نمونه سوالات فصل 3 علوم و فنون ادبی دوازدهم همراه با جواب تشریحی

در هر بیت آرایه های مراعات نظیر، تضمین و تلمیح را مشخص کنید و زیر أن بنویسید. 

الف) مه روشن میان اختران پنهان نمی ماند

میان شاخه های گل مشو پنهان که پیدایی

ب) مکن گریه بر گور مقتول دوست

قل الحمدلله که مقبول اوست

پ) دامن خاک شد ز بسّد و لعل

تاج فرعون و گنج دقیانوس

شعر زیر را از نظر آرایه های بدیع معنوی بررسی کنید. 

غلغلی آنداختی در شهر تهران ای قلم

خوش حمایت می کنی از شرع قرآن ای قلم

گشت از برق تو ظاهر نور ایمان ای قلم

مشکلات حق گردد از تو آسان ای قلم

در علم بدیع آوردن آیه حدیث مصراع بیت یا سخن دیگری را در شعر یا کلام تضمین می گویند

تلمیح  گنجاندن یک مفهوم...... در سخنی...... است

در بیت زیر مراعات نظیر را مشخص کنید؟ 

ارغوان جام عقیقی به سمن خواهد داد چشم نرگس به شقایق نگران خواهد شد 

در بیت گرش بینی دست از ترنج نشناسی روا بود که ملامت کنی زلیخا را « بارزترین آرایۀ ادبی کدام است؟

تلمیح به کار رفته در بیت زیر را توضیح دهید؟ ( مشک نی که بدان عارض گندمگون است سرّ آن دانه که شد رهزن آدم، با اوست 

نوع تلمیح را در بیت زیر مرقوم فرمایید.آیه، حدیث، داستان و..؟ حرفی است این که خضر به آب بقا رسید زین چرخ دل سیه، دم آبی ندید کس 

شاعر با آوردن تضمین در شعر خود چه هدفی را دنبال می کن؟

تضمین به کار رفته در بیت زیر را مشخص کنید؟ پیغمبر راست چنین گفتالف( گوی زگهواره تا گور دانش بجوی. 

دانسته ی خود را در مورد تلمیح به کار رفته در بیت زیر ، در دو سطر بنویسید؟پدرم روضه ی رضوان به دو گندم بفروخت من چرا ملک جهان را به جوی نفروشم ؟

در مصراع دوم بیت زیر سه واژه بیابید که با هم » مراعات نظیر دارند؟ یکی گردیم در گفتار و در کردار و در رفتار زبان و دست و پا یک کرده خدمتکار هم باشیم 

بیت « به تولّای تو در آتش محنت چو خلیل گوییا در چمن و الله و ریحان بودم « به چه ماجرایی تلمیح دارد؟

دربیت زیر چه آرایه ای به کار رفته است؟ دانسته تاریخی مرتبط با آن را بیان کنید؟ » برو ای گدای مسکین در خانه علی زن که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را  

در بیت زیر آرایه تضمین را بیابید و مورد تضمین شده را تعیین کنید؟

زنــهــار از قریـن بـد ، زینهــــــــار و قـنــا ربـنـا عــ ــــذاب الــنـار

چه داستان حماسی از بیت زیر دریافت می شود؟ آرایه حاصل از آن چه نام دارد؟ ای پریشان گوی مسکین پرده دیگر کن پور دستان جان ز چاه نابرادر در نخواهد بُرد 

دانسته تاریخی مرتبط با بیت زیر را بیان کنید. چنین کاربرد چه آرایه ای را پدید می آورد؟ بیستون کندن فرهاد نه کاری است شگفت شور شیرین به سر هر که فتد کوهکن است  

تلمیح چیست؟

مراعات النظیر چیست؟

در بیت مه روشن میان اختران پنهان نمی‌ماند / میان شاخه‌های گل مشو پنهان که پیدایی مرعات النظیر شامل چه کلماتی می شود؟

کدام بیت به داستان حضرت ابراهیم (ع) اشاره دارد؟

در بیت گر خلق تکیه بر عمل خویش کرده‌اند/ما را بس است رحمت و فضل تو متکا چه چیزی بکار رفته؟

در بیت زیر، کدام گروه از آرایه‌ها یافت نمی‌شود؟ «چمن پرگهر شد ز باران ژاله زمین پر کواکب ز یاقوت لاله» 

آیا در بیت زیر تلمیح وجود دارد؟ گرگ مرا حالت یوسف رسید / گرگ نیم جامه نخواهم درید 

در كدام بيت تضمين و واجآرايي ديده ميشود؟

كدام گزينه فاقد آراية تضمين ميباشد؟

در كدام بيت مراعات نظير وجود ندارد؟

در كدام بيت هم «تشخيص» و هم «تلميح» بهكار رفته است؟ 

در كدام بيت تلميح قرآني ديده نميشود؟ 

به ترتيب در كدام بيت «تلميح» و در كدام بيت «مراعات نظير» به كار نرفته است؟

در كدام بيت هر دو آراية «تضمين» و «جناس» مشهود است؟ 

كدام بيت داراي تشبيه و تضمين ميباشد؟ 

بهترتيب آرايههاي «تلميح - مراعات نظير - تشبيه» در كدام ابيات يافت مي شود؟

در كدام بيت تلميح به كار نرفته است؟ 

کدام‌مصراع تلمیح دارد؟

کدام مصراع غلط آمده است؟

در کدام گزینه ها آرایۀ تضمین دیده نمی شود ؟

کدام بیت دارای آرایه تلمیح است ؟

در بیت شعاع آفتاب منم ، اگر در خانه ها گردم عقیق و زر و یاقوتم ، والدت ز آب و طین دارم چه ارایه ای بکا رفته؟

توالی ابیات زیر بر اساس آرایه های مراعات نظیر، تلمیح، تضمین به ترتیب، کدام است؟

کدام آرایه ها همگی در بیت زیر، وجود دارد؟ چو زنم ز نای هر دم ز نوای شوق او دم/که لسان غیب خوشتر بنوازد این نوا را 

در همۀ ابیات، آرایه های مراعات نظیر و تلمیح هر دو، وجود دارند، به جز؟

در بیت زیر آرایهای مراعات نظیر بین کدام کلمات وجود دارد؟ چو در این میدان نداری دست و پای همچو گوی اختیار سر به زلف همچو چوگانش گذار 

چو بخشایش پاک یزدان بود/دم آتش و آب یکسان بود به داستان حضرت ابراهیم اشاره دارد.

گفته بودی جگرم خون نکنی باز کجایی من ندانستم از اوّل که تو بی مهر و وفایی ارایه تضمین بکار رفته

در این بیت دلا! بیزار شو از جان اگر جانان همی خواهی که هر کو شمع جان جوید غم جانش نمی‌بینم ارایه تلمیح بکار رفته

در بیت چمن پرگهر شد ز باران ژاله زمین پر کواکب ز یاقوت لاله اراه مجاز و کنایه یافت نمیشود

بیت گر دست دهد خاک کف پای نگارم / بر لوح صبر خط غباری بنگارم علاوه بر مراعات نظیر از جناس نا همسان افزایشی بهره برده است

بیت نیست ممکن، نکند صحبت نیکان تأثیر / گل به خورشید رسانید سر شبنم را فاقد ارایه تلمیح دارای دو استعاره است

در بیت وقت آن بود که دل بر خورد از لعل لبت / چرخ پیروزه نمی‌خواست مرا پیروزی هر دو ارایه تشبیه و مراعات نظیر وجود دارد

در بیت نام احمد چون حصاری شد حصین/تا چه باشد ذات آن روح‌الاَمین ارایه تضمین بکار رفته

در بیت در گوهر جان بنگر اندر صدف این تن/کز دست گران‌جانی انگشت همی خاید ارایه کنایه تشبیه و مراعات نظیر بکار رفته

در بیت خاک رهی گزیده‌ام، تا چه بزاید آسمان جُیب مهی گرفته‌ام، تا چه کند ستاره‌ام مراعات نظیر جناس و تشخیص و استعاره بکار رفته

زیباییآفرینی مراعات نظیر درتعادل واژه هاست که خواننده از دریافت این ارتباط معنایی لذت می برد.

بدیع در ادب فارسی به مجموعۀ آرایه هایی گفته میشود که بر زیبایی لفظی و معنایی سخن می افزاید.

ارایه های مراعات نظیر، اغراق، ایهام، تضاد در حوزۀ آرایه های لفظی جای می گیرند.

مراعات نظیر در اصطالح ادبی آوردن واژههایی در سخن است که با هم ارتباط معنایی غیر از تضاد داشته باشته و یادآور یکدیگر باشند. 

در بیت گرش بینی دست از ترنج نشناسی روا بود که مالمت کنی زلیخا را بارزترین آرایۀ ادبی تلمیح است.

در بیت اول و آخر اوست در همه احوال ظاهر و باطن اوست در همه ابواب تلمیح بکار رفته.

در بیت چنین گفت پیغمبر راستگوی کنایه بکار رفته

شاعر با استفاده از تضمین، مقصود خود را بهتر بیان میکند و با ایجاد تنوع در ذهن خواننده، سبب التذاذ وی میگردد و آگاهی خود را از موضوعات مختلف به بهترین وجه نشان میدهد.

ارایه بیت ب ایوب با چندین بال، کاندر بال شد مبتال پیوسته این بودش دعا، الصبرُ مفتاحُ الفرج شامل مراعات نظیر، تضمین میشود.

ارایه بیت شبی چون شبه روی شسته به قیر نه بهرام پیدا، نه کیوان، نه تیر تضمین است

در بیت چو در این میدان نداری دست و پای همچو گوی اختیار سر به زلف همچو چوگانش گذار مراعات نظیر بین کلمه میدان،گوی،چوگان و دست و پای و زلف است.

آغازسلطنت ناصرالدین شاه تا پدید آمدن مشروطیّت،نثرفارسی چگونه ادامه یافت؟ 

در همۀ ابیات، آرایه‌های مراعات نظیر و تلمیح هر دو، وجود دارند، به جز:

در بیت :«بیستون کندن فرهاد نه کاری است شگفت/ شور شیرین به سر هر که فتد، کوهکن است» هر دو آرایۀ ................... و .................... وجود دارد.

ابيات كدام گزينه دارای «تلميح» است؟

الف) از داغ دل بسوخت چنان لاله زين عزا / كآتش ز داغ سينه به پيراهنش گرفت

ب) وفا مجوی ز مصر وجود، هيهات است / كه بوی پيرهن اينجا به پيرهن سازد

ج) شكافت جبهۀ تابان ميرپنجه چنانک / معاينه همه ديدند انشقاق قمر

د) گر بی تو در بهشت برندم، زنم ز آه / آتش در آن بهشت كه گردد جهنمی

بیت‌های زیر به‌ترتیب داشتن آرایه‌های «تلمیح، تضمین، مراعات نظیر و تشبیه» در کدام گزینه به درستی مرتب شده‌اند؟

الف) از سگ چوپان ره و رسم امانت یاد گیر / پیرو احرار اندر جامۀ اشرار باش

ب) فلک خمیده نگاهش به من که با تن چون دوک / چگونه بار امانت نشانده‌اند به دوشم

پ) چو سعدی سیف فرغانی مدام از شوق می‌گوید / نه چندان آرزومندم که وصفش در بیان آید

ت) گه چو عود از آتش هجر عزیزان سوختند / گه چو نی با شکر لب‌های جانان ساختند

کدام گزینه دارای آرایهٔ «تضمین» است؟

آرایه‌های مقابل کدام بیت هر دو درست است؟

تعداد تلميحات كدام گزينه بيش‌تر است؟

کدام بیت فاقد آرایهٔ «تلمیح» و دارای دو استعاره است؟

در همهٔ بیت‌های زیر به‌جز .............. آرایهٔ «تضمین» مشهود است.

در کدام بیت شاعر علاوه بر «مراعات نظیر»، دو بار از آرایۀ «تشبیه» استفاده کرده است؟

بیت «یار بی پرده از در و دیوار/ در تجلّی است یا اولی‌الابصار» به ایه ی.................... تلمیح دارد.

بیت"دوست‌ساز است و عدوسوز همانا ز نخست / طینتش را ز بهشت و سقر آمیخته‌اند"فاقد ارایه .........است

 بیت..............فاقد ارایه مراعات نظیر است

در بیت فرهادوارم از لب شیرین گزیر نیست / ور کوه محنتم به مثل بیستون شود ارایه............و بیش‌ترین تشبیه یافت می‌شود

در بیت شبی چون شبه روی شسته به قیر / نه بهرام پیدا، نه کیوان، نه تیر ارایه............وجود دارد

دربیت "شهریارا! اگر آیین محبّت باشدچه حیاتئ و چه دنیای بهشت‌آیینی" ارایه .................وجود ندارد

دربیت چه شیرین گفت خسرو این عبارت / که نبود وصل شیرین بی‌مرارت ارایه های.............وجوددارد

در بیت"حکایت از لب شیرین دهان سیم اندام تفاوتی نکند گر دعاست یا دشنام"ارایه .........وجود ندارد

در بیت "آتش آن نیست که از شعله آن خندد شمع / آتش آن است که بر خرمن پروانه زدند "ارایه.............وجود دارد

در بیت..................ارایه مراعات نظیر وجود دارد