نمونه سوالات فصل 14 فارسی دوازدهم همراه با جواب تشریحی

در متن زیر یک نقش طبعی معطوف و یک بدل بیابید.

ما پرندگان را نیز پیشوا و شهریاری است نامش سیمرغ است و در پس کوه قاف بلندترین کوه روی زمین بر درختی بلند آشیان دارد.

در عبارت زیر یک حرف پیوند همپایه ساز بیابید.

برخی در همان نخستین منزل از پا در آمدند بسیاری در دومین منزل به زاری زار جان سپردند اما آنان که همت یارشان بود پیشتر می‌رفتند.

با توجه به معنی واژه درست را انتخاب کنید.

برای انتخاب راهور و پیشوا قرعه زدند ......... را قرعه به نام هدهد افتاد. (غذا – قضا)

با توجه به معنی واژه درست را انتخاب کنید.

داشتم می‌گفتم آن شب نیز ........ سرمای دی بیدادها می‌کرد. (سورت – صورت)

در مورد زیر نقش دستوری واژه مشخص شده را بنویسید.

هرگز دلم برای کم و بیش غم نداشت

در مورد زیر نقش دستوری واژه مشخص شده را بنویسید.

پرندگان جملگی مشتاق دیدار سیمرغ شدند.

در عبارت «ما پرندگان را نیز پیشوا و شهریاری است نامش سیمرغ است و در پس کوه قاف بر درختی بلند آشیان دارد»

1. کدام واژه در نقش تبعی بدل به کار رفته است؟
2. کدام واژه نقش معطوف دارد؟

جمله «خالی شدن قلب سالک از آنچه جز خداست» در توضیح کدام اصطلاح عرفانی آمده است؟

نوع نقش‌های تبعی مشخص شده را در م«ما پرندگان را نیز پیشوا و شهریاری است نامش سیمرغ است و در پس کوه قاف بلندترین کوه روی زمین بر درختی بلند آشیان دارد» بنویسید.

با توجه به عبارت زیر و منطق الطیر بلبل نماد چه کسانی است؟

هدهد به بلبل پاسخ گفت مهرورزی تو بر گل کار راستان و پاکان است اما زیبایی محبوب تو چند روزی بیش نیست.

درباره ترمیم به کار رفته در بیت زیر یک سطر توضیح دهید.

طاووس باغ قدسم نی بوم این خرابه / آنجاست جلوه‌گاهم اینجا چه کار دارم؟

مفهوم نمادین واژه مشخص شده را بنویسید.

بلبل گفت من گرفتار عشق گلم

مفهوم نمادین واژه مشخص شده را بنویسید.

بشنو این نی چون شکایت می‌کند

درباره تلویح به کار رفته در بیت زیر توضیح دهید.

ز نیرنگ هوا و از فریب آز خاقانی / دلت خلد است خالی ساز از طاووس و شیطانش

بیت «هشت جنت نیز اینجا مرده‌ای است / هفت دوزخ همچو یخ افسرده‌ای است» بیانگر کدام وادی عرفانی است؟

بیت زیر یادآور کدام یک از هفت وادی در سروده عطار است؟ (نام وادی را بنویسید)

وصلت آن کس یافت که از خود شد فنا / هرکه فانی شد ز خود مردانه‌ای است

بیت زیر یادآور کدام یک از هفت وادی در سروده عطار است؟ (نام وادی را بنویسید)

روی چون زین بیابان در کنند / جمله سر از یک گریبان برکنند

بیت زیر کدام وادی از هفت وادی منطق الطیر را به یاد می‌آورد؟

مرد حیران چون رسد این جایگاه / در تحیر مانده و گم کرده رای

بیت زیر کدام وادی از هفت وادی منطق الطیر را به یاد می‌آورد؟

هشت جنت نیز اینجا مرده‌ای / هفت دوزخ همچو یخ افسرده‌ای

مقصود از سرای پاک و پلید در بیت زیر چیست؟

در این مقام طرب بی تعب نخواهد دید / که جای نیک و بد است این سرای پاک و پلید

بیت زیر با کدام یک از وادی‌های عرفانی داخل کمانک تناسب دارد؟

هشت جنت نیز اینجا مرده‌ای است / هفت دوزخ همچو یخ افسرده‌ای است (استغنا / طلب)

بیت زیر با کدام یک از وادی‌های عرفانی داخل کمانک تناسب دارد؟

صد هزاران سایه جاوید تو / گم شده بینی زیک خورشید تو (توحید / فنا)

بیت «مال اینجا بایدت انداختن / ملک اینجا بایدت در باختن» یادآور وادی ........... از هفت وادی منطق الطیر عطار است.

بیت زیر نمایانگر وادی استغنا است.

مال اینجا بایدت انداختن / ملک اینجا بایدت در باختن

بیت زیر نمایانگر وادی استغنا است.

هشت جنت نیز اینجا مرده‌ای است / هفت دوزخ همچو یخ افسرده‌ای است

نام پدیدآورنده اثر زیر را بنویسید.

منطق الطیر

بیت زیر را به نثر روان معنی کنید.

چون بود تا قلی ما را شاه نیست / بیش از این بی‌شاه بودن راه نیست

در عبارت «ما پرندگان را نیز پیشوا و شهریاری است نامش سیمرغ است و در پس کوه قاف بر درختی بلند آشیان دارد» :

1. کدام واژه در نقش تبعی بدل به کار رفته است ؟
2. کدام واژه نقش معطوف دارد؟

در جمله «سیمرغ در پس کوه قاف بلندترین کوه روی زمین آشیان دارد» کدام گروه اسمی نقش طبعی دارد نام آن را بنویسید.

من یه عبارت زیر را به نثر روان بنویسید.

ما پرندگان را نیز پیشوا و شهریاری است در خورد و بینش او را همتایی نیست.

مضمون مشترک ابیات زیر را بنویسید.

• نی حدیث راه پرخون می‌کند / قصه‌های عشق مجنون می‌کند
• شیرمردی باید این ره را شگرف / زانکه ره دور است و دریا ژرف ژرف

معنی واژه مشخص شده را بنویسید.

شیرمردی باید این ره را شگرف

نقش دستوری واژه مشخص شده را بنویسید.

پرندگان جملگی مشتاق دیدار سیمرغ شدند.

عبارت زیر را به نثر روان معنی کنید.

آنکه او را شناسد دوری او را تحمل نتواند کرد و آنکه بدو رو آرد بدو نتواند رسید.

با توجه به منطق الطیر عطار پرنده زیر نماد چه کسانی است؟

بلبل

با توجه به منطق الطیر عطار پرنده زیر نماد چه کسانی است؟

هد هد

با توجه به عبارت زیر و منطق الطیر بلبل نماد چه کسانی است؟

هدهد به بلبل پاسخ گفت مهرورزی تو بر گل کار راستان و پاکان است اما زیبایی محبوب تو چند روزی بیش نیست.

درباره تلمیح به کار رفته در بیت زیر یک سطر توضیح دهید.

ز نیرنگ هوا و از فریب آز خاقانی / دلت خلد است خالی ساز از طاووس و شیطانش

با توجه به عبارت زیر باز نماد چه کسانی است؟

آنگاه باز شکاری چنین گفت من بسیار کوشیده‌ام تا روی دست شاهان جا گرفته‌ام پیوسته با آنان بودم چه جای آن است که من دست شاهان بگذارم و در بیابان‌های بی‌آب و علف در جستجوی سیمرغ سرگردان شوم؟

عبارت زیر را به نثر روان معنی کنید.

مرغان جملگی شیدا شدند بهانه‌ها یک سو نهادند.

با توجه به معنی واژه درست را انتخاب کنید.

برای انتخاب راهبر و پیشوا قرعه زدند .......... را قرعه به نام هدهد افتاد. (غذا – قضا)

بیت زیر را به نثر روان معنی کنید.

وا نیامد در جهان زین راه کس / نیست از فرسنگ آن آگاه کس

من یه واژه مشخص شده را بنویسید.

پیشت آید هر زمانی صد تعب

از بین واژه‌های زیر یک برابر معنایی برای واژه رنج بیابید.

طاق – رواق – تعب – کاهلی – معلق – سروش – تجرید

بیت زیر را به نثر روان معنی کنید.

چون فرود آی به وادی طلب / پیشت آید هر زمانی صد تعب

بیت زیر یادآور کدام وادی از وادیهای هفتگانه عطار است؟

دل چه بندی در این سرای مجاز / همت پست کی رسد به فراز

1. توحید
2. طلب

 در بیت زیر برای واژه مشتاق یک معادل معنایی بیابید و بنویسید.

عاشق آن باشد که چون آتش بود / گرم رو سوزنده و سرکش بود

درستی یا نادرستی آرایه ذکر شده مقابل بیت را مشخص کنید.

عاشق آن باشد که چون آتش بود / گرم رو سوزنده و سرکش بود (تشبیه)

در بیت زیر شاعر برای بیان وجه شبه از کدام آرایه ادبی بهره برده است؟

عاشق آن باشد که چون آتش بود / گرم رو سوزنده و سرکش بود

 بیت زیر به کدام یک از وادیهای عرفانی عطار اشاره شده است؟

هر یکی بینا شود بر قدر خویش / باز یابد در حقیقت صدر خویش

سروده زیر را به نثر روان بازگردانی کنید.

هر یکی بینا شود بر قدر خویش / باز یابد در حقیقت صدر خویش

بیت زیر با کدام یک از وادیهای عرفانی داخل کمانک تناسب دارد؟

هشت جنت نیز اینجا مرده‌ای است / هفت دوزخ همچو یخ افسرده‌ای است (استغنا – طلب)

مدل درست توزیع عرفانی زیر را از کمانک مقابل انتخاب کنید.

خالی شدن قلب سالک از آنچه جز خداست. (تجرید – اشتیاق)

از بیت زیر برای مفهوم خواسته شده یک معادل کنایی بیابید و بنویسید.

روی‌ها چون زین بیابان در کنند / جمله سر از یک گریبان برکنند

به وحدت رسیدن :

بیت زیر یادآور کدام یک از هفت وادی در سروده عطار است؟

روی‌ها چون زین بیابان در کنند / جمله سر از یک گریبان برکنند

بیت «چشم بگشا به گلستان و ببین جلوه آب صاف در گل و خار» یادآور کدام وادی عرفان است؟

بیت زیر کدام وادی از هفت وادی منطق الطیر را به یاد می‌آورد؟

مرد حیران چون رسد این جایگاه / در تحیر مانده و گم کرده راه

بیت زیر یادآور کدام وادی از وادیهای هفتگانه عطار است؟

صد هزار سایه جاوید تو / گم شده بینی ز یک خورشید تو

1. فقر و فنا
2. حیرت

بیت زیر را به نثر روان معنی کنید.

صد هزاران سایه جاوید تو / گم شده بینی ز یک خورشید تو

بیت زیر یادآور کدام یک از هفت وادی در سروده عطار است؟

وصلت آن کس یافت که از خود شد فنا / هرکه فانی شد ز خود مردانه‌ای است

در عبارت زیر یک حرف پیوند همپایه‌ساز بیابید.

برخی در همان نخستین منزل از پا درآمند بسیاری در دومین منزل به زاری زار جان سپردند اما آنان که همت یارشان بود پیشتر می‌رفتند.

با توجه به متن زیر برای واژه یاری یک معادل معنایی بنویسید.

من آن شب در آن موقع حاضر بودم و شما را چراغ فرا می‌داشتم و مادرت را اعانت می‌کردم.

معنای واژه مشخص شده را بنویسید.

چون فرود آیی به وادی طلب / پیشت آید هر زمانی صد تعب

معنای واژه مشخص شده را بنویسید.

هر که مرا بیند به حقیقت داند که از شما بسیار کلان ترم

در گروه کلمات زیر نادرستی املایی را یافته و تصحیح کنید.

استقنا  و بی‌نیازی – اطراف و اکناف – دشمنی و مخاسمت

اجزای بیت زیر را طبق زبان معیار مرتب کنید و نقش دستوری کلمه مشخص شده را بنویسید.

 بعد از این وادی حیرت آیدت / کار دائم درد و حسرت آیدت

اجزای بیت زیر را طبق زبان معیار مرتب کنید و نقش دستوری کلمه مشخص شده را بنویسید.

 خیس را دیدم سیمرغ تمام بود خود سیمرغ سی مرغ تمام

با توجه به متن زیر به پرسش‌ها پاسخ دهید.

ای یاران من بیشتر از همه شما جهان را گشته‌ام و از اطراف و اکناف گیتی آگاهم ما پرندگان را نیز پیشوا و شهریاری است من او را می‌شناسم نامش سیمرغ است و در پس کوه قاف بلندترین کوه روی زمین بر درختی بلند آشیان دارد.

1. نقش دستوری یاران چیست ؟
2. عبارت را از نظر نقش‌های تبعی بررسی کنید.

پدیدآورنده منطق الطیر چه کسی است؟

سند بادنامه اثر کیست؟

در بیت زیر آرایه ادبی مقابل آن را توضیح دهید.

چون بود کاقلیم ما را شاه نیست / بیش از این بی‌شاه بودن راه نیست (جناس)

در بیت زیر آرایه ادبی مقابل آن را توضیح دهید.

هشت جنت نیز اینجا مرده‌ای است / هفت دوزخ همچو یخ افسرده‌ای است (متناقض نما)

با توجه به داستان سی مرغ و سیمرغ  مرغان نماد چه کسانی هستند؟

 با توجه به داستان سی مرغ و سیمرغ  سیمرغ نماد چه کسانی هستند؟

با توجه به داستان سی مرغ و سیمرغ  هدهد نماد چه کسانی هستند؟

با توجه به داستان سی مرغ و سیمرغ  باز نماد چه کسانی هستند؟

با توجه به داستان سی مرغ و سیمرغ  بلبل نماد چه کسانی هستند؟

با توجه به داستان سی مرغ و سیمرغ  طاووس نماد چه کسانی هستند؟

در موارد زیر چه تلمیه مشترکی دیده می‌شود؟

• ز نیرنگ هوا و از فریب آز خاقانی / دلت خلد است خالی ساز از طاووس و شیطانش
• طاووس نیز چنین عذر آورد که من مرغی بهشتی‌ام روزگاری دراز در بهشت به سر برده‌ام مار با من آشنا شد آشنایی او سبب گردید که مرا از بهشت بیرون کنند.

مفهوم مشترک موارد زیر را بنویسید.

• شیرمردی باید این ره را شگرف / زانکه ره دور است و دریا ژرف ژرف
• نی حدیث راه پرخون می‌کند / قصه‌های عشق مجنون می‌کند

ارتباط معنایی موارد زیر را توضیح دهید.

• بیرون ز تو نیست هرچه در عالم هست / در خود بطلب هر آنچه خواهی که تویی
• چون نگه کردند آن سی مرغ زود بی‌شک این سی مرغ آن سیمرغ بود

بیت زیر را به نثر روان معنی کنید.

 وا نیامد در جهان زین راه کس / نیست از فرسنگ آن آگاه کس

بیت زیر را به نثر روان معنی کنید.

صد هزاران سایه جاوید تو / گم شده بینی ز یک خورشید تو

عبارت زیر را به نثر روان معنی کنید.

با ایشان از وجه زاد و توشه گرده‌ای بیش نبود.

معنی واژه مجمع ......... است.

معنی واژه جمله ........ است.

معنی واژه گیتی ........ است.

معنی واژه پیشوا ........ است.

من یه واژه توحید ........ است.

معنی واژه تفرید ......... است.

معنی واژه فقر ........ است.

معنی واژه قدر ....... است.

معنی واژه سپهر ......... است.

معنی واژه ملک ....... است.

معنی واژه ملک ....... است.

معنی واژه وا نیامدن ....... است.

معنی واژه درگه ....... است.

معنی واژه شگرف ......... است.

معنی واژه دعوی ........ است.

تنهایی گزیدن، یگانه دانستن، بی‌نیازی، نیرومند» به ترتیب، معانی کدام واژه‌هاست؟

تمامی معانی مقابل واژه‌ها درست آمده است، به‌جز:

در کدام عبارت «غلط املایی» وجود دارد؟

در کدام بیت «نقش تبعی» یافت نمی‌شود؟

در کدام بیت نقش تبعی یافت می‌شود؟

کدام بیت، فاقد «نقش تبعی» است؟

آرایه‌های بیت زیر، در کدام گزینه تماماً درست آمده است؟

«نیشکر با همه شیرینی اگر لب بگشایی / پیش نطق شکرینت چو نی انگشت بخاید»

در همۀ ابیات زیر، متناقض‌نما (پارادوکس) وجود دارد به‌جز: ....................

آرایه‌های روبه‌روی کدام بیت، درست است؟

آرایه‌های تشبیه در کدام بیت بیش‌تر است؟

آرایه‌های موجود در بیت: «اگر از سینۀ مور ضعیفی پرده برداری / هزاران کوه غم بر دل از آن موی کمر دارد» در کدام گزینه تماماً درست است؟

ترتیب توالی ابیات زیر از جهت داشتن آرایه‌های «ایهام، تضاد، جناس ناقص (ناهمسان)، اغراق» کدام است؟

الف) دیدۀ تر دامنم تا می‌زند نقشی بر آب / خاک کویت را به خون هر شب منقش می کند

ب) لعل جان‌بخش تو خود دل‌های مسکینان به لطف / جمع می‌دارد ولی زلفت مشوش می‌کند

ج) زان شراب ناب بی غش ده که اندر صومعه / صوفی صافی به بوی جرعه‌ای غش می‌کند

د) نام و ننگ و صبر و هوش و عقل و دینم شد حجاب / ترک من بازآ که سلیمان ترک هر شش می‌کند

ترتیب قرار گرفتن آرایه‌های: استعاره، تلمیح، ایهام، تشبیه و تناقض کدام است؟

الف) اگر چه مستی عشقم خراب کرد ولی / اساس هستی من زان خراب آباد است

ب) به کام تا نرساند مرا لبش چون نای / نصیحت همه عالم به گوش من باد است

ج) که ای بلند‌نظر شاهباز سدره نشین / نشیمن تو نه این کنج محنت‌آباد است

د) نشان عهد و وفا نیست در تبسم گل / بنال بلبل بیدل که جای فریاد است

ه) دل من در هوس روی تو ای مونس جان / خاک راهی است که در دست نسیم افتاده است

جای خالی را با گزینۀ مناسب پر کنید.

وادی پنجم: «بعد از این وادی ................ آیدت / منزل تفرید و تجرید آیدت»

شاعر در هر یک از ابیات زیر، به ترتیب کدام یک از مراحل سیر و سلوک را وصف کرده است؟

«هشت جنّت نیز این‌جا مرده‌ای است / هفت دوزخ همچو یخ افسرده‌ای است

روی‌ها چون زین بیابان در کنند / جمله سر از یک گریبان برکنند»

با توجه به مثنوی منطق‌الطّیر عطّار، بیت زیر در وصف کدام‌یک از وادی‌های هفتگانه می‌تواند باشد؟

هر یکی بینا شود بر قدر خویش / باز یابد در حقیقت صدر خویش

مفهوم بیت «چون به دریا می‌توانی راه یافت / سوی یک شبنم چرا باید شتافت» را در کدام گزینه می‌یابید؟

مفهوم کدام بیت بیان‌کنندۀ استغنا است؟

بیت «هر که داند گفت با خورشید راز / کی تواند ماند از یک ذرّه باز» با کدام بیت قرابت معنایی دارد؟ 

کدام بیت بیانگر وادی پنجم از هفت وادی عرفان در منطق‌الطیر است؟

دانستن، بی‌نیازی، نیرومند» به ترتیب، معانی کدام واژه‌هاست؟