معنی عبارات زیر را به نثر بنویسید.
- و اندر همه کاری داد از خویشتن بده، که هر که داد از خویشتن بدهد، از داور مستغنی باشد.
- اثر غم و شادی پیش مردمان، بر خود پیدا مکن.
- همه کس را به سزا، حق شناس باش؛ خاصّه قرابت خویش را.
معنی واژه های مشخص شده را بنویسید.
- از آموختن، ننگ مدار تا از ننگ رسته باشی.
- و اندر همه کاری داد از خویشتن بده.
- عشق شوری در نهاد ما نهاد.
فعل مشخص شده را با حفظ شخص به مضارع اخباری برگردانید.
در وادی محبت مجنون اسیر لیلیست/ هر چند از دو عالم آزاد رفته باشد.
مفهوم کنایه های مشخص شده را بنویسید.
الف) گندم نمای جو فروش بودن:
ب) بزرگان به هر حق و باطلی از جای نشوند:
. در بیت زیر کدام واژه ها جناس دارند؟
برادر که در بند خویش است نه برادر، نه خویش است.
در عبارت زیر،چهار جفت واژه متضاد پیدا کنید.
«و به هر نیک و بد، زود شادان و زود اندوهگین مشو که این فعل کودکان باشد. بدان کوش که به هر محالی، از حال و نهاد خویش بنگردی، که بزرگان به هر حق و باطلی از جای نشوند و هر شادی که بازگشت آن به غم است.»
نقش دستوری کلمات مشخص شده را بنویسید.
الف) به هر نیک و بد، زود شادان و زود اندوهگین مشو.
ب) رنج هیچ کس ضایع مکن و همه کس را به سزا، حق شناس باش.
جملات زیر با استفاده از فعل مناسب کامل کنید و نوع حذف را بنویسید.
الف) به وقت نومیدی امیدوارتر باش و نومیدی را در امید، بسته دان و امید را در نومیدی. (..............) (...............)
ب) هم گلستان خیالم ز تو پر نقش و نگار / هم مشام دلم از زلف سمن سای تو خوش. (...................) (..................)
در «اثر غم و شادی پیش مردمان بر خود پیدا مکن» نویسنده برکدام ویژگی اخلاقی تاکید می کند؟
مفهوم عبارت «گندم نمای جوفروش مباش» را بنویسید.
در کدام بیت جنبۀ ادبیّات تعلیمی بیشتر دیده می شود؟
حدیث « حَاسِبُوا أَنْفُسَكُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا » با کدام یک از عبارت هاي زیر قرابت معنایی دارد؟
عبارت زیر چند فعل مضارع اخباري دارد؟
« اگر کارگران به جدول درآمد مدیران شرکت نگاه کنند، عددهاي کلانی می بینند و آن ها را با درآمد خود مقایسه می کنند. خبرهایی به گوش من رسیده است که همین الان هم بعضی ها دارند کارهایی می کنند که آینده شرکت را به خطر می اندازد.»
. در کدام گزینه هر دو واژه «داد» به یک معنا به کار رفته اند؟
با توجه به عبارت «به هر نیک و بد، زود شادان و زود اندوهگین مشو» کدام گزینه صحیح نیست؟
در همۀ ابیات زیر جناس همسان (تام) وجود دارد به جز .................. .
مفهوم عبارت زیر در تمام ابیات دیده می شود به جز بیت گزینۀ .............. .
«به هر نیک و بد زود شادان و زود اندوهگین مشو»
در کدام گزینه فعل مضارع اخباري وجود دارد؟
در کدام گزینه فعل امر (مثبت یا منفی) وجود ندارد؟
عبارت «اثر غم و شادی پیش مردمان بر خود پیدا مکن» با کدام ضرب المثل قرابت دارد؟
قابوس نامه اثر ................ از نظر نوع ادبی جزء آثار ................... ادبیات فارسی است.
در جملۀ « رنج هیچ کس ضایع مکن و همه کس را به سزا، حق شناس باش؛ خاصّه قرابت خویش را » فعل .............. حذف به قرینۀ .............. شده است.
در حذف فعل اگر خواننده یا شنونده از مفهوم سخن به بخش حذف شده پی ببرد، .....................است.
در جملۀ « و پیران قبیلۀ خویش را حرمت دار، ولیکن به ایشان مولع نباش تا همچنان که هنر ایشان همی بینی عیب نیز بتوانی دید.» "هنر" به معنای ............... است.
در جملۀ «و پیران قبیلۀ خویش را حرمت دار، ولیکن به ایشان مولع نباش تا همچنان که هنر ایشان همی بینی عیب نیز بتوانی دید.» "خویش" به معنای ................. است.
در بیت « گر چین سر زلف تو مشاطه گشاید / عطار به یک جو نخرد نافه چین را.» جناس تام وجود ندارد.
جملۀ « به وقت نومیدی امیدوارتر باش و نومیدی را درامید، بسته دان و امید را در نومیدی » قرابت معنایی دارد با بیت « در نومیدی بسی امید است / پایان شب سیه سپید است».
هرگاه حذف هر یک از اجزای جمله به دلیل تکرار و برای پرهیز از تکرار صورت گیرد، آن را «حذف به قرینۀ لفظی» گویند.
ساختار امر فعل "شنیده بودی" با حفظ شخص، "بشنو" می باشد.
"مستغنی" هم خانواده کلمه "استغنا" نمی باشد.
زمان فعل کدام گزینه، مضارع اخباری است؟
در عبارت «بزرگان به هر حق و باطل، از جای نشوند» از جای شدن کنایه است از:
در کدام گزینه معنای تمام واژهها به درستی ذکر شده است؟
در باور مردم، «زهر به گمان خوردن» ناشی از چیست؟
در قابوس نامه، نویسنده، کدام رفتار را «فعل کودکان» میداند؟
در عبارت «تا توانی از نیکی کردن میاسا و خود را به نیکوکاری به مردم نمای و چون نمودی، به خلافِ نموده مباش» به ترتیب چند واژهی مشتق و چند واژهی مشتق مرکب وجود دارد؟
جاهای خالی در عبارت «رنج هیچ کس را ............. مکن و همه کس را به سزا حق شناس باش، خاصّه ........... خویش را» با کدام گزینه کامل میشود؟
مثل «گندم نمای جو فروش» بر دوری از چه صفتی تأکید دارد؟
در کدام یک از گزینههای زیر تعداد غلطهای املایی کمتر است؟
کتاب «قابوس نامه» به چه نثری نوشته شده است؟
در کدام گروه از واژهها، یک واژه با بقیه هم خانواده نیست؟
در عبارت «خویش را از بیگانه ایمن گردان و از آموختن، ننگ مدار تا از ننگ رسته باشی» کدام فعل وجود ندارد؟
در متن درس، نویسندهی قابوس نامه، چه چیز را سبب رهایی از بدنامی میداند؟
در زوج واژههای داده شده، چند زوج از نظر معنایی، تضاد ندارند؟
«حق و باطل- عیب و هنر- امین و ناایمن- مُحال و شدنی- اقبال و ادبار- نامدار و بینام- وفا و جفا»
در کدام گروه از واژههای زیر غلط املایی وجود دارد؟
معنی واژههای مشخّص شده را بنویسید.
کتابی که در او داد سخنآرایی توان داد، ابداع کنم. سعدالدّین وراوینی
در کدام جملۀ متن درس، حذف صورت گرفته است؟ نوع آن را مشخّص کنید.
در متن درس، سه گروه کلمۀ متضاد بیابید.
جدول زیر را کامل نمایید. (با حفظ شخص)
فعلامرساخت منفیمضارع اخباریشنیده بودیبشنونشنیده بودیمیشنویداری میرویبرونمیرویمیرویخواهید پرسیدبپرسیدنخواهید پرسیدمیپرسیعبارت کنایی را از متن بیابید و بنویسید.
بهرهگیری از «مَثَل» چه تأثیری در سخن دارد؟
نویسنده، چه کاری را کودکانه میشمارد؟
مفهوم عبارت «گندمنمای جوفروش مباش» را بنویسید
در جملۀ زیر، نویسنده بر کدام ویژگیهای اخلاقی تأکید میکند؟
«اثر غم و شادی پیش مردمان، بر خود پیدا مکن.»
برای مفهوم بیت زیر، عبارتی از متن درس بیابید.
«شاد و بیغم بزی که شادی و غم زود آیند و زود میگذرند»
حدیث «حاسِبوا قَبْلَ أنْ تُحاسَبوا» با کدام عبارت درس، قرابت معنایی دارد؟
اگر این متن را داستانی نمادین بدانیم، هریک از عناصر زیر نماد چه چیزی است؟
دربارۀ «زاویۀ دید» و «شخصیت اصلی» داستان توضیح دهید.
حدیث( حاسبوا قبل ان تحاسبوا) با کدام عبارت درس، قرابت معنایی دارد ؟
برای مفهوم بیت زیر، عبارتی ازمتن درس بیابید .
مفهوم عبارت ( گندم نمای جوفروش مباش) رابنویسید.
به هر نیک و بد ، زود شادان و زود اندوهگین مشو_مفهوم عبارت ( گندم نمای جوفروش مباش) رابنویسید.
_در جمله زیر ، نویسنده بر کدام ویژگی های اخلاقی تاکید می کند .
(اثر غم و شادی پیش مردمان بر خود پیدا مکن )
معنی کنید.
الف( اندر همه کاری داد از خویشتن بده.
ب(بدان کوش که به هر محالی از حال و نهاد خویش بنگردی.
ج( همه کس را به سزا حق شناس باش؛ خاصه قرابت خویش را.
د( الجرم سپر بینداخت.
معنی لغت
به ایشان مولع مباش از داور مستغنی باشد مخذول و ناالن ارتجاالً انشایی میساخت
معنای کنایه های زیر را بنویسید
به هر حق از جای نشوند.
به قول نظامی خشت میزد
ساختمان واژگان زیر را بنویسید.
الف( نا ایمن
ب( خوشمزگی
دومورد از ویژگی های نثر قابوسنامه را در عبارت زیر مشخص کنید.
به وقت نومیدی امیدوار باش و نومید را در امید، بسته دان و امید را در نومیدی.
زمان افعال را در عبارت زیر مشخص کنید.
از آموختن ننگ مدار تا از ننگ رسته باشی.
در جمله ی " به زبان دیگر مگو و به دل دیگر مدار" دو آرایه مشخص کنید.
برای هر کدام از واژگان " صحبت" و استعداد یک هم خانواده بنویسید.
پسوند «ک» در کدام واژه با بقیه متفاوت است؟
دومورد از ویژگی های نثر قابوسنامه را در عبارت زیر مشخص کنید.
به وقت نومیدی امیدوار باش و نومید را در امید، بسته دان و امید را در نومیدی.
۱-جمالت کوتاه ۲-جمالت ساده ۳ -تکرار کلمات
زمان افعال را در عبارت زیر مشخص کنید.
از آموختن ننگ مدار تا از ننگ رسته باشی.
آموختن : مصدر /مدار : فعل نهی / رسته باشی : ماضی التزامی
زمان افعال را در عبارت زیر مشخص کنید.
از آموختن ننگ مدار تا از ننگ رسته باشی.
آموختن : مصدر /مدار : فعل نهی / رسته باشی : ماضی التزامی
در جمله ی " به زبان دیگر مگو و به دل دیگر مدار" دو آرایه مشخص کنید.
دیگر : تکرار / مگو و مدار : سجع مطرف
برای هر کدام از واژگان " صحبت" و استعداد یک هم خانواده بنویسید.
صحبت: مصاحبت / استعداد : مستعد
مفهوم عبارت ( گندم نمای جوفروش مباش) رابنویسید.
فریب کاری ودو روی
_در جمله زیر ، نویسنده بر کدام ویژگی های اخلاقی تاکید می کند .
(اثر غم و شادی پیش مردمان بر خود پیدا مکن )
خویشتن داری و و آرامش و پنهان داشتن حالت درونی از دیگران
برای مفهوم بیت زیر، عبارتی ازمتن درس بیابید .
پاسخ: شاد و بی غم بزی که شادی و غم / زود آیند و زود می گذرند
به هر نیک و بد ، زود شادان و زود اندوهگین مشو_مفهوم عبارت ( گندم نمای جوفروش مباش) رابنویسید.
فریب کاری ودو رویی
حدیث( حاسبوا قبل ان تحاسبوا) با کدام عبارت درس، قرابت معنایی دارد ؟
در همه کاری داد از خویشتن بده ، که هرکه داد از خویشتن بدهد ، از داور مستغنی باشد.
دربارۀ «زاویۀ دید» و «شخصیت اصلی» داستان توضیح دهید
زاویه دید: سوم شخص
شخصیت اصلی: ناصر شخصیت اصلی داستان است که با درک محدود و خاص خود از رویدادهای اطرافش در ابتدا از فرصت به دست آمده (ریزش دیوار) نهایت استفاده را میکند و به شادی و بازی و تفریح و لذت بردن از همه آرزوهای خود میپردازد اما با گذشت این دوره و رسیدن به روز تعمیر شدن دیوار، دچار اندوه و ترس جدایی از دوستش میشود و چون پاسخی برای جدا شدن از روزهای خوشیاش نمییابد، پر از نفرت و عصبانیت میشود ولی همچنان دنبال راهی میگردد که بتواند دوباره پیوندها را برقرار کند.
اگر این متن را داستانی نمادین بدانیم، هریک از عناصر زیر نماد چه چیزی است؟
بنّا ← پایهگذار و سازنده عامل جدایی و پراکندگی، عامل از بین بردن یکدلی و یکپارچگی
حدیث «حاسِبوا قَبْلَ أنْ تُحاسَبوا» با کدام عبارت درس، قرابت معنایی دارد؟
اندر همه کاری داد از خویستن بده، که هر که داد از خویشتن بدهد، از داور مستغنی باشد
برای مفهوم بیت زیر، عبارتی از متن درس بیابید.
«شاد و بیغم بزی که شادی و غم زود آیند و زود میگذرند» ابنحسام خوسفی
هر شادی که بازگشتِ آن به غم است، آن را شادی مَشمُر، و به وقت نومیدی امیدوارتر باش و نومیدی را در امید، بسته دان و امید را در نومیدی.
در جملۀ زیر، نویسنده بر کدام ویژگیهای اخلاقی تأکید میکند؟
«اثر غم و شادی پیش مردمان، بر خود پیدا مکن.»
خویشتندار بودن ـ حفظ ظاهر در برابر دیگران ـ عزت نفس ـ پنهان کردن آنچه در درون انسان است از دیگران
مفهوم عبارت «گندمنمای جوفروش مباش» را بنویسید.
ریاکار و دورو نباش ـ ظاهر و باطنت راست و درست باشد ـ دیگران را فریب مده.
نویسنده، چه کاری را کودکانه میشمارد؟
در هر کار خوب و بدی زود شاد شدن و زود غمگین شدن را کودکانه میداند.
بهرهگیری از «مَثَل» چه تأثیری در سخن دارد؟
مَثَل سخن را زیبا و دلنشین میکند و به گوینده توانایی بیان مقصود و منظور خود در جملهای کوتاه را میدهد. چنین سخنی تأثیر بهتری بر شنونده میگذارد
جدول زیر را کامل نمایید. (با حفظ شخص)
فعلامرساخت منفیمضارع اخباریشنیده بودیبشنونشنیده بودیمیشنویداری میرویبرونمیرویمیرویخواهید پرسیدبپرسیدنخواهید پرسیدمیپرسیعبارت کنایی را از متن بیابید و بنویسید.
گندمنمای جوفروش ← کنایه از ریاکاری و دورویی ـ فریب دادن دیگران در خرید و فروش
داد کاری را دادن ← کنایه از انجام کار به نحو شایسته، رعایت انصاف درباره انجام کار
از جای شدن ← کنایه از عصبانی شدن و کنترل اعمال و رفتار را از دست دادن
در متن درس، سه گروه کلمۀ متضاد بیابید.
غم و شادی ـ نیک و بد ـ حقّ و باطل ـ ناامیدی و امیدواری ـ ناایمن و ایمن
در کدام جملۀ متن درس، حذف صورت گرفته است؟ نوع آن را مشخّص کنید.
«نومیدی را در امید، بسته دان و امید را در نومیدی.» در آخر این جمله فعل «بسته دان» به قرینه لفظی حذف شده است.
معنی واژههای مشخّص شده را بنویسید.
کتابی که در او داد سخنآرایی توان داد، ابداع کنم. سعدالدّین وراوینی
داد اول ← به معنای حق، قانون
داد دوم ← فعل است به معنی ادا کرد
در شعر این درس، دو نمونه «مَجاز» بیابید و مفهوم هر یک را بنویسید.
سر و دوش در مفهوم مجازی همه هستیِ چشمه.
پرده نیلوفری در مفهوم مجازی آسمان.
با توجّه به شعر نیما، «چشمه» نماد چه کسانی است؟
انسانهایی که از نظر علم و دانش ضعیف هستند و پیوسته خودشان و اطراف خودشان را مینگرند، بنابراین اندیشهای بسیار محدود دارند، آنها مغرور، خودبزرگبین و همواره مشغول ستایش خویش هستند. اما روزی با واقعیت روبهرو میشوند و ناچیز بودن علم و اندیشه خویش را درمییابند و فرصتهایی را که برای علمآموزی در اختیار داشتند را از دست رفته میبینند.
هر یک از بیتهای زیر را از نظر آرایههای ادبی بررسی کنید.
چون بگشایم ز سر مو، شکن ماه ببیند رخ خود را به من
چشمه مثل آینه است ← تشبیه
سر، مو، رخ ← مراعات نظیر
شکن از مو گشادن ← کنایه (صاف شدن و آرام روان شدن چشمه)
چشمه موهای خود را صاف کند ـ ماه رخ خود را ببیند ← تشخیص
نمونهای از کاربرد این آرایۀ ادبی را در سرودۀ نیما بیابید.
شیرینسخنی ← «شیرینی» امری چشیدنی و «سخن» امری شنیدنی است پس شاعر قوای چشایی و شنوایی را به هم آمیخته است.
.......... موجب ایجاز در سخن می شود وآن را پر معنی و پر بارتر می کند
..........( ریشه در فرهنگ کهن یک ملت دارند و سخن را یا گذشته یک ملت پیوند می دهد .
................؛ کنایه از خشمگین شدن ودگرگون شدن
گندم نمای جو فروش ؛...........است
نویسنده خوشحالی و ناراحتی شتاب زده در برابر پیشامدهای خوب وبد را کاری............می داند
داد اول به معنای..........است
داد دوم به معنای..............است
عشق شوری در نهادِ ما نهاد به معنای.........است
غم و شادی با هم رابطه ........... دارند
(نومیدی را درامید بسته دان وامید را در نومیدی ) بسته دان ؛ حذف به قرینه ..........است