نمونه سوالات فصل 13 علوم تجربی نهم همراه با جواب تشریحی

مهره داران – بی مهره ها – بی مهره ها

1) سلول یوکاریوتی دارند.

2) مصرف کننده اند.

3) پر سلولی اند.

اسفنج ها-کیسه تنان-کرم ها-نرم تنان-بند پایان-خار پوستان

رمز برای حفظ کردن: اسکی کن با خار پوست.

ماهی ها-دو زیستان-خزندگان-پرندگان-پستانداران

رمز برای حفظ کردن: ما دو خز پر از پسته داریم.

خارجی.

جانورانی که ستون مهره ندارند.

6 گروه . اسفنج ها – کیسه تنان – کرم ها – نرم تنان – بند پایان – خار پوستان.

ساده ترین ساختمان بدنی را دارند که آّب از سوراخ هایی کوچک وارد آن ها شده و از سوراخ بزرگ بدن اسفنج خارج می شوند و سلول های رشته ای دارند که حرکت آن ها به حرکت آب در بدن و گوارش مواد غذایی کمک می کند.

اسفنج ها

ساده ترین جانوران حتما در دریا ها زندگی می کنند و دستگاه اختصاصی برای تنفس ندارند.

حرکت آب در بدن اسفنج

گرفتن ذرات غذایی از آب و گوارش آن ها

جریان آب.

عروس دریایی

مرجان ها - آهکی

مرجان ها

تجمع ترکیبات آهکی بدن مرجان ها تولید آبسنگ می کند.

3 دسته:

1. پهن : کرم کدوی گاوی
2. لوله ای : آسکاریس
3. حلقوی : زالو

مرجان.

مرجان – آهک.

کیش – خارک

کرم های پهن.

انگلی.

انسداد روده

کرمک – اسکاریس

آب – سبزیجات آلوده

آزمایش مدفوع

کرم های حلقوی با حل شدن گاز های هوا در رطوبت پوست و جذب اکسیژن از طریق پوست تنفس می کنند به این گونه تنفس، تنفس پوستی می گویند.

حلقوی.

حلقوی.

بیشتر کرم های حلقوی زندگی آزاد دارند.

حلقوی – کرم خاکی.

با تغذیه خود باعث تولید مواد مفید برای گیاهان و کاهش مصرف کود ها و با ایجاد سوراخ در خاک به تنفس گیاه کمک می کند.

نرم تنان – کرم ها.

بدنی نرم و بدون حلقه دارند – بیش تر آن ها صدف دارند – بیش تر آن ها در آب و بعضی در خشکی زندگی می کنند.

صدف آن ها در تهیه ابزار های زینتی، صنایع دارویی – بهداشتی و تهیه نخ بخیه استفاده می شود.

لیسه – حلزون

حلزون

لیسه

حشرات – 6 تا

هزار پایان – حشرات .

4 گروه:

1)حشرات = زنبور

2)عنکبوتان = عقرب

3)سخت پوستان = میگو

4)هزار پایان = هزار پا

بند پایان.

حشرات.

حشرات.

از بین بردم محصولات کشاورزی توسط ملخ

خورده شدن چوب و کاغذ توسط موریانه

مزاحمت های مگس و پشه در هنگام استراحت

انتشار عوامل بیماری زا توس حشرات

عنکبوتیان.

خر خاکی.

گردش آب

دستگاهی است در خار پوستان، که به کمک آن به جای دستگاه گردش خون و دستگاه تنفس، آب در بدن آن ها به حرکت در می آید.

دستگاه گردش آب دارند – زیر پوستشان خار هایی وجود دارد – همگی در دریا زندگی می کنند.

خار پوستان.

در دریاها، ستاره دریایی – توتیا – سکه شنی.

آ) دارای چشم مرکب هستند :زنبور

ب) بدن حلقه حلقه و نرم دارند:کرم های خاکی

پ) بند پایانی حاوی 8 پا و فاقد شاخک هستند:عنکبوت

ث) نوعی کرم که دستگاه گوارش آن دهان و مخرج دارد اما فاقد دستگاه گردش خون است:کرم آسکاریس

چ) نرم تن فاقد صدف و ساکن دریا است:هشت پا

مهره داران: ستون مهره و اسکلت داخلی دارند.

بی مهره ها: ستون مهره ندارند و بیش تر بی مهره ها اسکلت خارجی دارند. بیش تر جانوران بی مهره اند.

الف) دریازی اند – در جای خود ثابت اند – در پیکر اسفنج سوراخ های کوچکی وجود دارد که آب از آن ها وارد می شود. آب وارد شده، از سوراخ بزرگ بالای اسفنج خارج می شود – در دیواره بدن آن ها سلول های رشته ای وجود دارد که حرکت آن ها سبب حرکت آب در بدن اسفنج می شود، کار دیگر این سلول ها گرفتن ذرات غذایی از آب و گوارش آن ها است همه سلول ها از این مواد گوارش یافته استفاده می کنند – جریان آب در در اسفنج ها به تنفس و دفع مواد زائد نیز کمک می کند، به همین دلیل اسفنج ها دستگاه دیگری در بدن خود ندارند.

ب)اسفنج ها محل زیست انواعی از جلبک ها و جانداران کوچک دریای هستند. از آن ها مواد دارویی نیز استخراج می شود.

الف) شقایق دریایی – عروس دریایی و مرجان ها.

ب) بدن آن ها شبیه کیسه است، دهانه کیسه محل ورود و خروج مواد است که بازو هایی به آن متصل است – بعضی از این ها مثل شقایق دریایی و مرجان ها جابجا نمی شوند و بعضی مثل عروس دریایی شناورند.

مرجان ها اسکلتی آهکی دارند – از تجمع اسکلت آن ها اشکال مختلف مرجانی و در نهایت آبسنگ و جزایر مرجانی تشکیل می شود. مانند جزایر خارک و کیش – وجود مرجان ها در سواحل دریا ها ضمن تشکیل زیستگاه برای بسیاری از جانوران دریایی به عنوان موج شکن طبیعی عمل می کند و انرژی امواج را می گیرد و مانع فرسایش بیش تر سواحل می شود.

کرم های پهن مانند: کرم پلاناریا، کرم برگی شکل و کرم نواری

کرم های لوله ای مانند: آسکاریس، کرمک، کرم قلابدار

کرم های حلقوی مانند: کرم خاکی و زالو

الف) ساده ترین گروه کرم ها هستند – بدنی پهن – دستگاه های عصبی و گوارش ساده ای دارند – کرم های پهن مانند کیسه تنان تنها یک راه برای ورود دارند – خروج مواد از سطح بدن انجام می شود.

ب) بیش تر کرم های پهن انگل اند و مراحل رشد و نمو خود را در بدن چند موجود زنده از جمله انسان طی می کنند.

نوزاد کرم کدو در گوشت گاو آلوده زندگی می کند – می تواند وارد بدن ما شود و در آن جا بالغ و بزرگ شود ، سال ها در روده باقی بماند – ضمن مصرف غذای گوارش یافته ممکن است باعث انسداد روده شود .

الف)حلزون، لیسه، هشت پا، دو کفه ای و ده پا

ب)نرم تنان بدنی نرم و بدون حلقه دارند و در بیش تر آن ها بخشی سفت به نام صدف بدن را در بر گرفته و از آن محافظت می کند.

پ)بیش تر آن ها در آّب و بعضی دیگر در خشکی زندگی می کنند.

ت)نرم تنان در زندگی ما کاربرد های زیادی دارند. از صدف آن ها در تهیه: ابزار های زینتی و صنایع دارویی، بهداشتی، تهیه نخ بخیه و تولید کلسیم قابل جذب استفاده می شود. استخراج مروارید از درون صدف دو کفه ای ها نیز یکی از فواید نرم تنان است که از لحاظ اقتصادی بسیار اهمیت دارد. بعضی از نرم تنان مثل حلزون و لیسه از آفات گیاهی به شمار می روند و برخی واسطه انتقال بعضی کرم های انگلی به انسان اند.

بدن و اندام های حرکتی این جانوران از قطعات یا بند هایی تشکیل شده است به همین دلیل به آن ها بند پایان می گویند. این جانوران اسکلت خارجی و سختی دارند که عضلات به آن متصل است و از اندام های داخلی حفاظت می کند. سخت بودن اسکلت خارجی جلوی رشد جانور را می گیرد. به همین دلیل بسیاری از آن ها پوست اندازی می کنند. اسکلت قبلی را از خود جدا می کنند و یک اسکلت بزرگ تر و جدید برای خود می سازند. بند پایان بزرگ ترین گروه جانوران را در روی زیمن تشکیل می دهند که تقریبا در همه زیستگاه ها بر روی زمین یافت می شوند و در میان آن ها حشرات از بقیه فراوان تر اند.

حشرات.

زیان ها: از بین بردن محصولات کشاورزی توسط ملخ، خورده شدن چوب و کاغذ توسط موریانه، مزاحمت های مگس و پشه در هنگام استراحت و انتشار عوامل بیماری زا توسط حشرات.

فواید: کمک به گرده افشانی گیاهان، اگر دنیای ما بدون حشره باشد، بسیاری از میوه ها، سبزی ها و محصولات کشاورزی تولید نمی شوند – تولید ابریشم موم و عسل توسط حشرات – حشرات و لارو آن ها غذای بسیاری از ماهی های آب شیرین هستند و این ماهی ها بدون حشرات می میرند – استفاده از حشرات در آزمایشگاه ژنتیک – کمک به بهداشت محیط مثل تخریب لاشه جانوران – اهمیت حشرات در دنیای ما، خیلی بیش تر از ضرر های روزمره آن ها است.

بسیاری از آن ها به داشتن نیش زهری معروف هستند – توانایی تنیدن تار در عنکبوت نیز اهمیت دارد که با این کار بسیاری از حشرات مزاحم ما را شکار می کنند.

عنکبوت، رطیل، عقرب و کنه.

همان طور که از نامشان پیدا است پوستی سخت و محکم دارند بیش تر سخت پوستان، ذره بینی و بیش تر دریا زی اند و غذای جانوران بزرگ مثل ماهی ها را تشکیل می دهند.

خرچنگ پهن، خرچنگ دراز و میگو – خر خاکی نمونه ای خشکی زی از سخت پوستان است.

نسبت به بقیه بند پایان کمیاب تر اند – شکل ظاهری و تعداد پا های زیاد آن ها را از بقیه بند پایان متمایز می کند – البته تعداد پا های هزار پایان به پانصد پا هم نمی رسد – بعضی از آن ها گوشتخوار و بعضی گیاه خوار اند.

الف) خار پوستان جانور هایی هستند که در سطح بدن و زیر پوستشان خار هایی وجود دارد – درون بدن آن ها دستگاه گردش آّی وجود دارد که کار دستگاه های گرش خون، تنفس و دفه را انجام می دهد – همه خار پوستان دریا زی اند.

ب) ستاره دریایی، توتیا و سکه شنی.

جانوران بی مهره و جانوران مهره دار.

در 6 گروه – اسفنج ها، کیسه تنان کرم ها، نرم تنان، بند پایان و خار پوستان.

در 5 گروه – ماهی ها، دوزیستان، خزندگان، پرندگان و پستانداران.

اسفنج ها ساده ترین جانوران دریازی هستند.دریا زی، ثابت، بدنشان سوراخ دار است، ساده ترین جانوران دریا زی هستند، دیواره های آنان دارای یاخته های رشته دار است و ... .

حرکت آن ها سبب حرکت آب در اسفنج می شود. و گرفتن ذره های غذایی از آب و گوارش آن ها.

محل زیست انواعی از جلبک ها و موجودات ریز دریایی و استخراج دارو.

بدنشان کیسه مانند است، برخی ثابت و برخی متحرک هستند، دهانه کیسه محل ورود و خروج مواد است.

شقایق دریایی و عروس دریایی و مرجان.

جزایر خارک و کیش.

زیستگاه بسیاری از جانوران و موج و موج شکن طبیعی.

3 گروه. کرم های پهن، لوله ای و حلقوی.

یعنی از میزبان تغذیه می کنند و مراحل رشد و نمو خود را در بدن چند موجود زنده از جمله انسان می گذرانند.

آزاد و انگلی.

ساده ترین گروه کرم ها.

بدنی پهن دارند.

دستگاه عصبی و گوارشی ساده ای دارند.

مثل کیسه تنان یک راه برای ورود مواد دارند.

خروج مواد از سطح بدن انجام می شود.

پلاناریا، برگی شکل و نواری.

نوزاد کرم کدو در گوشت آلوده گاو وجود دارد و می تواند وارد بدن انسان شود و در روده بالغ شود.

انگلی

مصرف غذای گوارش یافته و انسداد روده.

دستگاه گوارش آن ها دارای دهان و مخرج است، برخی زندگی آزاد و برخی زندگی انگلی دارند.

آسکاریس، کرمک و کرم قلاب دار.

برخی کرم های لوله ای زندگی آزاد دارند و با خوردن قارچ ها و باکتری ها موادی تولید می کنند که باعث رشد بهتر گیاهان  می شود.

از طریق آب و سبزیجات آلوده.

بدنی حلقه حلقه، نرم و ماهیچه ای دارند.

مویرگ های فراوانی در پوست مرطوب آن ها وجود دارد.

هم زندگی آزاد و هم زندگی انگلی دارند.

بیش تر زندگی آزاد دارند.

دارای دستگاه عصبی، گوارشی، گردش خون و دفع مواد زائد.

کرم خاکی ( زندگی آزاد ) – زالو ( زندگی انگلی )

بدنی نرم و بدون حلقه دارند.

در بیش تر آن ها بخشی سفت به نام صدف از بدنشان محافظت می کند.

بیشترشان دریازی و بخشی خشکی زی هستند.

تهیه ابزار های زینتی

صنایع دارویی و بهداشتی

تهیه نخ بخیه

تولید کلسیم قابل جذب

استخراج مروارید از درون صدف آن ها

لیسه – حلزون – هشت پا – ده پا – دو کفه ای.

بدن یا اندام های حرکتی این جانداران از بند تشکیل شده است.

اسکلت خارجی و سختی دارند.

سخت بودن اسکلت خارجی جلوی رشد جانور را می گیرد بنابراین پوست اندازی می کنند.

بند پایان

بر اساس زائده های بدن و بر اساس تعداد پا های حرکتی.

شش پا دارند.

فراوان ترین گروه بند پایان.

از بین بردن محصولات کشاورزی توسط ملخ

خورده شدن چوب و کاغذ توسط موریانه

مزاحمت های مگس و پشه هنگام استراحت

انتشار عوامل بیماری زا

گرده افشانی

تولید ابریشم، موم و عسل

غذای برخی ماهی ها

آزمایشگاه ژنتیک

تخریب لاشه جانوران مرده

8 پا دارند.

دارای نیش زهری هستند.

تنیدن تار توسط عنکبوت از جنبه شکار حشرات مزاحم اهمیت دارد.

دارای 10 پا می باشند.

پوششی سخت و محکم دارند.

بیش تر سخت پوستان ذره بینی و دریازی هستند و غذای جانورانی مثل ماهی ها محسوب می شوند.

برخی سخت پوستان خشکی زی هستند مثل خر خاکی.

دارای بیش از 10 پا می باشند.

نسبت به بقیه بند پایان کمیاب تر اند.

تعداد پا های آن ها به هزار نمی رسد.

برخی گوشت خوار و برخی گیاه خوار اند.

در سطح بدن و زیر پوستشان خار وجود دارد.

ستاره دریایی، سکه شنی و توتیا

درون بدن آن ها دستگاه گردش آب دارند که کار دستگاه های گردش خون، تنفس و دفع را انجام می دهند.

همه خار پوستان دریازی هستند.

اسفنج در بدن خود دستگاه گردش آب ندارد.

خرچنگ تعداد پا های بیش تری دارد.

موش صحرایی با سایرین در یک گروه قرار نمی گیرد.

تولید آنتی بیوتیک از کاربرد های صدف ها نیست.

خارش انتهای دستگاه گوارش از علائم کرمک است.