نمونه سوالات فصل 13 فارسی دوازدهم همراه با جواب تشریحی

املای درست واژه را از داخل کمانک انتخاب کنید.

صدایی که می‌آمد (هزین‌ترین-حزین‌ترین) و عاشقانه‌ترین صدایی بود که می‌آمد.

املای درست واژه را از داخل کمانک انتخاب کنید.

سیاوش چنین گفت که ای شهریار / که دوزخ مرا زین سخن گشت (خار-خوار)

املای درست واژه را از داخل کمانک انتخاب کنید.

خان هفتم را آن (هریوه-حریوه)خوب و پاک آیین روایت کرد

 متضاد واژه یک رنگی در کدام گزینه دیده می‌شود؟

در گروه کلمه‌های زیر سه مورد نادرستی املایی وجود دارد درست هر یک را بنویسید.

باثق و بلند – فخر و مباهات – بساط تحویه – روزه خوانی و نوحه سرایی – سورت سرمای دی – بی‌خردان سفره

در سروده زیر رخش بی‌مانند با هزارش یاد بود خوب خوابیده است :

الف) در گروه اسمی هزارش یادبود خوب هسته گروه اسمی را تعیین کنید.

ب) در گروه اسمی رخش بی‌مانند نوع وابسته پسین را بنویسید.

در گروه کلمه‌های زیر سه مورد نادرستی املایی وجود دارد. درست هریک را بنویسید.

حریوه خوب و پاک آیین – فخر و مباهات – طلالو پرشکوه – تمایل و خاسته – شرحه شرحه و پاره پاره – تماشا و نظاره

در گروه کلمه‌های زیر دو مورد نادرستی املایی وجود دارد درست هر یک را بنویسید.

اذرم و حیا – خار و بی‌ارزش – سورت سرمای دی – زهر شمشیر و سنان

هفت خان را زاد سرو مرو آن حریوه خوب و پاکایین روایت کرد خان هشتم را من روایت می‌کنم اکنون من که نام ماث

الف) گروه اسمی آن حریبه خوب چه نوع نقش تبعی دارد؟

ب) نقش دستوری واژه اکنون را بنویسید.

ج) واژه هشتم کدام یک از انواع وابسته‌های پسین است؟

د) در گروه اسمی زاد سرو مرو حصیر را مشخص کنید.

در گروه کلمه‌های زیر ۴ مورد نادرستی املایی وجود دارد. درست هر یک را بنویسید.

غرامت و تاوان – اطراق و در جایی ماندن – چریغ آفتاب – چاه قدر ناجوانمردان – اذرم و حیا – گزند و آسیب – عساره تاک

نوع وابسته‌های پیشین و پسین را در گروه‌های اسمی مشخص شده بنویسید.

کشته هر سو بر کف و دیواره‌هایش نیزه و خنجر

با توجه به سروده زیر به پرسش ها پاسخ دهید.

 داشتم می‌گفتم آن شب نیز سورت سرمای دی بیدادها می‌کرد و چه سرمایی چه سرمایی لیگ خوشبختانه آخر سرپناهی یافتم جایی قهوه خانه گرم و روشن بود همچون شرم همگنان را خون گرمی بود.

الف) واژه دی کدام یک از انواع وابسته وابسته است؟

ب) زمان کدام فعل ماضی مستمر است؟

ج) نقش دستوری واژه خوشبختانه را بنویسید.

د) نوع واو مشخص شده را تعیین کنید.

در این بخش از سروده مهدی اخوان ثالث کدام ویژگی دستوری زبان کهن به کار رفته است؟

بر درختی که به زیرش ایستاده بود / و بر آن تکیه داده بود

مصراع اول بیت .......................... / به هر حالت که بودم با تو بودم میهن ای میهن» کدام است؟

الف) اگر مستم اگر هوشیار اگر خوابم اگر بیدار

ب) به هر مجلس به هر زندان به هر شادی به هر ماتم

در تشبیه به کار رفته در سروده زیر مشبه و مشبه به را مشخص کنید.

آن خداوند و سوار رخش بی‌مانند / آنکه هرگز - چون کلید گنج مروارید - گم نمی‌شد از لبش لبخند

در سروده مرد نقال - آن صدایش گرم / نایش گرم / آن سکوتش ساکت و گیرا / و دمش چنان حدیث آشنایش گرم - راه می‌رفت و سخن می‌گفت.

الف) در ترکیب ستایش گرم کدام آرایه ادبی وجود دارد؟

ب) واژه‌های نایودم کدام آرایه ادبی را ایجاد کرده است؟

مشبه و مشبه به را در سروده زیر معلوم کنید.

همگنان خاموش / گرد بر گردش به کردار صدف بر گرد مروارید

دربند زیر از خانه هشتم مشبه و مشبه به را معلوم کنید.

چاه چنان ژرفی و پهناش بی شرمیش ناباور / و غم انگیز و شگفت آور

بیت زیر را با مصرع مناسب کامل کنید.

............... من این زیبا زمین را آزمودم میهن ای میهن

مفهوم نمادین موارد مشخص شده را بنویسید.

ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز / کان سوخته را جان شد و آواز نیامد

مفهوم نمادین موارد مشخص شده را بنویسید.

ناگهان انگار / بر لب آن چاه / سایه‌ای را دید / او شفات آن نابرادر بود

مصرع دوم بیت زیر را بنویسید.

تو بودم کردی از نابودی و با مهر پروردی ..................

جای خالی عبارت زیر را به درستی پر کنید.

خانه هشتم برگرفته از کتاب ............. اخوان ثالث است.

ترکیب کلید گنج مروارید در سروده زیر نمایانگر کاربرد کدام آرایه ادبی است؟

این نخستین بار شاید بود / کان کلید گنج مروارید او گم شد

بیت زیر را به درستی کامل کنید.

اگر مستم اگر هوشیار اگر خوابم اگر بیدار ...................

بیت زیر را به درستی کامل کنید.

................... آورده مرگ گرم به آغوش تو پناه

با توجه به سروده زیر منظور شاعر از شعر محض خوب و خالی چیست؟

قصه اصلی قصه آری قصه درد است / بی‌عیار و شعر محض خوب و خالی نیست.

در سروده زیر منظور شاعر از حدیث آشنای نقال چیست؟

مرد نقال - آن صدایش گرم نایش گرم / آن سکوتش ساکت و گیرا / و دمش چنان حدیث آشنایش گرم / راه می‌رفت و سخن می‌گفت

در سروده «پهلوان هفت خوان اکنون / طعمه دام و دهان خوان هشتم بود» منظور از موارد مشخص شده را بنویسید.

با توجه به سروده زیر منظور نقال از قصه درد چیست؟

همچنان می‌رفت و می‌آمد / همچنان می‌گفت و می‌گفت قدم می‌زد / قصه هستیم قصه آری قصه درد است.

مفهوم کدام بیت با سروده زیر تقابل معنایی دارد؟

گفت در دل رخش طفلک رخش

آه

 این نخستین بار شاید بود

کان کلید گنج مروارید او گم شد

الف) در غم ما روزها بیگاه شد / روزها با سوزها همراه شد

ب) اگر خونین دلی از جور ایام / لب خندان بیاور چون لب جام

گزینه درست را انتخاب کنید.

رستم پس از آنکه به نیرنگ شغاد پی برد با کمان و تیر :

با توجه به سروده زیر مقصود از خوان هشتم چیست؟

پهلوان هفت خان اکنون

طعمه دام و دهان خوان هشتم بود

از بین آثار زیر یک اثر از اخوان ثالث بیابید.

از پاریز تا پاریس – دری به خانه خورشید – در حیاط کوچک پاییز در زندان

معنی واژه مشخص شده در شعر زیر را بنویسید.

داشتم می‌گفتم آن شب نیز / سورت سرمای دی بی دادها می‌کرد

در گروه کلمه‌های زیر یک نادرستی املایی بیابید و درست آن را بنویسید.

اذرم و حیا – سورت سرمای دی

نادرستی املایی را در سروده زیر بیابید و درست آن را بنویسید.

آن شب نیز / صورت سرمای دی بیدادها می‌کرد

شعر «داشتم می‌گفتم آن شب نیز / صورت سرمای دی بیدادها می‌کرد» را به نثر ساده و روان امروزی بنویسید.

در شعر «صورت سرمای دی بیدادها می‌کرد / و چه سرمایی چه سرمایی» تکرار چه سرمایی چه سرمایی نشانه چیست؟

با توجه به شعر زیر کدام یک از آرایه‌های ادبی داخل کمانک نادرست است؟

کوچه بیرون تیره بود و سرد همچون ترس / قهوه خانه گرم و روشن بود همچون شرم (حسن تعلیل – تضاد – جناس)

در سروده زیر منظور شاعر از حدیث آشنای نقال چیست؟

مرد نقال آن صدایش گرم نایش گرم آن سکوتش ساکت و گیرا و دمش چنان حدیث آشنایش گرم راه می‌رفت و سخن می‌گفت.

در سروده مرد نقال آن صدایش گرم نایش گرم آن سکوتش ساکت و گیرا و دمش چنان حدیث آشنایش گرم راه می‌رفت و سخن می‌گفت :

در ترکیب صدایش گرم کدام آرایه ادبی وجود دارد؟

معنی واژه مشخص شده در مصرع زیر را بنویسید.

 چوب دستی منتشا مانند در دستش

زمینه حماسی متناسب با بیت زیر را از کمانک مقابل آن انتخاب کنید.

همگان خاموش گرد بر گردش به کردار صدف برگرد مروارید پای تا سرگوش (خرق عادت/داستانی)

در قطعه شعر زیر آرایه درست را از کمانک مقابل آن انتخاب کنید.

همگان خاموش گرد بر گردش به کردار صدف بر گرد مروارید پای تا سر گوش (جناس همسان/تشبیه)

مشبه و مشبه به را در سروده زیر معلوم کنید.

 همگنان خاموش کرد بر گردش به کردار صدف بر گرد مروارید

معنی واژه مشخص شده را بنویسید.

هفت خان را آن هریوه خوب و پاک آیین روایت کرد

در گروه کلمه‌های زیر نادرستی املایی را بیابید درست آن را نیز بنویسید.

حریوه خوب و پاک آیین – فخر و مباهات – شرحه شرحه و پاره پاره – تماشا و نظاره

املای درست واژه را از داخل کمانک انتخاب کنید.

 خان هفتم را آن (هریوه-حریوه) خوب و پاک ایین روایت کرد.

با توجه به شعر خان هشتم را من روایت می‌کنم اکنون من که نامم ماث :

الف) ماث سرنام چیست ؟

ب) کدام یک از اجزای جمله حذف شده است؟

هفت خان را زاد سر مرو آن حریفه خوب و پاک آیین روایت کرد خان هشتم را من روایت می‌کنم اکنون من که نامم ماث

الف) گروه اسمی آن هریوه خوک چه نوع نقش تبعی دب) نقش دستوری واژه اکنون را بنویسید.

ج) واژه هشتم کدام یک از انواع وابسته‌های پسین است؟

د) در گروه اسمی زاد سرو مرو هسته را مشخص کنید.

معنی واژه مشخص شده در مصرای زیر را بنویسید.

این عیار مهر و کین مرد و نامرد است.

شعر زیر را به نثر روان بازگردانی کنید.

این عیار مهر و کین مرد و نامرد است.

شعر زیر را به نثر ساده و روان بازگردانی کنید.

بی‌عیار و شعر محض خوب و خالی نیست هیچ همچون پوچ عالی نیست.

شاعر در سروده زیر شعر خود را معیار سنجش چه می‌داند؟

قصه است این قصه آری قصه درد است شعر نیست این عیار مهر و کین مرد و نامرد است.

با توجه به سروده «شعر نیست این عیار مهر و کین مرد و نامرد است بی‌عیار و شعر محض خوب و خالی نیست.

الف) مقصود از شعر محض خوب و خالی چیست؟

ب) منظور از قسمت مشخص شده چیست؟

 شعر زیر را به نثر امروزی بنویسید.

این گلیم تیره بختی است / خیس خون داغ سهراب و سیاوش‌ها روکش تابوت تختی‌هاست

معنی واژه مشخص شده را بنویسید.

با صدایی مرتعش لحنی رجز مانند و دردآلود / خواند

معنی واژه مشخص شده رو بنویسید.

شیرمرد عرصه ناوردهای هول / پورزال زر

در شعر زیر یک نادرستی املایی بیابید و درست آن را بنویسید.

شیرمرد عرصه ناوردهای حول / پورزال زر جوان پهلو

معنی سروده زیر را به نثر روان بنویسید.

شیرمرد عرصه ناوردهای هول

در تشبیه به کار رفته در سروده زیر مشبه و مشبه به را مشخص کنید.

آن خداوند و سوار رخش بی‌مانند / آنکه هرگز چون کلید گنج مروارید گم نمی‌شد از لبش لبخند

در قطعه شعر زیر معنی واژه مشخص شده را بنویسید.

آری اکنون شیر ایران شهر / تهمتن گرد سجستانی

در گروه کلمه زیر نادرستی املایی را بیابید درست آن را بنویسید.

غرامت و تاوان – چریغ آفتاب – چاه قدر ناجوانمردان – گزند و آسیب

در گروه کلمه‌های زیر نادرستی املایی را بیابید و درست هر یک را بنویسید.

خار و بی‌ارزش – زهر شمشیر و سنان

 معنی قطعه شعر زیر را به نثر روان بنویسید.

آری اکنون تهمتن با رخش غیرتمند در بن این چاه آبش زهر شمشیر و سنان گم بود.

دربند زیر از خوان هشتم مشبه و مشبه را مشخص کنید.

چاه چنان ژرفی و پهناش بی‌شرمیش ناباور / و غم انگیز و شگفت آور

نوع وابسته‌های پیشین و پسین را در گروه‌های اسمی مشخص شده بنویسید.

کشت هر سو بر کف و دیواره‌هایش نیزه و خنجر

در یک گروه اسمی واژه اسب را با یک وابسته پیشین و یک وابسته پسین به کار ببرید.

معنی سروده زیر را به نثر روان بنویسید.

طعمه دام و دهان خوان هشتم بود.

در قطعه شعر «پهلوان هفت خان اکنون طعمه دام و دهان خوان هشتم بود» یک تشبیه و یک استاره بیابید.

متضاد واژه یک رنگی در کدام گزینه دیده می‌شود؟

ضمیر ش در مصراع زیر مضاف الیه کدام کلمه است ؟

گویی از تن حس و هوشش رفته بود و داشت می‌خوابید

مصرع روبرو را به نثر ساده و روان امروزی بنویسید.

رخش را می‌دید و می‌پایید

در گروه اسمی زیر نوع وابسته پسین مشخص شده را بنویسید.

رخش رخشنده

در شعر «این نخستین بار شاید بود کلید گنج مروارید او گم شد» منظور از کلید گنج مروارید چیست؟

در سروده زیر کدام آرایه دیده می‌شود؟

بر لب آن چاه / سایه‌ای را دید / او شغاد آن نابرادر بود / که درون چه نگه می‌کرد.

با توجه به سروده زیر درست یا نادرستی موارد داده شده را تعیین کنید.

بر لب آن چاه / سایه‌ای را دید / او شغاد آن نابرادر بود / که درون چه نگه می‌کرد و می‌خندید / صدای شوم و نامردانه‌اش در چاهسار گوش می‌پیچید.

1. واژه شغاد نقش تبعی بدل دارد.
2.  در این سرود چاهسار گوش یک ترکیب اضافی و آن چاه یک ترکیب وصفی است.

در سروده «رخش بی‌مانند با هزارش یادبود خوب خوابیده است»

1. در گروه اسمی هزارش یادبود خوب هسته گروه اسمی را تعیین کنید.
2. در گروه اسمی رخش بی‌مانند نوع وابسته پسین را بنویسید.

معنی واژه مشخص شده را بنویسید.

جنگ بود این یا آشکار آیا / میزبانی بود یا تزویر

در گروه اسمی زیر نوع وابسته پسین مشخص شده را بنویسید.

آخرین اندیشه‌ها

در شعر «بر درختی که به زیرش ایستاده ب/ و بر آن بر تکیه داده بود / و درون چه نگاه می‌کرد»

1. چه مخفف کدام کلمه است؟
2. مرجع ضمیر ش در واژه مشخص شده کدام است؟

در شعر زیر یک نادرستی املایی بیابید و درست آن را بنویسید.

همچنان که می‌توانست او اگر می‌خواست / کان کمند شصت خم خویش بگشاید / و بیاندازد به بالا

مصرع دوم بیت زیر را بنویسید.

تنیده یاد تو در تار و پودم میهن ای میهن .............

مصراع دوم بیت زیر را بنویسید.

تو بودم کردی از نابودی و با مهر پروردی .................

مصراع دوم بیت زیر را بنویسید.

اگر مستم اگر هوشیار اگر خوابم اگر بیدار .............

مصراع اول بیت................ / به هر حالت که بودم با تو بودم میهن ای میهن» کدام است؟

1. اگر مستم اگر هوشیار اگر خوابم اگر بیدار
2. به هر مجلس به هر زندان به هر شادی به هر ماتم

در مصرع زیر جای خالی را با واژه مناسب کامل کنید.

اگر مستم اگر هوشیار .............

در مصرع زیر جای خالی را با واژه مناسب کامل کنید.

به سوی تو بود روی سجودم ..........

معنی واژه مشخص شده را بنویسید.

چوب دستی منتشا مانند در دستش

معنی واژه مشخص شده را بنویسید.

با صدایی مرتعش لحنی رجز مانند و دردآلود / خواند

 معنی واژه مشخص شده را بنویسید.

 در تگ تاریک ژرف چاه پهناور

معنی واژه مشخص شده را بنویسید.

 در بن این چاه آبش زهر شمشیر و سنان گم بود

در سروده زیر نادرستی املایی را بیابید و درست آن را بنویسید.

شیرمرد عرصه ناورهای حول / طعمه دام و دهان خوان هشتم بود

در گروه کلمات زیر نادرستی‌های املایی را بیابید و تصحیح کنید.

صورت و نقدی – وب دستی منتشا مانند – هریوه خوب و پاک آیین – صدای مرتعش – لحن رجز مانند – گرد سجستانی – شمشیر و سنان – حیله و تذویر – تاق و بی‌همتا – ضجه و زاری – کند شصت‌خم

در سروده زیر کدام واژه معنای متضاد صلح دارد؟

این عیار مهر و کینه مرد و نامرد است / بی‌عیار و شعر محض خوب و خالی نیست

با توجه به سرودهای زیر چه رابطه معنایی بین واژه‌های مشخص شده دیده می شود ؟

• با اهل فنا دارد هر کس سر یک رنگی / باید که به رنگ شمع از رفتن سر خنده
• باز با آن آخرین اندیشه‌ها سرگرم / جنگ بود این یا شکار آیا میزبانی بود یا تزویر

معنی واژه زخم کاری ....... است.

معنی واژه مرادف ........ است.

معنی واژه تفرید ......... است.

معنای واژه‌های «زخم‌کاری، هریوه، مرادف، مرتعش» به‌ترتیب کدام است؟

حدّت – درهم‌بافته – ترسناک – معیار» به ترتیب معنای کدام واژه است؟

معنای کدام واژه‌ها درست است؟

الف) رجز: شعری که در پشت جبهه برای مفاخره می‌خوانند.

ب) منتشا: نوعی عصا که از چوب گره‌دار ساخته می‌شود.

ج) طاق: سازنده‌ای منحنی که زیر پل یا روی دروازه، رواق و مانند آنها می‌سازند.

د) ضجه: ناله و فریاد با صدای آهسته

در کدام گزینه واژه‌ای دیده می‌شود که در گذر زمان، معنای پیشین خود را از دست داده و معنای جدید گرفته است؟

در کدام ابیات، تشبیه و استعاره هر دو به کار رفته است؟

الف) شب وصال تو چون باد بی‌وصال بود / غم فراق تو گویی هزار سال بود

ب) روح ز تو خوب‌تر به خواب نبیند / چشم فلک چون تو آفتاب نبیند

ج) پیوند روح می‌کند این باد مشک بیز / هنگام نوبت سحر است ای ندیم خیز

د) جان‌ها ز دام زلف چو بر خاک می‌فشاند / بر آن غریب ما چه گذشت ای صبا بگو

ترتیب ابیات زیر به لحاظ داشتن آرایه‌های مجاز، تشبیه، تناقض و جناس، کدام است؟

الف) گر دست دهد دولت آنم که سر خویش / در پای سمند تو کنم نعل بهایی

ب) من به خود چه ارزم که تمنای تو ورزم / در حضرت سلطان که برد نام گدایی؟

ج) بیداد تو عدل است و جفای تو کرامت / دشنام تو خوش‌تر که ز بیگانه دعایی

د) شاید که به خون سر خاکم بنویسند / این بود که با دوست به سر برد وفایی

در همۀ ابیات، آرایه‌های ایهام و کنایه، هر دو، وجود دارند، به‌جز:

ترتیب توالی ابیات، به لحاظ داشتن آرایه‌های «استعاره، کنایه، حس‌آمیزی، جناس، تناقض» کدام است؟

الف) ز کویش نسیم صبا بوی برد / به بویش دلم پی بدان کوی برد

ب) غریب نیست ز من گر غریب شهر خودم / که کرد عشق تو بیگانه آشنایان را

ج) با باد بوده همره بوی تو در سحرگه / گل‌ها شنیده بویت خود را به باد داده

د) تا ابد بوی محبت به مشامش نرسد / هر که خاک در میخانه به رخساره نرفت

ه) خواهی نکند خطّش از دایره بیرونت / هر حکم که فرماید سر بر خط فرمان باش

در کدام بیت وجه‌ شبه، محذوف است؟

مشبه» در کدام گزینه ذکر نشده است؟

در منظومۀ زیر چند تشبیه وجود دارد؟

«مرا هر لفظ فریادی است کز دل می‌کنم بیرون / مرا هر شعر دریایی است لبریز از شراب خون / کجا شهد است این اشکی که در هر دانۀ لفظ است / مرا این، کاسۀ خون است / چنین آسان منوشیدش.»

در کدام بیت، هر سه آرایۀ «تشبیه، استعاره و کنایه» وجود دارد؟

ترتیب ابیات زیر به لحاظ داشتن آرایه‌های: «ایهام تناسب، تشبیه، تلمیح، حس‌آمیزی، اغراق» کدام است؟

الف) ندارد مزرع ما حاصلی غیر از تهی دستی / توان در چشم موری کرد خرمن حاصل ما

ب) چرا ملامت خواجو کنی که چون فرهاد / به پای دوست درافکند جان شیرین را

ج) با من به سلام خشک ای دوست زبان تر کن / تا از مژه هر ساعت لعل ترت افشانم

د) دست را بر اژدها آن کس زند / که عصا را دستش اژدرها کند

ه) دلم امید فراوان به وصل روی تو داشت / ولی عجل به ره عمر رهزن امل است

در کدام بیت همۀ آرایه‌های «استعاره، تشخیص، تشبیه و حس‌آمیزی» وجود دارد؟

شاعر در کدام بیت از آرایۀ «واج‌آرایی» بهرۀ بیش‌تری برده است؟

آرایه‌های بیت: «به مهلتی که سپهرت دهد ز راه مرو / تو را که گفت که این زال ترک دستان گفت» در کدام گزینه «تماماً» درست آمده است؟

آرایه‌های بیت: «جان می‌رسد به لب، من شیرین کلام را / تا حرف تلخی از دهن یار می کشم» کدام است؟

چنانچه ابیات زیر را به لحاظ دارا بودن آرایه‌های «کنایه، تشبیه، ایهام، استعاره و جناس»مرتب کنیم، کدام ترتیب درست است؟

الف) غنیمت دان اگر دانی که هر روز / ز عمر مانده روزی می‌شود کم

ب) برو شادی کن ای یار دل افروز / چو خاکت می خورد چندین مخور غم

ج) اگر کساد شکر بایدت دهن بگشای / ورت خجالت سرو آرزو کند بخرام

د) اگر ملول شوی یا ملامتم گویی / اسیر عشق نیندیشد از ملال و ملالم

ه) ملامتم نکند هر که معرفت دارد / که عشق می‌بستاند ز دست عقل زمام

کدام بیت با مفهوم کلی منظومۀ «خوان هشتم» تناسب ندارد؟

در شعر «این نخستین بار شاید بود / کان کلید گنج مروارید او گم شد» مفهوم مصراع دوم یعنی: