درسنامه کامل انسان و محیط زیست فصل 3 هوا، نفََسِ زندگی

هر فرد بدون غذا تقریبا 5 هفته و بدون آب حدود 5 روز می تواند زنده بماند؛ در حالی که بدون هوا بیش از چند دقیقه نمیتواند زنده بماند.

وجود هواکره در حفاظت از انسان ها در برابر اشعه های خطرناک خورشید نیز نقش مهم و اساسی ایفا می نماید.

بسیاری از نقاط شهری کشور به دلایل گوناگون، نظیر تعداد خودرو های سبک و سنگین، وجود صنایع آلاینده، انواع فراینده های احتراقی، تولید برق یا صنایع شیمیایی در معرض انواع آلایندگی های هوا قرار دارند؛ اما در این میان تنها تعداد اندکی از آلاینده های اصلی به عنوان آلاینده های معیار، پایش و گزارش میشوند.در شهر های از ایران غلظت برخی از آلاینده های هوا از حد استاندارد بیشتر است و برآورده میشود که با احتساب پدیده زیر گرد ها، جمعیتی بالغ بر 35 میلیون تن؛ یعنی قریب به نیمی از جمعیت کشور در معرض آلودگی هوا قرار داشته باشند.

افراد جامعه : کاهش دید، تحریک چشم، اختلال در سیستم تنفسی و گردوغباری که روی وسایل می نشیند را آلودگی محسوب میکنند.

کشاورز : عواملی که به گیاهان، حیوانات و محصولات کشاورزی زیان وارد می کند، آلودگی محسوب می شود.

خلبان : برای صاحبان صنعت فقط مسائل مربوط به مهار آلودگی هوا مد نظر است.

محیط زیست : وجود هرگونه ترکیب اضافی در هوا، که سلامت و بهداشت جانداران را به خطر اندازد، آلودگی هوا تلقی میشود.

مشکلات : آلودگی هوا همچنین به اجسام، ساختمان ها و اموال مردم آسیب می رساند و رفاه و آسایش عمومی و تعادل طبیعی محیط زیست را مختل میسازد،و آلودگی هوای هر منطقه با منطقه دیگر متفاوت است و به عواملی مانند : نوع آب و هوا، وجود رشته کوه ها، فعالیت های صنعتی، کشاورزی و... آن منطقه بستگی دارد.و در برخی موارد تاثیر آلودگی هوا بر انسان و محیط زیست تدریجی و کند است که در این صورت کمتر مورد توجه قرار میگیرد و بیشتر مردم آنرا جدی تلقی نمی کنند، و زمانی که به وضعیت حاد و اضطراری می رسد، مورد توجه آنها قرار می گیرد.

منابع آلاینده هوا به دو دسته طبیعی و انسانی تقسیم میشود.

دود، گردوغبار، گازها، ترکیبات بد بو، مواد رادیواکتیو، مواد شیمیایی زیان آور یا هرماده دیگر موجود، در هوای آزاد میشوند.

یکی از عواملی که آلودگی هوا را تشدید میکند،پدیده وارونگی دماست در حالت عادی در لایه اولیه جو، با افزایش ارتفاع از سطح زمین، دمای هوا کاهش میابد، از این رو در شرایط عادی، هواب مجاور سطح زمین گرم تر و سبک تر از لایه های بالایی است و به راحتی می تواند به سمت بالا صعود کند.و درحالت وارونگی در ماه های سرد سال، وضعیت برعکس میشود، در این شرایط هوای سرد و سنگین تر در مجاورت زمین ساکن است و لایه هوای گرمی در بالای آن قرار می گیرد، در چنین شرایطی، حرکت صعودی و جابه جایی هوا صورت نمی گیرد و موجب افزایش آلودگی میشود.

در زمینه پایش و نظارت بر کیفیت هوا، داده های مربوط به کیفیت هوا را به شاخص کیفیت هوا تبدیل میکنند و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار عموم مردم قرار می دهند.به طور کلی برای گزارش روزانه کیفیت هوا(پاک یا آلوده بودن) و تاثیرات آن بر سلامتی انسان، از شاخص کیفیت هوا استفاده می شود. این شاخص برای پنج آلاینده اصلی هوا یعنی: ذرات معلق، نیتروژن دی اکسید، اوزون سطح زمین، کربن مونوکسید و گوگرد دی اکسید محاسبه می شود.

این پدیده در ابعاد منطقه ای، ملی و محلی خسارات متعددی به محیط زیست، بهداشت و سلامت جامعه، مناع زیر بنایی و تاسیسات صنعتی وارد می نماید.

1- آلودگی صوتی

2- آلودگی الکترومغناطیسی