نمونه سوالات فصل 3 علوم تجربی هفتم همراه با جواب تشریحی

هر جسمی که در اطراف خود می بینیم و داراری جرم است و فضا را اشغال می کندرا ماده می نامند. مثل:گچ، شیشه، چوب

1. جامد
2. مایع
3. گاز

به ذره های ریز سازنده مواد اتم می گویند.(اتم ها کنار هم قرار می گیرند و مواد را می سازند)

عنصر شکل خالصی از ماده است که یک نوع اتم دارد؛ مثال: عنصر آهن که از اتم های آهن ساخته شده است.

موادی که ذرات سازنده آن از اتم های مختلفی ساخته شده است.

یک لیوان استیل پر از یخ را گرما می دهیم، مشاهده می کینم که روی لیوان قطرات آب ظاهر می شود.

شکل و حجم ثابت و مشخص دارند. مانند: سنگ، شیشه، چوب

حجم ثابت و مشخصی ندارند و همواره به شکل و حجم ظرف در می آیند.که درآن قرار دارند. مثل: آب، بنزین، جیوه

حجم ثابت و مشخصی ندارند و همواره به شکل و حجم ظرف در می آیند.که درآن قرار دارند. مانند: هوا، اکسیژن

سه چهارم حجم یک سرنگ را با آب پر می کنیم و نوک سرنگ را محکم می بندیم تا آب از آن خارج نشود سپس با فشار دادن پیستون سرنگ مشاهده می کنیم که پیستون اندکی از حجم آن کاسته می شود.

1. دارای سطح براق و درخشان
2. از آب سنگین تر هستند.
3. رسانای جریان برق و گرما هستند.
4. چکش خوار اند.
5. اکثراً جامد اند.

1. دارای سطح کدر هستند.
2. از آب سبک تر اند.
3. عایق (نارسانای) جریان برق و گرما هستند.
4. چکش خوار نیستند.

آهن، مس، نقره، سرب

اکسیژن، هیدروژن، نیتروژن

اگر دو یا چند اتم با همدیگر پیوند بر قرار کنند مولکول به وجود می آید.

اتمی – مولکولی

1. نافلز است.
2. رنگ زرد مایل به سبز دارد
3. حالت گازی دارد
4. نماد آن Cl است.
5. سمی است.

1. نافلز است.
2. به شکل بلور یافت می شود.
3. برای کود و کشاورزثی مفید است.
4. حالت جامد است.

8 اتم

1. فلز مایع است.
2. سمی است.

مس، جیوه، آهن، الماس

مولکول آب از دو اتم هیدروژن و یک اکسیژن تشکیل شده است.

هر مولکول کربن دی اکسید از دو اتم اکسیژن و یک اتم کربن ساخته شده است که در مجموع سه اتم دارد.

گاز متان ، گازی است بی‌رنگ ، بی‌بو و در آب نامحلول است و از یک اتم کربن و چهار اتم هیدروژن تشکیل شده است.

کربن دی اکسید

1. الکترون
2. پروتون
3. نوترون

1. الکترونe
2. پروتون p
3. نوترون n

هر اتم اکسیژن هست الکترون و هشت پروتون دارد.

هر اتم کربن شش الکترون شش پروتون دارد.

در مواد گازی شکل، فاصلهٔ بین ذره ها بیشتر از مواد جامد و مایع است به طوری که اگر یک نمونه گاز را وارد ظرف کوچک تری کنیم، اتم ها یا مولکول ها به یکدیگر نزدیک می شوند و فاصلهٔ بین آنها کاهش می یابد. به همین دلیل می توان یک گاز را به راحتی متراکم کرد و حجم آن را تا حد زیادی کاهش داد؛

یک سرنگ را پر از هوا کرده و نوک آن را با در پوش محکم می کنیم تا هوا از آن خارج نشود سپس پیستون سرنگ را فشار می دهیم تا گاز درون آن متراکم شود سپس مشاهده می کینم که پیستون پایین رفته و گاز متراکم می شود.

انبساط اصطلاحی در علم فیزیک است که بر بزرگ شدن ماده بر اثر سرایت گرما به آن دلالت می‌کند. این عمل معکوس عمل انقباض است.

انقباض اصطلاحی در علم فیزیک است که بر کوچک شدن ماده بر اثر گرفتن گرما از آن، یعنی پدید آمدن پدیده سرما، دلالت می‌کند. معکوس این عمل انبساط است.

اکسیژ > آب > چوب > آهن

نیتروژن > الکل > مس > شیشه

انبساط: آلمینیوم > مس > آهن

انقباًض: آلمینیوم > مس > آهن

می توانیم با استفاده از گرم کردن لیوان بیرونی و سرد کردن لیوانی که داخش است.آنها را از هم جدا می کینم.

خیر زیرا انبساط مس از آهن بیشتر است و با گرما دادن یکسان مس بیشتر منبسط می شود پس گلوله مسی نمی تواند از حلقه آهنی عبور کند.

باعث افزایش سرعت می شود.

باعث کاهش سرعت حرکت مواد می شود.

تبدیل شدن جامد به مایع را ذوب می گویند. مثل: ذوب شدن یخ

به تبدیل شدن مایع به جامد را انجماد می گویند. مثل: یخ زدن آب

به تبدیل شدن مایع به گاز را تبخیر می گویند. مثل: بخار شدن آب

تبدیل شدن گاز به مایع را میعان می گویند. مثل: تبدیل شدن بخار آب به قطره آب بر روی لیوان استیل

تبدیل حالت مواد از جامد به گاز را فرازش می گویند. مثل: ناپدید شدن بوگیر دستشویی

تبدیل شدن حالت گاز به حالت جامد را گویند. مثل: تبدیل گاز کربن دی اکسید به کربن دی اکسید جامد(یخ خشک)

کلسیم اکسید با نماد CaO

1. نگهداری مواد غذایی
2. در دارو سازی
3. تولید فلز سدیم
4. جلو گیری از یخ بستن جاده

1. لاستیک سازی
2. حشره کش ها
3. پلاستیک
4. دارو سازی

1. مدت طولانی بدون تغیر باقی می ماند.
2. مجسمه سازی
3. کاشی سازی

مولکول کلر شامل دو اتم کلر است.زیرا یک الکترون پیوندی دارد.

اتم - نافلز

جامد - مایع - گاز

به علت زیبایی و استحکام و دوام طولانی در کف و نمای ساختمان ها آب نماها مجسمه سازی و اماکن مذهبی کاربرد دارد.

تولید پلاستیک – داروسازی – تولید حشره کش – سوخت خودرو – لاستیک اتومبیل

به علت زیبایی و استحکام و دوام طولانی در کف و نمای ساختمان ها آب نماها مجسمه سازی و اماکن مذهبی کاربرد دارد.

تهیه سرم (فیزیولوژی) - نمک خوراکی برای تهیه غذا - جهت تهیه خیار شور – ذوب برف خیابان ها – تهیه ترشی ها - از موارد دیگر استفاده نمک خوراکی در دامداری ها برای گاو و گوسفند است.

اتم

زیرا اتم ها آنقدر ریز هستند که حتی با میکروسکوپ های قوی هم دیده نمی شوند.

با مطالعه غیر مستقیم آنها و همچنین از مدل های تجربی استفاده می کنند.

اتم ها آن قدر ریزند که حتی با میکروسکوپ های قوی نیز دیده نمی شوند.

درون یک پارچ که دیواره ی بیرونی آن خشک است مقداری آب میریزیم سپس چند قطعه یخ به آن اضافه پس از مدتی، قطرهای آب روی دیواره ی بیرونی پارچ تشکیل می شوند بخار آب موجود در هوا در اثر مجاورت با پارچ آب یخ گرمای خود را از دست می دهد تا با پارچ هم دما شود. بخار با از دست دادن گرما به آب تبدیل می شود و قطرات آب، روی جداره ی خارجی پارچ تشکیل می شود بنابراین نتیجه می گیریم که بخار آب در هوای اتاق وجود دارد.

فلز و نافلز

اکسیژن - هیدروژن - نیتروژن و کربن

اگر دو یا چند اتم با همدیگر پیوند برقرار کنند، مولکول به وجود می آید.

ذره سازنده فلزها اتم است در حالی که ذره سازنده عناصر نافلزی و ترکیب‌ها، مولکول است.

اگر دو یا چند اتم مختلف به هم متصل شوند ماده ای که ایجاد می شود ترکیب نام دارد.

عنصر

الف – 2

ب – 2

ج – 2

هر مولکول آب یک اتم اکسیژن و دو اتم هیدروژن دارد.

الف –متان

ب – مس

ج – کلر

الکترون – پروتون – نوترون

نه خیر، تعداد الکترون ها پروتون ها و نوترون ها در اتم های مختلف یکسان نیست. مثال: در اکسیژن ۸ الکترون وجود دارد ولی در کربن ۶ الکترون وجود دارد.

تعداد پروتون ها در اتم های مختلف یکسان نیست.

1. اندازه اتم ها با هم برابر نیست
2. تعداد الکترون ها پروتون ها و نوترون ها در اتم های مختلف متفاوت است.
3. اتم ها دارای هسته می باشند
4. پروتون ها و نوترون ها در داخل هسته و الکترون ها در اطراف هسته وجود دارد.
5. در اتم تعداد الکترون ها و پروتون ها باهم برابر است.

در یک اتم(نه یون) تعداد الکترون ها و پروتون ها برابر اند.

۱۶ الکترون

به سه حالت جامد، مایع، گاز

با توجه به اینکه فاصله ذرات در جامد از همه کمتر است بنابر این شکر نسبت به بقیه جای کمتری اشغال می کند از طرف دیگر فاصله ذرات در گاز از همه بیشتر است بنابر این بیشترین جا را اشغال می کند و مایع بین این دو قرار می گیرد.

1- جامد

2- مایع

3- گاز

شکل: جامد(شکل معینی دارد)، مایع(به شکل ظرف در می آید)، گاز(شکل معینی ندارد)

حجم: جامد(حجم معینی دارد)، مایع(حجم معینی دارد)، گازهمه حجم ظرف را پر می کند. (حجم معینی ندارد)

آرایش ذره ها: جامد(ثابت و بسیار نزیک به هم)، مایع(تقریباً فشرده)، گاز(بسیار سریع و حرکت آزادانه ) 

نیروی جازبه بین ذره ها: جامد(بسیار قوی)، مایع(قوی)، گاز(خیلی کم)

سرعت و نوع حرکت ذره ها: جامد(بسیار کندو حرکت در حد لرزیدن)، مایع(سرعت کم و حرکت در حد لغزیدن)، گاز(بسیار سریع و حرکت آزادانه)

فاصله بین ذرات گاز ها آنقدر زیاد است که آزادانه حرکت می کنند.ربایش بین ذرات گاز تقریباً ناچیز است.

بیشتر

فاصله بین ذرات گاز ها آنقدر زیاد است که آزادانه حرکت می کنند.

چون در گازها فاصله بین ذرات خیلی زیاد است بیشتر از جامدها و مایع ها بنابر این میتوان اتم ها یا مولکول های یک گاز را به یکدیگر نزدیک کرد و فاصله آنها را کاهش داده و گاز را به راحتی متراکم کرد و حجم آن را تا حد زیادی کاهش داد.

حجم مواد در اثر گرم شدن افزایش می یابد؛ زیرا با گرم شدن، ماده جنبش ذره های ماده بیشتر می شود و در نتیجه فاصله بین ذرات آنها افزایش می یابد.

افزایش حجم مواد در اثر گرم شدن را انبساط گویند.

کاهش حجم مواد در اثر کاهش گرما سرد شدن را انقباض گویند.

انبساط: جامد های نافلزی < جامد های فلزی < مایعات < گازها

مثال:  شیشه < آلمینیوم < آب < گاز اکسیژن

میزان انبساط آب از الکل کمتر است.

با افزایش گرما انرژی جنبشی ذره ها بیشتر می شود و ذره ها بصورت کاتوره ای (نا منظم) حرکت می کنند.

چون ربایش بین ذرات در گازها از همه کمتر است و در نتیجه با کاهش ربایش ذرات ماده، فاصله ذرات افزایش یافته و حجم ماده زیاد می شود.

وقتی به یخ گرما می دهیم جنبش ذرات آن بیشتر شده و فاصله بین ذرات آنها بیشتر می شود. در نتیجه یخ به آهستگی ذوب و به مایع تبدیل می شود.

انرژی مولکول های آن افزایش یافته و جنبش آن مولکول ها بیشتر می شود و اگر این عمل را ادامه دهیم ماده ذوب می شود.

انرژی مولکول های آن افزایش یافته و جنبش مولکول ها بیشتر شده و فاصله بین آن ها زیاد می شود و اگر این عمل را ادامه دهیم ماده بخار می شود.

ذوب ، انجماد ، تبخیر ، تصعید ، چگالش ، میعان

تبدیل مایع به گاز بر اثر گرما مثل بخار شدن آب؛

1. کدر است و تغییر ارتفاع در دماسنج را به خوبی نشان می دهد.
2. نبساط و انقباض آن در برابر تغییر دما زیاد است.

دو اتم اکسیژن و یک اتم کربن

مولکول کربن دی اکسید دو اتم اکسیژن و یک اتم کربن تشکیل شده است.

الف) سه اتم

ب) هر اتم اکسیژن هشت پروتون و هشت نوترون دارد.

ج)هر اتم کربن شش پروتون و شش نوترون دارد.

در هر مولکول کربن دی اکسید دو اتم اکسیژن وجود دارد پس در سه مولکول شش اتم اکسیژن باید باشد.

یک نوع گاز است که از کربن یک اتم و از هیدروژن چهار اتم تشکیل شده است.

متان از خانواده هیدرو کربن ها هستند و از هیدروژن و کربن تشکیل شده اند.

جیوه برخلاف تصور مایع است.

نافلزات: گاز اکسیژن، گاز کلر، گوگرد،

فلز: آلمینیوم، نقره

الف) ج

ب) مولکولی

ج) ب

د) الف

هوا، زیرا فاصله بین ذرها بیشتر از بقیه مواد است.

چون در هوا کلی اکسیژن و نیتروژن وجود دارد اگر رسانا باشد از شک زیاد برق.الان باید می مردیم.

1 - c

2 - d

3 - e

4 - e

اکسیژن > الکل > شیشه > پلاستیک

عنصر اتمی: طلا، سرب

عنصر مولکولی: گوگرد، نشاسته، کربن دی اسید

گوگرد: سطح کدر، نارسانای برق و گرما،چکش خوار نیستند و بر اثر ضربه خرد می شود.

آلومينيوم: سطح براق و صاف، رسانای برق و گرما، چکش خوار هستند.

چگالش: تبدیل گاز به جامد را گویند.

تبخیر: تبدیل مایع به گاز را گویند.

زیرا در اثر گرما انرژی جنبشی مولکول های باد لاستیک زیاد شده و حجم آن افزایش می یابد.