صفحه رسمی مای درس

اطلاع از آخرین تغییرات، جوایز و مسابقات مای درس
دنبال کردن

درسنامه کامل علوم تجربی نهم

تعداد بازدید : 209.75k

خلاصه نکات علوم تجربی نهم - درسنامه شب امتحان علوم تجربی نهم - جزوه شب امتحان علوم تجربی نهم نوبت اول



ذره، عنصر و ترکیب

فصل 1 : مواد و نقش آنها در زندگی

ذره، عنصر و ترکیب:

ذره:

به کوچکترین جزء یک ماده که به صورت مستقل وجود دارد ذره می گوییم؛ مثلا اتم طلا کوچکترین ذره طلا و مولکول آب کوچکترین ذره آب است.

مولکول آب از اتم های اکسیژن و هیدروژن ساخته شده است، ولی ما اکسیژن و هیدروژن را کوچکترین ذرات آب در نظر نمی گیریم چون این عناصر در داخل آب به صورت مستقل وجود ندارند به همین دلیل کوچکترین ذره آب مولکول آب است.

نکته:

خواص و ویژگی های مواد به نوع ذرات سازنده آنها بستگی دارد. ذرات سازنده برخی از مواد اتم و ذرات سازنده برخی از مواد مولکول است. مولکول ها از اجتماع دو یا چند اتم مشابه یا مختلف به وجود می آیند.

انواع مواد:

  1. خالص (عنصر)
  2. ترکیب

عنصر:

به موادی که ذرات سازنده آنها فقط یک نوع اتم دارد عنصر می گویند. آهن و مس عنصر هستند چون ذرات سازنده آنها اتم های آهن و اتم های مس هستند. اکسیژن هم با وجود این که مولکول دارد ولی عنصر است چون مولکول های اکسیژن از دو اتم مشابه اکسیژن ساخته شده اند. مولکول گوگرد دارای 8 اتم است ولی گوگرد ترکیب نیست چون 8 اتم سازنده مولکول گوگرد مشابه هستند.

عنصرها به سه نوع فلزی، نافلزی و شبه فلزی تقسیم بندی می شوند:

عنصر فلزی مانند آهن

عنصر نافلزی مانند شیشه

عنصر شبه فلزی مانند سیلیسیم

فلز:

عناصر اتمی، چکش خوار، رسانا و دارای جلا و درخشندگی هستند که در ساختن اشیایی؛ مانند: خانه، پل، زیورآلات، ابزار، وسایل حمل و نقل و ... استفاده می شود.

نافلز:

عناصر مولکولی، شکننده، نارسانا و دارای سطح غیر شفاف هستند که همه ی گازهای موجود در هوای سالم از این عناصر تشکیل شده اند؛ مانند: فسفر، سیلسیم، کربن، گوگرد، فلوئور.

ترکیب:

موادی هستند که ذرات سازنده آنها مولکول است، ولی مولکول های آنها از دو یا چند اتم مختلف تشکیل شده اند؛ مثلا آب ترکیب است چون هر مولکول آب از دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن ساخته شده است. شکل مقابل تفاوت عنصر و ترکیب را به شما نشان می دهد.

                                                       

مواد مصنوعی:

مواد مصنوعی به موادی گفته می شود که به طور طبیعی در طبیعت وجود ندارند و ساخته دست بشر هستند مانند پلاستیک، کود شیمیایی و ... . هدف ما از ساخت مواد مصنوعی برطرف کردن نیاز ها، رفاه بیشتر، کاهش عیوب مواد مصرفی، از بین بردن کمبودها و ... است.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



چند ویژگی فلز مس و چند کاربرد آن

فصل 1 : مواد و نقش آنها در زندگی

چند ویژگی فلز مس و چند کاربرد آن:

این ویژگیها برای برخی ابزار مفید و برای برخی دیگر مفید نیستند. مثلا چکش خواری مس برای تهیه سیم مفید است ولی چکش خواری برای تهیه چاقو از مس یک ویژگی مضر است چون چاقوی مسی خیلی زود کند می شود.

ویژگی فلز مس

کاربرد فلز مس

مقاومت در برابر خوردگی

در صنعت از مس استفاده می شود.

رسانایی الکتریکی بالا

در ساخت ظروف آشپزخانه از مس استفاده می شود

رسانایی گرمایی بالا

مس را می توان به صورت مفتول های خیلی باریک درآورد

چکش خواری بالا

برای ساخت چاقو از مس استفاده نمی شود

برای ساختن قاشق فلز مناسبی نیست

برای المنت بخاری برقی مناسب نیست.

نکته:

1) کاربرد مواد به خواص و ویژگی های آن ماده بستگی دارد.

2) هر چه یک عنصر خواص و ویژگی های متنوع تری داشته باشد کاربرد های متنوع تری هم دارد یعنی تنوع در کاربرد به تنوع خواص و ویژگی های ماده بستگی دارد.

3) استخراج فلز مس با روش فلوتاسیون یا شناور سازی انجام می شود.





واکنش پذیری و علائم آن

فصل 1 : مواد و نقش آنها در زندگی

واکنش پذیری و علائم آن:

واکنش پذیری:

به میزان تمایل یک عنصر برای ترکیب شدن با عناصر یا ترکیبات دیگر واکنش پذیری می گویند. (به زبان خیلی ساده بیان کردیم) مثلا فلز سدیم خیلی سریع با اکسیژن ترکیب می شود ولی فلز آهن به کندی با اکسیژن ترکیب می شود به همین دلیل می گوییم سدیم از آهن واکنش پذیر تر است. یا مثلا گاز هلیم یا آرگون با هیچ عنصری ترکیب نمی شوند و می گوییم هلیم و آرگون واکنش پذیر نیستند و  ... .

در جدول تناوبی واکنش پذیری فلزات از بالا به پایین افزایش می یابد ولی واکنش پذیری فلزات از چپ به راست کاهش می یابد (تصویر زیر):

                                          

در هر گروه (ستون عمودی) هر چه عدد اتمی فلز افزایش یابد واکنش پذیری فلز زیاد می شود مثلا در گروه اول واکنش پذیری پتاسیم بیشتر از سدیم و سدیم بیشتر از لیتیم است.

در هر ردیف ( ردیف افقی) هر چه عدد اتمی فلز افزایش یابد واکنش پذیری فلز کم می شود؛ مثلا به ردیف سوم در تصویر بالا نگاه کنید. عدد اتمی مس بیشتر از عدد اتمی آهن است به همین دلیل واکنش پذیری مس از آهن کمتر است و مس دیر تر از آهن زنگ می زند.

عناصری که مدل اتمی آنها با هم شباهت هایی دارد از نظر خواص و ویژگی ها هم با هم مشابه هستند؛ مثلا کلر و فلوئور هر دو در مدار آخر خود 1 الکترون دارند و هر دو خاصیت میکروب کشی دارند.

علائم واکنش پذیری:

1- میزان تمایل ترکیب فلزات با اکسیژن:

یعنی هر چه تمایل فلزات برای ترکیب شدن با اکسیژن بیشتر باشد آن فلز واکنش پذیر تر است. آهن سریعتر از مس زنگ می زند چون تمایل بیشتری برای ترکیب شدن با اکسیژن دارد به همین دلیل می گوییم آهن از مس واکنش پذیر تر است.

2- سرعت و میزان تغییر رنگ محلول ها:

یعنی هر چه یک فلز سریعتر بتواند در اثر تغییر شیمیایی رنگ یک محلول را تغییر دهد آن فلز واکنش پذیر تر است. مثلا منیزیم سریعتر از آهن رنگ کات کبود را تغییر می دهد پس منیزیم از آهن واکنش پذیر تر است.





نیتروژن، چرخه و کاربردهای آن

فصل 1 : مواد و نقش آنها در زندگی

نیتروژن، چرخه و کاربردهای آن:

چرخه ی نیتروژن:

1) نیتروژن مولکولی موجود در هوا یک مولکول غیر فعال است و جاندارن نمی توانند از آن استفاده کنند.

2) در هنگام رعد و برق مقداری از نیتروژن مولکولی اکسید شده و همراه باران به صورت ترکیبات نیتراتی وارد خاک می شود که قابل استفاده گیاهان می باشد.

3) باکتری هایی با نام باکتری های تثبیت کننده نیتروژن در خاک وجود دارند که به صورت همزیست با ریشه برخی گیاهان خصوصا تیره نخود زندگی می کنند و می توانند نیتروژن موجود در هوا را تثبیت کرده و آن را در اختیار گیاه قرار دهند. یعنی این باکتریها می توانند نیتروژن مولکولی موجود در هوا را جذب کنند.

4) شخم زدن زمین های کشاورزی باعث ورود هوا به خاک می شود و این باکتریها از نیتروژن هوای موجود در خاک استفاده می کنند. به همین دلیل شخم زدن زمین های کشاورزی مقدار نیتروژن خاک را افزایش می دهد.

5) نیتروژن در ترکیباتی مانند آمینو اسید (اجزای سازنده پروتئین ها) و همچنین مولکول دی ان ای دیده می شود.

6) تجزیه کننده ها پیکر جانداران و یا مواد دفعی آنها را تجزیه کرده و نیتروژن آلی را به صورت نیتروژن معدنی به خاک اضافه می کنند. (منظور از نیتروژن آلی نیتروژن موجود در بدن جانداران است (

7) گروهی دیگر از باکتری ها وجود دارند که نیتروژن موجود در خاک را دوباره به نیتروژن مولکولی تبدیل کرده و به هوا بر می گردانند.

کاربردهای نیتروژن:

1) تولید آمونیاک برای تهیه کود های شیمیایی، مواد منفجره و ......

2) تولید سرمای شدید برای نگه داری مواد غذایی، سلول ها و بافتهای جانوری (نیتروژن مایع(

3) استفاده در صنایع مانند باد لاستیک خودرو

4) استفاده در سوخت راکت ها

5) خاموش کردن آتش و  ... .

مزایای استفاده از گاز نیتروژن در لاستیک ماشین:

استفاده از گاز نیتروژن به جای هوا در لاستیک خودرو مزایایی دارد از جمله: کاهش مصرف سوخت، افزایش دوام لاستیک خودرو، افزایش چسبندگی لاستیک به زمین، نرمی بیشتر لاستیک و سهولت استفاده از خودرو به دلیل عدم نیاز به تکرار تنظیم باد لاستیک ها  و ... .



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



چگونگی ترسیم مدل بور برای اتم ها

فصل 1 : مواد و نقش آنها در زندگی

چگونگی ترسیم مدل بور برای اتم ها:

به عنوان مثال می خواهیم مدل بور را برای عنصر نیتروژن به روش جدید رسم کنیم. مراحل رسم مدل را به ترتیب زیر انجام دهید:

1) ابتدا دو الکترون در مدار اول قرار دهید. در شکل زیر الکترون های شماره 1 و 2 :

2) در مدار دوم ابتدا 4 الکترون در چهار طرف مدار قرار دهید؛ الکترون های شماره 3، 4، 5 و 6 :

                                                                 

3) نیتروژن 1 الکترون دارد پس هنوز یک الکترون دیگر باقی مانده است. حالا الکترون هفتم را با یکی از الکترون های مدار دوم جفت کنید مانند شکل زیر:

                                                                 

برای این که مطلب را خوب یاد بگیرید دو مثل دیگر رسم می کنیم؛ مثلا می خواهیم با این روش مدل اتمی بور را برای بریلیم با عدد اتمی 9 رسم کنیم:

ابتدا دو الکترون در مدار اول قرار می دهیم. 1 الکترون دیگر باقی می ماند الکترون های شماره  3 مدار دوم رسم می کنیم حالا 3 الکترون باقی مانده است. این سه الکترون را به ترتیب با سه الکترون در مدار دوم جفت می کنیم مانند شکل زیر:

                                                                                   

نکته:

در مدار دوم حد اکثر 8 الکترون جای می گیرد. ابتدا الکترون ها را یکی یکی در لایه دوم رسم می کنیم تا 4 طرف آن تکمیل شود و هر چه الکترون اضافی داشتیم را به ترتیب با الکترون های مدار دوم جفت می کنیم. اگر برای مدار دوم فقط دو یا سه الکترون داشتیم آنها را به صورت تکی تکی رسم می کنیم یعنی فقط زمانی الکترون های مدار دوم را جفت می کنیم که تعداد الکترون های مدار دوم بیشتر از 4 عدد باشد.





طبقه بندی عناصر

فصل 1 : مواد و نقش آنها در زندگی

طبقه بندی عناصر:

ابتدا مدل اتمی بور را برای عناصر رسم می کنیم؛ سپس عناصری که در مدار آخرشان تعداد الکترون مساوی دارند را زیر هم ردیف می کنیم و با آنها چند ستون درست می کنیم ؛ مثلا عناصری که در مدار آخر یک الکترون دارند در ستون شماره یک قرار می گیرند)گروه یک). عناصری که در مدار آخر 2 الکترون دارند در ستون شماره 2 قرار می گیرند)گروه دو) و الی آخر یعنی عناصری که در مدار آخر 1 الکترون دارند در گروه شماره 1 و عناصری که در مدار آخر 8 الکترون دارند در گروه شماره 8 قرار می گیرند. مطابق شکل زیر:

               

تمام عناصری که دو مدار دارند در ردیف دوم (ردیف افقی) و تمام عناصری که سه مدار دارند در ردیف سوم (ردیف افقی) قرار می گیرند.

عناصری که در یک ستون قرار دارند خواص و ویژگی های نسبتا مشابهی دارند مثلا لیتیم و سدیم در ستون اول هستند هر دو فلز هستند، هر دو نرم هستند، هر دو با آب واکنش می دهند.

فلوئور و کلر در ستون هفتم قرار دارند، هر دو گاز هستند، هر دو خاصیت میکروب کشی دارند.

فایده ی طبقه بندی عناصر:

در جدول طبقه بندی عناصر عناصری که در یک ستون (گروه) قرار دارند خواص نسبتا مشابهی دارند و این به ما کمک می کند که اگر با خواص یک عنصر آشنا نباشیم فقط کافی است جای آن عنصر را در جدول بدانیم و با دانستن محل عنصر در جدول می توانیم خواص و ویژگیهای آن عنصر را حدس بزنیم یعنی به جای این که خواص تک تک عناصر را بدانیم فقط کافی است خواص و ویژگیهای هر گروه را بدانیم و از خواص گروه به خواص عناصر پی ببریم. از طرفی با رسم مدل اتمی بور می توانیم محل عنصر را در جدول مشخص کنیم و با دانستن محل عنصر خواص و ویژگی های آن را حدس بزنیم.

با کمک رسم مدل اتمی بور برای یک عنصر می توانیم از بسیاری از خواص و ویژگی های عنصر مطلع شویم.

برخی ویژگی های عنصر سدیم از عناصر گروه اول:

1) برای اینکه با اکسیژن ندهد،آن را درون نفت نگه می دارند.

2) با لیتیم در یک گروه قرار دارند،و خصوصیات مشترکی دارند. (با آب واکنش می دهد)

3) سدیم وقتی درخارج از نفت،درمجاورت هوا قرار گیرد، رنگ آن تیره می شود.

4) فلزی نرم،که با چاقو می توان برش داد.





نقش عناصر در بدن

فصل 1 : مواد و نقش آنها در زندگی

نقش عناصر در بدن:

1- آهن:

عنصر آهن در ساختمان هموگلوبین دیده می شود. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبولهای قرمز خون قرار دارد و وظیفه آن جا به جایی گاز های تنفسی است. کمبود آهن در بدن منجر به کم خونی می شود. (دقت کنید وقتی می گوییم کم خونی منظور مقدار خون نیست بلکه منظور کمبود آهن در خون است(.

2- سدیم و پتاسیم:

این دو عنصر برای فعالیت ماهیچه ها خصوصا ماهیچه های قلب ضروری هستند البته این عناصر برای فعالیت نورون ها )سلول های عصبی) هم لازمند.

3- ید:

این عنصر به صورت عمده در سوخت و ساز بدن نقش دارد خصوصا در فعالیت غده تیروئید. کسانی کمبود ید دارند به بیماری گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید در ناحیه گردن) مبتلا می شوند.

4- کلسیم:

عنصر مهم سازنده استخوان ها است و مصرف آن خصوصا برای افراد در حال رشد بسیار لازم و ضروری است.

یکی از دلایلی که درصد عناصر در بدن ما با درصد عناصر در پوسته زمین متفاوت است این است که بدن ما بیشتر مواد مورد نیاز خود را از طریق غذا به دست می آورد و همانطور که می دانید منبع اصلی غذاهای ما مواد حاصل از فتوسنتز هستند که عمدتا از کربن دی اکسید و آب تولید می شوند. به همین دلیل درصد عناصری مانند کربن در بدن ما نسبت به کربن موجود در پوسته زمین بسیار بیشتر است.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



گازهای اکسیژن و اوزون و کاربرد برخی مولکول ها

فصل 1 : مواد و نقش آنها در زندگی

گازهای اکسیژن و اوزون و کاربرد برخی مولکول ها:

گازهای اکسیژن و اوزون:

1- گاز اکسیژن (O2):

الف) 21% حجم هوا را تشکیل می دهد.

ب) به صورت مولکول دو اتمی O2 یافت می شود.

پ) در فرایند فتوسنتز تولید و در تنفس مصرف می شود.

ت) در ترکیبات سولفوریک اسید به کار می رود.

2- اوزون (O3):

به صورت سه اتمی است، این گاز در لایه های بالایی زمین(استراتوسفر)وجود دارد،و از رسیدن پرتوهای فرابنفش خورشیدرا گرفته و به صورت لایه ی محافظ عمل می کند.

کاربرد برخی مولکول ها:

1- کاربرد آمونیاك:

تهیه کودهای شیمیایی و مواد منفجره

2- کاربرد فلوئور:

در خمیر دندان برای جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده می کنند.

3- کاربرد کلر:

الف) بعنوان گند زدا و میکروب کش به آب اضافه می شود.

ب) در تولید مواد و کودهای شیمایی برای کشاورزی کاربرد دارد.

پ) درتولید هیدروکلریک و اسید،کاربرد دارد.

ت) از مواد اصلی در تولید جرم گیر دستشویی کاربرد دارد.

4- سولفوریک اسید:

الف) سولفوریک اسید همان جوهر گوگرد است.

ب) واکنش سولفوریک اسید با آب بسیار خطرناک است به همین دلیل در هنگام رقیق کردن سولفوریک اسید از ریختن آب روی آن به شدت پرهیز کنید. برای این منظور باید اسید را با کمک پیپت به ارامی از لبه ظرف وارد آب کنید تا به آرامی با آب مخلوط شود.

پ) سولفوریک اسید در تهیه کود های شیمیایی، صنایع رنگرزی، استخراج فلزات، تصفیه پساب ها، تولید مواد منفجره مانند تی ان تی، به عنوان الکترولیت در باطری های سربی، جاذب آب در فرایند خشک کردن مواد غذایی، اصلاح خاک کشاورزی و ... مورد استفاده قرار می گیرد.





پلیمر و انواع آن

فصل 1 : مواد و نقش آنها در زندگی

پلیمر و انواع آن:

پلیمر (بَسپار):

1) پلیمرها مولکول های بسیار درشتی هستند که از تجمع واحد های کوچکتر به وجود می آیند. به این واحد های کوچک مونومر گفته می شود) پلی یعنی زیاد و مر یعنی واحد). اصطلاحات دیگری هم وجود دارند از جمله دیمر یعنی دو واحدی،

تریمر یعنی سه واحدی، تترامر یعنی چهار واحدی و ... .

2) در یک پلیمر واحد های سازنده یعنی مونومرها می توانند یکسان یا متفاوت باشند.

3) پلیمر هایی که واحد های سازنده آنها یکسان است در طی فرایند پلیمریزاسیون (فرایند پلیمریزاسون را در فصل بعد می خوانید) محصول جانبی ندارند ولی پلیمر هایی که واحد های سازنده آنها یکسان نیست دارای محصولات جانبی مانند

مولکول آب هستند یعنی وقتی مونومرها به هم متصل می شوند یک مولکول آب هم تولید می شود. به گروه اول پلیمرهای افزایشی و به گروه دوم پلیمر های تراکمی می گویند.

4) پلیمر های مصنوعی دارای مزایایی هستند از جمله:

دچار خوردگی نمی شوند

شکل پذیر هستند )معنی پلاستیک(

سبک هستند

عایق حرارتی و الکتریکی هستند

نسبت به الیاف طبیعی ارزان تر هستند

5) پلیمر های مصنوعی دارای معایبی هستند از جمله:

به راحتی در طبیعت تجزیه نمی شوند

خیلی سریع آتش گرفته و در هنگام سوختن بخارات سمی بسیار خطرناکی ایجاد می کنند

کیفیت و خواص الیاف طبیعی را ندارند مثلا یک لباس نایلونی کیفیت یک لباس پشمی را ندارد

6) همه پلیمرها درشت مولکول هستند ولی همه درشت مولکول ها پلیمر نیستند.

انواع پلیمر:

1-  پلیمر طبیعی:

«پشم، پنبه، ابریشم» که از گیاهان و جانوران به دست می آید.

2- پلیمر مصنوعی:

«پلاستیک، نایلون، پلی اتین و ...» که از نفت ساخته شده است.

سلولز:

هر مولکول از تعداد بسیار زیادی اتم ساخته شده است و این مولکول سلول گیاهی درشت هستند.





حالت های مختلف ماده

فصل 2 : رفتار اتم ها با یکدیگر

حالت های مختلف ماده:

1 - جامد:

در حالت جامد اتم ها و مولکول ها در کنار یکدیگر جای گرفته اند و ارتعاش کمی دارند.

2 مایع:

در حالت مایع اتم ها و مولکول ها آزادانه بر روی هم می لغزند و فاصله نسبتا بیشتری نسبت به حالت جامد در کنار یکدیگر دارند.

3 گاز) بخار(:

در این حالت از ماده مولکول ها و اتم ها آزادانه و با فاصله زیاد از یکدیگر حرکت می کنند و سرعت جابجایی آن ها بسیار زیاد است.

اشکال مختلف ماده:

1 - ماده بلوری شکل:

اتم ها و ملکول ها در این ماده های جامد در کنار یکدیگر در فاصله های خاصی از یکدیگر طرحی شبکه وار و منظم ساخته اند؛ مانند نمک طعام:

                                                                         

2 - ماده بی شکل)آمورف، بی ریخت(:

در این نوع جامدها، اتم ها و مولکول ها بی شکل و بی نظم در کنار یکدیگر قرار گرفته اند؛ مانند شیشه:

                                                                       

نکته:

1) همه مواد از اتم ساخته شده اند.

2) اتم ها به روش های گوناگون با هم ترکیب می شوند و یون ها و مولکول ها را ایجاد می کنند.

3) بیشتر عنصرها در طبیعت به حالت آزاد )عنصری( یافت نمی شوند؛ بلکه به حالت ترکیب های شیمیایی وجود دارند؛ به عنوان مثال : آب، شکر، سدیم کلرید )نمک طعام(، نفت خام، آمونیاک، اتانول، ضد یخ )اتیلن گلیکول(، کات کبود و کلسیم اکسید) آهک(.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



کاربرد ترکیبات شیمیایی مختلف در زندگی روزمره

فصل 2 : رفتار اتم ها با یکدیگر

کاربرد ترکیبات شیمیایی مختلف در زندگی روزمره:

1 - اتیلن گلیکول )ضد یخ):

 در رادیاتور خودرو می ریزند تا از یخ زدن آب در زمستان جلوگیری کند.

2 - آمونیاک:

به زمین های کشاورزی تزریق می کنند تا گیاهان بهتر رشد کنند.

3 - اتانول:

برای ضد عفونی کردن بیمارستان ها و لوازم پزشکی به کار می رود.

4 - آب آهک:

برای اینکه مربای کدو حلوایی ترد شود، آن را قبل از پختن برای مدتی در آب آهک قرار می دهند.





واکنش شیمیایی و ذره های سازنده

فصل 2 : رفتار اتم ها با یکدیگر

واکنش شیمیایی و ذره های سازنده:

واکنش شیمیایی:

هرگاه اتم ها درشرایط مناسب در کنار هم قرار گیرند،یک واکنش شیمیایی بین آنها رخ می دهد و مواد جدیدی تولید می شود.به طوری که خواص فراورد ها با واکنش دهنده ها تغییر نکرده باشد.

                                             

ذره های سازنده ترکیب های شیمیایی:

1- یون:

ذره هایی که دارای بار الکتریکی مثبت یا منفی هستند و هنگامی که این ذرات مثبت و منفی یا بکدیگر ترکیب می شوند، تشکیل پیوند یونی می دهند. به این نوع ترکیبات، ترکیب یونی می گویند؛ مانند نمک طعام:

                                                                                      

الف– کاتیون:

اگر اتمی الکترون از دست بدهد،دارای بار مثبت خواهد بود،که فلزات هستند، کاتد (کاتیون) می گویند.

ب- آنیون:

اگر اتمی الکترون بگیرد دارای بار الکتریکی منفی خواهد بود،که از نافلزات هستند، آند (آنیون) می گویند.

2- مولکول:

این نوع ذره ها نیز که از ترکیب چند اتم تشکیل می شوند، هنگامی که اتم ها با هم ترکیب می شوند، پیوندی که بین آنان تشکیل می یابد، پیوند کووالانسی است. به این نوع ترکیبات که از چند مولکول بوجود می آید، ترکیب مولکولی می گویند؛ مانند ویتامین ث (آسکوربیک اسید):

                                                  





ویژگی مهم ترکیبات یونی

فصل 2 : رفتار اتم ها با یکدیگر

ویژگی مهم ترکیبات یونی:

1) این یون ها می توانند در محلول حرکت کنند و سبب برقراری جریان الکتریکی در محلول شوند. به عنوان مثال اگر پتاسیم پرمنگنات را در آب حل کنیم. یون ها ی سازنده آن در سراسر محلول پخ می شوند و سبب رسانایی جریان الکتریکی می شوند.

2) در خاک، نمک های گوناگونی (ترکیبات یونی( وجود دارد که هنگام بارش در آب باران حل می شوند. حل شدن نمک ها در آب، سبب تغییر در خواص فیزیکی آب می گردد؛ برای مثال، آب دریا در نقطه بالاتری از آب خالص می جوشد.

3) برخی ترکیب های یونی در آب حل می شوند؛ مثل سدیم کلرید که زیاد در آب دریا حل می شود. بعدی دیگر نامحلول یا کم محلولند.

تفاوت مهم میان ترکیب یونی و ترکیب مولکولی:

ترکیب یونی

ترکیب مولکولی

یون ها دارای بار الکتریکی هستند

مولکول ها بار الکتریکی ندارند

یون ها رسانای جریان الکتریکی هستند

رسانای جریان الکتریکی نیستند

یون ها در سرتاسر محلول پخش می شوند و محلول بدست آمده رسانای جریان الکتریکی است

مولکول ها در سرتاسر محلول پخش می شوند و محلول بدست آمده رسانای جریان الکتریکی نیست

ترکیب های یونی در مجموع از نظر بار الکتریکی خنثی هستند

ترکیب های مولکولی در مجموع از نظر بار الکتریکی خنثی هستند

داد و ستد الکترونی و پیوند یونی در نمک طعام:

1) فلز براق سدیم که از اتم های سدیم تشکیل شده است،با مولکول های گاز کلر واکن داده و نمک سدیم کلرید تولید می شود.

2) در این تغییر شیمیایی، گاز زردرنگ و سمی کلر و فلز خطرناک سدیم، به سدیم کلرید سفید رنگ تبدیل شده اند.

3) در این نمک یون های مثبت و منفی کنار هم قرار گرفته اند.

4) برخی اتم ها با از دست دادن الکترون به یون مثبت (کاتیون) تبدیل می شود (اتم سدیم(.

5) برخی دیگر با گرفتن الکترون به یون منفی )آنیون) تبدیل می شوند(اتم کلر(.

نکته:

1) وجود یون های سدیم و کلرید برای سلامتی بدن ضروری است اما مصرف بی از اندازه آن سبب افزایش فشار خون و ایجاد بیماری های قلبی می شود.

2) مروارید و پوش صدفی حلزون از یک ترکیب یونی به نام کلسیم کربنات (CaCO3) تشکیل شده است.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



انواع پیوندها بین اتم ها

فصل 2 : رفتار اتم ها با یکدیگر

انواع پیوندها بین اتم ها:

پیوند یونی:

به جاذبه بین یون های مثبت و منفی، پیوند یونی می گویند.

پیوند کووالانسی)اشتراکی(:

نیروی جاذبه بسیار قوی است که الکترون لایه آخر اتم ها را دریک مولکول کنار هم قرار می دهد. هنگام تشکیل مولکول ها، اتم ها به جای داد و ستد الکترون، با یکدیگر مشارکت الکترونی انجام می دهند؛ به طوری که در اثر این مشارکت هیچ یک از اتم ها الکترونی از دست نمی دهند یا به دست نمی آورند، بلکه تعدادی از الکترون های خود را با یکدیگر به اشتراک می گذارند.

پیوند کووالانسی بین نا فلزها رخ می دهد. وقتی که اتم های دو نافلز کنار یکدیگر قرار می گیرند،یک مشارکت الکترونی بین آنها رخ می دهد. در مولکول آب دو پیوند کووالانسی وجود دارد. هر پیوند کووالانسی شامل دو الکترون است که اتم های هیدروژن واکسیژن به اشتراک گذاشته اند.

انواع مشارکت الکترونی:

1 - مشارکت الکترونی محدود:

در مشارکت الکترونی و تشکیل پیوند کووالانسی، برخی اتم ها با تعداد پیوندهای کووالانسی کمتری به یکدیگر متصل می شوند. به عنوان مثال اتم هیدروژن فقط یک پیوند می دهند.

2 - مشارکت الکترونی گسترده:

 در مشارکت الکترونی و تشکیل پیوند کووالانسی، برخی اتم ها با تعداد پیوندهای کووالانسی بیشتری به یکدیگر متصل می شوند. به عنوان مثال:

1) در مولکول اکسیژن، اتم های اکسیژن با دو پیوند به هم متصل شده اند.

                                                                                        

2) برخی دیگر مانند کربن، نیتروژن می توانند بیش از یک پیوند تشکیل دهند.

                                                                                    

ویژگی مولکول آب:

1) آب مقطر رسانای جریان الکتریکی نیست.

2) مولکول های آب بار الکتریکی ندارند.

3) هنگام ترکیب شدن اتم های هیدروژن با اکسیژن، بین آنها الکترونی داد و ستد نشده است.

چگونگی اشتراک الکترون های اتم های هیدروژن و اکسیژن در مولکول آب:

                                     





هیدروکربن

فصل 2 : رفتار اتم ها با یکدیگر

هیدروکربن ها:

ترکیباتی که از هیدروژن و کربن ساخته شده اند.





تعریف چرخه

فصل 3 : به دنبال محیطی بهتر برای زندگی

چرخه:

چرخه یکی ازتغییراتی است که هیچ گاه به پایان نمی رسد، و بارها و بارها تکرار می شود. چرخه آب، سنگ، غذا، زندگی گیاهان و جانوران چرخه های طبیعی هستند که در كره زمین در جریان است که با یكدیگر ارتباط دارند.

چرخه کربن:

چرخه كربن، یكی ازچرخه های طبیعی است که به تولید یا مصرف کربن دی اکسید در هواکره، سنگ کره و آب کره، چرخه کربن می گویند، به طوری که در این چرخه مجموع مقدار ثابت باشد. هرگونه تغییر در این چرخه، میتواند مقدار كربن دی اكسید را در هوا تغییر دهد و مشكلاتی را ایجاد كند .



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



سوخت های فسیلی

فصل 3 : به دنبال محیطی بهتر برای زندگی

سوخت های فسیلی:

به نفت، نفت خام، زغال سنگ، گاز طبیعی و... سوخت فسیلی می گویند.

ویژگی های سوخت های فسیلی:

1) همگی دارای کربن هستند.

2) در اثر سوختن مقادیر بسیار زیادی گاز CO2 وارد هوا می کند.

نتایج افزایش کربن دی اکسید در هوا:

1) ذوب یخ های قطب جنوب

2) تغییرات قابل توجه در فصل ها

3) افزایش دمای کره زمین با جذب بیشتر اشعه خورشید (اثر گلخانه ای)

4) اگر تولید كربن دی اكسید با آهنگ فعلی پیش برود تا سال ١۴٣٠ (2050) حدود یك سوم همه گونه های جانوری منقرض خواهند شد.

نفت خام:

1) مایه غلیظ و سیاه رنگ است.

2) نفت خام مخلوطی از صدها ترکیب به نام هیدروکربن است. البته همراه نفت خام، همواره مقداری

3) نمك، آب و گوگرد نیز یافت می شود.

4) هر بشکه نفت خام برابر 159 لیتر است

5) 20% نفت خام صرف ساختن فراورده های سودمند می شود.

6) 80% نفت خام در جهان صرف سوخت و تامین انرژی می شود.

7)  از کاربرد نفت خام می توان در کشاورزی، لوازم بهداشتی، صنایع غذایی، حمل و نقل و ... نام برد.





هیدروکربن

فصل 3 : به دنبال محیطی بهتر برای زندگی

هیدروکربن:

ترکیبی که از دو عنصر كربن و هیدروژن ساخته شده است. در هر مولكول هیدروكربن اتم های هیدروژن با اتم های كربن از طریق پیوندهای كووالانسی به یكدیگر متصل اند. برای نمونه، در متان كه ساده ترین هیدروكربن است، هر اتم كربن با ۴ اتم هیدروژن پیوند داده است.

برخی هیدروکربن های معروف:

1- متان (ساده ترین هیدروکربن):

از 4 هیدروژن و یک کربن تشکیل شده است.

هر اتم کربن 4 پیوند کووالانسی و هر اتم هیدروژن 1 پیوند می دهد.

2- هیدروکربن های دو کربنه (با داشتن دو کربن و تعداد کافی اتم هیدروژن):

سه ترکیب مولکولی دو کربنه: 2 C2H6 (اتان)، C2H4 (اتن)، C2H2 (اتین)

ویژگی های هیدروکربن ها:

1) ترکیباتی که از کربن و هیدروژن ساخته شده است.

2) هرمولکول هیدروکربن اتم های هیدروژن با اتم های کربن پیوند کووالانسی است.

3) ساده ترین عضو هیدروکربن ها، متان (CH4) است.

4) ویژگی های هیدروکربن ها به تعداد اتم های سازنده آن ها بستگی دارد.

5) هرچه قدر هیدروکربن ها زنجیره بلندی داشه باشد، نقطه جوش آن بالا خواهد بود، یعنی هرچه تعداد اتم کربن در هیدروژن بیشتر باشد، نقطه جوش آن بیشتر خواهد بود.





اتن، پلیمر و پلی اتن

فصل 3 : به دنبال محیطی بهتر برای زندگی

اتن، پلیمر و پلی اتن:

ویژگی های اتن:

1- دارای دوکربن و چهار هیدوژن که پیوند دو گانه بین دو اتم کربن برقرار است.

2- گاز بی رنگ است.

3- درصنعت کشاورزی از گاز اتن که از نفت خام درست می شود، برای تبدیل میوه های نارس به رسیده استفاده می کنند.

4- به طور طبیعی به وسیله برخی میوه مانند: گوجه فرنگی و موز آزاد می شود.

واکنش پلیمری شدن:

پیوند دو گانه بین اتم کربن اتن می شکند و مولکول های کوچک با پیوندهای کووالانسی به هم وصل شده و زنجیره بلندِ کربن را می سازند.

پلی اتن:

پلی اتن فرآورده ای است که طی یک تغییر شیمیایی از اِتِن به دست می آید.

ویژگی پلی اتن:

1) طی یک تغییر شیمیایی از اتن به دست می آید

2) در این تغییر مولکول های کوچک به مولکول های بزرگ تبدیل می شوند.

3) پیوند دو گانه بین اتم کربن اتن می شکند و مولکول های کوچک با پیوندهای کووالانسی به هم وصل شده و زنجیره بلند، کربن را می سازند.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



برج تقطیر

فصل 3 : به دنبال محیطی بهتر برای زندگی

برج تقطیر:

اجزای تشكیل دهنده نفت خام به روش تقطیر جزء به جزء جدا می شوند. در این دستگاه، مایع ها براساس تفاوت در نقطه جوش از هم جدا می شوند. به طوری كه با گرما دادن، مایعی كه نقطه جوش پایین ترین دارد، زودتر بخار می شود و از مخلوط جدا می شود. سپس مولكول های بخار شده با عبور دادن از یك لوله سرد به مایع تبدیل می شوند و از مخلوط دو مایع جداسازی می گردد.

                                                             

حالت های مختلف برش های نفت خام در برج تقطیر:

1- برش گازی:

الف) شامل ترکیب هایی با نقطه جوش پایین است.

ب) مولکول های این گازها از یک تا چهار ( 1تا 4) اتم کربن دارند.

پ) چون سبک هستند، نیروی جاذبه بین مولکول های درآن بسیار ناچیز است. این علت مولکول ها به آسانی از یکدیگر جدا می شوند و به صورت گاز از برج تقطیر بیرون می روند.

2- برش مایع:

الف) برش مایع نفت شامل بنزین، نفت چراغ،روغن های سنگین تر هستند.

ب) از مولکولهایی با پنچ تا بیست( 5تا20 )اتم کربن تشکیل شده اند.

3- برش جامد:

الف) برش جامد و روغنی شکل نفت که حتی دردهای زیادی تبخیر نمی شود.

ب) شامل مولکول هایی با اتم های کربن بیشتر است.

پ) نیروهای جاذبه بین مولکولی در این برش جامد از همه بیشتر است.





متان، کربن دی اکسید و پلاستیک

فصل 3 : به دنبال محیطی بهتر برای زندگی

متان، کربن دی اکسید و پلاستیک:

واکنش سوختن متان:

CH4 + 2O2 ® CO2 + 2H2O

تأثیر افزایش کربن دی اکسید در هوا کره:

1) گرم شدن هوا

2) آلودگی زمین

3) ذوب شدن یخ های قطبی

4) جا به جایی فصل ها

ویژگی پلاستیک ها:

1) از نفت ساخته شده اند.

2) ارزان قیمت اند.

3) عمرطولانی دارند

4) استحکام بالایی دارند.





مسافت و جا به جایی

فصل 4 : حرکت چیست

مسافت و جا به ­جایی:

مسافت:

مجموع طول هایی که ما بین مبدأ و مقصد طی شده است. (به شکل مسیر حرکت وابسته است و یا رد پای مسیر(

اندازه ی جا به­ جایی و یا جا به ­جایی:

کوتاه ترین فاصله مابین مبدأ و مقصد که به صورت یک بردار در نظر گرفته می شود. ( میان بر (

به برداری که نقطه شروع حرکت را به نقطه پایان حرکت وصل می کند، بردار جا به­ جایی گفته می شود.

نکته:

1) مسافت و جا به­ جایی هر دو از جنس طول هستند و برحسب متر (m) اندازه گیری می شوند که واحدهای دیگر آن km و cm است.

2) در صورتی که بردار جا به ­جایی را بخواهید بیان کنید، علاوه بر طول باید به جهت آن نیز اشاره کرد.

3) هرگاه جسم روی خط راست حرکت کند و هنگام حرکت تغییر جهت ندهد، مسافت پیموده شده و اندازه ی بردار جا به­ جایی آن با هم برابرند. یا به سادگی می توان گفت مسافت و جا به­ جایی با هم برابرند.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



زمان، حرکت و تندی

فصل 4 : حرکت چیست

زمان، حرکت و تندی:

زمان:

مدت وقتی که سپری شده است.

حرکت:

تغییر مکان در طول زمان است.  بنابراین ما با دو مفهوم مهم یعنی زمان و مکان سروکار داریم .

تندی متوسط:

مسافت طی شده بخش بر مدت زمان حرکت (درواقع هنگامی که حرکت را به صورت کلی بررسی می کنیم و به جزئیات حرکت، در زمان های معین توجه نداریم، تندی متوسط را در نظر داریم):

                                                                                                                      

 

تندی لحظه ای :

اگر بخواهیم تندی یک متحرک را در لحظه ای (در یک آن) معین بررسی کنیم به آن تندی لحظه ای گفته می شود؛ به طور مثال کیلومتر شمار) تندی سنج( یک اتومبیل، تندی لحظه ای اتومبیل را نشان می دهد.

نکته:

معمولاً برای سادگی در گفتار و نوشتار «تندی لحظه ای» را به صورت «تندی» بیان می کنیم.

 





حرکت یکنواخت روی خط راست و کمیت های برداری

فصل 4 : حرکت چیست

حرکت یکنواخت روی خط راست و کمیت های برداری:

حرکت یکنواخت روی خط راست:

اگر در طول مسیر تندی خودرو یا متحرک تغییری نکرده باشد، تندی متوسط و تندی لحظه ای خودرو با هم برابرند. در این صورت می گوییم خودرو به طور یکنواخت روی مسیر حرکت کرده است. این نوع حرکت را حرکت یکنواخت روی خط راست می نامند. در حرکت یکنواخت، تندی متوسط با تندی لحظه ای برابر است.

کمیت های برداری:

کمیت هایی هستند که علاوه بر اندازه، دارای جهت نیز هستند؛ مانند سرعت و جابه­جایی. مثلاً وقتی می گوییم خودرویی با تندی 40 km/h در حرکت است، تندی آن را می دانیم. اما اگر بگوییم خودرویی با تندی 40 km/h به طرف شمال در حرکت است، سرعت آن را مشخص کرده ایم.





سرعت متوسط و شتاب متوسط

فصل 4 : حرکت چیست

سرعت متوسط و شتاب متوسط:

سرعت متوسط:

جا به­ جایی بخش بر مدت زمان حرکت) درواقع سرعت کمیتی است که هم دارای اندازه و هم دارای جهت است اما تندی فقط دارای اندازه است(.

                                                                                                             

 

نکته:

همواره باید توجه داشته باشیم که در محاسبه سرعت متوسط باید جا به جایی متحرک را در رابطه بالا فرار دهیم و نه مسافت را.

شتاب:

هرگاه سرعت )لحظه ای (متحرکی تغییر کند، حرکت متحرک دارای شتاب است .

نکته:

1) شتاب و سرعت دو مفهوم کاملاً متفاوت هستند. وقتیکه هواپیما با سرعت ثابت 800 km/h پرواز می کند، سرعت آن زیاد است ولی شتابش صفر است. به همین ترتیب وقتی که هواپیما می خواهد شروع به حرکت کند، هنوز سرعتش زیاد نیست ، ولی شتابش خیلی زیاد است که بتواند در مدت کمی سرعتش را زیاد کند .

2) شتاب هم افزاینده (هنگام روشن شدن پنکه( و هم کاهنده (هنگام خاموش کردن پنکه( است.

شتاب متوسط:

تغییر سرعت بخش بر مدت زمان تغییر سرعت.

                                                                                                                         



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



کمیت، واحدهای حرکت و تبدیل واحد

فصل 4 : حرکت چیست

کمیت، واحدهای حرکت و تبدیل واحد:

کمیت و واحدهای حرکت:

کمیت

نماد اختصاری

واحد اندازه گیری

روش محاسبه

مسافت

x

m

 

جا به جایی

x

m

 

زمان

t

s

 

تندی متوسط

v

m/s

v=x/t

سرعت متوسط

s

m/s

s=x/t

شتاب متوسط

a

m/s2

a=Δs/Δt

تبدیل واحد:

 

                         





نیرو، ویژگی های آن و نیروهای متوازن

فصل 5 : نیرو

نیرو، ویژگی های آن و نیروهای متوازن:

نیرو:

برهمکنش دو جسم بر یکدیگر است. نیرو یک کمیت فیزیکی و قابل اندازه گیری است. یکای نیرو، نیوتن است که با نماد N نمایش داده می شود و وسیله اندازه گیری آن نیرو سنج است.

ویژگی های مهم نیرو:

1) نیرو علاوه بر بزرگی، جهت هم دارد.

2) حداقل دو جسم باید بر هم اثر کند تا نیرو به وجود آید) نیروها همواره به صورت جفت هستند و هیچگاه یک نیروی منفرد نداریم).

3) نیرو، یک نقطه اثر دارد؛ به عبارتی نیرو حداقل در یک نقطه بر جسم اثر می کند.

4) نیرو ممکن است سرعت متحرک را تغییر دهد.

5) نمی توان نیرو را ذخیره کرد؛ یا نیروی هست یا نیست .

6) نیرو می تواند باعث ایجاد تنش در اجسام شود. افزایش تنش در اجسام، باعث تغییر شکل و سپس گسیختگی آنها می شود.

7) نیروها به دو دسته ی تماسی و غیر تماسی (نیروی مغناطیسی، نیروی الکتریکی و ...) تقسیم می شوند.

نیروهای متوازن:

اگر نیروهای وارد بر جسمی هم اندازه و درست برخلاف جهت هم باشند. می گوییم نیروهای وارد بر آن متوازن هستند. اگر نیروهای وارد بر جسم ساکن متوازن باشند، جسم هم چنان ساکن می ماند و به حرکت درنمی آید.

نکته:

نیروهای واردشده بر جسمی که بر مسیر مستقیم حرکت یکنواخت دارد، متوازن هستند. به همین دلیل تغییری در وضعیت حرکت جسم ایجاد نشده و همچنان با تندی ثابت به حرکت خود ادامه می دهند.





قانون های نیوتن

فصل 5 : نیرو

قانون های نیوتن:

نیوتن سه قانون مهم برای بررسی عوامل مؤثر بر حرکت اجسام وضع کرد. این سه قانون به ترتیب زیر هستند :

1- قانون اول نیوتن:

هرگاه بر جسمی نیرو وارد نشود ) یا برآیند نیروهای وارد بر آن صفر باشد (، اگر جسم ساکن باشد به حال ساکن باقی میماند و اگر در حال حرکت باشد به حرکت یکنواخت روی خط راست خود ادامه می دهد. این قانون را «قانون ماند یا اینرسی» هم می گویند.

2- قانون دوم نیوتن:

هرگاه به جسمی نیروی خالص وارد شود، جسم شتاب پیدا می کند. این شتاب با برآیند نیروهای وارد بر جسم رابطه مستقیم و با جرم آن رابطه معکوس دارد.

                                              

نکته:

1) جسم در جهت نیروی خالص وارد بر آن شتاب می گیرد.

2) اگر نیروی خالص وارد بر جسم صفر باشد، حرکت جسم شتاب نداشته و یکنواخت است.

3- قانون سوم نیوتن:

هر کنش (عملی) دارای واکنشی (عکس العملی) است مساوی با آن و در خلاف جهت آن مثلاً وقتی پای ما به میز برخورد میکند، پای ما درد می گیرد. علت درد پای ما این است که ما با پا نیرویی به میز وارد

کرده ایم و میز هم نیرویی به همان اندازه درست برخلاف جهت به پای ما وارد می کند. در این رویداد نیرویی که پای ما به میز وارد می کند، نیروی کنش و نیرویی را که میز به پای ما وارد می کند، نیروی واکنش می نامیم.

نکته:

1) نمونه هایی از کنش و واکنش نیروی دو بار الکتریکی بر هم و نیروی دو مغناطیس بر هم است.

2) به خاطر داشته باشید که نیروهای کنش و واکنش هیچگاه همدیگر را خنثی نمی کنند. هرچند این دو نیرو مساوی و مختلف الجهت هستند، ولی چون بر دو جسم مختلف وارد می شوند (یکی بر A و دیگری بر B) یکدیگر را خنثی نمی کنند.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



نیروی خالص و اثر آن بر اجسام

فصل 5 : نیرو

نیروی خالص و اثر آن بر اجسام:

نیروی خالص:

اگر در جسمی توازن نیروها به هم بخورد، یعنی نیروهایی که بر آن تأثیر می گذارند، همدیگر را خنثی نکنند. آنگاه نیروی خالصی بر جسم اثر خواهد کرد و جسم ساکن شروع به حرکت می کند؛ یا اگر در حال حرکت باشد، تغییری درحرکت آن به وجود خواهد آمد.

اثر نیروی خالص بر اجسام ساکن و متحرک:

1) جسم ساکن است و نیروی خالص برابر صفر است؛ پس جسم همچنان ساکن می ماند:

                                                                                                                            

2) جسم به سمت راست در حال حرکت است. نیروی خالص برابر صفر است، پس جسم با سرعت ثابت به سمت راست به حرکت خود ادامه می دهد:

                                                                                                                    

3) جسم ساکن است و نیروی خالص برابر 10 نیوتن و به سمت راست است، پس جسم در جهت نیروی خالص یعنی به سمت راست شروع به حرکت می کند:

                                                                                                                       

4) جسم به سمت راست در حال حرکت است. نیروی خالص برابر 10 نیوتن و به سمت راست است (یعنی نیروی خالص هم جهت با حرکت جسم است)، پس سرعت جسم افزایش می یابد:

                                                                                                                        





نیروی وزن

فصل 5 : نیرو

نیروی وزن:

وزن جسم، نیروی گرانشی (جاذبه ای) است که از طرف زمین بر جرم جسم وارد می شود. وزن جسم را با نیروسنج اندازه گیری می کنند و یکای آن نیوتون (N) است. وزن یک جسم در سطح زمین از حاصلضرب جرم جسم در شتاب جاذبه زمین بدست می آید.

اگر جرم جسم را با m(kg) شتاب جاذبه  را با g(N/kg) و وزن را با W(N) نشان دهیم. رابطه زیر برقرار است:

                                                                                               

نکته:

1) شتاب جاذبه در سطح زمین تقریباً 9/8 N/kg است که برای راحتی در انجام محاسبات آن را 10 N/kg (m/s2) فرض می کنند.

2) شتاب جاذبه در سیارات مختلف متفاوت است مثلاً در ماه 1/6 N/kg و در مریخ  4 N/kg است.





نیروی کنش و واکنش

فصل 5 : نیرو

نیروی کنش و واکنش:

هنگامی که شما به درخت تکیه می دهید در حال وارد کردن نیرو به درخت هستید و همانطور که شما به درخت نیرو وارد می کنید درخت نیز به شما نیرو وارد می کند که این نیرو دقیقا مساوی نیرویی است که شما به درخت وارد می کنید اما جهت این نیرو مخالف جهت نیروی شماست. به این نیروها، نیروهای کنش و واکنش می گویند.

به عنوان مثال وقتی با دست، دیوار یا خودرویی را هل می دهیم حس می کنیم دیوار یا خودرو نیز ما را هل می دهد. نیرویی که دست به دیوار وارد می کند، کنش نامیده می شود و نیرویی که دیوار به دست وارد می کند واکنش نامیده می شود:

                                                                                                                            

ایزاک نیوتون رابطه بین نیروهای کنش و واکنش را به صورت زیر بیان می کند:

«هرگاه جسمی به جسم دیگر نیرو وارد کند، جسم دوم نیز به جسم اول نیرویی هم اندازه ولی در خلاف جهت وارد می کند.»

بیان بالا معرف همان قانون سوم نیوتون است؛ مثال:

1) موشکی که در حال پرواز به گازی که از آن در حال خروج است نیرو وارد می کند و همچنین گاز در حال خروج نیز به موشک نیرو وارد می کند.

2) هنگامی که توپی را به سوی زمین رها می سازید زمین این توپ را به سوی خود می کشد و توپ نیز زمین را به سوی خود می کشد.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



اصطکاک و انواع آن

فصل 5 : نیرو

اصطکاک و انواع آن:

اصطکاک:

اصطکاک نیروی مقاومتی است که در مقابل حرکت اجسام بوجود می آید. این نیرو همواره در خلاف جهت حرکت ایجاد شده و با حرکت اجسام مخالفت می کند. برای ایجاد حرکت در اجسام باید نیرویی بزرگتر از نیروی اصطکاک در جهت حرکت اعمال کرد؛ مثلا وقتی جسمی که بر روی زمین قرار دارد را می کشیم یا هل می دهیم نیرویی در خلاف جهت نیروی ما بوجود می آید:

1- نیروی اصطکاک ایستایی:

هرگاه به جسمی که بر یک سطح افقی در حالت سکون است نیروی افقی وارد شود و جسم حرکت نکند و در حال سکون را خنثی F باقی بماند، نشانگر آن است که برآیند نیروهای وارده بر آن صفر است. پس نیرویی به اندازه نیروی وارده، بر جسم وارد می شود که نیروی می کند. این نیرو، نیروی اصطکاک ایستایی نامیده می شود و از برهم کنش بین دو سطحی که نسبت به هم ساکن هستند و با هم در تماس اند به وجود می آید.

                                                                                                      

2- نیروی اصطکاک جنبشی:

با حرکت جسم جامد بر سطح جسم جامدی دیگر، نیرویی موازی سطح تماس به هریک از دو جسم از طرف جسم دیگر، وارد می شود که نیروی اصطکاک جنبشی نام دارد. نیروی اصطکاک جنبشی از برهم کنش بین دو سطحی که نسبت به هم متحرک می باشند و با هم تماس دارند به وجود می آید. جهت نیروی اصطکاک جنبشی در خلاف جهت حرکت جسم است.

                                                                                                         

نکته:

1) نیروی اصطکاک بین دو جسم به جنس دو جسم بستگی دارد.

2) نیروی اصطکاک بین دو جسم به علت زبری است که به صورت میکروسکوپی بین دو جسم وجود دارد و با چشم دیده نمی شود.

3) هرچه جسم سنگین تر شود نیروی اصطکاک جنبشی نیز افزایش می یابد.

4) نیروی اصطکاک جنبشی به مساحت سطح تماس دو جسم بستگی ندارد.

                                                  

5) اصطکاک جنبشی به اندازه ی نیروی پیشران بستگی ندارد و می تواند کم تر ، بیشتر یا هم اندازه ی آن باشد.

6) روی سطح افقی یا سطح شیبدار هر چه جسم سنگین تر باشد، اندازه اصطکاک جنبشی نیز بیشتر است.





جا به جایی قاره ها و پانگه آ

فصل 6 : زمین ساخت ورقه ای

جا به جایی قاره ها  و پانگه آ:

جا به جایی قاره ها :

در سال 1912 میلادی یک دانشمند آلمانی به نام وگنر با شواهدی که به دست آورده بود، اظهار داشت که حدود 200 میلیون سال پیش در سطح کره ی زمین، تمام خشکی ها به هم متصل بوده و یک خشکی واحد و بزرگی به نام پانگه آ وجود داشته است و اطراف آن را اقیانوس پانتالاسا فراگرفته بود. این خشکی عظیم در طی میلیون ها سال رفته رفته به دو خشکی کوچکتر به نام های لورازیا و گندوانا تقسیم گردید که بین آن ها را دریای تتیس پرکرده بود. پس از میلیون ها سال هر یک از این دو خشکی، خود نیز به قطعات کوچکتر تبدیل شده و پس از جا به جایی، قاره های امروزی را به وجود آوردند.

پانگه آ :

1- شمالی (لورازیا):

آمریکای شمالی، اوراسیا (آسیا و اروپا)، گرینلند، قطب شمال.

2- جنوبی (گندوانا):

آمریکای جنوبی، آفریقا، هند، استرالیا، قطب جنوب.

نکته:

دریای مدیترانه، خزر و سیاه باقیمانده های دریای قدیمی تتیس اند.

یادآوری:

زمین، ساختار لایه ای دارد و خصوصیات هر لایه با لایه دیگر متفاوت است؛ مثلاً سنگ کره جامد است و لایه ی زیر آن یعنی خمیرکره، به دلیل شرایط دما و فشار معین، حالت خمیری دارد. زمین شناسان معتقدند حرکت ورقه های سنگ کره روی خمیرکره باعث این تکه تکه شدن ها و جا به جایی هاست .

دلایل اثبات نظریه ی جا به جایی قاره ها:

1- انطباق حاشیه ی قاره های مختلف (حاشیه ی شرقی قاره ی آمریکای جنوبی با حاشیه ی غربی آفریقا)

2- کشف فسیل های مشابه در قاره های مختلف

3- شباهت سنگ های قاره های مختلف (آفریقا و امریکای جنوبی)

4- وجود آثار یخچال های قدیمی در قاره های مختلف.





زمین ساخت ورقه ای

فصل 6 : زمین ساخت ورقه ای

زمین ساخت ورقه ای :

در فاصله ی سال های 1950 تا 1968 میلادی، پیشرفت شایان فناوری، امکان مطالعه ی زمین شناسان را بر روی قسمت های ناشناخته ی زمین، خصوصاً کف اقیانوس ها فراهم آورد. در سال 1968 میلادی با توجه به مجموعه ی اطلاعات و شواهد به دست آمده، نظریه ی وگنر مبدل به یک نظریه ی جامع تر با عنوان زمین ساخت ورقه ای شد.

بر اساس این نظریه، سنگ کره ی زمین یک تکه نیست، بلکه از تعدادی ورقه های کوچک و بزرگ تشکیل شده است .برخی از این ورقه ها در زیر اقیانوس ها (ورقه ی اقیانوسی) واقع اند، برخی در زیر قاره ها (ورقه ی قاره ای) و پاره ای هم ، قسمت هایی از هر دو را در برمی گیرند، همه ی این ورقه ها که تا عمق حدود 20 تا 150 کیلومتری ادامه دارند، می توانند آزادانه و مستقل از هم حرکت کنند.

نکته:

بزرگترین ورقه ی تشکیل دهنده ی سنگ کره را ورقه ی اقیانوس آرام تشکیل می دهد که در همه جا از آب پوشیده شده است.

مقایسه ی ویژگی های سنگ کره ی قاره ای و اقیانوسی:

  1. ضخامت ورقه قاره ای از ورقه اقیانوسی بیشتر است
  2. چگالی ورقه اقیانوسی از ورقه قاره ای بیشتر است
  3. سن ورقه قاره ای از ورقه اقیانوسی بیشتر است


مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



علت حرکت ورقه ها و فرضیه ی گسترش بستر اقیانوس ها

فصل 6 : زمین ساخت ورقه ای

علت حرکت ورقه ها و فرضیه ی گسترش بستر اقیانوس ها:

علت حرکت ورقه ها :

در قسمت پایینی خمیرکره دما زیاد است و چگالی مواد نسبت به قسمت های بالایی آن کمتر است. به علت اختلاف دما و چگالی مواد در قسمت های بالایی و پایینی خمیرکره، پدیده ی همرفت شکل می گیرد، در اثر جریان همرفت مواد به سمت بالا حرکت می کنند و از شکاف بین ورقه ها به سطح زمین می رسند و باعث جا به جایی قاره ها می شوند.

نکته:

با نظریه ی زمین ساخت ورقه ای می توان علت ایجاد پدیده هایی مانند: زلزله، آتشفشان، کوه، ایجاد گسل و  ...را بیان کرد.

فرضیه ی گسترش بستر اقیانوس ها :

هری هس زمین شناس آمریکایی در سال 1962 فرضیه ی گسترش بستر اقیانوس ها را ارائه داد. او معتقد بود مواد مذابی که از خمیرکره به سطح زمین می رسند، بستر اقیانوس ها را به دو طرف می رانند و راهی برای خروج پیدا می کنند و پس از تبلور و سرد شدن ورقه ی اقیانوسی جدیدی را می سازند.

نکته:

1) با گسترش بستر اقیانوس ها، ورقه های آنها حدود 5 سانتیمتر به سمت ساحل حرکت می کنند و پس از برخورد به ساحل و پوسته ی قاره ی به زیر ورقه ی قاره ای فرو می روند.

2) چگالی ورقه ی اقیانوسی نسبت به ورقه ی قاره ای بیشتر است، به همین علت وقتی ورقه ی قاره ای با اقیانوسی برخورد می کند، ورقه ی اقیانوسی به زیر ورقه ی قارهای فرو می رود.

3) این حرکات باعث آزاد شدن انرژی درونی زمین و ایجاد تعادل در سطح زمین می گردد.





حرکت ورقه های سنگ کره

فصل 6 : زمین ساخت ورقه ای

حرکت ورقه های سنگ کره:

ورقه های سنگ کره ، به سه شکل مختلف نسبت به هم جا به جا می شوند:

1- ورقه های دور شونده (واگرا):

پدیده های زمین شناسی:

1) از هم دور می شوند (بیشتر در اقیانوس ها)

2) رشته کوه های میان اقیانوسی (سرد و سخت شدن مواد خروجی)

3) ساخت پوسته ی جدید

4) فعالیت های آتش فشانی در اقیانوس ها

5) زلزله

2- ورقه های نزدیک شونده (همگرا):

الف- برخورد ورقه ی اقیانوسی با ورقه ی قاره ای:

پدیده های زمین شناسی:

1) به هم نزدیک می شوند

2) گودال عمیق اقیانوسی (ورقه ی اقیانوسی به دلیل چگالی زیاد به زیر ورقه قاره ای فرو می رود)

3) از بین رفتن ورقه ها

4) فعالیتهای آتشفشانی در قاره ها (کوه های آتش فشانی در قاره ها)

5) زلزله

نکته:

کمربند لرزه خیز اطراف اقیانوس آرام یکی از مهم ترین نواحی لرزه خیز جهان است که علت آن برخورد ورقه ی اقیانوس آرام با ورقه های قاره های اطراف نظیر آمریکای جنوبی است.

ب- برخورد دو ورقه ی اقیانوسی:

پدیده های زمین شناسی:

1) به هم نزدیک می شوند

2) گودال های عمیق اقیانوسی (یکی از ورقه ها به زیر دیگری فرو می رود)

3) از بین رفتن ورقه ها

4) فعالیت های آتش فشانی در اقیانوس ها (جزایر قوسی)

5) زلزله

پ- برخورد دو ورقه ی قاره ای:

پدیده های زمین شناسی:

1) به هم نزدیک می شوند

2) کوه زایی (زاگرسهیمالیاآلپ)

3) زلزله

نکته:

در این محل ها، ورقه ای به زیر ورقه ی دیگر فرو نمی رود، زیرا جرم هر دو کم و مساوی است.

3- ورقه های امتداد لغز:

پدیده های زمین شناسی:

1) در کنار هم می لغزند (بیشتر در بستر اقیانوس ها)

2) گسل

3) زلزله

نکته:

در این محل ها نه پوسته ی جدیدی به وجود می آید و نه ورقه ای تخریب می شود، بلکه فقط ورقه ها از کنار هم عبور می کنند.





پیامدهای حرکت ورقه های سنگ کره

فصل 6 : زمین ساخت ورقه ای

پیامدهای حرکت ورقه های سنگ کره:

1- آبتاز(سونامی):

هنگامیکه در بستر اقیانوس ها زمی نلرزه یا آتش فشان رخ می دهد، امواج بزرگی در اقیانوس ها ایجاد می شود که  به آن «آبتاز یا سونامی» می گویند. این اموا ج انرژ ی بسیا ر زیادی دارند و در هنگام رسیدن به سواحل، خسارت های زیادی بر جای می گذارند.

نکته:

هر چه عمق آب اقیانوس بیشتر باشد، سرعت و انرژی آبتاز نیز بیشتر بوده و خسارت های زیادتری را ایجاد می کند.

2- رشته کوه ها (مانند رشته کوه زاگرس):

هم اکنون از وسط دریای سرخ مواد مذاب خمیر کره به بستر این دریا بالا می آیند و پوسته ی جدیدی را می سازند. این پوسته به دو طرف حرکت می کند. بنابراین ورقه ی عربستان از چند میلیون سال قبل به سمت ورقه ی ایران در حال حرکت است. در اثر برخورد ورقه ی عربستان با ورقه ی ایران، رشته کوه زاگرس به وجود آمده است و ادامه ی این حرکت باعث ایجاد زمین لرزه هایی با بزرگی معمولا کمتر از 5 ریشتر در نواحی غرب و جنوب غرب ایران می گردد.

3- ایجاد چین خوردگی:

لایه های رسوبی در دریاها به صورت افقی ته نشین می شوند. پس ازاینکه ضخامت رسوبات زیاد شد، در اثر حرکت و برخورد ورقه های سنگ کره ، رسوبات از حالت افقی خارج شده و به حالت چین خورده درمی آیند.

4- ایجاد شکستگی در سنگ های پوسته ی زمین:

در برخی موارد، حرکت ورقه های سنگ کره باعث شکستن سنگ های پوسته ی زمین و ایجاد شکستگی ها می گردد. شکستگی ها به دو دسته ی زیر تقسیم بندی می شوند:

الف- گسل:

اگر سنگ های دو طرف شکستگی، نسبت به هم جا به جا شده باشند، گسل را به وجود می آورند.

ب- درزه:

اگر سنگ های دو طرف شکستگی، نسبت به هم جا به جا نشده باشند، درزه را به وجود می آورند.

5- زلزله:

تقریباً تمامی زمین لرزه های دنیا در حاشیه ی ورقه های سنگ کره ی زمین به وجود می آیند. گفته می شود که هر چه تعداد زلزله های کوچک در یک منطقه بیشتر باشد، بهتر است زیرا انرژی های ذخیره شده در لایه های زیرین به تدریج آزاد می شود و روی هم انباشته نمی گردد و از بروز زلزله های شدیدتر جلوگیری می کنند.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



حرکت ورقه های سنگ کره

فصل 6 : زمین ساخت ورقه ای

حرکت ورقه های سنگ کره:

ورقه های سنگ کره ، به سه شکل مختلف نسبت به هم جا به جا می شوند:

1- ورقه های دور شونده (واگرا):

پدیده های زمین شناسی:

1) از هم دور می شوند (بیشتر در اقیانوس ها)

2) رشته کوه های میان اقیانوسی (سرد و سخت شدن مواد خروجی)

3) ساخت پوسته ی جدید

4) فعالیت های آتش فشانی در اقیانوس ها

5) زلزله

2- ورقه های نزدیک شونده (همگرا):

الف- برخورد ورقه ی اقیانوسی با ورقه ی قاره ای:

پدیده های زمین شناسی:

1) به هم نزدیک می شوند

2) گودال عمیق اقیانوسی (ورقه ی اقیانوسی به دلیل چگالی زیاد به زیر ورقه قاره ای فرو می رود)

3) از بین رفتن ورقه ها

4) فعالیتهای آتشفشانی در قاره ها (کوه های آتش فشانی در قاره ها)

5) زلزله

نکته:

کمربند لرزه خیز اطراف اقیانوس آرام یکی از مهم ترین نواحی لرزه خیز جهان است که علت آن برخورد ورقه ی اقیانوس آرام با ورقه های قاره های اطراف نظیر آمریکای جنوبی است.

ب- برخورد دو ورقه ی اقیانوسی:

پدیده های زمین شناسی:

1) به هم نزدیک می شوند

2) گودال های عمیق اقیانوسی (یکی از ورقه ها به زیر دیگری فرو می رود)

3) از بین رفتن ورقه ها

4) فعالیت های آتش فشانی در اقیانوس ها (جزایر قوسی)

5) زلزله

پ- برخورد دو ورقه ی قاره ای:

پدیده های زمین شناسی:

1) به هم نزدیک می شوند

2) کوه زایی (زاگرسهیمالیاآلپ)

3) زلزله

نکته:

در این محل ها، ورقه ای به زیر ورقه ی دیگر فرو نمی رود، زیرا جرم هر دو کم و مساوی است.

3- ورقه های امتداد لغز:

پدیده های زمین شناسی:

1) در کنار هم می لغزند (بیشتر در بستر اقیانوس ها)

2) گسل

3) زلزله

نکته:

در این محل ها نه پوسته ی جدیدی به وجود می آید و نه ورقه ای تخریب می شود، بلکه فقط ورقه ها از کنار هم عبور می کنند.





رسوبات و فسیل

فصل 7 : آثاری از گذشته زمین

رسوبات و فسیل:

رسوبات:

فرسایش سطح خشکی ها و انتقال ذرات فرسایش یافته به داخل دریاها و ته نشین شدن آن ها به صورت لایه لایه، باعث تشکیل رسوبات می شود.

فسیل:

بقایای موجودات زنده که در لایه های زمین مانده اند، سنگواره (فسیل) نامیده می شوند. در فرایندی که میلیون ها سال به طول می انجامد سنگواره مانند یک کپی از حیوان یا گیاه مرده شکل می گیرد. این فرایند آهسته به این معنی است که سنگواره هایی که امروزه کشف می شوند از بقایای گونه های بسیار قدیمی تشکیل شده اند که بسیاری از آنها اکنون منقرض شده اند.

چگونگی تشکیل فسیل:

هم زمان با رسوب گذاری این لایه ها، اجساد موجوداتی که در آن محیط زندگی می کنند، در داخل رسوبات مذکور دفن می شوند. با گذشت زمان رسوبات و موجودات مدفون در داخل آن ها به سنگ های رسوبی فسیل دار تبدیل می شود.

نکته:

فسیل ها آثار و بقایای جانداران قدیمی هستند که در بین مواد و سنگ های پوسته زمین وجود دارند در واقع فسیل ها، اجساد و بقایای آثار جاندارانی هستند که پس از مرگ در بین مواد و رسوبات دفن شده اند.





شرایط لازم برای تشکیل فسیل و محیط های آن

فصل 7 : آثاری از گذشته زمین

شرایط لازم برای تشکیل فسیل  و محیط های آن:

شرایط لازم برای تشکیل فسیل:

برای فسیل شدن لازم است که بقایا و آثار موجودات زنده به سرعت و پیش از آن که عوامل محیطی چون حمله موجودات جسدخوار، ساییدگی، به هم خوردگی توسط امواج، هوازدگی و ... باعث تخریب آن ها شود و در زیر رسوبات دفن گردند.

محیط های تشکیل فسیل شدن:

1) دریا و اقیانوس

2) محیط های کم عمق

3) یخچال های طبیعی

4) خاکسترهای آتش فشانی

5) معادن نفت، نمک، قیر و ... .

نکته:

محیط دریایی به دلیل آن که اعضاء سخت جانوران وقتی در بستر دریا قرار می گیرند آب دریا آن ها را از عوامل تخریبی جوی حفظ می کند و رسوبات دریایی به سرعت آن ها را می پوشانند، شرایط بسیار مناسبی را جهت فسیل شدن مهیا می نماید. از طریق قرار گرفتن در یخچال های طبیعی، مدفون شدن داخل صمغ یا کهربا، مدفون شدن در آسفالت طبیعی و یا خشکیدن جسد جانور در محیط گرم و خشک حفظ می گردند.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



راه های تشکیل فسیل و انواع آن

فصل 7 : آثاری از گذشته زمین

راه های تشکیل فسیل  و انواع آن:

راه های تشکیل فسیل:

1) تجزیه قسمت های نرم اجساد و تبدیل نقاط سخت بدن جانداران؛ مثل: فلس، استخوان،صدف و ... به فسیل در زیر رسوبات.

2) تبدیل قسمت های نرم و سخت تمام نقاط اجساد جانداران به فسیل در زیر رسوبات؛ مانند: فسیل حشره در صمغ گیاهان، یا ماموت های داخل یخچال های طبیعی.

3) حل شدن اجساد جانداران در آب های زیر زمینی و جایگزین شده مواد معدنی آب با آن بدون تغییر در شکل ظاهری قسمت های سخت؛ مانند: تنه درخت آهکی و سیلسی شده و ... .

4) تبدیل رد پا، خزیدن، استراحت کردن، راه رفتن جانور بر روی رسوبات نرم به فسیل.

انواع فسیل:

1- قالب خارجی:

فقط آثار و شکل برجستگی ها و اجرا، سطح خارجی صدف یا اسکلت جاندار در رسوبات به فسیل تبدیل می شود.

2- قالب داخلی:

آثار سطح داخلی بدن جاندار بر اثر نفوذ رسوبات نرم به داخل صدف یا اسکلت، ثبت و سخت می شود.

3- فسیل راهنما:

فسیلی که اطلاعاتی از گذشته در اختیار زمین شناسان قرار می دهند تا بتوانند حوادث گذشته را بررسی کنند، فسیل راهنما می گویند.





کاربرد فسیل ها

فصل 7 : آثاری از گذشته زمین

کاربرد فسیل ها:

1- مهم ترین کاربرد فسیل ها در تعیین سن طبقات زمین می باشد. فسیل ها معرف شرایط محیطی جغرافیای دیرینه بوده و در این مورد اطلاعات با ارزشی را در اختیار دانشمندان قرار می دهند. بیشتر فسیلها از کربنات ها و یا فسفات های ترکیب شده با مواد آلی تشکیل شده اند. آن ها تحت تأثیر گرما، فشار، تركیبات سیال اطراف شان و همه دیگر عوامل که خصوصیت سنگ های رسوبی را بعد از اینکه رسوب می کنند تغییر می دهند، قرار دارند. بنابراین فسیل ها شاخص های حساس تغییر حرارت و ابزارهای قدرتمندی برای پیش بینی ذخیره زایشی هیدروکربن ها هستند. همه این عنوان ها اطلاعاتی اساسی در تجزیه و تحلیل حوضه های رسوبی و اکتشاف زغال سنگ، نفت و گاز که باقیمانده های زندگی قدیم هستند، شرکت دارند.

2- سوخت های فسیلی با گذشت زمان طولانی از بقایای جانداران تشکیل می شوند. زمین شناسان برای شناسایی و اکتشاف ذخایر زغال سنگ، نفت و گاز از فسیل جانداران مختلف استفاده می کنند. آن ها ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره ای، عکس های هوایی و شواهد زمین شناسی در سطح زمین، محل های مستعد وجود ذخایر سوخت های فسیلی را تعیین می کنند.

3- یکی دیگر از کاربرد فسیل ها در این است که زمین شناسان با مطالعه فسیل ها جابجایی قاره ها را اثبات نمودند. آنها با توجه به تشابه فسیل های موجود در سنگ های حاشیه غربی آفریقا و حاشیه شرقی آمریکای جنوبی اثبات نمودند که در ابتدا این دو قاره به هم چسبیده بودند، اما به علت حرکت ورقه های سنگ کره آن دو قاره از هم دور شده اند.

4- از برخی فسیل ها برای تعیین نوع آب و هوای گذشته زمین و عمق حوضه های دریایی استفاده می شود؛ به عنوان مثال وجود ذخایر زغال سنگ در یک منطقه بیانگر وجود جنگل و آب و هوای گرم و مرطوب در گذشته ی آن منطقه می باشد. بنابراین با استفاده از فسیل برخی جانداران می توان شرایط آب و هوایی گذشته را مورد مطالعه قرار داد.

5- دانشمندان با استفاده از فسیل ها نظم حاکم بر خلقت را کشف نمودند آنها دریافتند خداوند در آفرینش جهان، ابتدا جانداران اولیه را با ساختمان بدنی ساده و در ادامه موجودات بعدی را با ساختمان بدنی پیچیده تر آفریده است.

6- بررسی فسیل ها نشان می دهد که گذشته جانداران، ساختمان بدنی ساده تر و تعداد و تنوع کمتری داشته اند و حیات فقط مربوط به دریاها بوده ولی جانداران امروزی ساختمانی بدنی پیچیده تر و تعداد و تنوع بیشتری دارند.





چگالی و فشار

فصل 8 : فشار و آثار آن

چگالی و فشار:

چگالی:

جرم واحد حجم از هر جسمی چگالی آن نامیده می شود. چگالی با r نمایش داده می شود و از رابطه زیر به دست می آید:

                                                                                               

m جرم بر حسب kg و V حجم بر حسب 3m می باشد. یکای چگالی(r) در SI کیلوگرم بر متر مکعب (3kg/m) می باشد.

فشار:

هنگامی که نیروی F به یک سطح مشخص A اعمال می شود، تنش در اجزای آن سطح به وجود می آید که باعث فشرده شدن اجزای تحت تنش می شود. هرچه نیرو به سطح کوچکتری وارد شود، فشار بیشتری ایجاد می شود. اگر نیروی وارد به یک سطح مشخص افزایش یابد نیز، فشار وارد به سطح بیشتر می شود. میزان نیروی وارد بر یک سطح را به عنوان فشار تعریف می کنند که با نماد p نمایش داده می شود:

                                                                                                

نکته:

یکای کنونی فشار در دستگاه بین المللی یکاها، پاسکال است که با نماد «Pa» نشان داده می شود. یک پاسکال برابر با نیروی یک نیوتون وارد بر سطح یک مترمربع است.

                                                                                     



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



مثال هایی از فشار در زندگی روزمره

فصل 8 : فشار و آثار آن

مثال هایی از فشار در زندگی روزمره:

تأثیر پونز بین دو انگشت:

بر انگشتی که روی نوک تیز پونز قرار دارد نیرو در سطح کمتری جمع شده و فشار افزایش یافته است. ولی در انگشتی که روی قسمت پهن پونز قرار دارد نیرو پخش شده و فشار کم می شود.

                                                                                           

علت استفاده امدادگران از نردبان بر روی دریاچه یخ زده برای حرکت بر روی آن:

نردبان باعث می شود وزن امداد گر در سطح بیشتری روی یخ پخش شود و این باعث می شود فشار کمتری بر یخ وارد شده و احتمال شکسته شدن یخ کمتر می شود.

                                                                                      

نکته:

 فشار با نیرو رابطه ی مستقیم و با سطح نسبت عکس دارد به طور مثال:

1) با چوب اسکی نسبت به کفش معمولی پا کمتر در برف فرو می رود.

2) تیغه ی تیز یک کارد راحت تر می برد تا تیغه ی کند.

3) وجود گل میخ در کف کفش بازیکنان فوتبال.

4) پونز با کمی تلاش درون چوب یا دیوار فرو می رود.





فشار در مایعات

فصل 8 : فشار و آثار آن

فشار در مایعات:

1) فقط به ارتفاع از سطح آزاد بستگی دارد.

2) نقاط هم عمق هم فشارند.

                                                               

محاسبه فشار در مایع ها:

فرض کنید در ظرف مقابل مایعی با چگالی p داریم. می خواهیم فشار در عمق h را محاسبه کنیم. فشار عبارت

است از نیروی عمودی بر سطح، که نیروی عمودی در اینجا نیروی وزن مایع است و سطح ظرف را A در نظر می گیریم:

                                                                                          

برخی عوامل مؤثر در فشار مایع ها:

1- چگالی:

هر چه چگالی مایع بیشتر باشد فشار آن نیز بیشتر است.

۲- شتاب جاذبه:

هر چه وزن مایع بیش تر باشد فشار آن نیز بیشتر است.

3- عمق یا ارتفاع مایع:

هر چه عمق یا ارتفاع مایع بیشتر باشد فشار آن نیز بیشتر است.

نکته:

1) هر چه عمق یا ارتفاع مایع بیشتر باشد فشار آن نیز بیشتر است

2) فشار به شکل ظرف محتوی آن بستگی ندارد. مقدار فشار آب در هر لوله، فقط به ارتفاع آب (h)بستگی دارد و به مقدار کلی آب در لوله و سطح قاعده ی آن بستگی ندارد. در این شکل اگرچه شکل لوله ها با یکدیگر متفاوت است ولی فشار در ته همه لوله ها یکسان است. اگر فشار آب در یک لوله با لوله های دیگر متفاوت بود، آب در لوله ها به حرکت در می آمد تا فشار در همه جا مساوی شود.





اصل پاسکال و استفاده از آن

فصل 8 : فشار و آثار آن

اصل پاسکال و استفاده از آن:

اصل پاسکال:

اگر به بخشی از مایع محصور درون ظرفی فشار وارد کنیم، این فشار بدون ضعیف شدن به بخش های دیگر مایع و دیواره های ظرف منتقل می شود.

ترمز هیدرولیکی خودرو:

راننده پدال ترمزرا فشار می دهد و این فشار توسط روغن ترمز به پیستون ها و کفشک ها و بالشتک ها منتقل می شود و کفشک ها به کاسه ی ترمز عقب و بالشتک ها به صفحه ای متصل به چرخ جلو نیرو وارد کرده و خودرو متوقف می شود.

                                                    

بالابر هیدرولیک:

از بالابر هیدرولیک در تعمیرگاه ها برای بالا بردن خودرو استفاده می شود.

                                                                     



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



فشار هوا و فشارسنج جیوه ای

فصل 8 : فشار و آثار آن

فشار هوا و فشارسنج جیوه ای:

فشار هوا:

هوا گازی است که اطراف کره زمین را اشغال کرده فشار ناشی از گاز در مواقعی که ارتفاع آن کم است، ناچیز است. در مورد جو زمین چون ارتفاع هوا زیاد است فشار ناشی از آن قابل ملاحظه است.

نکته:

1) اطراف کره زمین تا ارتفاع معینی هوا وجود دارد که بر سر همه ی ما فشار وارد می کند.

2) هر چه از سطح زمین بالاتر رویم فشار هوا کمتر می شود (فشار هوا در مناطق کوهستانی کمتر از مناطق ساحلی)

                                                                             

فشار سنج جیوه ای:

با استفاده از این نکته که فشار در نقاط همتراز یک مایع یکسان است، برای اندازه گیری فشار هوا به کار می رود.

لوله ای شیشه ای به طول 80 تا 100 سانتی متر با یک سر بسته را پر از جیوه کرده، حباب های هوا را خارج کرده، با انگشت دهانه ی آن را می بندیم سپس وارون می کنیم و بطور قائم در ظرف جیوه فرو می بریم با برداشتن انگشت سطح جیوه در لوله تا جایی پایین می آید که فشار در نقطه A و B برابر شود.

ارتفاع ستون جیوه معیاری از فشار هوا در محل آزمایش است که در سطح دریا حدود 76 سانتی متر است. توریچلی این آزمایش را انجام داد و فشار هوا را در کنار دریا و بالای کوه اندازه گیری کرد

                                                                                               





ماشین و گشتاور

فصل 9 : ماشین ها

ماشین و گشتاور:

ماشین:

به وسایلی مانند اهرم و سطح شیب دار كه انجام دادن كارها را آسان تر می كند ماشین گفته می شود. بعضی ماشین ها ساده اند؛ مثل: قرقره، پیچ گوشتی و غیره. ساختمان بعضی از ماشین ها پیچیده است. هر ماشین پیچیده از به هم پیوستن چند ماشین ساده به وجود می آید. مانند: ماشین لباسشویی و چرخ گوشت.

انواع ماشین ها:

1-  ماشین های ساده:

گروهی از ماشین ها كه پایه و اساس ساخت ماشین های دیگر را تشکیل می دهند، ماشین ساده نامیده می شوند. ماشین های ساده در شش نوع اهرم, قرقره, چرخ محور, سطح شیب دار گوه و پیچ دسته بندی می شوند.

                     

2-  ماشین های مركب یا پیچیده:

گاهی دو یا چند ماشین ساده با هم تركیب می شوند و ماشین جدیدی را به وجود می آورند به چنین ماشین هایی، ماشین های مركب یا پیچیده می گویند. این ماشین ها تغییر شکل یافته ی ماشین ساده یا تركیبی از چند ماشین ساده با یک دیگر هستند.

انواع ماشین های ساده:

1) اهرم

2) پیچ

3) قرقره

4) چرخ دنده

5) سطح شیبدار

گشتاور نیرو:

یکی از اثرات نیرو، خاصیت چرخانندگی آن است. اثر چرخانندگی یک نیرو را گشتاور نیرو می گوییم:

فاصله نقطه اثر نیرو تا محور چرخش ´ اندازه نیرو = اندازه گشتاور نیرو

عوامل مؤثر بر گشتاور نیرو:

1) اندازه نیرو

2) فاصله نقطه اثر نیرو تا محور چرخش

یکای گشتاور نیرو:

با توجه به اینکه یکای نیرو، نیوتن (N) و یکای فاصله، متر (m) است، یکای گشتاور نیرو، نیوتن متر (N.m) است.





اهرم و قانون اهرم ها

فصل 9 : ماشین ها

اهرم  و قانون اهرم ها:

اهرم:

میله ای است كه می تواند حول یک تکیه گاه دوران كند. در هر اهرم یک تکیه گاه، یک بازوی محرک و یک بازوی مقاوم وجود دارد.

                                                                          

اهرم بر اساس قرار گرفتن محل تکیه گاه، نیروی محرک و نیروی مقاوم به چند نوع تقسیم می شوند:

الف) اهرم نوع اول

ب) اهرم نوع دوم

پ) اهرم نوع سوم

نیروی محرک (E):

نیرویی که به اهرم وارد می کنیم و آن را در فیزیک با حرف E نشان می دهند.

نیروی مقاوم (R):

نیرویی که اهرم به جسم وارد می کند و آن را در فیزیک با حرف R نشان می دهند.

بازوی محرک (LE):

در یک اهرم فاصله ی نقطه اثر نیروی محرک تا تکیه گاه را بازوی محرک می گویند.

بازوی مقاوم (LR):

در یک اهرم فاصله ی نقطه اثر نیروی مقاوم تا تکیه گاه را بازوی مقاوم می گویند.

تکیه گاه (F):

نقطه ای از اهرم که اهرم حول آن دوران می کند.

مزیت مکانیکی:

یکی از ویژگی های ماشین های ساده، مزیت مکانیکی (A) آن ها است كه نشان می دهد ماشین، نیروی وارده را چند برابر كرده است. رابطه كلی برای تمام ماشین ها یا مزیت مکانیکی واقعی:

                                                                                                  

نیروی مقاوم: R

نیروی متحرک: E

رابطه ویژه اهرم ها در صورت وجود نداشتن اصطکاک مزیت مکانیکی كامل .در صورت وجود نداشتن اصطکاک، مزیت مکانیکی (A)  كامل داریم كه از تقسیم طول بازوی محرک (LE)، بر طول بازوی مقاوم (LR) به دست می آید:

                                                                                                        

طول بازوی مقاوم: LR

طول بازوی متحرک: LE

مزیت مکانیکی نشان دهنده ی چیست؟

1) مزیت مکانیکی نشان می دهد ماشین چگونه به ما کمک می کند.

2) اگر مزیت مکانیکی بزرگتر از یک باشد، ماشین مقدار نیرو را افزایش می دهد.

3) اگر مزیت مکانیکی کوچکتر از یک باشد, ماشین مسافت اثر نیرو را زیاد می کند.

4) اگر مزیت مکانیکی برابر یک باشد. ماشین فقط از راه تغییر جهت نیرو به ما کمک می کند.

قانون اهرم ها:

چنانچه اهرم در حال تعادل باشد، فرمول زیر صادق است:

بازوی مقاوم ´ نیروی مقاوم = بازوی محرک ´ نیروی محرک

E´LE = R´LR



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



اهرم نوع اول

فصل 9 : ماشین ها

اهرم نوع اول:

در صورتی که تکیه گاه بین نقطه اثر نیروی مقاوم و نیروی محرک باشد، اهرم از نوع اول است.

                                                                     

مثال هایی از اهرم نوع اول:

الاکلنگ (حالت دوم)، ترازوی دو کفه ای (حالت دوم)، انبردست (حالت سوم)، دیلم (حالت سوم)، سیم چین (حالت سوم)، قیچی آهن بری (حالت سوم)، قیچی خیاطی (حالت اول)، سر هنگام خم شدن (حالت اول).

اهرم نوع اول به سه حالت زیر دسته بندی می شود:

1- حالت اول:

اگر تکیه گاه دقیقا وسط نیروی محرک و مقاوم باشد، دو بازوی محرک و مقاوم برابرند:

                                                                  

در این حالت مزیت مکانیکی این اهرم برابر با یک است؛ مانند الاکلنگ، ترازوی دو کفه ای

نوع کمک این اهرم: فقط تغییر جهت نیرو دارد.

2- حالت دوم:

اگر تکیه گاه بین نیروی محرک و مقاوم بوده و به نیروی مقاوم نزدیک باشد، بازوی محرک بزرگتر از بازوی مقاوم است.

                                                                

مزیت مکانیکی این اهرم بیشتر از یک است؛ مثال: انبردست دیلم - سیم چین - قیچی آهن بری

نوع کمک این اهرم : تغییر جهت نیرو دارد- افزایش نیرو

3- حالت سوم:

اگر تکیه گاه بین نیروی محرک و مقاوم بوده و به نیروی محرم نزدیک تر باشد، بازوی مقاوم بزرگتر از بازوی محرک است و سرعت و مسافت اثر نیرو افزایش می یابد.

                                                                    

مزیت مکانیکی این اهرم کمتر از یک است؛ مثال: قیچی خیاطی۔ حالت سر هنگام خم شدن

نوع کمک این اهرم: تغییر جهت – افزایش سرعت و مسافت اثر نیرو





اهرم های نوع دوم و سوم

فصل 9 : ماشین ها

اهرم های نوع دوم و سوم:

اهرم نوع دوم:

در این نوع اهرم نیروی مقاوم بین تکیه گاه و نیروی محرک قرار دارد (مانند فندق شکنفرغون). این نوع اهرم فقط از راه افزایش نیرو به ما كمک می كند؛ زیرا در این اهرم همواره بازوی محرک بزرگتر از بازوی مقاوم است. مزیت مکانیکی این اهرم همیشه از یک بیشتر است.

                                                                         

مثال هایی از اهرم نوع دوم:

فرغون، دربازکن نوشابه، فندق شکن، کاپوت ماشین، قایق پارویی، جک اتومبیل

اهرم نوع سوم:

در این نوع اهرم نیروی محرک بین تکیه گاه و نیروی مقاوم قرار دارد؛ مانند جاروی فراشی. این نوع اهرم، فقط از راه افزایش مسافت اثر نیرو به ما كمک می كند؛ زیرا بازوی مقاوم بزرگتر از بازوی محرک است. مزیت مکانیکی این اهرم همیشه كمتر است.

                                                                          

مثال هایی از اهرم نوع سوم:

جاروی فراشی، راکت تنیس، انبر یخ گیر، قاشق و چنگال، چکش، داس و تبر، شمشیر، بیل، پاروی برف روب، ساق پا، قلاب ماهی گیری، منگنه.





پیچ

فصل 9 : ماشین ها

پیچ:

سطح شیب داری است كه دور یک میله پیچیده شده است.

                                                                 

به هر بر آمدگی پیچ یک دنده می گویند .فاصله ی دو برآمدگی یا دو فرو رفتگی پیچ را پای پیچ می گویند. پای پیچ با حرف P نمایش داده می شود. هرگاه محیط پیچ یک دور كامل بچرخد پیچ به اندازه فاصله یک دنده تا دنده دیگر (پای پیچ) جا به جا می شود.

نکته:

1) محیط پیچ جابه جایی نیروی محرک و پای پیچ، جابه جایی نیروی مقاوم است.

2) از پیچ های استوانه ای برای اتصال قطعات فلزی و از پیچ های نوک تیز برای اتصال قطعات چوبی استفاده می شود.

                                                               



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



قرقره و انواع آن

فصل 9 : ماشین ها

قرقره و انواع آن:

قرقره:

چرخی شیاردار است که حول یک محور می چرخد و شامل قرقره ی ثابت و قرقره ی متحرک است.

                                                                 

مزیت مکانیکی قرقره ی ثابت برابر یک است و از راه تغییر جهت نیرو به ما کمک می کند:

اندازه نیروی مقاوم = اندازه  نیروی محرک

مزیت مکانیکی قرقره ی متحرک برابر 2 است؛ علت آن ثابت نبودن قرقره است که هنگامی که طناب حرکت می کند، قرقره نیز با آن به حرکت در می آید.

قرقره ی مرکب:

قرقره ای است که از ترکیب دو یا چند قرقره ی ثابت و متحرک ساخته شده است.





چرخ دنده و کاربردهای آن

فصل 9 : ماشین ها

چرخ دنده و کاربردهای آن:

چرخ دنده:

در اغلب ماشین هایی که می چرخند از چرخ دنده استفاده می شود. ماشینی مانند یک دریل کوچک در سرعت های بالا به نیروی کمی احتیاج دارد و ماشین های دیگری مانند چرخ های بزرگ (پره دار) پشت کشتی های بخار، به نیروی زیادی در سرعت های کم، احتیاج دارند.

                                                                

چگونگی کار کرد چرخ دنده ها به تعداد دندانه های آن، بستگی دارد؛ مثلا در دندانه های نشان داده شده در شکل ۱۶، چرخ دنده بزرگ تر دارای ۳۶ دنده و دومی دارای ۱۲ دنده است. این چرخ دنده ها با هم تماس دارند و با فرض آنکه روی هم نمی لغزند (سُر نمی خورند)، وقتی چرخ دنده بزرگ به اندازه یک دنده می چرخد، چرخ دنده کوچک نیز یک دنده می چرخد. پس وقتی چرخ بزرگ که دارای ۳۶ دنده است، یک دور کامل می چرخد، چرخ کوچک که دارای ۱۲ دنده است، ۳ دور می چرخد:

                                                                                                

بدیهی است اگر چرخ دنده کوچک سبب چرخش چرخ دنده بزرگ شود، به ازای هر سه بار چرخیدن آن، چرخ دنده بزرگ یک بار می چرخد. یعنی سرعت چرخش چرخ دنده کوچک بیشتر از سرعت چرخش چرخ دنده بزرگ است.

این تبدیل ها در صنعت کاربردهای فراوانی دارد. از چرخ دنده ها می توان برای تغییر سرعت چرخش، تغییر گشتاور یا تغییر جهت نیرو استفاده کرد؛ مثلاً در خودروها چرخ دنده ها با تغییر سرعت چرخشی سبب تغییر سرعت خودرو می شوند.

کاربرد چرخ دنده ها:

1) تغییر سرعت چرخش

2) تغییر گشتاور یا تغییر جهت نیرو





سطح شیبدار

فصل 9 : ماشین ها

سطح شیبدار:

سطح شیبدار یک ماشین ساده است که از قدیم از آن استفاده می شده است. سطح شیبدار به ما کمک می کند تا با نیروی کمتر، اما در مسافتی طولانی تر، جسم سنگین را به سمت بالا حرکت دهیم. وقتی از سطح شیبدار استفاده می کنیم، نیروی محرک کاهش پیدا می کند، اما مسافتی که باید طی شود تا جسم بالا برده شود، افزایش پیدا می کند.

                                       

مزیت مکانیکی سطح شیبدار به صورت زیر محاسبه می شود:

                                                                    



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



علم نجوم

فصل 10 : نگاهی به فضا

علم نجوم:

دانش ستاره شناسی است که در آن به مشاهده آسمان و مطالعه اجرام آسمانی می پردازند.

از هزاران سال پیش توجه انسان به آسمان شب و ماه و خورشید و دیگر اجرام آسمانی بوده است. همزمان با شکوفایی علم در جوامع اسلامی مورد توجه منجمان ایرانی و مسلمان سایر کشورها قرار گرفت. توسعه ی علم نجوم با ساخت ابزار نجومی، رصدخانه و ارائة جداول دقیق نجومی صورت گرفت.

رصد خانه مراغه:

در قرن هفتم هجری به همت خواجه نصیرالدین طوسی محیطی علمی در اختیار ستاره شناسان باعث گسترش تفکر ساخت چنین رصدخانه هایی در سایر نقاط جهان و ترویج مکتب مراغه در بین ستاره شناسان جهان شد.

                                            

گالیله:

شناخت دقیق تر جهان با اختراع تلسکوپ توسط وی و رصد آسمان وی با ساخت ابزار های نجومی پیشرفته تر مطالعاتش را به صورت علمی و منسجم از منظومه ی شمسی به فضاهای کهکشانی گسترش داد.

                                                          





دوران کهکشانی

فصل 10 : نگاهی به فضا

دوران کهکشانی:

امروزه دانشمندان با بهره گیری از تجهیزات مدرن درصدد کشف ناشناخته های جهان هستی می باشند از قرن هجدهم میلادی تاکنون را دوران کهکشانی می گویند.

کهکشان:

مجموعه های عظیم از ستارگان،گازها،گردوغبار و فضای بین ستاره ای است که تحت تاثیر نیروی جاذبه گرانشی متقابل در کنار هم جمع شده اند.

نکته:

1) منظومه شمسی از کهکشان راه شیری است.

2) تنها ستاره منظومه شمسی خورشید است، که نور و گرمای مورد نیاز ما را تامین می کنند و نزدیکترین ستاره به زمین است.

3) فاصله زمین تا خورشید حدودا یکصد و پنجاه میلیون کیلومتری آن واقع شده است.

4) بخش بسیار کوچکی از جهان هستی (کیهان)است که خود از میلیاردها کهکشان دیگر تشکیل شده است.

سال نوری:

در علم نجوم برای بیان فواصل خیلی دور از واحد دیگری به نام سال نوری استفاده می شود .به فاصله ای که نور در مدت زمان یک سال طی می کند، یک سال نوری گفته می شود.





صورت های فلکی

فصل 10 : نگاهی به فضا

صورت های فلکی:

ستارگان:

اجرام درخشان، نورانی  و بسیار داغ در کیهان هستند که دارای دو ویژگی زیر هستند:

1) پیوسته در حال تغییرند.

2) میلیارد ها سال بعد از به وجود آمدن از بین می روند.

صورت های فلکی:

ستارگان از نظر موقعیت قرار گرفتن در آسمان ممکن است به صورت های شکل های خاصی دیده می شوند (شبیه حیوانات مثلا: دب اکبر و دب اصغر و اشیاء).

                                

موانع رصد صورت های فلکی در جوامع امروزی:

1) آلودگی هوا

2) آلودگی نور

3) وجود ابرهای آسمان

ویژگی صورتهای فلکی:

ویژگی:

1) به طور ثابت در آسمان دیده نمی شوند.

2) درزمان مشخص و موقعیت خاص قابل رویت هستند.

کاربرد:

1) استفاده در تقویم های قدیمی

2) جهت یابی در شب

آلودگی نور:

ستارگان در شب به خوبی وجود ندارد.که به آن آلودگی نوری می گویند.

واحد نجومی:

به فاصله 150 میلیون کیلومتری خورشید تا زمین یک واحد نجومی است.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



منظومه شمسی

فصل 10 : نگاهی به فضا

منظومه شمسی:

منظومه شمسی شامل هشت سیاره و قریب به دویست قمر طبیعی،چند خرده سیاره، میلیون ها سیارک و اجسام سنگی دیگر است که حجم بزرگی از فضا را اشغال کرده اند و همگی به دور خورشید در حال گردش است.

                                             

خورشید:

تنها ستاره منظومه شمسی است که تمام سیارات و سیارک های منظومه شمسی حول آن می چرخند. ترکیب اصلی خورشید از هلیوم و هیدروژن است. سطح خورشید را 73 درصد هیدروژن و 25 درصد هلیوم و 2درصد عناصر دیگر پوشش می دهد.

                                     

تولید انرژی (گرما و نور) در سطح خورشید:

به طور مداوم هیدروژن به هلیوم تبدیل می شود. این تبدیل همراه با کاهش جرم و تولید انرژی به صورت گرما و نور است.

سحابی خورشیدی:

همه اعضای منظومه شمسی،از ابر عظیم و چرخانی متشکل از گاز و غبار به نام سحابی خورشیدی تشکیل شده است.





سیاره

فصل 10 : نگاهی به فضا

سیاره:

سیاره به جرمی گفته می شود که در مداری به دور خورشید می چرخد و دارای جرم کافی برای ایجاد شکل کروی و جذب اجرام کوچک تر اطراف مدار خود باشد.

تقسیم بندی سیارات:

گروه اول:

تیر (عطارد)، ناهید (زهره)، زمین و بهرام (مریخ) که به سیاره های سنگی یا درونی معروفند.

گروه دوم:

مشتری، کیوان (زحل)، اورانوس و نپتون که به سیارهای گازی یا بیرونی معروفند.

ویژگی های سیارات درونی و بیرونی:

ویژگی

سیارات درونی

سیارات بیرونی

اندازه

کوچک

بزرگ

جرم

زیاد و سنگین

کم و سبک

فاصله از خورشید

کم

زیاد

حالت

جامد (سنگ و فلز)

مایع و گاز

حرکت وضعی

آرام

سریع

حرکت انتقالی

سریع

آرام

اتمسفر

رقیق

غلیظ

چگالی

زیاد

کم





قمر

فصل 10 : نگاهی به فضا

قمر:

به جرمی آسمان که تحت تاثیر نیروی گرانش،به دور یک سیاره در گردش است، قمر گفته می شود.

نکته:

1) تنها قمر زمین ماه است.

2) ماه با سرعت متوسط یک کیلومتر در ثانیه در مدار بیضی به دور زمین می گردد.

3) فاصله متوسط مدار چرخش ماه به دور زمین 380000 است.

سیستم موقعیت یاب جهانی (GPS):

از 24 ماهواره تشکیل شده که هر کدام سطح محدودی از سطح زمین را به صورت دایره ای نشان می دهند.بین دو ماهواره مجاور همواره منظقه مشترکی وجود دارد.

چگونگی تعیین موقعیت دستگاه GPS :

وقتی یک دستگاه GPS در زمین فعال می شود،از نزدیک ترین ماهواره اطراف خود امواج دریافت می کند و دایره تحت پوشش آن قرار می گیرد.سپس دستگاه با دومین ماهواره GPS منطقه مشترك بین دایره است. سپس با سومین ماهواره ارتباط برقرار می کند و یک نقطه مشتر بین 3 ماهواره به دست می آورد که این نقطه موقعیت دستگاه GPS است.

انواع ماهواره:

1) مخابراتی

2) هواشناسی

3) عکس برداری از زمین



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



سیارک، شهاب و شهاب سنگ

فصل 10 : نگاهی به فضا

سیارک، شهاب و شهاب سنگ:

سیارک ها:

در منظومه شمسی علاوه بر سیاره،و قمرهای آنها ،میلیارد ها جرم فضایی دیگر به نام سیارک در حال چرخش به دور خورشید هستند.

                                         

شهاب:

قطعات سنگی یا غباری بر جا مانده از دنباله دارها یا سیارك ها هستند که هنگام ورود به جو زمین بر اثر اصطکاک می سوزد و نور تولید می کند.به این نورهای پراکنده و سرگردان شهاب می گویند.

شهاب سنگ ها:

هر ساله هزاران سنگ فضایی وارد جو زمین می شوند و به سطح زمین برخورد می کنند. این سنگ ها را شهاب سنگ یا شَخانه می گویند.

                                       





طبقه بندی سلسله جانداران

فصل 11 : گوناگونی جانداران

طبقه بندی سلسله جانداران:

کلید دوراهی:

کلید دوراهی بر اساس صفات ظاهری جانداران طراحی می شود. از کلیدهای دوراهی برای شناسایی جانداران جدید استفاده می شود.

کلیدهای شناسایی:

مجموعه پرسش هایی است که براساس ویژگی های ظاهری و ساختار داخلی جانداران تهیه شده است وبه کمک آنها می توان نام جانداران را یافت.

طبقه بندی سلسله جانداران:

وقتی جانداران به سبب شباهت ها و تفاوت های ظاهری و ساختار داخلی آنها درگروه های مختلف قرار می دهیم، طبقه بندی گفته می شود.

اهمیت طبقه بندی جانداران:

به علت تنوع و تعداد زیاد گیاهان و جانوران و برای مطالعه و... آن ها را در گروه ها مختلف قرار می دهند.

ملاک های طبقه بندی جاندران:

1) صفت مشترک

2) شباهت مولکول های تشکیل دهنده سلول مثل DNA و ... .

3) شباهت ها و تفاوت های ظاهری

طبقه بندی ارسطو:

1- جانداران:

1) جاندارانی که در خشکی راه می روند

2) جاندارانی که در آب شنا می کنند

3) جاندارانی که در هوا پروازمی کنند

2- گیاهان:

1) علف ها (ساقه نرم دارند)

2) درختچه ها (چند ساقه چوبی دارند)

3) درخت ها (دارای یک ساقه چوبی هستند)

طبقه بندی جانوران بر اساس ساختار داخلی بدن:

1- مهره داران:

الف) رده ماهی ها )خون سرد(

ب) رده دوزیستان )خون سرد(

پ) رده خزندگان (خون سرد(

ت) رده پرندگان (خون گرم(

ث) رده پستانداران (خون گرم(

2- بی مهره ها:

الف) اسفنج ها

ب) کیسه تنان

پ) نرم تنان

ت) کرم ها

ث) بند پایان

ج) خار تنان

پنج سلسله بزرگ جاندران:

1) جانوران

2) گیاهان

3) قارچ ها

4) آغازیان

5) باکتری





خلاصه رده بندی پنج فرمانروای جانداران

فصل 11 : گوناگونی جانداران

خلاصه رده بندی پنج فرمانروای جانداران:

باکتری ها

باکتری ها

باکتری های کروی، باکتری های میله ای، باکتری های پیچ خورده و باکتری های خمیده

سیانو باکتری ها

نوستوک، اوسیلاتوریا

آغازیان

بروتوزوئرها

آمیبی ها، مژک داران، تاژک داران، هاگ داران

جلبک ها

جلبک های سبز، جلبک های قهوه ای، جلبک های قرمز، جلبک های قهوه ای – زرد

قارچ ها

قارچ ها

قارچ های جلبک مانند، قارچ های کیسه دار، قارچ های بازیددار، قارچ های ناقص

گیاهان

بدون آوند

خزه ها، جگرواش ها

آوند دار

بدون دانه

دم اسپیان، پنجه گرگیان، سرخس ها

دانه دار

بازدانگان

مخروطیان

سرو، کاج

نهاندانگان

دو لپه ای ها

لوبیا، گل سرخ

تک لپه ای ها

گندم، ذرت

جانوران

بی مُهرگان

اسفنج ها

شیشه ای، آهکی، شاخی

کیسه تنان

هیدر، عروس دریایی، مرجان ها

کرم ها

پهن، میله ای، حلقوی

نرم تنان

دو کفه ای ها، شکم پایان، سر پایان

بندپایان

حشرات، سخت پوستان، هزار پایان، عنکبوتیان

خارپوستان

توتیا، لاله ی دریایی، ستاره ی دریایی

طناب داران

طناب داران اولیه

آمفیوکسوس

مهره داران

ماهی ها

دهان گِردان، ماهی های غضروفی، ماهی های استخوانی

دوزیستان

دوزیستان دم دار، دوزیستان بی دم

خزندگان

سوسماران و ماران، لاکپشتان، تمساحان

پرندگان

گنجشک سانان، دارکوبان، طوطیان، پرندگان شکاری، اردکیان، دراز پایان

پستانداران

پستانداران بدون جفت، پستانداران جفت دار



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



نمودار تقسیم بندی جانداران

فصل 11 : گوناگونی جانداران

نمودار تقسیم بندی جانداران:





تعریف گونه و جاندارن سلولی

فصل 11 : گوناگونی جانداران

تعریف گونه و جاندارن سلولی:

گونه:

افرادی از جانداران که به هم شبیه اند و می توانند از طریق تولیدمثل، زاده هایی شبیه خود را ایجاد کننده گونه می گویند.

جانداران سلولی:

جانداران از نظرسلولی به دوقسمت تقسیم می شوند:

1- یوکاریوت:

دارای هسته مشخص و دارای غشاءپوشاننده؛ مانند: باکتری.

2- پروکاریوت:

دارای هسته نامشخص و فاقد غشاء پوشاننده؛ مانند: گیاهان، جانوران، آغازیان، قارچ ها.

میکروب:

میکروب از منظر لغت به معنای «کوچک زیستن» می باشد. به همه جاندارانی که فقط با میکروسکوپ قابل دیدن باشند میکروب می گویند.

انواع میکروب ها:

1- باکتری ها:

جانداران تک سلولی و بدون هسته مشخص می باشند.

2- آغازیان جانور مانند:

جانداران ته سلولی و دارای هسته مشخص می باشند.

3- قارچ های ذره بینی:

جانداران تک سلولی هستند و دارای هسته مشخص می باشند (ریسه داران(.

4- ویروس ها:

موجودی که فقط تولید مثل می کند.





باکتری

فصل 11 : گوناگونی جانداران

باکتری:

جانداران میکروسکوپی و تک سلولی هستند که هسته مشخص ندارند و اجزای هسته داخل سیتوپلاسم پراکنده است که به اندازه های مختلفی دیده می شوند.

محیط زندگی باکتری ها:

1) چشمه های آب داغ

2) دریاچه های نمک

3) یخ های قطبی

ویژگی باکتری ها:

1) شکل های گوناگونی دارند

2) همه جا یافت می شوند

3) بعضی از آنها در چشمه های آب داغ، دریاچه نمک و یخ های قطبی زندگی می کنند.

4) تک سلولی.

5) انواع مفید و ضرر دارند.

6) به روش دونیم شدن تولید مثل می کنند.

7) پروکاریوت هستند (فاقد هسته مشخص هستند).

کاربرد ها و موارد استفاده از باکتری ها:

1) پاک سازی محیط زیست )تجزیه لاشه گیاهان و جانوران(

2) تهیه مواد غذایی مثل ماست از شیر

3) تولید گیاهان مقاوم به فت

4) تولید دارو مثل انسولین

5) باکتری های مفیدی که در دستگاه گوارش انسان وجود دارند:

الف) تولید ویتامین های B و K

ب) کمه به گوارش غذا

پ) مانع از فعالیت باکتری های بیماری زا

تقسیم بندی باکتری از نظر شکل:

1) میله ای یا باسیل ها

2) مارپیچی یا اسپریل ها

3) کروی یا کوکسی



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



آغازیان

فصل 11 : گوناگونی جانداران

آغازیان:

آغازیان ابتدایی ترین، قدیمی ترین و غازی ترین یوکاریوت ها هستند، به همین دلیل به ن ها آغازی می گوییم. بسیاری از ن ها ته سلولی و گروهی پرسلولی هستند. در محیط های آبی زندگی می کنند مانند آب های راکد و از را های مختلفی چون انگلی، شکارچی و فتوسنتزکننده خذا تهیه می کنند.

رده بندی آغازیان:

رده بندی آغازیان

شاخه ها

ویژگی

نوع تغذیه

1

آمیب ها

با پاهای کاذب حرکت می کنند.

هتروتروف

2

روزن داران

3

دیاتوم ها

پوسته ای دوگانه از جنس سیلیس دارند.

فتوسنتز کننده

4

جلبک های سبز

کلروقیل دارند و بعضی پرسلولی هستند

فتوسنتز کننده

5

جلبک های قرمز

6

جلبک های قهوه ای

7

تاژک داران چرخان

با کمک تاژک حرکت می کنند

بعضی فتوسنتز کننده و بعضی هتروتروف

8

تاژک داران جانور مانند

9

اوگلناها

10

مژک داران

با کمک تاژک حرکت می کنند

هتروتروف

11

کپک های مخاطی سلولی

کپک مانندند

هتروتروف

12

کپک های مخاطی پلاسمودیومی

13

کپک های آبزی

14

هاگ داران

هاگ های مقاوم تولید می کنند

هتروتروف

  • هتروتروف (جانوری): دگر تغذیه
  • اتوتروف (فتوسنتز کننده): خود تغذیه

آگار:

نوعی پلی ساکارید ژله مانند که از جلبک های دریایی استخراج می شود و برای جامد کردن محیط های غذایی که به منظور کشت میکروب ها به کار می روند مصرف دارد.





جلبک

فصل 11 : گوناگونی جانداران

جلبک:

جلبک ها شناخته شده ترین گروه از آغازیان اند.اینآ غازیان علاوه بر تولید اکسیژن، غذای جانوران آبزی مانند ماهی ها را نیز تأمین می کنند.

کاربرد جلبک ها:

1) بعضی از آنها مثل جلبک، اکسیژن تولید می کنند (فتوسنتز هستند).

2) در ساخت مواد بهداشتی و مکمل غذایی به ویژه ویتامین ها به کار می رود.

3) غذای جانوران آبزی هستند.

4) امروزه دانشمندان در تلاش اند تا از جلبک ها سوخت های پاک تولید کنند.

انواع جلبک ها:

1) سبز

2) قرمز

3) قهواه ای

4) قهواه ی – زرد

نکته:

1) کلپ ها بزرگترین آغازیان )جلبه قهوه ای( هستند که پرسلولی اند، طول ن ها به چند متر می رسد و در اقیانوس ها زندگی می کنند.

2) دیاتومه ها آغازیانی با پوسته هایی از جنس سیلیس هستند. سیلیس در صنایع متفاوت، مثلاً شیشه سازی و تهیه سمباده به کارمی رود.





قارچ

فصل 11 : گوناگونی جانداران

قارچ:

نوعی جاندار تک سلولی است که از مواد غذایی دیگر جانداران استفاده می کند.

انواع قارچ ها از نظر تعداد سلول:

1) قارچ تک سلولی (مخمر)

2) قارچ پر سلولی (خوراکی)

انواع قارچ های مضر:

1) لکه های زرد روی برگ و سیاه شدن خوشه گندم، نشان دهنده قارچ هستند. این قارچ آفت گیاه است.

2) برخی از آنها بیماری زا هستند مثل قارج تک سلولی کپک نان و قارچ بین انگشتان.

انواع قارچ های مفید:

1) قارچ مخمر که موجب تولید گاز کربن دی اکسید برای ماده شدن خمیر نان می شود.

2) قارچ های خوراکی

ویژگی قارچ ها:

1) سبزینه )کلروفیل (ندارد.

2) تک سلولی هستند.

نکته:

کپک معمولی و قارچ های شبیه به آن از سبزی های گندیده یا میوه تغذیه می کنند. آن ها ریسه هایی شبیه مو تولید می کنند که در منبع غذا فرو می روند و ماده غذایی را به قارچ می رسانند. سلول های این ریسه ها نزیم هایی آزاد می کنند که پروتئین ها، چربی ها و قندهای موجود در منبع غذایی را به مواد ساده و قابل جذب تجزیه می کنند.

کاربرد قارچ ها:

1) تولید داروها

2) دفع آفت های گیاهی

3) ایجاد طعم مواد خوراکی

4) تولید مواد غذایی و شیمیایی



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



ویروس

فصل 11 : گوناگونی جانداران

ویروس:

به موجوداتی که نه زنده اند نه غیرزنده ویروس می گویند. (مرزمیان موجود زنده و غیرزنده(

ساختمان ویروس ها:

1) پوسته پروتئینی

2) ماده وراثتی (مولکول DNA)

نکته:

ویروس در زبان لاتینی به معنی سم است.

ویژگی ویروس:

1) نه رشد می کند.

2) نه غذا می خورد.

3) نه تنفس می کند.

4) ویروس ها درهیچ کدام از گروه های موجودات زنده جای ندارند چون سلول ندارند.

5) ویروس ها فقط به خاطر داشتن توانایی تولید مثل به جانداران شبیه اند.

نکته:

1) وقتی دچار بیماری آنفولانزا و سرما خوردگی می شویم، عامل این بیماری ویروس است.

2) ویروس سرماخوردگی در بدن ما تکثیر نمی شود.

3) در حالی که در خارج از بدن شبیه بلور هستند و تکثیر نمی شود.

4) ویروس ساختار سلولی ندارند.

5) ویروس ها می توانند به دورن سلول های همه جانداران وارد شوند و آنها را وادار به ساختن ویروس کنند.

6) ویروس از راه های متفاوتی از فردی به فردی دیگر منتقل می شوند.

مراحل مبتلا شدن به ویروس ایدز:

1) همراه با مایعات بدن مثل خون و وسایل آلوده به آن ها منتقل می شوند.

2) در گلبول سفید تکثیر می شوند و سلول ها را وادار به ساختن ویروس ها می کند.

3) با از بین بردن گلبول سفید سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کنند.

4) قدرت مبارزه بدن با بیماری را کاهش می دهد.

5)ممکن است سال ها در بدن فرد مبتلا به بیماری ایدز باشد ولی علامتی از آن در فرد نباشد.





آشنایی با طبقه بندی گیاهان و آوند

فصل 12 : دنیای گیاهان

آشنایی با طبقه بندی گیاهان و آوند:

آشنایی با طبقه بندی گیاهان:

آوند:

انتقال آب و مواد مغذی در بسیاری از گیاهان، از راه بافتی به نام بافت آوندی انجام می شود. این بافت اجزای لوله مانندی به نام آوند دارد. بافت آوندی که دارای آوند چوبی و آبکشی است، در سراسر پیکر گیاه وجود دارد.

آوندهای چوبی:

آب و مواد مغذی را از ریشه به تمام اندام های گیاه می برد.

آوندهای آبکشی:

مواد ساخته شده در اندام های فتوسنتز کننده را به سراسر گیاه می برد.





رگبرگ و تار کشنده

فصل 12 : دنیای گیاهان

رگبرگ و تار کشنده:

رگبرگ:

دسته هایی از آوندهای چوبی و آبکشی هستند که در داخل برگ را رگبرگ می گویند که در برگ ها به خوبی مشخص هستند.

نکته:

1) آب و مواد معدنی در خاک وجود دارد.

2) مولکول های کربوهیدرات فقط در اندام های سبز گیاه، به خصوص برگ.

3) آوند ها در برگ ها مشخص اند.

4) ریشه، آب و مواد معدنی مورد نیاز گیاه را جذب می کند.

5) بیشتر قطر ساقه و ریشه درختان از بافت آوند چوبی ساخته شده است.

تار کشنده:

رشته های ظریفی که در روی ریشه قرار دارد.

ساختار تار کشنده:

1) یک سلول طویل است.

2) دیواره آن نازک است.

3) آب و مواد محلول در آب جذب می کند و به داخل ریشه می فرستد.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



شیره خام، فتوسنتز، میان برگ و شیره پرورده

فصل 12 : دنیای گیاهان

شیره خام، فتوسنتز، میان برگ و شیره پرورده:

شیره خام:

آب و مواد معدنی بعد از ورود به تاکشنده در عرض ریشه حرکت می کنند و وارد آوند های چوبی شده و حجمی از آب و مواد معدنی در آوند چوبی جریان می یابد.

نیرویی که باعث حرکت رو بالای آب در گیاه:

گیاه همه آبی را که جذب کرده است، مصرف نمی کند. بلکه بخش زیادی از آن به صورت بخار از روزنه های برگ خارج می شود و نیروی مکشی را ایجاد می کند.

فتوسنتز:

فرآیند تبدیل انرژی نورانی به انرژی شیمیایی در گیاهان فتوسنتز نامیده می شود. در این فرآیند، دی اکسید کربن و آب مصرف می شوند و در عوض اکسیژن و هیدرات های کربن تولید می شوند. گلوکز اولین و مهمترین هیدرات کربن تولیدی است که در این فرآیند حاصل می شود. البته سایر ترکیبات آلی نیز در آن ساخته می شوند.

میان برگ:

چند لایه سلول سبز رنگ و کلروپلاست دار بین روپوست بالایی و پایینی برگ، میان برگ نامیده می شود.

شیره پرورده:

موادی که برگ ها ساخته می شوند، همراه با آب وارد آوندهای آبکشی می شوند. سلول هایی که فتوسنتز نمی کنند، مواد مغذی مورد نیاز خود را از این شیره تأمین می کنند. شیره پرورده مقدار زیادی کربوهیدرات (قند) دارد.





گیاهان آوند دار و سرخس

فصل 12 : دنیای گیاهان

گیاهان آوند دار و سرخس:

گیاهان آوند دار:

1) سرخس

2) بازدانگان

3) نهان دانگان

سرخس:

اولین گروه از گیاهان آوند دار و دارای ساقه زیر زمینی اند که به جای دانه، هاگ تولید می کنند. در برآمدگی های نارنجی یا قهوه ای رنگی که پشت برگ سرخس دیده می شود، مجموعه ای از هاگدان ها وجود دارد که در آن ها هاگ تشکیل می شود. هاگ ها با قرار گرفتن در جای مرطوب، رشد و سرخس جدیدی ایجاد می کنند.

ویژگی سرخس ها:

1) اولین گروه از گیاهان آوند دار

2) دارای ساقه زیر زمینی

3) دانه تولید نمی کنند

4) استان های شمالی ایران از جمله جاهایی است که در آن سرخس به طور خودرو رشد می کند.





ویژگی بازدانگان و مقایسه ی درختان کاج و سرو

فصل 12 : دنیای گیاهان

ویژگی بازدانگان و مقایسه ی درختان کاج و سرو:

ویژگی بازدانگان:

1) گل ندارند

2) دانه تولید می کنند

3) از گروه آوند دار است

4) کاج و سرو، مخروط های نر و ماده اند

5) هر مخروط تعدادی از پولک ساخته شده اند. دانه های بازدانگان در داخل میوه تشکیل نمی شوند بلکه روی پولک های مخروط های ماده ایجاد می شوند

مقایسه ی درختان کاج و سرو:

1) هر دو درخت همیشه سبز هستند

2) هر دو مخلوط نر و ماده دارند

3) گل ندارند اما دانه تولید می کنند

4) برگ های آن ها با هم متفاوت است

5) کاج برگ سوزنی ولی سرو برگ فلسی دارد

6) میوه کاج مخروطی ولی میوه سرو گرد است

7) در سرو، مخروط نر کوچکتر است



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



ویژگی نهان دانگان و مقایسه گیاهان تک لپه ای و دو لپه ای

فصل 12 : دنیای گیاهان

ویژگی نهان دانگان و مقایسه گیاهان تک لپه ای و دو لپه ای:

ویژگی نهان دانگان:

1) گیاهان گل دار هستند

2) تولید مثل جنسی دارند

3) دانه آنها داخل میوه پنهان است

4) به دو گروه تک لپه ای و دو لپه ای تقسیم می شوند.

مقایسه گیاهان تک لپه ای و دو لپه ای:

1) در تک لپه ای ها، آوندهای چوبی و آبکش در دو یا چند حلقه می باشد، ولی در دو لپه ای ها در یک دایره یا حلقه می باشد.

2) در تک لپه ای ها رگبرگ ها موازی می باشد، ولی در دو لپه ای ها رگبرگ ها منشعب (شاخه شاخه) می باشد.

3) در تک لپه ای ها تعداد گلبرگ ها مضربی از 3 یا 6 می باشد، ولی در دو لپه ای ها مضربی از 3 یا 5 می باشد.

نکته:

1) مواد مغذی در سیب زمینی: ساقه ی زیر زمینی، مواد را ذخیره می کند.

2) مواد مغذی در کاکتوس: آب در ساقه ذخیره می شود.

3) مواد مغذی در شلغم: ریشه، محل ذخیره مواد است.

4) مواد مغذی در هویج: ریشه، محل ذخیره مواد غذایی است.





خزه و ویژگی آن

فصل 12 : دنیای گیاهان

خزه و ویژگی آن:

خزه:

خزه ها قدیمی ترین گیاهان روی زمین اند که آوند ندارند. این گیاهان ارتفاع زیادی ندارند و پوشش مخمل مانندی روی زمین ایجاد می کنند.

ویژگی خزه:

1) ارتفاع زیادی ندارند

2) پوشش مخملی روی زمین دارند

3) ساقه و برگ حقیقی ندارند

4) ریشه ندارد (به جای آن اجزایی به نام ریشه دارند که از یک سلول یا چند سلول ساخته شده است).

5) خزه مانند سرخس ها به جای دانه با هاگ تکثیر می شوند.

6) آوند ندارند.

نکته:

اندازه خزه ها کوچک است، زیرا آوند ندارند؛ بنابراین، هم از نظر استحکام و هم از نظر تأمین غذا قادر به رشد بیشتر نیست. همچنین ریشه ندارد، بلکه فقط چند لایه ی سلولی دارند بنابراین فقط در جاهای مرطوب زندگی می کنند.





نقش گیاهان در زندگی ما

فصل 12 : دنیای گیاهان

نقش گیاهان در زندگی ما:

منبع تولید ثروت؛ علاوه بر استفاده های رایج ، در ساخت داروها در پزشکی و دارو سازی به کار می رود. مهم ترین نقش گیاهان در زندگی ما و جانوران خشکی زی مربوط به فتوسنتز یا تولید اکسیژن است که به تولید غذا و اکسیژن و مصرف دی اکسید کربن نقش دارد.

تنها حل مشکل افزایش کربن دی اکسید و گرم شدن زمین، افزایش پوشش گیاهی در سطح زمین می باشد.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



جانوران مهره دار و بی مهره و خارتنان

فصل 13 : جانوران بی مهره

جانوران مهره دار و بی مهره و خارتنان:

ویژگی بی مهره:

بیشتر بی مهره اسکلت خارجی دارند،یعنی ستون مهره ندارند.

ویژگی مهره داران:

ستون مهره و اسکلت داخلی دارند.اکثر جانوران، بی مهره اند و گروه های دیگری را تشکیل می دهند.

                     

خارپوستان (خارتنان):

در سطح بدن و زیر پوست شان خارهایی وجود دارد. درون بدن آنها، دستگاه گردش آبی وجود دارد که کار دستگاه های گردش خون، تنفس و دفع را انجام می دهد. همه خارپوستان، دریازی اند. ستاره دریایی، توتیا و سکه شنی نمونه آنها هستند.





اسفنج ها

فصل 13 : جانوران بی مهره

اسفنج ها:

ویژگی اسفنج ها:

1) دریازی هستند.

2) در پیکر آنها سوراخ های کوچکی وجود دارد که آب از آنها وارد می شود.

3) آب وارد شده، از سوراخ بزرگ بالای اسفنج خارج می شود.

4) در دیواره بدن آنها سلول های رشته داری وجود دارد که حرکت آنها سبب حرکت آب در بدن اسفنج می شود.

دلایل نداشتن هیچ دستگاهی در بدن اسفنج:

کار دیگر این سلول ها گرفتن ذره های غذایی از آب و گوارش آنهاست همه سلول ها از این مواد گوارش یافته، استفاده می کنند.جریان آب در اسفنج ها به تنفس و دفع مواد زائد نیز کمک می کند.

کاربرد اسفنج ها:

محل زیست انواعی از جلبک ها و جانوران کوچک دریایی هستند. از آنها مواد دارویی نیز استخراج می کنند.





کیسه تنان

فصل 13 : جانوران بی مهره

کیسه تنان:

ویژگی کیسه تنان:

1) بدن آنها شبیه کیسه است.

2) دهانه کیسه محل ورود و خروج مواد است که بازو هایی به آن متصل است.

3) بعضی ها جابه جا می شوند مانند عروس دریایی و هیدر، بعضی ها جا به جا نمی شوند؛ مانند شقایق دریایی.

4) مثل اسفنج ها جانور دریازی هستند.

5) پیکر آنها از اسفنج پیچیده تر است.

سه جانور از کیسه تنان:

عروس دریایی و شقایق دریایی و هیدر

بزرگترین گروه کیسه تنان:

مرجان ها

ویژگی مرجان ها:

1) اسکلتی آهکی دارند.

2) از تجمع اسکلت آنها، اَشکال مختلف مرجانی و در نهایت آبسنگ و جزایر مرجانی تشکیل می شود؛ مانند جزایر کیش و خارك.

3) وجود مرجان در سواحل دریاها باعث تشکیل زیستگاه برای جانوران دریایی به عنوان موج شکن طبیعی عمل می کند، انرژی امواج را می گیرد و مانع فرسایش بیشتر ساحل می شود.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



کرم ها

فصل 13 : جانوران بی مهره

کرم ها:

انواع کرم:

1) کرم های پهن

2) کرم های لوله ای

3) کرم های حلقوی

ویژگی کرم های پهن:

1) بدن پهنی دارند.

2) دستگاه گوارش و دستگاه عصبی ساده دارند.

3) تنها یک راه ورود مواد وجود دارند؛ مانند کیسه تنان.

4) خروج مواد از تمام سطح بدن انجام می شود.

5) بیشترشان (نه همه شان) زندگی انگلی دارند.

گروه عمده از کرم های پهن:

1) کرم پلارنا

2)کرم برگی (کپلک)

3) کرم نواری (کدو)

مراحل رشد و نمو کرم کدو:

نوزاد کرم کدو در گوشت گاو آلوده، زندگی می کند، می تواند وارد بدن ما شود و در آنجا بالغ و بزرگ شود، سال ها در روده باقی بماند و ضمن مصرف غذای گوارش یافته ممکن است باعث انسداد روده شود.

ویژگی کرم ها لوله ای:

1) بر خلاف بی مهره ها، دستگاه گوارش دارند دهان و مخرج دارد.

2) بعضی از آنها زندگی آزادانه دارند.

3) تعدادی از آنها در خاك زندگی می کنند که پس از خوردن باکتری و قارچ ها،ترکیباتی را به خاك اضافه می کنند که باعث رشد بهتر گیاهان می شود.

4) تخم کرم های لوله ای بیشتر از طریق آب و سبزیجات آلوده، وارد بدن می شود و در دستگاه گوارش به کرم های بالغ، تبدیل می شوند.

سه مورد از کرم های لوله ای:

1) آسکاریس

2) کرمک

3) کرم قلاب دار

ویژگی کرم های حلقوی:

1) بدنی حلقه حلقه،نرم و ماهیچه ای دارند

2) پوست آنها باید همیشه مرطوب باشد

3) مویرگ فراوانی دارند

4) این وضعیت امکان جذب اکسیژن مورد نیاز را از طریق پوست فراهم می کند

5) بیشتر آنها زندگی آزادانه دارند و کمتر آنها زندگی انگلی دارند

6) برخلاف کرم های پهن و لوله ای علاوه بر دستگاه های عصبی، گردش خون و دفع مواد زائد را دارند.

دو نمونه از کرم های حلقوی :

1) کرم خاکی:

نمونه معروف از کرم های حلقوی است که وجود آنها در زمین های کشاورزی، اهمیت زیادی دارد.

2) کرم زالو:

نمونه دیگری از کرم های حلقوی است که زندگی انگلی دارند و از خون جانوران دیگر تغذیه می کند.





نرم تنان

فصل 13 : جانوران بی مهره

نرم تنان:

ویژگی نرم تنان:

بدنی نرم و بدون حلقه دارند و در بیشتر آنها بخشی سفت به نام صدف، بدن را در بر گرفته و از آن حفاظت می کند. بیشتر آنها در آب (دریا یا آب شیرین) و بعضی در خشکی زندگی می کنند.

انواع نرم تنان:

1) حلزون

2) هشت پا

3) دو کفه ای

4) ده پا

کاربرد نرم تنان :

1) از صدف آنها در تهیه ابزارهای زینتی و صنایع دارویی،بهداشتی ،تهیه نخ بخیه و تولید کلسیم قابل استفاده می شود.

2) استخراج مروارید از درون صدف دو کفه ای ها.

3) بعضی از آنها مانند حلزون و لیسه، از آفات گیاهی به شمار می روند و برخی واسطه انتقال بعضی از کرم های انگلی به انسان اند.





بند پایان و طبقه بندی آنان

فصل 13 : جانوران بی مهره

بند پایان و طبقه بندی آنان:

بند پایان:

1) بدن یا اندام های این جانوران از قطعات یا بندهایی تشکیل شده است.

2) اسکلت خارجی و سختی دارند که عضلات به آن متصل شده اند و از اندام های داخلی حفاظت می کند.

3) سخت بودن اسکلت خارجی،جلوی رشد جانور را می گیرد.

4) در همه زیستگاه های زمین یافت می شوند.

5) به علت داشتن اسکلت خارجی سخت پوست اندازی می کنند.

6) در میان آنها حشرات ازبقیه فراون ترند.

بند پایان را بر اساس زائده های بدن،به ویژه تعداد پاهای حرکتی در چهار گروه، طبقه بندی می کنند.

طبقه بندی بندپایان:

1- حشرات:

اثرات مثبت حشرات (با وجود ضرر هایی که در زندگی ما دارند) برای محیط زیست زیاد است. حشرات در گرده افشانی، کمک به متلاشی شدن لاشه ی جانداران، تولید مواد مفیدی مانند عسل، موم، ابریشم و...  مطالعات زیست شناسی نقش مهمی دارد؛ به عنوان مثال: ملخ، پروانه، زنبور، پشه و...  (6 عدد پای حرکتی)

2- سخت پوستان:

پوستی سخت و محکم دارند. خرچنگ پهن، خرچنگ دراز و میگو، نمونه هایی از آنها هستند. بیشتر سخت پوستان دریازی و ذره بینی و غذای جانوران بزرگ مثل ماهی ها را تشکیل می دهند .خرخاکی نمونه از خشکی زی از سخت پوستان است. (10 عدد پای حرکتی)

3- عنکبوتیان:

گروهی از بند پایان هستند، که شامل عنکبوت،رطیل،عقرب،کنه می شوند. بسیاری از آنها با داشتن نیش زهری معروف است. توانایی تنیدن تار عنکبوت نیز اهمیت دارد که با این کار بسیاری از حشرات مزاحم ما را شکار می کنند. (8عدد پای حرکتی)

4- هزارپایان:

نسبت به بقیه بندپایان کمیاب ترند. شکل ظاهری و تعداد پاهای زیاد، آنها را از بقیه بندپایان، ممتاز می کند. البته تعداد پاهای هزار پایان به هزار نمی رسد و بعضی از آنها، گوشتخوار و بعضی گیاه خوارند؛ به عنوان مثال هزار پا و صد پا (بیش از 10 پای حرکتی).



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



جانوران مهره دار

فصل 14 : جانوران مهره دار

جانوران مهره دار:

جانورانی که در بخشی از اسکلت داخلی خود ستون مهره دارند که بخش های دیگر اسکلت به آن متصل است.

اهمیت ستون مهره ها در مهره داران:

1) افزایش قدرت جانور

2) تفاوت اندازه جانور با گروه دیگر

طبقه بندی مهره داران:

1) ماهی ها

2) دوزیستان

3) خزندگان

4) پرندگان

5) پستانداران





ماهی ها

فصل 14 : جانوران مهره دار

ماهی ها:

ویژگی ماهی ها:

1) دوکی شکل اند (سر و دم آنها کشیده و میانه بدن شان بهن است)

2) سطح بدن بیشتر ماهی ها لغزنده است

3) سطح بدن آنها از بولک یا فلس بوشیده است

4) آبشش و باله دارند

5) در آبشش ها مویرگ های فراوانی وجود دارد عبور جریان آب از روی آن ها باعث تبادلات گازی بین آب و خون می شود.

انواع باله های ماهی و وظیفه آن ها:

باله های مختلفی دارند؛ مثل باله دمی، پشتی، سینه ای و شکمی که بر اساس محل قرار گرفتن، وظایف مثل ایجاد حرکت، تغییر سرعت و جهت حرکت را برعهده دارند.

طبقه بندی ماهی ها:

مهمترین گروه آنها، ماهی های غضروفی و ماهی های استخوانی هستند؛ مثلاً اره ماهی، کوسه و ماهی خاویار از ماهی های غضروفی و قزل آلا و شیر ماهی از ماهی های استخوانی هستند.





دوزیستان

فصل 14 : جانوران مهره دار

دوزیستان:

گروه بندی دوزیستان:

قورباغه و وزغ ها از گروه دوزیستان بی دم اند و سمندرها در گروه دوزیستان دم دار، قرار می گیرند، در خشکی و آب زندگی می کنند.

قورباغه:

قورباغه بخشی از عمر خود را آب و بخشی را در خشکی می گذارنند، نوزاد قورباغه با آبشش تنفس می کند و از جلبک و گیاهان آبزی تغذیه می کند. در حین بلوغ درقورباغه آبشش به شش تبدیل می شود و قورباغه می تواند در خارج آب نیز زندگی کند. غذای قورباغه بالغ بیشتر حشرات بالغ است.

مراحل رشد زندگی قورباغه را از تخم تا بلوغ:

قورباغه ها بخشی عمر خود را آب و بخشی را در خشکی می گذارنند. نوزاد قورباغه، پس از خروج از تخم با آبشش تنفس و از جلبک ها و گیاهان آبزی تغذیه می کند و مراحل اولیه رشد خود را درآب طی می کند. آبشش های نوزاد در حین بلوغ به شش تبدیل می شود. به همین دلیل، قورباغه بالغ می تواند از آب خارج شود و در خشکی فعالیت کند. غذای قورباغه بالغ بیشتر، حشرات است و با داشتن پوستی نازک، مرطوب و بدون پولک، تنفس پوستی نیز انجام دهد.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



خزندگان

فصل 14 : جانوران مهره دار

خزندگان:

ویژگی خزندگان:

1) خشکی زی اند

2) دارای پوست ضخیم با پولک های سخت یا صفحات استخوانی هستند

3) دویست میلیون سال بزرگترین گروه جانوران را تشکیل می دادند.

4) تنوع خزندگان امروزی نسبت به گذشته کمتر شده است.

انواع خزندگان:

مارها، لاک پشت ها، سوسمارها، کروکودیل ها و ... .

ویژگی مارها:

1) از ویژگی مهم مارها نداشتن دست و پا است.

2) بعضی از مارها در خشکی و بعضی در آب زندگی می کنند.

3) گونه های سمی و غیر سمی دارند.

4) ماهی ها با تغذیه از حشرات و موش ها در کنترل جمعیت آن ها موثر هستند.

5) از سم مار ها برای تهیه بعضی از دارو ها؛ مثل: داروهای قلبی، ضد خون ریزی و سرطان استفاده می شود.

ویژگی لاک پشت ها:

1) انواع خشکی زی و دریا زی دارند.

2) از نشانه های بارز آنها سنگینی و حرکت کُند آن هاست.

3) داشتن لاک سخت و محکم که بخشی از اسکلت آن هاست.

ویژگی سوسمارها:

1) انواع سوسمارها مانند مارمولک و آفتاب پرست.

2) از حشرات تغذیه می کنند.

3) در کنترل جمعیت حشرات دخالت دارند.

ویژگی کروکودیل:

1) چثه بزرگ دارند

2) تحرک کم دارند

3) در آب های کم عمق زندگی می کنند

4) چشم ها روی سر و سوراخ های بینی روی پوزه ای داز قرار دارند

5) نمونه از کروکودیل در ایران، تمساح است.





پرندگان

فصل 14 : جانوران مهره دار

پرندگان:

ویژگی پرندگان:

1) بدن آنها از پر پوشیده شده است

2) اندام های حرکتی جلوی آنها به بال تبدیل شده است

3) استخوان های توخالی و محکم آنها باعث می شود که بتوانند پرواز کنند.

4) دارای بدن دوکی شکل اند

5) مثانه ندارند

6) در پرندگان علاوه بر شش ها کیسه های هوایی وجود دارد که به اکسیژن در پرندگان کمک می کند.

انواع پر در پرندگان:

1) کرک پر

2) شاه پر

3) پوش پر

ملاک تشخیص دادن محل زندگی و نوع تغذیه پرندگان:

شکل منقار، نشان دهنده نوع تغذیه و شکل پاها نشان دهنده محل زندگی آن هاست.

فواید پرندگان:

1) از گوشت و تخم آنها استفاده می کنیم

2) صدای پرندگانی مثل قناری و بلبل و... در طبیعت خوش است

3) به خاطر خوردن حشرات و دانه علف های هرز به کشاورزان کمک می کند.

نکته:

پرندگان علاوه بر فواید مضراتی چون به محصولات کشاورزی و دامی آسیب وارد می کنند.





پستانداران

فصل 14 : جانوران مهره دار

پستانداران:

1) پستانداران از بزرگترین گروه مهره داران اند

2) دارای غددشیری هستند

3) در همه جای کره زمین یافت می شوند

4) بدن آنها از مو یا پشم پوشیده شده است و عایق خوبی برای آنهاست

5) دستگاهای بدنی آنها،به ویژه دستگاه عصبی و مناطقی که با هوش، حافظه و هماهنگی عضلات مربوط است، توسعه بیشتری نسبت به دیگر جانداران یافته است

غدد شیری:

اندامی است که مایعی مغذی بنام شیر تولید می کنند

پستانداران بر اساس چگونگی پرورش جنین و نوزاد:

1) تخم گذار

2) کیسه دار

3) جفت دار

ویژگی پستانداران تخم گذار:

پلاتی پوس(نوک اردکی) از پستان دار است که در آب زندگی می کند، درکنار آب لانه می سازد و تخم می گذارد. نوزاد پستانداران تخم گذار پس از خروج از تخم از شیر تغذیه می کند.

ویژگی پستاندار کیسه دار:

کانگورو از پستاندار کیسه دار است که نوزاد آن به صورت نارس متولد می شود و سپس به درون کیسه مادر خود می خزد که در آن غدد شیری وجود دارد. نوزاد از شیر تغذیه می کند تا مراحل رشد تغذیه می کند تا مراحل رشد و نمو کامل شود.

ویژگی پستاندار جفت دار:

بیشتر پستانداران از جفت دارانند.

جفت:

اندامی است که مواد غذایی و اکسیژن را از خون مادر می گیرد و به رگ های خونی بند ناف می دهد.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



طبقه بندی پستانداران و اهمیت آنان

فصل 14 : جانوران مهره دار

طبقه بندی پستانداران و اهمیت آنان:

طبقه بندی پستانداران جفت دار بر اساس رژیم غذایی:

1) گیاهخوار

2) گوشتخوار

3) همه چیزخوار

اهمیت پستانداران:

1) بسیاری از پستانداران به منظور استفاده غذایی، پوشاک و بارکشی استفاده می شود.

2) بعضی از پستاندارن مثل کفتار و شغال با خوردن لاشه جانوران در پاکسازی محیط و عدم انتشار بیماری های آلودگی نقش دارند

3) سنجاب ها با ذخیره دانه های و میوه های جنگلی، گیاهان جدیدی را به جنگل به وجود می آورند

4) بعضی از گرگ و یوزپلنگ با شکار جانداران پیر در جلوگیری از انتشار بیماری های واگیر نقش دارند.





بوم سازگان

فصل 15 : باهم زیستن

بوم سازگان (اکوسیستم):

عوامل زنده و عوامل غیر زنده محیط و تاثیرهایی که برهم می گذارند سیستمی به نام بوم سازگان می سازند.

انواع بوم سازگان:

1) خشکی؛ مانند: جنگل های گلستان

2) آبی؛ مانند: دریاچه زریوار کردستان

3) خشکی – آبی؛ تالاب شادگان در خوزستان

فرایند مهم در بوم سازگان:

صرف نظر از اینکه بوم سازگان از چه نوع و درچه اندازه ای باشد، دو فرایند مهم انتقال انرژی و چرخه مواد در آن اتفاق می افتد. انرژی انتقال در زنجیره ها و شبکه های غذایی رخ می دهد.





زنجیره غذایی و شبکه غذایی

فصل 15 : باهم زیستن

زنجیره غذایی و شبکه غذایی:

زنجیره غذایی:

هر زنجیره غذایی از تعدادی جاندار تشکیل می شود که در ارتباط با یکدیگر هستند.

شبکه غذایی:

مجموعه ای از تعدادی زنجیره غذایی مرتبط با هم در یک بوم سازگان تشکیل شبکه غذایی را می دهد.

جانداران تولید کننده:

اولین حلقه هر زنجیره غذایی، جانداری است که از مواد معدنی، مواد آلی می سازد، این جانداران را تولید کننده می گویند.

جانداران مصرف کننده:

حلقه های بعدی هر زنجیره غذایی،جاندارانی هستند که نمی توانند از مواد معدنی، مواد آلی تولید کنند که به آن ها مصرف کننده می گویند.

اگر مقدار انرژی و ماده ای را که در زنجیره های غذایی از جانداری به جاندار دیگر منتقل می شود، محاسبه کنیم؛ معلوم می شود که فقط حدود  10 درصد ماده و انرژی از یک تراز به تراز دیگر منتقل می شود.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



رابطه های جانداران

فصل 15 : باهم زیستن

رابطه های جانداران:

چگونگی برگشت مواد آلی موجود در گیاهان و جانوران به محیط:

بعضی مصرف کنندگان در بوم سازگان نقش تجزیه کنندگی دارند. تجزیه کنندگان، انرژی مورد نیاز خود را از بقایای جاندران دیگربدست می آورند. انواع قارچ ها و باکتری ها نقش مهمی در تجزیه بقایای جانداران دارند. آنها مولکول های آلی را تا حد تشکیل مولکول های سازنده آنها مانند کربن دی اکسید، آب، گازهای گوگرد دار و نیتروژن دار تجزیه می کنند و سبب برگشت آن ها به خاك، آب و هوا می شود.

رابطه های جانداران در هر بوم سازگان:

1) همزیستی

2) شکار و شکارچی

3) رقابت

همزیستی و نوع ارتباط های آن ها:

1- همسفرگی:

در همسفرگی یه جانور سود میبرد درحالی که جانور دیگر نه سود می برد نه زیان.

2- همیاری:

در همیاری هر دو جانور سود می برد.

3- انگلی:

در انگلی میزبان ضرر می کند و جانوری که درون یا روی جانور بدن میزبان زندگی می کند، سود می برد.





گلسنگ

فصل 15 : باهم زیستن

گلسنگ:

گاهی رابطه همزیستی دو جاندار به تشکیل موجودی جدید می انجامد. گلسنگ چنین جانداری است که از همزیستی قارچ و جلبک تشکیل می شود. قارچ مواد معدنی را برای جلبک فراهم می آورد و جلبک با انجام دادن فتوسنتز، کربوهیدارت های مورد نیاز خود و قارچ را فراهم می کند.

ویژگی گلسنگ:

1) به هوای آلوده حساس اند و از بین می روند

2) سبب تشگیل خاک از سنگ می شود

3) مواد رنگی و دارویی استخراج می شود

4) بخشی از غذای گوزن است





شکار، شکارچی و تنوع زیستی

فصل 15 : باهم زیستن

شکار، شکارچی و تنوع زیستی:

شکار و شکارچی:

شکار کردن از راه های تامین غذا درجانوران گوشت خوار است. بعضی از جانوران شکارچی به دنبال طعمه می دوند. اما جانوری مانند شقایق دریایی درجای خود ثابت است و شکار می کند.

عواملی که از شکار شدن جانور کاسته می شود:

نوزاد کرمی شکل بعضی از حشرات لکه های رنگی چشم مانندی درانتهای بدن دارند که شبیه مار می کند.

استتار:

ساز و کاری است که شکار و شکارچی هردو از آن بهره می گیرند. جانور درجایی قرار می گیرد که تشخیص آن در محیط دشوار است و ازدید شکار و شکارچی مخفی می ماند.

رقابت:

رقابت هنگامی اتفاق می افتد که جانداران نیاز های مشابهی داشته باشند و نیازهای خود را از یک منبع به دست بیاورند. معمولاً جانوران برای آب، غذا و محل زندگی رقابت می کنند. گاهی رقابت چنان شدید می شود که دو جاندار باهم جنگ می کنند.

تنوع زیستی:

تنوع گونه های جاندارن و محیطی است که جاندارن در آن زندگی می کنند.

تنوع محیطی:

فراهم شدن زیستگاه های مناسب برای زیستن انواعی از جاندارن است.

عوامل کاهش دهنده تنوع زیستی:

1) یخبندان

2) شهاب سنگ

3) فعالیت های انسانی

گونه ی منقرض شده:

وقتی گونه ای منقرض می شود یعنی هیچ فرد زنده ای از آن گونه در طبیعت وجود ندارد؛ مانند ببر مازندرانی.

اهمیت تنوع زیستی:

1) کفشدوزک با خوردن آفت به کشاورزان کمک می کند.

2) حشرات در گرده افشانی بسیاری از گیاهان نقش دارند.

3) داروهای مختلفی ساخته می شود و ... .



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه نهم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه نهم
  • گام به گام تمامی دروس پایه نهم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه نهم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه نهم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه نهم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه نهم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه نهم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن




محتوا مورد پسند بوده است ؟

3.88 - 35 رای