الف) برخی از آثار باستانی (یا مکان های آثار باستانی، با رجوع به کتاب های تاریخی، سفرنامه ها و ...، ابزارها و فناوری های جدید و پیشرفت های مانند پهپاد، رادار، عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای، روش های الکترومغناطیسی و ... کشف شده اند.
ب) برخی از آثار باستانی به صورت اتّفاقی (کشاورزی، عمرانی، سیل و زمین لرزه) نمایان شده اند. مثل مردان نمکی زنجان که به طور تصادفی کشف شده اند.
پ) برخی از آثار باستانی با حفّاری های غیرقانونی و قاچاق (همانند تمدن جیرفت در استان کرمان) کشف شده اند!