عروق خونی ، چربی ، کلسترول و مواد دیگر با هم تجمع پیدا کرده و تشکیل ماده ای مومی شکل به نام پلاک می دهند . گاهی سطح پلاک های چربی در جدار شریان کرونر ترک میخورد و دچار پارگی می شود . این پدیده باعث تجمع پلاکتها که وظیفه انعقاد خون را در زمان خونریزی به عهده دارند ، می شود و یک لخته خون در اطراف پلاک ایجاد می شود که جریان خون را مسدود می کند . با ادامه محرومیت عضله قلب و یا بافت مغز از جریان خون ، این فرایند منجر به صدمه دائمی یا مرگ بخشی از عضله قلب یا بافت مغز می شود . به این وضعیت سکته قلبی و یا سکته مغزی می گویند
دسته اول عواملی هستند همچون کهولت سن و سابقه خانوادگی بیمار که احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می دهد ، اگرچه در اختیار ما نیستند ولی اطلاع از آنها می تواند به پیشگیری و کنترل بیماری کمک کند .
دسته دوم عواملی هستند همچون فشارخون بالا ، اختلالات چربی خون ، اضافه وزن و چاقی ، عدم تحرک ، بیماری دیابت و استعمال دخانیات ، که ما در ایجاد آنها نقش داریم و قابل درمان و کنترل هستند و لازم است اقدامات مؤثر و به موقع در مورد آنها انجام پذیرد .
در بین عوامل خطر بیماری های قلبی - عروقی ، فشار خون بالا و اختلالات چربی خون از مهم ترین عوامل خطر هستند که باید به طور منظم از نظر پزشکی بررسی شوند .
سابقه خانوادگی بیماری قلبی زودرس - فشار خون بالا ( بیشتر از ١٤/۹ سانتی متر جیوه ) - کم تحرکی - مصرف سیگار روزانه - اضافه وزن و چاقی - تغذیه ناسالم ( مصرف میوه و سبزی کمتر از ۵ واحد ، مصرف روغن جامد و .... ) - دیابت - مصرف الکل - استرس