گام به گام کتاب انسان و محیط زیست

گفت و گو کنید

1) اهمیت این اخبار در چیست؟

2) کدام خبر جنبۀ مثبت و کدام جنبۀ منفی دارد؟

3) چرا در خاورمیانه احتمال جنگ پنهان وجود دارد؟

4) پیام مشترک همۀ آنها چیست؟

1) با مطالعه این اخبار متوجه می شویم که آب اهمیت بسیار زیادی دارد و جان آب درخطر است و اگرجان آب درخطر باشد جان مردم ایران و کشور ایران در خطر است و بیایید برای نجات جان آب و ایران تلاش کنیم و ...

2) خبر با جنبه مثبت:

دبیر ستاد احیای دریاچۀ ارومیه اعلام کرد: به دنبال بارش های اخیر، ارتفاع آب این دریاچه نسبت به شش ماه قبل 55 سانتی متر بالا آمده است.

وضعیت پایدار و ثابت دریاچۀ ارومیه بهترین خبر برای دوست داران محیط زیست و مردم منطقه است.

خبر با جنبه منفی:

1- بر اساس تصمیماتی که در کمیتۀ توزیع آب در تاریخ هفتم خرداد ماه سال 1396 گرفته شده است. از اواسط امروز خروجی سد زاینده رود کاهش می یابد. آب زاینده رود در اصفهان از نهم فروردین ماه بازگشایی شده بود و حالا بعد از حدود 70 روز بسته خواهد شد. جریان باقی ماندۀ آب در بستر رودخانه نیز در روزهای آینده به پایان برسد و بارِ دیگر شریان حیاتی شهر اصفهان قطع خواهد شد.

2- تحقیقات سازمان ملل نشان می دهد تا سال 2025 تعداد کشورهایی که از کمبود آب رنج می برند، به 30 کشور می رسد. این تحقیقات حتی از احتمال بروز «جنگ پنهان» در آینده ای نه چندان دور و با شروع بحران شدید آب در این کشورها خبر داده و اعلام کرده جنگ های بعدی در جنوب غربی آسیا، نه بر سر نفت که بر سر آب خواهد بود.

3) زیرا تحقیقات سازمان ملل نشان می دهد تا سال  2025 تعداد کشورهایی که از کمبود آب رنج می برند، به 30 کشور می رسد. این تحقیقات حتی از احتمال بروز «جنگ پنهان» در آینده ای نه چندان دور و با شروع بحران شدید آب در این کشورها خبر داده و اعلام کرده جنگ های بعدی در خاورمیانه، نه بر سر نفت که بر سر آب خواهد بود.

4) پیام مشترک همه پیام ها بحران بی آبی و کم آبی است.

در گروه خود دربارۀ شکل بالا گفت و گو کنید و به سؤالات زیر پاسخ دهید:

1) مقدار کل آبهای کرۀ زمین به چند بخش تقسیم می شود؟ مقدار آب شیرین آن چقدر است؟

2) آب شیرین از چه بخشهایی تأمین می شود؟

شکل

1) با توجه به شکل آب های جهان را می توان به 3 گروه آب شور (اقیانوس و دریاها 96/5 درصد) و آب های شیرین (2/6 درصد) و سایر آب شور موجود (0/9 درصد) تقسیم کرد.

نزدیک به 69 درصد آب های شیرین جهان در توده های یخچالی ذخیره شده اند و حدود 30 درصد منابع آب شیرین جهان در آب های زیر زمینی وجود دارد و 1.2 درصد آب های جهان در آب های سطحی است.

آب های سطحی هم شامل یخچال ها (69درصد)، دریاچه ها (20 درصد)، باتلاق ها (2/6 درصد)، رطوبت خاک (3/8 درصد) بخار آب در اتمسفر و بخشی از آب ها دربافت های گیاهی و جانوری است.

2) آب شیرین به طور طبیعی در سطح زمین و عمدتاً در یخچال های کوهستانی و قطبی شمالگان و جنوبگان به صورت لایه های یخ ذخیره شده اند. دریاچه های آب شیرین، رودخانه ها و نهرها و جریان آب های زیر زمینی از دیگر منابع آب شیرین شمرده می شوند.

مصاحبه کنید

با افراد سالخورده دربارۀ روش های سنتی تأمین آب در گذشته گفت و گو کنید و از آنها بخواهید توضیح دهند که چگونه با مشکل کمبود آب روبه رو می شدند.

در گذشته مردم ایران با احداث قنات و احداث بند با مشکل کم آبی مقابله می کردند.درگذشته سد ساخته نمی شد بلکه بند ساخته می شد و آب رودخانه بطور کلی مانند امروز بسته نمی شد و بند ها مشکلات ریست محیطی ایحاد نمی کردند . قنات هم روش نسبتا خوبی برای تامین آب در نقاط مختلف ایران بود و امروزه هم هنوز از آن استفاده می شود. در گذشته مردم در مصرف آب خیلی صرفه جویی می کردند و ارزش آب را می دانستند و آن را به هدر نمی داند و ...

1) با توجه به نمودار 2، وضعیت بارش درکشورهای مختلف را با ایران مقایسه کنید. به نظر شما وضعیت ایران چگونه است؟

2) با توجه به نمودار 3، میانگین بارندگی مرکز استان خود را با مراکز سایر استان ها مقایسه کنید.

1) میزان بارش درایران فقط 251 میلی متر می باشد که در مقایسه با کشورهایی مانند مالایا (2540 میلی متر)، فیلیپین (2050 میلی متر)، پاکستان (1520 میلی متر ) و آذربایجان (1150 میلی متر) بسیار کم است.
متوسط بارش جهانی 750 میلی متر است ولی بارش میانگین ایران 251 میلی متر است. بنابراین کشور ما دریک منطقه خشک قرار دارد.
نکته جالب این است که دو کشور همسایه ایران بسیار پر باران می باشند (پاکستان و آذربایجان) و دو کشور همسایه ایران (عراق و بحرین) بارشی کمتر از ایران دارند و ...

2) دو شهر انزلی و رشت بسیار پر باران هستند و بیش از 1200 میلی متر بارش در سال دارند. شهرهای کرمانشاه، سنندج، گرگان، خرم آباد، ایلام، ساری و یاسوج بارشی بین 400 تا 900 میلی متر در سال دارند ولی شهرهای بزرگی مانند تهران، اصفهان، مشهد، اهواز، قم، اهواز و شیراز بارشی کمتر از 400 میلیمتر دارند. متاسفانه 8 مرکز استان کشور کمتراز 200 میلیمتر بارش دارند. (شهرهای بندرعباس، بیرجند، سمنان، قم، کرمان، اصفهان، زاهدان و یزد.)

برای مقدار آبی که خانوادۀ شما در یک هفته مصرف می کنند جدولی تهیه نمایید

1- حدود مصرف آب خانوادۀ خود را در یک هفته محاسبه کنید.

2- قبض آب ماه جاری خانوادۀ خود را نگاه کنید. وضعیت مصرف شما چگونه است؟ مقدار آن را یادداشت کنید.راهکارهایی برای کاهش مصرف ارائه دهید و تا قبض بعدی این موارد را رعایت کنید.

3- قبض جدید را با قبض قبلی مقایسه کنید. به نظر شما چقدر راهکارهای پیشنهادی شما مؤثر بوده است؟

1- با توجه به محاسبات درخانواده 5 نفری من در یک هفته 220 لیتر آب مصرف می شود

2- * در دوره جدید آب بیشتری نسبت به دوره قبلی درخانواده من مصرف شده و به نظرم باید راهکارهای زیر را برای کاهش مصرف آب انجام دهم:
* تذکر مداوم و جدی به اعضای خانواده در کاهش مصرف آب در هنگام وضو گرفتن و مسواک زدن و استحمام و ظرف شستن
* بررسی لوله های آب درداخل منزل و کنترل نشت اب از طریق بستن شیرهای آب و دیدن کنتور آب
* جلوگیری از شستن کوچه و حیاط توسط مادرم و خرید یک تی برای تمیز کردن حیاط خانه با کمی آب و جارو کردن کوچه و پاشیدن کمی آب در کوچه

* دور نریختن فاضلاب ناشی از شستن سبزی و میوه ها و ریختن آن ها در باغچه و یا گلدان
* نصب شیرهای اهرمی درخانه بطوری که راحت بتوان شیر را ببندیم.
* تنگ کردن دهانه شلنگ سرویس بهداشتی بطوری که آب با حجم کمتر و سرعت بیشتری خارج شود .
* مدیریت مصرف آب در حمام و شستن شیر آب در هنگام شامپو زدن و لیف زدن .
* بررسی شناور کولر آبی و قرار دادن سایبان بر روی کولر آبی که با این کار میزان تبخیر آب از کولر کاهش می یابد.
* استفاده از آب مقطر خروجی از کولرهای گازی در شستن ماشین و ...

3- راهکارهایی که در سوال قبلی نوشتم درکاهش مصرف آب بسیار مؤثر بود.

4- با توجه به منابع تولید فاضلاب ستون های زیر را پر کنید.

4- پاسخ به صورت زیر خواهد بود:

1) با توجه به مقدار آب مجازی که در جدول آمده، مقدار آب مجازی مصرف شده برای یک وعدۀ صبحانه خود را محاسبه کنید.

2) با توجه به موضوع آب مجازی، کشت کدام محصول یا تولید کدام کالا در کشورهای کم آب به صرفه نیست و منابع آن کشور را تهی می سازد؟ در این شرایط آیا کاشت محصولات کشاورزی پرمصرف و صادرات آنها به خارج، به نفع کشور است؟

1) اگر در صبحانه یک لیوان شیر و یک لیوان چای و یک تکه نان مصرف کنیم با توجه به جدول ردپای آب 275 لیترمی باشد

200 + 35 + 40 = 275

2) با توجه به جدول تولید محصولاتی مانند یک جفت کفش چرمی (8000 لیتر) و برنج (3420 لیتر) و گوشت گوساله (15500 لیتر) به صرفه نیست و بهتر است این محصولات وارد شود و اگر این محصولات در داخل کشور تولید شود منابع محدود آب باقی مانده نیز بطور کل تمام می شود.تولید گوشت گوسفند هم به صرفه نیست (6150 لیتر) و بهتر است گوشت گوسفند وارد شود. تولید و صادرات محصولاتی که آب زیادی مصرف می کنند به ضرر کشور تمام می شود و ...
در مجموع تولید محصولات کشاورزی و صنعتی که آب زیادی مصرف می کند به محیط زیست کشور آسیب های جدی وارد می کند.

آیا در سال های اخیر در منطقه زندگی شما سیلی آمده است؟ آیا سیلاب خسارت هایی را به بار آورده است؟ جستجو کنید و گزارشی به کلاس ارایه دهید.

پاسخ این سوال به محل زندگی شما بستگی دارد.

با توجه به اینکه یکی از مشکلات سدسازی کم توجهی به موقعیت و مکانیابی سد است، آیا نمونه ای را می شناسید که به این علت دچار مشکل شده است؟ دربارۀ اطلاعات جمع آوری شده گفت وگو کنید.

سد گُتوند در مکان بسیار نامناسب احداث شده است. یکی از مهمترین چالش های ایجاد شده پیرامون این سد، بحث وجود گنبدها و رگه های نمکی در اطراف محل آبگیری سد است که پس از آبگیری سد به زیر آب رفته و ممکن است منجر به شوری بیش از حد آب در پایین دست این سد شوند. در واقع با ساخت سد گتوند درمکان غلط استان خوزستان را در خطر نابودی قرار داده ایم و ...

مثال دیگر سد 15خرداد قم می باشد که درمکان غلز ساخته شد و دریاچه پشت سد با برخورد با لایه های نمکی شور شد و آب شور قم، شیرین نشد.

وضعیت منابع آب زیرزمینی منطقۀ شما چگونه است؟ آیا در استان محل زندگی شما دشت ممنوعه وجود دارد؟ چرا و چه زمانی این دشت ممنوعه اعلام شده است؟

این فعالیت را با توجه به محل زندگی تان بنویسید.

آیا در محل زندگی شما پدیدۀ فرونشست زمین مشاهده می شود؟
چنانچه پدیدۀ فرونشست، در استان محل زندگی شما وجود دارد تحقیق کنید و پس از تهیۀ مطالبی در این زمینه در کلاس گفت و گو کنید.

این فعالیت را با توجه به محل زندگی تان بنویسید.

گفت و گو کنید
در شکل زیر منابع آلودگی آب ها کدام اند؟ منابع را پیدا کرده و در مورد چگونگی آلودگی آب توسط آنها در گروه خود گفت و گو کنید.

با توجه به شکل مهم ترین منابع آلودگی آب ها عبارتست از :
نشت فاضلاب کارخانه ها، تجمع مواد دفعی کارخانه ها، نشت شیرابه های زباله ها، چاه های دفع فاضلاب، باران های اسیدی و نشت آب آلوده کشاورزی و ...

دربارۀ تصویر بالا در گروه گفتوگو کنید.

الف) انواع آب های چرخه کدام اند، نام ببرید.

ب) یک دور چرخش آب در این تصویر را بازگو کنید.

پ) در کدام قسمت ها آب آلوده (منابع آلودگی آب) می شود؟

ت) چه روشی هایی برای استفادۀ مجدد آب مصرف شده در شکل دیده می شود؟

ث) برای استفاده مجدد از آب مصرف شده چه اقداماتی در محل زندگی شما صورت گرفته است؟

الف) باران، رودخانه، پساب تصفیه شده، نهرها، دریاچه پشت سد و فاضلاب

ب) ابرها می بارند و باران را درسطح زمین جاری می شود و نهرها و سپس رودها را به وجود می آورد. آب رود درپشت سد با احداث سد توسط بشر جمع می شود و بعد از تصفیه وارد روستاها و شهر شده و بعد از مصرف به فاضلاب تبدیل می شود .بخشی از آب پشت سد برای فعالیت های کشاورزی مصرف می شود و بخشی از فاضلاب ها تصفیه می شود و دوباره مورد استفاده قرار می گیرد و ...

پ) درقسمت مصارف خانکی، کشاورزی و روستایی که آب تبدیل به انواع فاضلاب (شهری ،کشاورزی و روستایی) می شود.

ت) تصفیه فاضلاب در تصفیه خانه فاضلاب و استفاده از آب باران

ث) این فعالیت را باتوجه به محل زندگی تان بنویسید

من چه کار کنم؟

* کاهش زمان استحمام به 5 تا 10 دقیقه.

* بستن آب هنگام مسواك زدن، شست وشوی دست و صورت و وضو گرفتن.

* استفاده از ظرفیت کامل ماشین لباس شویی و ظرف شویی.

* ....................................................................

* ....................................................................

از مسئولان چه انتظاراتی دارم؟

* توجه بیشتر به بازیافت آب

* مدیریت صحیح بهره برداری از آب

* آموزش مصرف بهینۀ آب از طریق رسانه های عمومی و برنامه های آموزشی

* ....................................................................

* ....................................................................

من می توانم کارهای زیادی انجام دهم تا آب هدر نرود که به چند مورد اشاره می کنم:

* استفاده از شیرآلات با کیفیت مناسب

* نشستن کوچه و خیابان با آب شرب

* آموزش مصرف درست آب به اطرافیان

* آب بازی نکردن با آب شرب

* باز کردن شیر آب به اندازه مناسب و ...

انتظارات از مسئولان:

* جلوگیری از ساخت سدهای بی رویه در کشور

* جلوگیری از توسعه بی رویه صنعت و کشاورزی در کشور

* بالا بردن قیمت آب چرا که آب درکشور ما قیمت کمی دارد و مردم آن را به آسانی هدر می دهند.

* جلوگیری از تبلیغ افزایش جمعیت در کشور زیرا جمعیت زیاد آب زیادی مصرف می کند و ...

* جلوگیری از توسعه بی رویه فعالیت های صنعتی و کشاورزی در مناطق خشک داخلی و توسعه صنایعی که آب کمتری مصرف می کنند و کشت محصولات کشاورزی که به آب کمتر نیاز دارد.
* تأکید نداشتن در تولید محصولاتی که آب زیادی مصرف می کنند در داخل کشور و واردات این محصولات از خارج به کشور و ...

چه پیشنهاداتی برای صرفه جویی در این بخش ها دارید؟

پاسخ به صورت زیر خواهد بود:

گفت و گو کنید

1) این خبرها چه پیامی دارند؟

2) اهمیت این خبرها در چیست؟

3) کدام خبر جنبه مثبت و کدام خبر جنبه منفی دارد؟

4) پیام مشترک همه آنها چیست؟

1) * اهمیت استفاده ازکودهای زیستی

* مهار بیماری ها با ارتقای ایمنی غذایی

* آلودگی خاک ها

* پیامدهای خطرناک استفاده از کودهای شیمیایی

2) * با این خبرها متوجه شدیم که کودهای شیمیایی که در تولید محصولات کشاورزی در کشور استفاده می شود سلامت مردم را به خطر انداخته است و همچنین باید مراقب باشیم خاک ها آلوده نشوند زیرا با آلودگی خاک سلامت همه ما به خطر می افتد.
* و همچنین می توانیم با ارتقای ایمنی غذایی بسیاری از بیماری ها را مهار کنیم و یا استفاده از کودهای زیستی می توانیم سلامت غذایی مردم و به دنبال آن سلامت مردم را تامین کنیم و …

3) * جنبه مثبت:

1- استفاده از کودهای زیستی در تأمین سلامت غذایی

استفاده از کودهای زیستی چندسالی است که در کشور ما رونق پیدا کرده است و کشاورزان با کسب آگاهی از فواید این کود آن را جایگزین کودهای مضر می کنند.

2- مهار بیماری ها با ارتقای ایمنی غذایی

هفتۀ جهانی سلامت به ارتقای ایمنی غذایی با هدف دسترسی مردم به مواد غذایی سالم برای حفظ و تأمین سلامت توجه ویژه ای کرده است. وجود باقی ماندۀ سموم و کودهای شیمیایی یک مشکل جهانی است به آلودگی های شیمیایی ،» ایمنی غذا از مزرعه تا سفره «همین دلیل شعار و میکروبی که ممکن است در فرایند تولید اتفاق بیفتد را مورد توجه قرار داده است.

** جنبه منفی:

1- نبرد پنهان سموم شیمیایی با سلامت مردم!

متأسفانه در کشاورزی ما، سموم به صورت بسیار غیر مسئولانه در حال استفاده شدن است. باقی ماندۀ سموم در گیاهان و محصولات کشاورزی می ماند و در نهایت در سفره غذایی مردم جای می گیرد.

2- سلامت در خاک هم نایاب شد.

4) آلودگی خاک ها و عدم استفاده ازسموم شیمیایی درتولید محصولات کشاورزی و استفاده از کودهای زیستی.

اطلاعات جمع آوری کنید
1) دربارۀ نوع خاک و میزان آب مورد نیاز یکی از گیاهان محل زندگی خود اطلاعات جمع آوری کنید و به کلاس ارائه دهید.

2) اگر به طور متوسط هر انسان در شبانه روز یک کیلوگرم غذا بخورد محاسبه کنید در یک هفته و یا یک ماه، 7میلیارد جمعیت جهان چه مقدار غذا مصرف میکنند و این مقدار از کجا تأمین می شود؟

1) این فعالیت را با توجه به ویزگی های محل زندگی تان بنویسید

2) دریک هفته 7 کیلوگرم هرنفر غذا مصرف می کند ووقتی بر 7 میلیارد ضرب می کنیم عدد 49 میلیون تن به دست می آید.
دریک ماه هرنفر 30 کیلوگرم غذامصرف می کند و وقتی بر 7 میلیارد ضرب می کنیم پاسخ می شود 210 میلیون تن به دست می آید.
این مقدار غذا از طریق توسعه بی رویه زمین های کشاورزی و مصرف زیاد آب و تحمیل فشار زیاد بر منابع طبیعی کره زمین به دست می آید. در واقع با افزایش جمعیت تخریب منابع طبیعی زمین بیشتر می شود بنابراین کاهش رشد جمعیت به نفع جمعیت فعلی زمین خواهد بود و ...

اطلاعات جمع آوری کنید

با جمع آوری اطلاعات جدول زیر را کامل کنید.

پاسخ به صورت زیر خواهد بود:

فکر کنید

1) آیا تا به حال دربارۀ سهم خود در آلودگی خاک فکر کرده اید؟

2) نقش شما در جلوگیری از آلوده کردن خاک چیست؟

1) بله من همیشه درمورد سهم خوددرآلودگی خاک فکرمی کنم و یا اقداماتی که انجام می دهم سعی می کنم نقش کمتری در آلودگی خاک و دیگرمنابع داشته باشم و...

2) راه های کاهش آلودگی ناشی از مواد سمی را می توان با عدم یا کاهش کاربرد آن ها در خاک ، مدیریت صحیح خاک و گیاه در جهت ممانعت از گردش بیشتر آن ها و کاهش آلودگی هوا هم چنین شخم زدن زمان پایداری سموم را در خاک می توان کاهش داد در شرایطی که کود حیوانی لازم در دسترس نباشد، از کاه به عنوان مواد آلی استفاده شود آنگاه با افزودن کود شیمیایی مناسب یک کود کامل از آن ها به وجود آورد که در آن هم ماده آلی وجود دارد هم ماده معدنی و...

استاندارد کیفیت خاک ایران را در سامانۀ سازمان حفاظت محیط زیست مطالعه کنید. کدام عناصر بیشترین و کمترین مقدار استاندارد را بر اساس نوع کاربری دارند؟

در تدوین استاندارد خاک ایران تعیین حدود مجاز آلاینده ها در سطح خاک به منظور جلوگیری از هرگونه آلودگی و پسامد محیط زیستی منفی مدنظر قرار گرفته است.
مهمترین هدف از تدوین استاندارد خاک در همه کشورها حفاظت از سلامت انسان است واستانداردهای آلودگی منابع خاک به منظورحفظ سلامت انسان ، حفاظت از محیط زیست و حفاظت از آبهای زیر زمینی در دستور کار است.

استانداردها برای کاربری های مختلف مسکونی، کشاورزی، جنگل و مرتع، تجاری و پارک تفریحی ، در خاک های اسیدی و غیراسیدی مشتمل بر 88 پارامتر آلاینده در پنج گروه ترکیبات آلی (21 پارامتر) ترکیبات آروماتیک چند حلقه ای (16 پارامتر) هیدروکربن های کلره (22 پارامتر) آفت کش ها (7 پارامتر) و فلزات سنگین (22 پارامتر) توسط
سازمان حفاظت محیط زیست و با همکاری وزارتخانه های مرتبط تهیه و تدوین شده است.
مقادیر استاندارد آلاینده ها در خاک نشاندهنده غلظتی از آلاینده های خاک است که در صورتی که مقدار آنها افزایش یابد ممکن است باعث ایجاد اثرات سوء بر سلامتی انسان و یا سایر موجودات گردد و در صورتی که غلظت واقعی این آلاینده ها کمتر و یا معادل مقدار استاندارد باشد این مقدار قابل قبول است.
یکی از پیامدهای مهم آلودگی خاک را انتقال آلاینده از سطوح مختلف خاک به لایه های زیرین خاک و در نهایت آلودگی منابع آب زیر زمینی ، انتقال آلاینده ها از خاک به گیاهان، موجودات خاکزی و انتقال آلودگی از خاک به انسان برشمرد در تدوین استاندارد خاک ایران تعیین حدود مجاز آلاینده ها در سطح خاک به منظور جلوگیری از هرگونه آلودگی و پسامد محیط زیستی منفی مدنظر قرار گرفته است.

گفت وگو کنید

1) چه عواملی در مزرعه بر امنیت و ایمنی مواد غذایی اثر می گذارند؟

2) در منزل شما برای امنیت و ایمنی غذایی که مصرف می کنید، چه کارهایی انجام می شود؟

1) سلامت مواد غذایی: از مزرعه تا بشقاب

همانطور که بحث شد، تغذیه سالم به سلامت مواد اولیه بکار رفته شده، یعنی سلامت مراحل تولید، نگهداری، تهیه، توزیع و مصرف آن بستگی دارد و لذا اصطلاح رایج در مباحث امنیت غذایی یعنی سلامت غذا از «مزرعه تا بشقاب» یا به عبارتی از تولید تا مصرف بر همین اساس مطرح می شود .

اصل مهم در تولید ماده غذایی، چه محصولات کشاورزی و چه دامپروری رعایت اصول امنیت غذایی است. نکات مهمی که تحقیقات علمی آن را مطرح می کنند عبارتند از:

* نوع کود و آفت کش مورد استفاده در کشاورزی در سلامت محصولات کشاورزی اثر دارد. مصرف مواد شیمیایی به خصوص میزان بی رویه آن تهدید کننده سلامت مصرف کننده آن محصولات است و اثر سرطان زایی دارد. -نوع آب مصرفی و سلامت آن در آبیاری محصولات کشاورزی مهم است. آلودگی آب به فضولات انسانی و یا صنعتی در آلودگی به خصوص سبزیجات و صیفی جات موثر است. آلودگی آب رودخانه ها و دریاچه ها و دریاها با فاضلاب صنعتی باعث آلودگی نه تنها محصولات کشاورزی بلکه آبزیان می شود و سلامت انسان با مصرف آن به خطر می افتد.

* کیفیت آب مشروب نیز در سلامت انسان بسیار مهم است. آلودگی آب مشروب و یا وجود مقادیر غیر طبیعی برخی املاح و اجزای آب مثل نیترات و فلوراید اثرات مضری بر سلامت انسان و حتی جنین دارد.

* نوع غذا، داروها و مکمل هایی که در پرورش ماهی و مرغ، سایر پرندگان و دامها استفاده می شود و نیز میزان سلامت این حیوانات در سلامت فراوردهای آنها شامل گوشت و شیر و تخم مرغ و لذا در سلامت مصرف کنندگان این محصولات تاثیر بسیاری دارد. مصرف بی رویه مواد شمیایی و یا هورمونی برای کاهش هزینه های تولید و افزایش کمی محصولات و عدم درمان بیماری های آنها تهدید جدی در سلامت انسان هاست که باعث ایجاد بیماری های مختلفی چون اختلالات هورمونی، جنون گاوی، آنفولانزای مرغی، تب مالت و و نیز سایر بیماری های مشترک انسان وحیوان می شود.

* حتی در صورت سلامت محصول تولید شده، نحوه بسته بندی، نگهداری و توزیع آنها نیز مسئله مهمی است. برای مثال نوع ماده ای که برای افزایش ماندگاری به محصولات کشاورزی زده می شود، جنس و پاکیزگی ظرف یا بسته بندی، جنس و تمیزی بطری آب همه بر سلامت مصرف کنندگان تاثیر گذار است. سلامت این مرحله از زنجیره تولید تا مصرف مواد غذایی و به عبارتی امنیت غذایی عمدتا در حیطه مسئولیت دولت ها، مسئولین دولتی و خصوصی بخش های مرتبط و نیز صاحبان این مشاغل است. بدیهی است افزایش آگاهی و سواد بهداشتی افراد در این موارد می تواند نقش مهمی در پیشگیری و یا رفع سریعتر این تهدیدات و یا کاهش دامنه عوارض آن شود. مثلا کاهش خرید و استقبال از مواد غذایی غیر بهداشتی باعث کاهش عرضه و اصلاح محصول خواهد شد.

2) پنج کلید برای دستیابی به غذای سالم تر و ایمن تر .
پنج کلید برای دستیابی به غذای سالم تر و ایمن تر از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت
همیشه نظافت را رعایت نمایید.
بیشتر میکروب های موجود در محیط زیست بی خطر می باشند ولی با این وجود میکروب های زیان آور بسیاری نیز به طور گسترده در خاک، آب، بدن حیوانات و انسان یافت می شوند که از طریق دست ها و وسایل منتقل می شوند.
بنابراین:
* دست های خود را قبل از تهیه غذا و در طول تهیه آن به تناوب با آب و صابون بشویید.

* بعد از هر بار استفاده از توالت، دست های خود را با آب و صابون به خوبی بشویید

* تمامی سطوحی را که برای آشپزی و تهیه غذا استفاده می کنید، قبل از هر گونه پخت و پز شسته و پاکیزه نمایید.
* آشپزخانه و غذاها را از دسترس حشرات، آفات و حیوانات موذی دور نگاه دارید .
غذاهای خام را از پخته جدا کنید.
مواد غذایی خام می توانند حاوی میکروارگانیسم های خطرناک باشند که مستقیماً با مصرف غذاهای نیمه پخته به
انسان منتقل شوند و عدم رعایت جداسازی مواد غذایی پخته از مواد غذای خام چه در حین تهیه و یا به هنگام نگهداری، سبب آلودگی آنها می شوند که در انسان نهایت می تواند منجر به بروز بیماری شود بنابراین :

* از ظروف متفاوت برای نگهداری گوشت، ماکیان و نیز غذاهای دریایی استفاده کنید.

* از کارد و تخته آشپزی مجزا برای مواد خام استفاده نمایید و این وسایل را در طول پختن و بعد از طبخ غذا بکار نبرید مگر بعد از شسته شو با آب و مایع پاک کننده .
غذاها را خوب بپزید.
مطالعات نشان داده است که رساندن دمای غذا به 70درجه سانتی گراد می تواند به ما اطمینان دهد که غذا سالم است بنابراین:

* تمامی غذاها خصوصاً گوشت، ماکیان و تخم مرغ و غذاهای دریایی را خوب بپزید.

* مطمئن شوید که دمای غذاهای نظیر سوپ و خورشت از 70درجه سانتی گراد که میکروب ها از بین می روند گذشته است.

* از صورتی نبودن و شفاف بودن آب گوشت و مرغ اطمینان حاصل کنید .

غذاها را در دمای مناسب و سالم نگهداری کنید.

میکروارگانیسم ها خیلی سریع دردمای اتاق رشد می کنند. ولی در دمای کمتر از 5درجه سانتی گراد و بیش از 60 درجه قادر به ادامه حیات نبوده و یا رشد آن ها متوقف می شود. تعداد اندکی از میکرو ارگانیسم های خطرناک می توانند در دمای کمتر از 5درجه سانتی گراد قابلیت رشد دارند بنابراین:

* غذاهای پخته را در دمای اتاق بیش از 2 ساعت نگهداری نکنید.

* هرگونه مواد غذایی پخته شده و فاسد شدنی را در یخچال قراردهید

* غذاهای پخته شده را برای مصرف دوباره، در دمای بیش از 60 درجه گرم کنیدو ترجیحاً به دمای جوش برسانید.

* مواد غذایی را برای زمان طولانی حتی در یخچال نگهداری نکنید.

* اجازه ندهید که مواد غذایی منجمد در دمای اطاق بتدریج از حالت انجماد خارج شوند .

همیشه از آب سالم و مواد خام سالم برای تهیه غذا استفاده نمایید.
مواد خام از جمله آب و یخ ممکن است به میکروارگانیسم های زیان آور و مواد شیمیایی آلوده شده باشند. دقت در انتخاب غذاهای خام و استفاده از راه های ساده ای نظیر شستن، پوست گرفتن به حد قابل ملاحظه ای از مخاطرات می کاهد بنابراین:

* همیشه از آب سالم استفاده کنید و یا با روش های سالم سازی آب نظیر جوشاندن و استفاده از قرص کلر استفاده نمایید و آن را سالم کنید.

* همواره از مواد غذایی تازه و سالم استفاده نمایید. از مصرف غذاهای دست خورده اجتناب ورزید.

* غذاهای فرایند شده بهداشتی نظیر شیر پاستوریزه مصرف نمایید.

فکر کنید

اگر متخصص ژنتیک باشید، انگیزۀ شما برای تولید محصول تراژن چیست؟ چه اصول اخلاقی، دینی و علمی را رعایت می کنید؟

تراژنزایی یا تراریخت فرآیند تزریق یک ژن خاص تراژن به جاندازان زنده، گفته می شود، به طوری که جاندار ویژگی جدیدی پیدا کند و آن را به فرزندانش منتقل کند.در فناوری تولید جانداران تراریخت، یک یا چند ژن به ژنوم طبیعی جاندار اضافه یا از
آن حذف می شود. درصورتی که ژنی از جاندار حذف شود، به جاندار حاصل فروریخته یا گفته می شود.
جانداران تراریخت و فروریخت کاربردهای زیادی در پزشکی و زیست فناوری دارند. امروزه بسیاری از پروتئین های دارویی مانند انسولین، فاکتور انعقاد خون، هورمونهای رشد و ... از طریق این فناوری تولید می شود. با استفاده از فناوری تراریخت گیاهانی تولید شده اند که ارزش غذایی بیشتری دارند یا مقاوم به یک سری از آفت ها هستند.
جانورانی که زیر تابش پرتو فرابنفش نور تولید میکنند، باکتریهای موسوم به «کاندوم های زنده» که جلوی تکثیر ویروس اچ آی وی را می گیرند، خوک های مولد پروتئین اسفناج و بزهای تولیدکننده تارعنکبوت همگی از جانداران تراریخت هستند. با این عمل همچنین می توان گیاهان تراریخته به وجود آورد که نیاز به آبیاری و زهکشی کمتر داشته باشند یا در راستای علم زیست شناسی کرد.

گفت و گو کنید

شما چه راهکارهای دیگری برای تولید محصول غذایی سالم در مزرعه پیشنهاد می کنید؟

با توجه به شرایط امروزی کره زمین توسعه کشاورزی ارگانیک را پیشنهاد می کنم.
رشد جمعیت از یک سو و محدودیت رو به رشد عوامل و منابع محصولات کشاورزی مانند زمین، آب و غیره از سوی دیگر و نیز تلاش افراد به منظور تولید محصولی سالم و دستیابی به توسعه پایدار، مقوله تولید محصولات ارگانیک را مطرح ساخته است. کشاورزی ارگانیک یک سیستم مدیریتی جامع گراست که موجب بهبود سلامت کشت بوم ها (تنوع زیستی، چرخه های زیستی و فعالیت زیستی خاک) می شود. در کشاورزی ارگانیک به جای کاربرد نهاده های برون مزرعه ای (کودها وسموم شیمیایی) با استفاده از عملیات مدیریتی (مدیریت تولید محصولات ایمن ارگانیک) که باعث تقویت و توسعه سلامت اکوسیستم های زیستی، چرخه های زیستی و فعالیت بیولوژیکی خاک می شود تأکید می کند. که این عملیات مدیریتی بر اساس زیست بوم زراعی، حاصل خیزی خاک، سلامت گیاه، عدم مصرف مواد شیمیایی مصنوعی و انطباق با ساختارهای اقتصادی، زیست محیطی، فنی، بهداشتی و اجتماعی درهر منطقه تأکید دارد.

چهار اصل کشاورزی ارگانیک

* اصل سلامت: کشاورزی ارگانیک باید سلامت انسان، جانوران، گیاهان، خاک و در مجموع کره زمین را به صورت یکپارچه و بعنوان یک کلیت غیر قابل تفکیک مد نظر قرار داده و در راستای حفاظت از آن بکوشد .

* اصل مراقبت: کشاورزی ارگانیک باید سلامت و رفاه نسل حاضر را با احساس مسئولیت و رعایت احتیاط های لازم در راستای حفظ محیط زیست و اکوسیستم برای نسل های آینده، تأمین کند، به عبارت دیگر آینده کره زمین را فدای نسل امروز نکند .

* اصل اکولوژی: کشاورزی ارگانیک باید براساس اکوسیستم های طبیعی و منطبق با کارکرد چرخه های آن طراحی شود، به طوری که موجب تقویت اکوسیستم های طبیعی گشته، با ایجاد زیستگاه ها و تقویت تنوع زیستی به تعادل اکولوژیکی کمک کند .

* اصل انصاف: تاکیدات این اصل بر این است که آنهایی که درگیر کشاورزی ارگانیک شدهاند باید روابط انسانی را به طریقی هدایت نمایند که در تمام سطوح از رعایت عدالت و انصاف برای تمام اعضا دستاندرکار، کشاورزان، کارگرها، فرآوری کنندگان، تجاری مصرف کنندگان اطمینان حاصل نمایند .

مقررات پایه تولید ارگانیک در محصولات زراعی

* باید از بذر و مواد گیاهی ارگانیک استفاده شود .

* اگر بذر و مواد گیاهی ارگانیک در دسترس نباشد باید از بذر رایج که در کشاورزی ارگانیک ممنوع نیست استفاده کرد

* از کودها باید به شکلی استفاده شود که از خاک، آب و تنوع زیستی حفاظت کنند .

* مصرف کودهای آلی دارای فضولات انسانی در محصولاتی حرارت در کشاورزی ارگانیک مجاز است .

* کشاورز باید برای جلوگیری از آلودگی های مزرعه ارگانیک از موانع فیزیکی و مناطق محافظ (با حصار کشی محوطه کشاورزی از ورود حیوانات مزرعه به محل کشاورزی جلوگیری شود) استفاده کند.

* کلیه تجهیزات و ماشین آلات فرایندهای کشاورزی ارگانیک پیش از استفاده در مزارع ارگانیک باید از کلیه موادی که احتمال آلودگی دارند، پاک شوند .

با توجه به آنچه در تصویر بالا مشاهده میکنید (مشخصات، نقش و اهم ٔ یت خاک،) درباره چشم انداز مثبت و منفی هر تصویر و اهمیت حفاظت از خاک در گروه با دوستان خود گفت و گو کنید و نتیجه آن را در جدول زیر ثبت کنید.

پاسخ به صورت زیر خواهد بود:

من چه کار کنم؟

* در خانه ما غذا به اندازه مصرف پخته شود.

* در طول روز، زباله کمتری تولید کنیم.

* کاشتن گیاهان و درختان

* .................................................................

* .................................................................

از مسئولان چه انتظاراتی دارم؟

* تولید غذاهای با کیفیت بدون پسماند.

* جلوگیری از ورود فاضلاب صنعتی تصفیه نشده به زمین های کشاورزی.

* ممانعت از استفاده بی رویه کودهای شیمیایی در زمین های کشاورزی.

* تضمین سلامت خاک با کاهش استفاده از سموم مختلف در بخش کشاورزی

* .................................................................

* .................................................................

کارهایی که باید انجام دهم:

* سعی می کنم ازخرید کالاهای غیرضروری و لوکس اجتناب کنم.
* غذاهایی میل می کنم که میزان زباله آن بعد از مصرف بسیارکم باشد.
* با طبیعت مهربان هستم ودرزندگی سعی می کنم به محیط فشار کمتری وارد کنم
* سعی می کنم از مصرف بی رویه پلاستیک و ظروف یکبارمصرف خودداری کنم
* سعی کنیم دربرگزاری مراسم عزاداری ائمه (ع) وجشن های مذهبی با طبیعت مهربان تر باشیم وزباله کمتری تولید کنیم تا خاک و منابع آب کشورمان آلوده نشود و...

انتظارات از مسئولان:

* مسئولین وظیفه دارند برای تامین سلامت مردم تلاش کنند و به مردم نیز پاسخگو باشند.

* مسئولین باید ازورود بعضی ازمحصولات کشاورزی ناسالم مانندبعضی ازانواع برنج های هندی وپاکستانی به کشور جلوگیری کنند تا جان مردم به خطر نیفتند.
* مسئولین باید درتولید محصولات غذایی درکشورنظارت کامل داشته باشند.وجود محصولات غذایی سالم حق مردم است ولی متاسفانه امروزه بعضی ازمحصولات غذایی تولیدی درکشور ناسالم اند و موجب افزایش بیماری های سرطانی در کشور شده است. امروزه شیر سالم و یا گوشت مرغ سالم و ... بسیار کم است.
* جلوگیری از مصرف بی رویه سم ها و آفت کش های گیاهی در تولید محصولات کشاورزی و ...

گفت و گو کنید:

الف) به نظر شما کدام خبر بیشتر جلب توجه می کند؟

ب) کدام خبر جنبه مثبت و کدام خبر جنبه منفی دارد؟

پ) پیام مشترک همه آنها چیست؟

ت) اگر شما مسئول باشید برای رفع این مشکلات چه راهکارهایی پیشنهاد می دهید؟

الف) این خبر برای من جالب بود که تهرانی های عزیز از 6109 روز تنها 240 روز هوای پاک داشته اند. یعنی مردم عزیزتهران تقریبا هوای پاک ندارند. واقعا خبروحشتناکی است. مردم تهران چگونه زنده اند؟

ب) به نظرم این اخبارجنبه مثبت ندارند و همگی منفی اند .البته تشکیل نشست اضطراری کمی مثبت به نظرمی رسد ولی می دانیم از این دست نشست ها با هزینه های بسیار زیاد در کشور برگزار می شود ولی تاحالا راهکار مناسب و عملی ارائه نشده است. برگزاری همایش ها و نشست ها سودی ندارد و فقط بودجه مملکت را می بلعد.

پ) پیام مشترک همه آن ها این است که سلامت مردم ایران با آلودگی های زیست محیطی به خطر افتاده است .تمام کشور و تمامی مردم ایران در آینده با افزایش شدیدریزگردها و دیگر منابع آلاینده هوا مواجه می شوند و اگر چاره ای اندیشیده نشود زندگی دراین سرزمین بسیارسخت می شود و دلیل این مشکلات این است که تمامی منابع آبی کشور را (رودها، تالاب ها، دریاچه ها و آب های زیرزمینی) را نابود کرده ایم و تا این منابع آبی احیا نشوند ریزگردها در کشور افزایش یافته و تمام کشور را فرا می گیرد.

ت) البته من نمی توانم مسئول شوم چون نه پارتی دارم و نه دستم به جایی بند است ولی اگرمن مسئول شوم که درخواب باید ببینم اقدامات زیر را انجام می دهم:
* احیای همه تالاب ها و دریاچه ها و رودهای کشور
* جلوگیری از احداث سد درکشورو توسعه سدهای زیرزمینی
* توقف انتقال آب درکشور
* جلوگیری از حفرچاه های عمیق و نیمه عمیق وجلوگیری از توسعه کشاورزی سنتی در کشور و توسعه کشت گلخانه ای
* استفاده از نیروهای متخصص و کارآمد در مدیریت کشور به دوراز هرگونه سهمیه بندی
* سرمایه گذاری در تولید و یا واردات خودروهای برقی
* گسترش وسایل نقلیه عمومی
* مدیریت تولید خودرو در کشور
* انتقال صنایع سنگین مانند فولاد از نواحی داخلی کشور به نواحی ساحلی جنوب
* سرمایه گذاری دراحداث نیروگاه های خورشیدی در کشور زیرا کشور ما با داشتن روزهای آفتابی زیاد توان خوبی دراین زمینه دارد.

آزمایش کنید

1) هنگام شروع بارندگی، یک سطل تمیز را زیر باران قرار دهید تا آب درون آن جمع شود.

۲) مقداری از آب درون سطل را از کاغذ صافی عبور دهید.

۳) صافی را مقابل نور خورشید، خشک کنید. سپس آن را با صافی تمیز دیگری مقایسه کنید.

4) علت سیاه شدن صافی چیست؟

یکی از دلایل می تواند آلاینده های موجود در هوا می باشد و ...

برای کاهش آلودگی هوای محیط زندگی خود، چه راهکارهایی پیشنهاد می دهید؟
دربارۀ وضعیت آلودگی هوا در محیط زندگی خود اطلاعاتی جمعآوری و در کلاس با هم گفت وگو کنید.

این فعالیت باتوجه به محل زندگی افراد متفاوت انجام می شود

شکل زیر آلاینده های هوا را نشان می دهد، محل نقطه چین ها را کامل کنید.

پاسخ به صورت زیر خواهد بود:

1) احتمال وقوع وارونگی دما را در دو منطقۀ زیر با هم مقایسه کنید:

الف) شهری صنعتی و پرجمعیت        ب) روستایی کویری

2) وارونگی دما، چه تأثیری بر آلودگی هوا دارد؟ توضیح دهید

1) در هر دو منطقه در فصل زمستان هنگامی که دمای هوا به زیر صفر درجه می رسد وارونگی دما اتفاق می افتد و در واقع وقوع وارونگی دما امری طبیعی است ولی وقتی در شهر صنعتی و پر جمعیت وارونگی دما اتفاق می افتد آلاینده هایی که توسط خودروها و صنایع وارد هوا می شوند به دلیل سرد شدن و وارونگی دما در سطح زمین باقی می مانند و از شهر خارج نمی شوند و موجب تشدید آلودگی هوا می شود ولی دریک روستای کویری وقتی وارونگی دما اتفاق می افتد

2) با وقوع وارونگی دما آلاینده های هوا که توسط صنایع و خودروها تولید شده ووارد هوا شده در سطح زمین باقی می مانند و از شهرخارج نمی شوند و موحب افزایش شدید آلودگی هوا و افزایش بیماری های تنفسی و قلبی برای مردمان ساکن یک شهر می شود و ...

در محل سکونت شما، کدام آلاینده های هوا بیشتر وجود دارد؟ دربارۀ آنها اطلاعات جمع آوری کنید و در کلاس بحث کنید

این فعالیت بستگی به شرایط محل زندگی افراد دارد .

در سال گذشته با ریزگردها و برخی راههای مقابله با آنها آشنا شدید، در این باره در کلاس با یکدیگر گفتوگو کنید.

* احیای رودها به طوری که اجازه می دهم رودها به جایی بریزند که قبلا به آنجا وارد می شدند. رود باید به دریا و دریاچه و باتلاق و تالاب بریزد. اگرجلوی رودها را با سد سازی غیرمنطقی بگیریم کشوررا به نابودی می کشانیم.رودها شریان های حیاتی کشورند.
* باید برنامه ریزی های ما منطبق با شرایط طبیعی کشورباشد نه این که برنامه ریزی ها طوری تدوین شود که شرایط طبیعی کشور را به آنچه که ما می خواهیم تغییر دهیم.برای نجات کشور و جلوگیری از ریزگردها باید حوضه های آبی کشور حفظ شوند و باید قبول کنیم ما دریک منطقه خشک قرار داریم و توسعه بعضی از فعالیت ها مانند صنایع فولاد و توسعه بی رویه باغداری فقط منابع آب ،خاک وهوای کشوررا نابود می کند.
* استفاده از نیروهای متخصص وکارامد درمدیریت منابع طبیعی کشور
* بالا بردن اخلاق زیست محیطی دربین مردم و مسئولین از طریق آموزش.
متاسفانه مردم و مسئولین کشوردرزمینه محیط زیست اطلاعات کمی دارند .من با اجرای برنامه هایی می توانم دانش مردم و مسئولین را درزمینه محیط زیست بالا ببرم.اگرمسئولین اطلاعات کافی از شرایط محیط زیست کشورداشته باشند اجرای بسیاری از طرح ها را که به محیط زیست کشورو افزایش ریزگردها منجرمی شود را متوقف می کنند.
* برنامه ریزی جهت نجات منابع آب زیرزمینی کشور.منابع آب زیرزمینی کشور دچارورشکستگی شده است و آنقدر آب از این منابع برداشت شده که دربعضی از مناطق کشور فرونشست ها و فروچاله ها ی زیادی به وجود آمده است.بحران
منابع آب زیرزمینی کشور زیاد معوم نیست زیرا در زیرزمین پنهان است و مانند دریاچه ارومیه و دیگر دریاچه ها و تالاب ها مشخص نیست ولی بحران منابع آب زیرزمینی کشور بد تر از بحران دریاچه ارومیه است واگر با مدیریت صحیح منابع آب زیززمینی که در واقع پس انداز آبی کشورند احیا نشوند به زودی تمام کشوربه فروچاله و فرونشست ها تبدیل شده و شهرها و روستاها و تمامی زیرساخت های کشور نابود خواهند شد.برای نجات آب های زیرزمینی کشور توسعه بی رویه صنعت و کشاورزی و باغداری و دامداری را متئقف می کنم و بسیار از محصولات مورد نیاز کشوررا از خارج وارد می کنیم.ما نمی توانیم تمام نیازهای کشور را در داخل کشورتولید کنیم و اگر بخواهیم خودکفا باشیم و همه نیازهای کشور را خودمان در کشور تولید کنیم موجب نابودی منابع طبیعی کشورمانند آب و هوا و خاک شده و دراین صورت کشور با مشکلات زیادی از جمله افزایش ریزگردها و فرونشست ها می شود و به دنبال آن مهاجرت مردم از روستاها به شهرها و ...

1) تابلوی رو به رو در کجا نصب می شود؟ علت نصب آن چیست؟

شکل

2) میزان آلودگی صوتی را برای ساکنان هریک از مناطق زیر با هم مقایسه کنید.

الف) روستای ییلاقی     ب) کنار بزرگراهی درتهران     پ) شهرهای ساحلی

1) این تابلو معمولا درنزدیک بیمارستان ها نصب می شود

2) مسلما آلودگی صوتی در کنار بزرگراه های تهران بسیار زیاد است و صدای عبور و مروز خودروها متوقف نمی شود.
در روستاهای ییلاقی و شهرهای ساحلی آلودگی صوتی کمتر از بزرگراه های تهران می باشد ولی متاسفانه در کشور ما با یورش مردم به روستاهای ییلاقی و شهرهای ساحلی و ساخت و ساز بی رویه و ساخت ویلا آرامش گذشته را ندارند و آلودگی های صوتی با تردد بیش از حد مردم و خودروها درحال افزایش است و...

من چه کار کنم؟

* مراجعه به موقع به مراكز مجاز معاینه فنی برای اطمینان از سلامت محیط زیستی خودرو

* استفاده از دوچرخه در مسافت های کوتاه

* استفاده از وسایل نقلیه عمومی

* استفاده کمتر از اسپری ها، حشره ک ش ها و...

* پیشنهاد ترک سیگار به بزرگ ترها

* .................................................................

از مسئولان چه انتظاراتی دارم؟

* توسعه سیستم حمل و نقل عمومی و كاهش استفاده از وسایل نقلیۀ شخصی

* استفاده از سوخ تهای پاک

* الزام سازندگان خودروها به رعایت آخرین استانداردهای محیط زیستی

* جلوگیری از سوزاندن زباله ها در فضای باز

* توسعه و گسترش فضاهای سبز در مناطق شهری

* .................................................................

* .................................................................

کارهایی که باید من انجام دهم:

* پیاده رفتن برای انجام بعضی از کارها

* استفاده کمترا ز خودروی شخصی و موتورسیکلت

* استفاده بهینه از وسایل گرمایشی خانگی مانند بخاری گازی و...

انتظارات از مسئولان:

* توسعه استفاده از پیل های سوختی و خودروهای برقی

* توسعه استفاده از انرژی خورشیدی درکشور بطوری که اگر نیروگاه های خورشیدی در کشور نصب شوند می توان حتی برق تولیدی را صادر کرد. اگر کشور ما بتواند برق تولید کند دیگر هیچ کشوری مانند امریکا نمی تواند کشور عزیزمان را تحریم کند زیرا که ایران با داشتن انرژی برق کشورقدرتمندی خواهد شد.

* نصب آبگرمکن های خورشیدی درروی بام خانه ها.

با توجه به نقشه:

1) کشورهای پر مصرف انرژی را مشخص کنید.

2) جایگاه ایران کجاست؟

3) به نظر شما مصرف زیاد انرژی، نشانۀ خوبی برای اقتصاد کشور است یا خیر؟ توضیح دهید.

1) در کشور کانادا سرانه مصرف سالانه انرژی بسیار بالاست و با بیش 400 میلیون بشکه رتبه اول را درجهان داراست. کشورهای امریکا و عربستان و استرالیا و نیوزلند دررتبه بعدی قرار دارند و ...

2) در ایران سرانه مصرف سالانه انرژی 75تا 150میلیون بشکه می باشد که رقم بالایی را نشان نمی دهد و...

3) یکی از شاخص های توسعه هر کشور میزان مصرف انرژی برق می باشد و به نظرم شاخص خوبی است زیرا انرژی برق آلودگی کمتری دارد و ...

گفت و گو کنید

با توجه به الگوی زیر، دربارۀ اینکه نیروی لازم برای چرخاندن توربین و تولید انرژی الکتریکی از چه منبعی می تواند باشد، گفت و گو کنید.

منبع انرژی برای چرخاندن توربین ها و تولید برق بسیار متنوع اند مانند انرژی آب پشت سدها، انرژی زمین گرمایی یا ژئو ترمال، انرزی امواج، انرزی جزر و مدی و انرژی سوخت های فسیلی و ...

تفکر نقادانه
برخی معتقدند «هر چه مصرف انرژی الکتریکی کشوری بیشتر باشد، آن کشور توسعه یافته تر است». این دیدگاه را در کلاس نقد کنید.

انرژی الکتریکی که از طریق منابع انرژی پاک مانند انرژی خورشیدی، انرژی بادی، انرژی پشت سدها، انرژی زمین گرمایی و ... تولید شود می تواند معیارخوبی برای توسعه کشورباشد ولی اگرانرژی الکتریکی تولید شده بیشتراز طریق مصرف سوخت های فسیلی باشد نمی تواند معیارخوبی برای سنجش توسعه یک کشور باشد و متاسفانه درکشور ما انرژی الکتریکی تولید شده بیشتر از طریق سوخت های فسیلی به دست می آید و ...

با انجام فعالیت زیر درباره میزان برق مورد نیاز یخچال های خانگی در سراسر دنیا و رابطه آن با میزان مصرف سوختهای فسیلی بیشتر آشنا شوید.
الف) یک دستگاه یخچال فریزر با قدرت 170 وات ساعت را در نظر بگیرید، میزان برق مصرفی آن در یک شبانه روز چند کیلو وات ساعت است؟

ب) میزان برق مصرفی این یخچال فریزر در طول یک سال چند کیلو وات ساعت است؟

پ) با فرض آنکه هر خانوار ایرانی، یک دستگاه یخچال فریزر داشته باشد میزان برق مصرفی سالانه این یخچال فریزرها را در ایران حساب کنید. (کشور ایران تقریباً 20000000 خانوار دارد).

ت) اگر برای تولید 1600 کیلو وات ساعت انرژی الکتریکی، 30000 کیلوگرم از یک نوع سوخت فسیلی را در نیروگاه بسوزانیم، حساب کنید که برای تأمین برق مصرفی یخچالهای خانگی ایران چند کیلوگرم از آن سوخت فسیلی باید سوزانده شود؟

ث) اکنون فرض کنید که برق مصرفی هر خانوار ایرانی ماهانه برابر با 700 کیلووات ساعت است. با توجه به این داده، حساب کنید برای تأمین برق سالانه خانوارهای ایرانی، چند کیلوگرم سوخت فسیلی باید در یک نیروگاه سوزانده شود؟

الف) کیلووات ساعت (با نمادهای kWh، kW·h) یکی از یکاهای تجاری انرژی الکتریکی است. از آنجایی که انرژی حاصلضرب توان در زمان است و از سوی دیگر توان بر حسب وات یا کیلووات و زمان بر حسب ثانیه یا ساعت اندازه گیری می شود، واحد انرژی به صورت وات ساعت یا کیلووات ساعت خواهد بود. یک کیلووات ساعت برابر است با انرژی مصرف شده دستگاهی با توان 1000 وات در مدت یک ساعت.

24 ×170 = 4080            (4 گیللو وات) وات ساعت

ب)

365 × 4080 = 1489200         (1489 کیلو وات) وات ساعت

پ)

20000000 × 1489200 = 297840000000000

(29784000 مگاوات) وات ساعت

ت)

(297840000000000 × 300000) ÷ 1600 = 558450000000000  کیلوگرم

ث)

(700 × 300000(  ÷1000 × 12 = 157500     کیلوگرم سوخت

باز گذاشتن در یخچال به مدت طولانی، مصرف انرژی الکتریکی را افزایش می دهد. با مراجعه به منابع معتبر اینترنتی، دربارۀ رابطه بین شکل و طراحی یخچالها با میزان برق مصرفی آنها اطلاعاتی جمع آوری کنید و به کلاس گزارش دهید

استفاده منطقی از یخچال – فریزر

* مصرفکنندگان بایستی در حد امکان در موقع خرید یخچال و فریزر از بین مدلهای مشابه، یخچال و فریزری را انتخاب کنند که با توجه به برچسب انرژی، دارای بیشترین بازدهی و کارائی باشد.

* برفک های یخچال و فریزر را بطور منظم آب کنید، زیرا با افزایش قشر برفک، مصرف انرژی بالا میرود، با انتخاب یخچالهای مجهز به سیستم برفک آبکن اتوماتیک، مصرف انرژی بدون دخالت مصرفکننده، کاهش مییابد.

* قرار دادن یخچال یا فریزر در مجاورت دستگاههای گرمازا مثل اجاق گاز، آب گرمکن، شوفاژ و همچنین زیر نور مستقیم خورشید، مصرف انرژی آنرا افزایش میدهد. در صورتی که امکان دیگری برای قرار دادن یخچال – فریزر در آشپزخانه وجود نداشته باشد، با یک پوشش مناسب (عایق حرارتی) دستگاه را از حرارت و گرما حفظ کنید

* فریزر را نیز میتوان در پارکینگ یا زیرزمین قرار داد تا بازده انرژی آن در طول ماه های سردتر بیشتر شود و از افزایش بارهای سرمایی منزل نیز در طول ماه های گرمتر جلوگیری کند.

* فضای پشت یخچال و فریزر برای گردش هوا، اغلب باید حداقل به اندازه 20 سانتیمتر با دیوار فاصله داشته باشد. ضمناً لازم است لوله های پشت یخچال و فریزر حداقل سالی دو بار گردگیری شود. رعایت این موارد سبب انتقال حرارت بهتر بین هوا و لوله ها خواهد شد.

* هنگامی که یخچال و فریزر بر روی یک سطح تراز و صاف قرار نمیگیرد باعث میشود تا در یخچال بطور کامل بسته نشود و کارکرد درستی نداشته باشد و در نهایت مصرف انرژی آن افزایش یابد.

* مواد غذایی را پیش از سرد شدن کامل در یخچال و فریزر قرار ندهید و از گذاشتن همزمان مقدار زیادی مواد غذایی در یخچال و بویژه فریزر خودداری کنید. این کار سبب ایجاد فشار زیادی بر موتور یخچال و فریزر خواهد شد و مقدار زیادی انرژی برق هدر می رود.

* از کنار هم چیدن و چسباندن ظروف و مواد غذایی در داخل یخچال و فریزر پرهیز کنید. چون این کار گردش هوا را در داخل یخچال یا فریزر دچار اختلال کرده و سبب افزایش مصرف برق می شود.

* جهت نگهداری مواد غذایی، پس از گذاشتن آنها در کیسه های فریزر، در آنها را به صورتی ببندید که دیگر هوای اضافی در داخل آن وجود نداشته باشد. در ضمن بر روی هر یک از کیسهها برچسبی که حاوی مطالبی همچون نام مواد غذایی، نوع آن (سرخ شده، پخته، خام و ...) و تاریخ منجمد کردن باشد را بچسبانید. چنین برچسبی را با اطلاعات کلی تر شامل فهرست مواد غذایی داخل هر سبد، کشو، قفسه و یا طبقه نیز تهیه کرده و در محل مناسب بچسبانید. به این ترتیب دستیابی به مواد غذایی مورد نیاز بسیار آسان خواهد شد.

* از باز و بسته کردن بیهوده درِ یخچال یا فریزر پرهیز کنید.

* سعی کنید از منجمد کردن مواد غذایی و سبزیجات در فصل هایی که دسترسی به مواد غذایی تازه وجود دارد، حتی الامکان خودداری کنید.

* نوار لاستیکی درِ یخچال و فریزر به مرور زمان انعطاف و کارآیی خود را از دست می دهد. توصیه میشود که سالی یکبار سالم بودن نوارها کنترل شود تا در صورت کوچکترین نشت هوا، نسبت به تعویض آنها اقدام گردد. برای این آزمایش از قرار دادن یک اسکناس بین در و بدنه استفاده نمایید اگر اسکناس محکم در جای خود قرار نگرفت، احتمالاً لاستیک های اطراف یخچال خراب شده اند

* از قراردادن انواع قوطیهای کنسرو، رب گوجه فرنگی، گالنها و بطریهای حاوی شربت، ترشیجات، شیشه های مربا، عسل و ... در یخچال خودداری کنید. این کار باعث اشغال بی مورد فضای یخچال - فریزر و به تبع آن افزایش مصرف انرژی دستگاه خواهد شد.

* افتادگی درِ یخچال یا فریزر به علت وزن آن به مرور زمان باعث جدا شدن نوار لاستیکی از بدنه می شود که می بایست نسبت به تعویض لولای در اقدام گردد تا از اتلاف انرژی به جهت خروج هوای سرد یخچال جلوگیری شود.

* باید توجه داشت که تنظیم صحیح و به موقع ترموستات یخچال و یا فریزر با عنایت به مواردی همچون حجم و میزان مواد غذایی درون آنها، محل قرار گرفتن یخچال و فریزر و دمای محیط وسایل مزبور، نقش مهمی در کاهش مصرف انرژی این وسایل خواهد داشت و به عبارتی تنظیم نادرست و یا عدم توجه به تنظیم به موقع ترموستات باعث فاسد شدن و یا یخزدگی مواد غذایی و به تبع آن افزایش مصرف انرژی خواهد شد.

* در هنگام خرید به بسته شدن کامل درها و مرغوبیت و چسبندگی نوار لاستیکی درِ یخچال و فریزر دقت و توجه شود.

* از گذاشتن بطری های حاوی نوشابه های گازدار در قسمت جایخی یخچالها و یا قرار دادن آنها در قسمت فریزرِ یخچال – فریزرها جداً خودداری نمایید. این کار باعث می شود تا پس از انجماد کامل مایع در داخل بطری، درِ بطری باز شود و یا بر اثر فشار زیاد به بطری، بطری شکسته و مایع آن در داخل یخچال پراکنده شود. عدم رعایت همین موضوع باعث می شود تا حداقل زمانی بین 10 تا 15 دقیقه درِ یخچال - فریزر را برای تمیز کردن ناشی از ترکیدن بطری باز بگذاریم که خود باعث اتلاف انرژی خواهد شد.

* از گذاشتن هرگونه پارچه، مقوا یا روزنامه بر روی طبقات یخچال باید جداً پرهیز کنیم، چون این کار از گردش هوا در یخچال جلوگیری میکند و مصرف برق آن را افزایش می دهد و ...

گفت وگو کنید:

دربارۀ آثار گوناگون (جنبه های مثبت و منفی) استفاده از سوخت های فسیلی برای حمل ونقل، گرمایش خانه های مسکونی و تولید انرژی الکتریکی با یکدیگر گفت وگو و جاهای خالی را پر کنید.

* افزایش استفاده از سوخت های فسیلی موجب افزایش آلودگی هوا و گرمایش جهانی دراثر افزایش گازهای گلخانه ای در جو می شود و به دنبال آن موجب ذوب یخچال های طبیعی زمین می شود و ...

* استفاده از سوخت های فسیلی موجب افزایش شدید آلودگی هوا درشهرهای بزرگ و مناطق صنعتی می شود و ...

* فراوان بودن و ارزان بودن سوخت های فسیلی موجب می شود که دولت ها درمورد ارنرژی های پاک مانند انرژی خورشیدی سرمایه گذاری نکنند و ...

کاوش کنید
بررسی کنید که «مقدار کربن دیاکسید چه اثری روی دمای یک محیط دارد؟»
ابزار و مواد: بطری 1/5 لیتری، قرص جوشان ، دما سنج، استوانه مدرج، خمیر بازی
1) دو بطری 1/5 لیتری خالی را بردارید و شمارهگذاری کنید.
2) درب بطریها را به اندازه قطر دماسنج سوراخ کنید و دماسنج را از داخل آن عبور دهید. درزهای دور دماسنج را با خمیر بازی محکم کنید و از دو طرف بپوشانید.
3) درون بطری شماره (5) یک عدد قرص جوشان و 10میلیلیتر آب بریزید و بلافاصله در آن را محکم ببندید.
4) درون بطری شماره (10) 2 میلیلیتر آب بریزید و در آن را محکم ببندید.
۵( دمای هوای درون هر دو بطری را مشاهده و یادداشت کنید.
6) هر دو بطری را به مدت نیم ساعت روبه روی آفتاب قرار دهید. چه تغییری در دمای هوای درون دو بطری ایجاد می شود؟

فعالیت را بطورعملی انجام دهید.

فکر کنید

1) نمودار 1، افزایش کربن دیاکسید هواکره و نمودار 2 افزایش دمای کرۀ زمین را در دهه های اخیر نشان می دهند. چه رابطه ای بین داده های این دو نمودار وجود دارد؟

1) بین میزان کربن دی اکسید و میزان دمای زمین ارتباط معنا داری وجوددارد. یعنی در چند دهه اخیر با افزایش مصرف سوخت های فسیلی، گازهای گلخانه ای زیادی وارد جو زمین شده است مانند کربن دی اکسید و دمای میانگین زمین را بالا برده است.درسال 1960 میلادی مقدار کربن دی اکسید جو زمین کم تر از 300 قسمت در میلیون بوده است ولی آن رقم درسال 2010 به بیش از 380 قسمت درمیلیون رسیده است و میانگین دمای زمین هم درسال 1960 نزدیک به 14درجه س لسیوس بوده است ولی این رقم درسال 2010 به 14.5 درجه سلسیوس رسیده است و ...

گفت و گو کنید

2) دربارۀ داده های لوحۀ زیر گفت وگو کنید. چه نتایجی می گیرید؟ آنها را در چند جمله بنویسید

2) اگر در اطراف زمین و در جو زمین گازهای گلخانه ای مانند کربن دی اکسید و بخار آب وجود نداشت هوای زمین در روز خیلی گرم و در شب خیلی سرد می شد (شکل سمت راست) ولی به دلیل وجود گازهای گلخانه ای در جو زمین، هوا در روز خیلی گرم نمی شود و در شب هم خیلی سرد نمی گردد و در واقع وجود گازهای گلخانه ای بطور طبیعی و نرمال هوای زمین را معتدل نگه می دارد ولی با افزایش استفاده از سوخت های فسیلی و افزایش تعداد خودروها و فعالیت صنایع و ... میزان گازهای گلخانه ای افزایش یافته و هوای زمین را گرم تر گرم تر کرده است (شکل سمت چپ).

3) با توجه به نمودارهای بالا و شکل های زیر به پرسش ها پاسخ دهید.

الف) چه رابطه ای میان فشار گاز کربن دیاکسید و pH آب اقیانوس ها وجود دارد؟

ب) میزان اسیدی بودن آب دریا چه تغییری می کند؟

پ) با افزایش فشار گاز کربن دیاکسید در هواکره، تنوع گونه های زیستی در آب کره چه تغییری می کند؟

3) الف) با افزایش فشار گاز کربن دی اکسید (میکرو اتمسفر) مقدار ph آب اقیانوس ها کاهش یافت است

ب) میزان اسیدی آب درسال 1369 از 11/8 به 8/8 در سال 1389 کاهش یافته است.

پ) دی اکسیدکربن به دلیل جذب شدن در آب به زندگی دریایی آسیب وارد می کند. به گفته دانشمندان نزدیک به 50 درصد دی اکسیدکربنی که نوع بشر در 200 سال گذشته وارد جو زمین کرده جذب آب دریا شده است .

پی اچ یا پ هاش pH، یک کمیت لگاریتمی است که میزان اسیدی یا بازی بودن مواد را مشخص می کند. بیشتر آبزیان فقط در پی اچ بین 5 تا 9 زنده می مانند. با توجه به تصویر تپه های مرجانی با کاهش پی اچ از بین خواهند رفت و ...

4) برداشت خود را از تصویر رو به رو بنویسید

4) این شکل ردپای کربن دی اکسید را درماهی نشان می دهد.با افزایش کربن دی اکسید در آب دریاها و اقیانوس ها و افزایش رد پای کربن درماهی ها میزان پی اچ کاهش یافته وموجب مرگ ماهی ها می شود زیرا آبزیان فقط بین پی اچ 5 تا 9 می توانند زنده باشند و ...

حساب کنید.
میزان برق و گاز طبیعی مصرفی در منزل خود را از طریق عدد درج شده روی فیشهای برق و گاز پیدا کرده و آن را در رابطه های زیر جاگذاری کنید. بدین ترتیب می توانید ردپای کربن دی اکسید تولید شده، توسط خانواده خود را حساب کنید.

کیلووات ساعت انرژی مصرفی × 0/0006 = میزان CO2 تولیدی (برحسب تن)

متر مکعب گاز مصرفی × 0/00059 = میزان  CO2تولیدی (برحسب تن)

با توجه به قبض برق منزل خود حساب کنید

انرژی های پاک (تولید برق به کمک نیروی باد)
در درس علوم آموختید که یکی از روشهای تولید انرژی، استفاده از نیروی باد برای چرخاندن توربینهاست که به انرژی بادی معروف است. در به کارگیری این منبع انرژی، گاز کربن دی اکسید تولید نمیشود. نقشۀ زیر، جایگاه و سهم کشورهای جهان را از لحاظ توانایی تولید الکتریسیته توسط انرژی باد نشان می دهد. نظر شما درباره جایگاه ایران چیست؟

با توجه به مناطق بادخیز و پتانسیل ایران در زمینه تولید برق با استفاده از انرژی بادی، تولید برق ایران در این زمینه بسیار پایین است. (100 تا 999 گیگاوات ساعت).

جمع آوری اطلاعات

با مراجعه به پایگاه اینترنتی سازمان انرژیهای نو ایران (سانا)، و یا مطالعات کتابخانه ای و میدانی، در زمینۀ استفاده از انرژی بادی، توربین های بادی و ظرفیت تولیدی نیروگاه های کشور در این زمینه اطلاعات جمع آوری و به کلاس گزارش کنید.

در ایران با توجه به وجود مناطق بادخیز طراحی و ساخت آسیابهای بادی از 200سال پیش از میلاد مسیح رایج بوده و هم اکنون نیز بستر مناسبی جهت گسترش بهره برداری از توربینهای بادی فراهم می باشد. مطالعات و محاسبات انجام شده در زمینه تخمین پتانسیل انرژی باد در ایران نشان داده اند که تنها در 26 منطقه از کشور (شامل بیش از 45 سایت مناسب) میزان ظرفیت اسمی سایتها، با در نظر گرفتن یک راندمان کلی، 33 درصد در حدود 500/6 مگاوات می باشد و این در شرایطی است که ظرفیت اسمی کل نیروگاه های برق کشور در حال حاضر حدود 74/000 مگاوات می باشد.
در سال 2004 میلادی تنها 25 مگاوات از 33/000 مگاوات برق تولید شده در ایران با استفاده از انرژی بادی تولید شده بود. در سال 2006 میلادی سهم برق تولید شده در ایران با استفاده از انرژی بادی 45 مگاوات بود (رتبه سی ام در دنیا) که به نسبت سال 2005 رشد چهل درصدی را نشان میداد. در سال 2008 میلادی نیروگاه بادی منجیل (در
استان گیلان) و بینالود (در استان خراسان رضوی،) ظرفیت 82 مگاوات برق را داشته اند. ظرفیت برق بادی در ایران در سال 2009 میلادی 130 مگاوات ساعت بودهاست.
ایران عضو مجمع جهانی انرژی بادی می باشد. ایران مبالغ زیادی را در زمینه انرژی تجدیدپذیر برق بادی، سرمایه گذاری کرده است. میزان یارانه های تخصیصی در بخش برق فسیلی حدود 3/7 میلیارد یورو است که مانعی جدی بر سر راه توسعه انرژی های تجدید پذیر به شمار می رود. علیرغم وجود یارانه ها، میزان ظرفیت نصب شده برق بادی تا اوایل سال 1387 بالغ بر 128 مگاوات بوده است، که تولید 307 گیگاوات ساعت برق را طی دوره 84-1373 را به همراه داشته است. این میزان برق تولیدی سبب صرفه جویی 425 هزار بشکه معادل نفت در بخش نیروگاهی
ایران شده و در جای خود موجب کاهش یک میلیون تن انواع آلاینده های زیست محیطی در فاصله 1373-1384 شده است. با استفاده از اطلاعات واقعی ماهیانه بادر در استان های کشور و با بهره گیری ازمعادله چگالی وایبول، پتانسیل قابل استفاده باد در استان ها محاسبه شده و در نهایت کل پتانسیل برق بادی به میزان 6/3 گیگاوات تخمین زده شده است. البته محاسبات دیگر تا حد 6 گیگاوات ظرفیت را برآورد کرده اند. بر اساس سیاست های فعلی انرژی کشور، ارزش حال خالص و نرخ بازده داخلی پروژه های باد در سه استان گیلان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی
محاسبه شده است، که تایید کننده این واقعیت است که پروژه های برق بادی در این سه استان از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هستند. نتایج نشان می دهد که با حذف یارانه های انرژی پتانسیل فسیلی به همراه یک روش بازار محور، میتوان ظرفیت انرژی بادی را به 6 تا 6/3 گیگاوات افزایش داد. این ظرفیت نصب شده می تواند سبب صرفه جویی حدود 47 تا 84 میلیون بشکه معادل نفت 127000 تا 230000 بشکه در روز در بخش نیروگاهی ایران شود و ...

فکر کنید
شکل زیر میزان بیشترین انرژی الکتریکی تولید شده برحسب اندازه توربینهای بادی و نمودار زیر، میزان سر و صدای تولید شده (آلودگی صوتی) توسط توربینها را برحسب قطر پره های آنها نشان میدهند.با توجه به آنها به پرسشهای زیر پاسخ دهید.

الف) چه رابطه ای بین قطر پره های توربین بادی با انرژی تولید شده وجود دارد؟

ب) اگر برق مورد نیاز شهر و خانه شما را با استفاده از انرژی باد تولید کنند، ردپای کربن دی اکسید شماچه تغییری می کند؟ چرا؟

پ) نیروگاه های بادی چه تأثیری روی زندگی جانداران آن منطقه دارند؟ توضیح دهید.

الف) با افزایش قطر پره های توربین های بادی میزان آلودگی صوتی افزایش می یابد مثلا در قطرپره 20 متری میزان آلودگی صوتی 98 دسیبل می باشد ولی در پره ای با قطر 120 متر میزان آلودگی صوتی به 120 دسیبل می رسد و ...

ب) رد پای کربن درشهرمن کاهش می یابد زیرا با تولید برق به وسیله انرژی باد ،سوخت های فسیلی مانند نفت مصرف نشده است و ...

پ) البته نیروگاه های بادی به دلیل اشغال کردن فضای بسیار زیاد و ایجاد سر و صدا برای جانوران و انسان مشکلاتی را ایحاد می کنند و ...

من چه کار کنم؟

* استفاده از دوچرخه به جای خودرو در مسافت های کوتاه

* استفاده از وسایل الکتریکی کم مصرف با برچسب انرژی

* ..................................................................

* ..................................................................

از مسئولان چه انتظاراتی دارم؟

مراکز صنعتی و اقتصادی، سیاستمداران، شهرداری ها و سازمان های مردم نهاد نیز باید در نظر گرفته شود. به طوری که انتظار می رود همه بخش های گوناگون یک کشور برای کاهش ردپاهای محیط زیستی بکوشند. در پیرابندی های زیر برخی از این اقدامات نوشته شده است.

* تولید خودروهای با استانداردهای بالا

* از رده خارج کردن خودروهای فرسوده

* ایجاد و گسترش فضای سبز توسط کارخانه ها و مراکز صنعتی

* ..................................................................

* ..................................................................

کارهایی که من باید انجام دهم:

* من مصرف مواد غذایی و سوخت و...را مدیریت می کنم و به اندازه مصرف می کنم
و اسراف نمی کنم.

* حمل و نقل خود را مدیریت می کنم و از وسایل نقلیه عمومی استفاده می کنم

* در هیچ زمانی با خودروی خود تک سرنشین نمی روم.

* با کنترل قبض برق خود مصرف برق را مدیریت می کنم و ...

انتظارات از مسئولان:

* گسترش نیروگاه های خورشیدی درکشور زیرا کشورما به دلیل داشتن روزهای آفتابی زیاد می تواند برق زیادی از طریق انرژی خورشید تولید کند و حتی می توان برق را به اروپا صادر کند.

* گسترش نیروگاه های بادی درکشوردرنواحی مستعد

* گسترش پیل های سوختی و تولید خودروهای برقی و قطارهای برقی

* نوسازی صنایع سنگین کشور و نصب فیلترهای مناسب در دودکش صنایع بزرگ

تدبر در آیات:

با مراجعه مجدد به آیۀ آغازین این درس، دربارۀ ترجمه، معنا و مفاهیمی که از آن دریافت می شود و چگونگی ارتباط مفهومی آن با موضوع درس ژرف بیندیشید. آیات مشابه آن را در قرآن کریم جست وجو کنید و با هم کلاسی هایتان دربارۀ یافته های خود گفت و گو نمایید.

آیا درباره آتشی که می افروزید فکر کرده اید؟ (71)

آیا شما درخت آن را آفریده اید؟ یا ما آفریده ایم ؟ (72)

همفکری و گفت و گو کنید

1) الف) با توجه به مطالب بالا، سالانه چند تن زباله در کشور ایران تولید می شود؟ چند کیلوگرم؟ محاسبه کنید.

ب) سالانه چند تن زباله در شهرهای نامبرده شده در متن بالا تولید می شود؟

پ) اگر هر فرد روزانه 850 گرم زباله دور بریزد، در سال چقدر زباله تولید میکند؟

ت) آیا این ارقام موجب نگرانی شما می شود؟ چرا؟

2) برداشت شما از تصاویر و متنی که در زیر هریک نوشته شده، چیست؟ چرا موضوع برای مردم و مسئولان و مدیران هر منطقه دغدغه و نگرانی ایجاد کرده است؟

3) به نظر شما چرا ساکنان شهرها بیشتر از روستانشینان زباله تولید میکنند؟ توضیح دهید

4) هم اکنون چند لحظه فکرکنید و مهمترین راه حلی را که برای مسئله زباله به ذهنتان رسید، یادداشت کنید. پس از پایان درس نوشته خودتان را مرور کنید.

1) الف) تن 50000 × میلون نفر 80.000.000 = تن در روز 4000.000.000.000

(در ایران روزانه 4 تریلیون تن زباله تولید می شود(
تریلیون تن در سال   1460 = 4 × 365

رقم بسیار فاجعه آمیز است در یک سال در کشور ما 1460 تریلیون تن زباله تولید می شود.

ب) تهران      7500 × 365 = تن 2737500

اراک      540 × 365 = تن 197100

مشهد     850 × 365 = تن 10250

اصفهان     1000 × 365 = تن  365000

رشت    600 × 365 = تن  219000

پ) گرم 850 × 365 = گرم   310250

هر فرد 310 کیلوگرم در یک سال تولید می کند.

ت) با مطالعه این ارقام احساس خطر می کنم زیرا در آینده محیط زیست کشورما توسط کوه های زباله نابود می شود.درآینده زباله ها سلامتی مردم را در اطراف شهرهای بزرگ به خطر می اندازد.من احساس خطر می کنم زیرا می بینم میزان تولید زباله در کشور ما نسبت به سال ها و ماه های قبل متاسفانه به شدت در حال افزایش است.متاسفانه مردم و دولت به فکر کاهش تولید زباله نیستند. مردم ما عادت کرده اند حتی برای نوشیدن مقداری آب از لیوان های یک باردمصرف استفاده کنند و به خودشان زحمت نمی دهند یک لیوان مناسب همراه خودداشته باشند. اگر با این روند پیش برویم و به فکر آینده نباشیم ایران عزیز ما درمیان زباله های تولید شده ما دفن خواهد شد.پس بیایید بیندیشیم و به کارهایی که انجام می دهیم کمی فکر کنیم. آیا لازم است در مکان های زیارتی از لیوان یک بار مصرف استفاده کنیم؟
آیا لازم است در مراسم عزاداری ائمه علیه السلام حجم زیادی از ظرف های یکبارمصرف استفاده کنیم و هزاران تن زباله تولید کنیم آیا با توجه به تولید حجم زیادی از زباله درمراسمات دینی، کارما درست است؟ آیا لازم است هر شب به مردم با ظرف های یکبار مصرف غذا داده شود؟ این کاریعنی جنگ با محیط زیست و ...

2) متاسفانه من هیچ دغدغه ای در مردم و مسولان نمی بینم و اساسا مردم ما و مسئولین در مورد زباله و پیامدهای منفی تولید زباله نمی اندیشند. مردم در زمینه روش های کاهش تولید زباله اطلاعات کمی دارند و به نظرم اول باید مسئولان آموزش داده شوند تا بدانند که تولید زباله با حجم زیاد سلامت مردم و محیط زیست کشور را به خطر انداخته و اگر اطلاعات آن ها افزایش یابد از اجرای بسیاری از طرح ها و برنامه ها در کشور جلوگیری می کنند و ...

3) شهرها با جمعیت زیاد زباله بیشتری تولید می کنند و روستاها با جمعیت کمتر زباله کمتری تولید می کنند.

4) مهمترین کاراین است که سعی کنیم زباله کمتری تولید کنیم و برای کاهش تولید زباله باید مصرف گرایی کاهش یابد و برای کاهش مصرف گرایی آموزش مردم و مسئولین بسیار اهمیت دارد.

تحقیق کنید
1) با یکی از افراد سالخورده فامیل یا آشنایان (بالای 65سال) گفت و گو کنید. سؤال هایی مانند نمونه طراحی کنید. شما میتوانید پرسشهای دیگری به آن اضافه کنید. نتایج را جمع بندی و در کلاس ارائه کنید.

2) نتایجی را که از مصاحبه به دست آوردید، با نتایج همکلاسی هایتان مقایسه کنید .

1) سوال 1) درزمان گذشته میوه فروش میوه ها را دراخل پاکت های کاغذی قرار می داد و معمولا برای خرید همیشه یک زنبیل با خودمان می بردیم و هرچه که می خریدیم درداخل زنبیل می کردیم.شیرو ماست هم که می خریدیم به شکل فله ای می خریدیم و در سطل های مخصوصی توسط فروشنده قرار می گرفت و ...

سوال 2) امروزه کالاها بیشتربه صورت بسته بندی عرضه می شود که این بسته بندی ها موجب افزایش تولید زباله می شود. امروزه استفاده از پلاستیک و ظرف های یکبار مصرف بسیارزیاد شده و در فروشگاه ها از نایلون زیادی استفاده می شود و ....

سوال 3) پنجاه سال قبل زباله کمی تولید می شد و شهرها هم بزرگ نبودند و زباله های کمی که تولید می شد مردم زباله ها را دفن می کردند و یا می سوزاندند و...
سوال 4) ظروف یکبار مصرف، ظروف نوشابه و آب، پلاستیک، قوطی های کنسرو، پوشک بچه، بنر و....

سوال 5) متاسفانه متاسفانه و هزاران متاسفانه میزان تولید زباله درخانواده های امروزی نسبت به 40 یا 50 سال پیش خیلی بیشترشده است.

2) مردم درگذشته با استفاده از زنبیل و ظروف دائمی زباله کمتری تولید می کردند. مانند لیوان شیشه ای، سطل ماست و بطری شیر و ... ولی حالا مردم متاسفانه پسماند زیادی تولید می کنند و یکی از این پسماندها پلاستیک است که میزان مصرف آن درحال افزایش است.سعی کنید وقتی به مغازه برای خرید مراجعه می کنید از مغازه دار پلاستیک دریافت نکنید.

بررسی کنید
1) به مدت یک هفته، هر شب قبل از بیرون گذاشتن زباله، محتویات سطل زباله خانهتان را بررسی و اقلام آن را یادداشت کنید. روی برگه یادداشت اقلام پسماند تر و پسماند خشک را در دو ستون جداگانه بنویسید. بهطور
نسبی مقدار هریک از آنها را از زیاد تا کم حدس بزنید و در کنار هر مورد بنویسید. یادداشت خود را برای فعالیت بعدی نگه دارید.
.2به طور داوطلبانه و در صورت امکان، به مدت یک هفته، هر شب زبالهای را که بیرون میگذارید، وزن کنید
و وزن آن را یادداشت کنید. میانگین وزن زباله را در طی هفته محاسبه کنید و آن را بر تعداد اعضای خانواده
تقسیم کنید. در خانواده شما به طور تقریبی سرانه تولید زباله چقدر است؟ (توجه کنید که این مقدار غیر از زباله ای است که اعضای خانواده در خارج از محیط خانه دور می ریزند(

بررسی را انجام دهید

گفت وگو کنید

با توجه به آنچه در سالهای قبل آموخته اید، آیاتی را از قرآن کریم و احادیثی را از پیامبر اکرم و ائمه معصومین (ع) درباره اسراف و تبذیر در کلاس ارائه کنید و بر مبنای آنها مصرف گرایی را از منظر تعالیم دینی نقد کنید.

خداوند در سوره فرقان آیه 67 می فرماید: «و الذین اذا انفقوا لم یسرفوا و لم یقتروا و کان بین ذلک قواما»

بندگان شایسته خدا در هنگام انفاق، نه زیاده روی می کنند و نه کم میگذارند بلکه راه میانه ای را می پیمایند.

و نیز در سوره اسراء آیه 27 میفرماید: «ان المبذرین کانوا اخوان الشیاطین»

اسراف کنندگان براداران شیاطین اند.

برطبق آیه 27 سوره کسانی که اسراف می کنند از برادران شیطانند و امروزه در کشور ما اسراف بسیارزیاد شده است و متاسفانه درایام عزاداری حضرت امام حسین علیه السلام و دیگر ائمه علیه السلام میزان تولید پسماند در شهرها و روستاهای ما چند برابرمی شود. افزایش حجم زباله در این ایام که البته همراه با آلودگی های صوتی شدیدی می باشد نشان می دهد که کارما نادرست است و با این کار فشار زیادی بر محیط وارد می کنیم. بهتر است غذاهایی که به مردم داده می شود در ظروف چینی یا ملامین باشد و ... .

1) با مراجعه به پایگاه اینترنتی سازمان مدیریت پسماند شهر محل زندگی خود، چند مورد از اخبار مربوط به پسماند را یادداشت و در کلاس بیان کنید.

2) پرس و جو کنید مدیریت پسماندهای پزشکی و زباله های بیمارستانی بر عهده کدام وزارتخانه است؟

1) به آدرس زیرمراجعه کنید:

http://pasmand.tehran.ir/Default.aspx?tabid=179    

نمونه یک خبر:

تدارک خدماتی شهرداری تبریز تا پایان ایام عزاداری ادامه خواهد داشت.
مدیر عامل سازمان پسماند شهرداری تبریز از ادامه تدارک خدماتی شهرداری تبریز ت پایان ایام عزاداری خبر داد.

به گزارش روابط عمومی سازمان مدیریت پسماندهای شهرداری تبریز ، علیرضا اصغری افزود: 1500 نفر پاکبان در طول دهه محرم به صورت 3 شیفتی مشغول به فعالیت بودند که نتیجه این فعالیت پاکسازی کل شهر و معابر عمومی از زباله در کمترین زمان ممکن از سطح شهر بود.

وی با اشاره به افزایش 20 درصدی حجم زباله در طول سه روز اخیر یادآورشد: نسبت به روزهای عادی در سه روز گذشته با افزایش 20 درصدی حجم زباله روبه رو بودیم که خوشبختانه با تدابیر صورت گرفته و فعالیت نیروهای خدمات شهری این حجم افزایشی زباله مدیریت شد.

مدیر عامل سازمان پسماند شهرداری تبریز گفت: تعدادی از بنرهای تاریخ گذشته از سطح شهر حذف می شوند و سایر بنرها تا اربعین حسینی در سطح شهر باقی خواهد ماند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به فعالیت گروه های مردم نهاد اظهارکرد: در سال های اخیر گروه های مردم نهاد فعالیت چشمگیری در حوزه آموزش های شهروندی داشته اند که این امر می تواند شهرداری ها را در امر فرهنگ سازی یاری کند.

2) نظارت و مسئولیت حسن اجرای قانون مدیریت پسماند بر عهده سازمان محیط زیست گذاشته شده‌ است .

پوسال (کمپوست) تهیه کنید.
1) با کمک و راهنمایی معلم و با استفاده از پسماند گیاهی مانند پوست میوه یا میوههای غیرقابلمصرف و سبزیجات و آغشتهکردن آنها با برگهای خشک و علفهای داخل یک سطل یا گودال کوچک در باغچه حیاط یا مدرسه، کود آلی (پوسال) درست کنید. هر چند مدت یکبار باید این مخلوط را به هم بزنید و هوادهی کنید. مراحل کار را معلم توضیح می دهد .

2) درباره ورمی کمپوست تحقیق کنید و نتیجه را در کلاس گزارش دهید.

1) در کمپوست از مخلوط موادی چون کود حیوانی، خاک، مواد زائد گیاهی مانند کاه و برگ و شاخه های بسیار خرد شده و ضایعات آشپزخانه که شامل پوست میوه ها، میوه های غیرقابل مصرف، زائدات سبزیجات، ته مانده های خوراکی، پوست تخم مرغ ریز شده، خاک اره استفاده می شود؛ ولی باید از موادی که حشرات موذی را به خود جذب می کند

کمپوست پسماندهای آلی تجزیه شده و نسبتاً پایدار حاصل فرایند پوسش هستند و پوسش یا کمپوست کردن عمل پوساندن و تجزیه بقایای گیاهی، حیوانی یا زباله های شهری همچنین لجن فاضلاب است که تحت شرایط خاص و روش های گوناگون انجام می گیرد. این عمل شاید کهن ترین روش بازیافت باشد. مواد آلی موجود در توده مصرفی برای کمپوست از ضایعات کشاورزی، مواد خوراکی و زباله هایی است که از راه تجزیه هوازی و بیهوازی به خاک سیاه و سفید غنی تبدیل می شوند که به عنوان کود در کشاورزی مصرف می شود. فرایند کمپوست بسیار ساده است و به دست افراد با تجربه در خانه های خود، کشاورزان در زمین های خود، و به شکل صنعتی نیز انجام می شود. کمپوست حاصل فعالیت بیولوژیکی میکرو رگانیسم هایی است که توانایی شکستن مولکول های درشت مواد آلی را دارا می باشند.
این کود که از پسماندهای کشاورزی، خانگی و خوراکی تولید میشود یکی از عالیترین کودها برای مصارف کشاورزی به شمار میرود و تولیدکنندگان گل و گیاه نیز امکان بهره گیری از این کود را دارند. منیزیوم و فسفات موجود در این کود سبب آبرفتی شدن خاکهای کشاورزی و جذب سریع تر مواد مغذی درون خاک می شود. کمپوست، خاک بسیار غنی و مورد استفاده است که در مکان هایی همچون در باغ ها، محوطه سازی، باغداری، و کشاورزی به عنوان کود بکار می روند. کمپوست به عنوان یک آفت کش طبیعی برای خاک نیز میباشد. در خاک پوسال اکوسیستمها برای کنترل فرسایش، زمین و جریان به سازی خاک، ساخت و ساز تالاب، و به عنوان پوشش دفن زباله بسیار مفید است.

آزمایش کنید

1) دو گودال کوچک در باغچه حفر کنید. در یکی پوست میوه و مقداری دستمال کاغذی و در دیگری یک بطری پلاستیکی کوچک یا یک کیسه نایلون بگذارید و روی هر دو را با خاک بپوشانید. پس از یکماه لایه خاک را بردارید و مشاهده خود را گزارش کنید.

2) در فعالیت قبل، فهرستی از زباله های خانگیتان در یک هفته را تهیه کردید. برگه را مشاهده کنید و مواد قابل بازیافت زباله ها را فهرست کنید و علامت بزنید.کارتفکیک زباله های خانگی و آماده کردن آنها برای بازیافت را شروع کنید . اقدامات خودتان را در کلاس گزارش کنید.

3) پرس و جو کنید، انداختن ته سیگار در محیط چه آلودگی های خطرناکی به وجود می آورد؟

1) این فعالیت را انجام دهید و گزارش خود را در کلاس ارائه کنید

2) این فعالیت را انجام دهید و گزارش خود را در کلاس ارائه کنید

3) ته سیگار شیء ظاهرا کوچکی است که به راحتی در هر جایی رهایش می کنیم یا به زیر پا انداخته و له می سازیم و فکر می کنیم که کار تمام شده است؛ در حالی که ماجرا تازه شروع شده. از کوچه ها و جوی ها بگیر تا داخل مخزن سد لتیان، همانند ساندویچ ته سیگار دیده می شود.
ته سیگار یک ماده مصنوعی و غیر قابل تجزیه است. تصفیه خانه ها نمی توانند مواد آلی سنگین را تصفیه کنند و احتمال دارد داخل آب مصرفی مردم از این آلاینده ها وجود داشته باشد. تک تک شهرهای ایران با مشکل انداختن ته سیگار در خیابان ها یا جوی ها مواجه هستند و این مساله میزان نگرانی مردم را برای آب مصرفی و تصفیه شده شان افزایش می دهد

مهندس احمد مشیری مدیر کنترل کیفیت و آزمایشگاه های آب و فاضلاب تهران در پاسخ به این سوال که آیا تصفیه خانه های ایران می توانند نیکوتین این ته سیگارها را که به سدها میرسند تصفیه کنند یا خیر، گفت: «این بحث بسیار خوبی است. هر چیزی به عنوان آلاینده مثل ته سیگار، نیکوتین و مواد رنگی پفک برای سلامت آب خطرناک هستند. آب تهران از کوهپایه های البرز که آب برف و باران است گرفته میشود و کارشناسان هم معتقدند که جزء بهترین آبهای دنیا به حساب می آید. اما این را باید گفت که ورود هر آلاینده به چرخه تصفیه خطرناک است و احتمال دارد که به خوبی تصفیه نشود. ما بر اساس آخرین تستهایی که انجام داده ایم به این نتیجه رسیده ایم که مواد آلی داخل آب فعلا مشکلی ندارد اما اگر میزان آلاینده هایی مثل ته سیگار زیاد باشد، سلامت آب را به خطر می اندازد. خود مردم باید سعی کنند که با دور کردن این آلاینده ها از طبیعت برای سلامت جنگل ها و آب ها به ما کمک کنند.»
در فیلتر باقیمانده از سیگارهای دودشده، مواد سمی و فلزات سنگین خطرناک دیگری چون نیکوتین، سرب، مس و کروم هم وجود دارد که در یک بسته متشکل از 12 هزار الیاف پلاستیکی در هم تنیده مانند استات سلولز و تجزیه ناپذیر جاسازی شده اند. موادی که سالانه سبب مرگ میلیونها پرنده و آبزیان ساکن در تالابها، دریاچه ها،
رودخانه ها و دریاهای آزاد می شوند. چرخه شومی که البته در زنجیره غذایی در نهایت به انسان هم باز می گردد.
متاسفانه فیلترهای سیگار تخریب پذیر نیستند و شامل شماری از مواد بسیار سمی هستند. این فیلترها از سلولز استات تشکیل شده اند به این معنا که اشعه ماورای بنفش این ماده را به قطعات کوچکتر تجزیه می کند. با این حال مواد آلاینده موجود در این قطعات به طور کامل از بین نمی روند. در نتیجه این مواد در خاک ها، آب ها و سواحلی که در آن زندگی می کنیم، وجود دارند و ظاهر مناظر ما را زشت و غیر جذاب کرده اند. اگر سیگارها، اصولا بدون فیلتر ساخته شوند، هر چند ممکن است اثرات آنی و مضر آنها بر فرد استعمال کننده در کوتاه مدت بیشتر باشد اما عواقب و خسارت های بلند مدت آن بر محیط زیست کمتر خواهد بود و زباله کمتری هم تولید خواهد شد.

در مدرسه، برنامه بازیافت راه بیندازید.
1) در کلاسها و حیاط مدرسه، کارتنها یا سطل های تفکیک زباله (کاغذ، پلاستیک، پسماند تر و ...) بگذارید و میزان مواد قابل بازیافت را هر ماه بررسی و مقایسه کنید.در پایان سال بر آورد کنید چقدر کاغذ جمع آوری شده است. سعی کنید همه دانش آموزان و کارکنان مدرسه در این برنامه شرکت کنند

2) به پایگاه اینترنتی مدیریت پسماند شهر تهران به نشانی www.pasmand.tehran.ir مراجعه کنید. بخش آموزش هنرهای بازیافتی برای کودکان و بزرگسالان را باز کنید. چند نمونه از بازی با مواد بازیافتی و چند نمونه دستور تهیه غذاهای بازیافتی را از آن استخراج و در کلاس بیان کنید. شما میتوانید در جشنواره های بازیافتی نیز شرکت کنید و برنده جایزه شوید.

3) به دوستان و آشنایان، کاردستی هایی را که از مواد بازیافتی درست کرده اید، هدیه بدهید. روی هدیه یادداشتی بنویسید و بگویید دوست دار محیط زیست هستید و علت انتخاب این نوع هدیه را بیان کنید

1) این فعالیت را درمدرسه انجام دهید..

2) 1- باقیمانده مرغ و آب مرغ:
اگر مرغ درست کرده اید و اضافه مانده است می توانید گوشت مرغ را تکه تکه کرده با اضافه کردن پیاز داغ و فلفل دلمه ای خلال و هویج و کرفس خلالی و گوجه فرنگی یه نوع خوراک درست کرد. البته داخل یوفکا همراه پنیر پیتزا و جعفری هم به صورت بورک عالی می شود.

* از آب مرغ اضافه می توان یک سوپ خوشمزه درست کرد.

* کوکوی مرغ و حتی لوبیا پلو هم از غذاهایی است که می توان با مرغ های باقیمانده درست کرد.

* اگر مرغ باقیمانده، رب یا سس نداشته باشد می توان سالاد الویه درست کرد.

* اگر کنار مرغ باقیمانده نخود فرنگی، ذرت یا سیب زمینی داشت می توانیم سوپ درست کنیم.

* اگر مرغ با سس گوجه یا رب باشه، از استخوانش جدا می کنیم خرد کرده و روی آن تخم مرغ می زنیم یک غذای خوشمزه و فوری می شود.

* اگر مرغ سس نداشته باشد، می توان تهچین یا ساندویچ مرغ درست کرد.

* اگر مرغ را با آب بپزید همزمان از آب آن می تونید سوپ تهیه کنید.

* تکه هائی از مرغ پخته را که زیاد طرفدار ندارد چرخ کرده و با آن کتلت خوشمزه مرغ تهیه کنید

* می توان استخوانهای مرغ باقیمانده را جدا و بعد ریش کرد به همراه پیاز داغ فراوان و رب، تفت داده و کمی هم زرشک و زعفران زده و موقع کشیدن لابهلای برنج کشید.

* اگر مرغ باقیمانده، ساده و بدون سس باشد برای انواع ته چین گراتن استفاده می کنیم.

* اگر کنار مرغ باقیمانده، سبزیجات آب پز هم گذاشته اید، می تونید باقیمانده سبزیجات (گل کلم، کلم بروکلی، نخود سبز) و مرغ را با رب و پیاز داغ کمی تفت داده و با آن لازانیا درست کنید. با همین مواد سوفله هم می شود درست کرد

* از مرغ طبخ شده اضافی می توان در تهیه انواع سالاد مرغ، نوعی خوراک لوبیا سبزا، کروکت... استفاده کرد.

* از تکه های مرغ مانده برای تهیه استانبولی پلو استفاده می کنم.

2- باقیمانده پلو
یکی از چیزهایی که بیشتر اوقات، خصوصا در میهمانی ها امکان داره اضافه بیاید و حیف و میل بشود، پلو هست که گاهی دیگه نمی شود در وعده های بعدی آن را مصرف کرد. اما راه حل های خوب : غذاهای باقیمانده مثل برنج را با اضافه کردن کلی سبزیجات معطر و دوغ، در تهیه آش دوغ یا آش ماست استفاده کرد که با سیرداغ، نعناع داغ و پیاز داغ عالی می شود.
یکی از غذاهای خیلی خوشمزه که می توان از پلوی باقیمانده درست کرد قلیه دزفولی است که برای درست کردن آن باید برنج، حبوبات پخته شده، مقدار زیادی میوه ی خشک و تازه و کمی رب انار و آب دلمه برگ انگور اضافه کرد و بعداً رویش را پونه و روغن داغ می دهیم.
باقیمانده پلو را می توان در تهیه کوفته و دلمه استفاده کرد. اگه سبزی پلوی و گوشت درست کردید و مقداری از اون باقی موند می دونید چکار کنید: لوبیا و نخود و عدس رو بگذارید خوب بپزه بعد سبزی پلو وگوشت را هم خوب له کرده بریزید داخل حبوبات پخته شده. کشک و سیر داغ و بیاز داغ ویک بسته نودالیت هم درست کرده بریزید داخلش و یک آش حسابی درست کنید.
از سبزی پلو ی باقیمانده برای تهیه سوپ هم می تونید استفاده کنید .برنج سفید اضافی رو هم می تونید تبدیل به استانبولی یا لو بیا پلو کنید. پلوی اضافه رو هم می تونید به عنوان ته دیگ استفاده کنید که خوب هم می شه. بعضی ها از پلوی باقیماند برا تهیه حلیم هم استفاده می کنند.
به به، ته چین، ... از پلوی سفید باقیمانده می تونید ته چین هم درست کنید. سبزی پلو و برنج سفید را تو اش و سوپ هم می شود ریخت. بعضی ها هم فکر می کنند هیچی خوشمزه تر از تبدیل پلوی سفید اضافی به ماش پلو و عدس پلو و در درجه بعد شوید پلو نیست. اگر پلو را برای تعداد افراد کمی تهیه می کنید از پلوپز استفاده کنید که علاوه بر مصرف کم روغن، زیر برنجتان ته دیگ نشود.شله زرد هم از غذاهایی هست که می توان با پلوی اضافی درست کرد و لذت برد به این ترتیب که اول سعی کنیم برنج های اضافه با خورشت مخلوط نشوند. برنج های سفید پخته شده رو جدا می کنیم و چون این برنج ها روغن و نمک دارن، خوبه که چند بار اول روشون آب بریزیم و خالی کنیم که روغن و نمکشون تا حدی که می شه بره. بعد هم عین حالت معمولی درست کردن شله زرد، روی برنج آب می ریزیم و می ذاریم روی گاز تا یه مدتی بمونه، طبعا مدت کمتری نسبت به برنج خام لازمه. و بعد هم دیگه مثل مراحل معمول عمل می کنیم و زعفران و غیره رو اضافه می کنیم. چیز خوبی از آب درمی اد. می تونید یه بار امتحان کنید. از این شله زرد به عنوان دسر هم می توان استفاده کرد.

3- باقیمانده میوه ها

از تفاله هویج می توان یک نوع خاگینه خوشمزه تهیه کرد به این ترتیب که تخم مرغ، دارچین، پودرگردو، وانیل و چند قاشق شکر را با هم مخلوط می کنیم. آنرا درماهی تابه ریخته دو طرف آن را سرخ کرده سپس شیره از قبل آماده شده را که گرم است روی آن میریزیم و بعد از یک ساعت برش می زنیم. تفاله های هویج و کرفس را می توان در تهیه سوپ استفاده کرد.
از تفاله های سیب و هویج می توان مربا درست کرد و برای داخل شیرینی مربایی استفاده کرد. از پوست میوه هایی مثل پرتقال، هندوانه و امثالهم می توان مربای خوشمزه درست کرد. بعد از تهیه آب هویج، از تفاله اش می توان کیک هویج درست کرد. البته می توان با تفاله سیب هم مخلوط کرد. با این کار ضمن اینکه مواد رو دور نمی ریزیم از فیبر مواد که برامون مفیده هم استفاده می شود.

برای مشاهد بیشتر غذاهای بازیافتی به سایت زیرمراجعه کنید:

http://pasmand.tehran.ir/Default.aspx?tabid=400#109550

3) این کاردستی را به دوستانم هدیه می کنم و روی آن خواهم نوشت:من دوستدار محیط زیست هستم من زمین را دوست دارم .من آسمانی آبی را دوست دارم و...

1) به نظر شما کدام یک از روشهایی که در این بخش مطرح شده، جالبتر است؟ چرا؟ گفت و گو کنید.

2) اکنون که با نمونه هایی از تجارب جهانی در زمینه مدیریت پسماند آشنا شدید، چند طرح ابتکاری برای کشور و محل زندگی تان تا پایان سال تحصیلی به کلاس ارائه کنید.

1) همه روش ها مناسب هستند و می توان با توجه به شرایط زمانی و مکانی استفاده کرد

2) به نظرم باید مردم را با آموزش نسبت به پسماندها آشنا کنیم.از طریق آموزش، باید به مردم یاد بدهیم که با چه روش هایی زباله کمتری تولید کنند و باچه روش هایی از پسماندهای تولیدی دوباره استفاده کنند و آموزش بدهیم که چگونه پسماندها تفکیک شوند و همچنین به مردم درزمینه هنرهای بازیافتی آموزش های لازم داده شود و ...

1) آیا می دانید سالانه 130 میلیون جلد کتاب توسط دانش آموزان ایرانی مورد استفاده قرار می گیرد؟ به نظر شما کدامیک از سه راهکار طلایی مدیریت پسماند را می توان در جهت حفظ منابع به کار گرفت؟ توضیح دهید.
2) روی سه کاغذ جداگانه عنوانهای بازکاهی، باز مصرف و بازیافت را بنویسید. در پایان هر هفته اقدامی را که در هر یک از این موارد انجام داده اید، روی کاغذ مربوط به آن یادداشت کنید. در پایان هر ماه در کلاس انسان و محیط زیست، زمانی را به ارائه گزارش این اقدامات، اختصاص دهید. بیان اقدامات موجب می شود که ایده های خوبی از یکدیگر در زمینه کاهش زباله و بازیافت دریافت کنید.
3) اگر شما مسئول مدیریت پسماند در شهر یا روستای محل زندگیتان باشید، چه اقداماتی برای حل مسئله زباله انجام می دهید؟ به ترتیب اولویت بنویسید. سپس جمع بندی نظرات دانش آموزان را در نامه ای تنظیم کنید و برای شورای شهر یا روستایتان بفرستید.

مدیریت مصرف ظروف یکبار مصرف در شهر

* جلوگیری از پخش بنر درسطح شهر

* رواج استفاده از لیوان های یکبار مصرف کاغدی به حای لیوان های یکبار مصرف پلاستیکی

* آموزش همگانی مردم در زمینه استفاده کمتر از ظروف یکبار مصرف و آشنا کردن مردم با ضررهای این ظروف

* تفکیک زباله ها در مبداء

* بازیافت زباله ها

* آموزش مردم در زمینه روش های مناسب برای کاهش کمتر پسماند

* تبلیغات در زمینه کاهش مصرف گرایی در شهر

تدبر در آیات: با مراجعه مجدد به آیه آغازین این درس، دربارۀ ترجمه، معنا و مفاهیمی که از آن دریافت می شود و چگونگی ارتباط مفهومی آن با موضوع درس ژرف بیندیشید. آیات مشابه آن را در قرآن کریم جست و جو کنید و با همکلاسی هایتان دربارهۀ یافته های خود گفت و گو نمایید.

فساد و پریشانی به کرده بد خود مردم در همه برّ و بحر زمین پدید آمد تا خدا هم کیفر بعضی اعمالشان را به آنها بچشاند، باشد که (از گنه پشیمان شده و به درگاه خدا) باز گردند.

گفت وگو کنید

الف) از نظر شما کدام خبر جالب تر است؟

ب) آیا به نظر شما این خبرها اهمیت متفاوتی دارند؟ نقش انسان در کدام خبرمثبت و در کدام منفی است؟

پ) وجه اشتراک این خبرها چیست ؟

ت) چه خبرهای مشابهی از رسانه ها شنیده یا خوانده اید؟

الف) دو خبری که در پایین آمده جالب تر هستند:

1- افزایش جمعیت حیات وحش مهریز با مردمی شدن حفاظت رئیس اداره محیط زیست شهرستان مهریز با اشاره به افزایش جمعیت حیات وحش در مناطق حفاظت شده این شهرستان، این روند مثبت را نتیجه رویکرد مدیریت مشارکتی و دخالت دادن مردم در امر حفاظت از تنوع زیستی در این شهرستان ذکر کرد.

2- کارگاه آموزشی «نقش جوامع محلی در حفاظت از سمندر لرستانی» برگزار شد.

ب) در هر دو خبر نقش مثبت انسان دیده می شود.در شهرستان مهریز با مردمی شدن حفاظت از محیط زیست جمعیت حیات وحش افزایش یافته و خبربسیارخوبی است و نقش مثبت مردم مهریز را درحیات وحش نشان می دهد و همچنین برگزاری کارگاه نقش جوامع محلی درحفاظت از سمندرلرستانی خبرخوبی است زیرا مردم و دولت سعی کرده اند با افزایش آگاهی مردم از طریق برگزاری همایش از حیات وحش از جمله سمندر لرستانی حفاظت کنند و ...

** سنجاب های بلوط کار زاگرس در خطر اسارت **

درخبر بالا که مربوط به سنجاب های بلوط زاگرس می باشد خبرخوبی نیست زیرا نقش منفی انسان را در حیات وحش و از بین بردن و اسارت سنجاب های بلوط را نشان می دهد.

پ) وچه اشتراک این خبرها حیات و حش و حفاظت از حیات وحش و دغدغه نابودی حیات وحش کشورمی باشد و ...

ت) متاسفانه خبرهای ناگواری از رسانه ها درمورد حیات وحش کشور شنیده و خوانده می شود. مثلا آتش سوزی جنگل های زاگرس درتابستان 1396 خبر بسیار بدی بود که از رسانه ملی دیدم و شنیدم. تخریب جنگل ها و محیط زیست به منظور احداث بزرگراه ها و کارهای عمرانی دیگر به شدت حیات وحش کشوررا به خطرانداخته است.احداث سدها و آبگیری آنها و تشکیل دریاچه پشت سد به شدت محیط زیست کشوررا به خظرانداخته و به نظرمی رسد محیط زیست در نظر دولت ومردمان این سرزمین اهمیتی نداردوسعی می کنند آن را از پیش رو بردارد ولی باید بدانیم که محیط زیست بسترزندگی مردم و بسترفعالیت های دولت می باشد و نباید به آن به عنوان یک رقیب نگاه شود بلکه باید به عنوان عامل زندگی و بستر فعالیت های انسان نگاه شود و ...

گزارش کنید

یک گیاه یا جانور را در محیط های طبیعی یا جاهایی مانند باغچه یا بوستان محل زندگی خود، انتخاب کنید و گزارشی از وابستگی آن به جانداران دیگر را از جنبه هایی مانند غذا و محل زندگی، ارائه دهید

در محل زندگی خود یک گیاه و یا جانور انتخاب کنید و فعالیت را انجام دهید و گزارش آن را در کلاس ارائه کنید.

پیشنهاد دهید

شکل زیر مثال هایی از اهمیت و ارزش تنوع زیستی را نشان می دهد. شما چه موارد دیگری از اهمیت تنوع زیستی میدانید و چه پیشنهادهایی برای استفاده از طبیعت ارائه می دهید

تنوع زیستی مفهومی است که امروزه در سه سطح ژن، گونه و اکوسیستم مطرح می گردد. امروزه بر روی کره زمین در حدود دو میلیون گونه موجود زنده شناسایی و نامگذاری شده اند که دانشمندان حدس میزنند که این رقم تا حدود ده میلیون قابل افزایش باشد. البته بخش عظیم این افزایش متعلق به گروه های بی مهرگان و بخصوص بندپایان میباشد. سازمان ملل در سال ۱۹۹۲ کنفرانسی را درباره حمایت از محیط زیست در ریودوژانیرو برگزار کرد که یکی از دستاوردهای آن انعقاد پیمان تنوع زیستی است که ایران هم این معاهده را در سال ۱۳۷۵ تصویب کرد و به آن پیوست.
تنوع زیستی خدماتی که اکوسیستم ها دارند را پشتیبانی می کند. خدماتی همچون: کیفیت هوا، آب و هوا (نمونه: تجزیه دی اکسید کربن) تصفیه آب، گرده افشانی، و جلوگیری از فرسایش. از فایده های غیر مادی تنوع زیستی می توان به ارزش های روحانی و زیبایی شناختی، و ارزش آموزش اشاره کرد.

یکی از اهمیت های دیگر تنوع زیستی تولید گیاهان دارویی می باشد و در واقع تنوع زیستی درسلامتی ما هم در پیشگیری از بیماری ها و هم در درمان بعضی از بیماری ها به وسیله گیاهان دارویی نقش و اهمیت زیادی دارد.

نماد گیاهی و جانوری استان شما چیست؟
چرا این نمادها برای استان شما انتخاب شده است؟ اگر شما مسئول انتخاب نماد گیاهی و جانوری استان خود
بودید، همین گیاهان و جانوران را انتخاب میکردید؟ پاسخ خود را توضیح دهید.
جواب این سوال به محل زندگی شما بستگی دارد.

گفت وگو کنید
احداث جاده در یک زیستگاه علاوه بر قطع ارتباط گونه ها با تأثیر بر عواملی مانند نور، دما و کیفیت هوا باعث کاهش یا از بین رفتن پوشش گیاهی میشود. برای کوتاه شدن فاصله دو شهر پیشنهاد شده است که جادهای در جنگل ساخته شود. فرض کنید احداث این جاده وابسته به تصمیم شماست. چه تصمیمی می گیرید و در آن به چه چیزهایی توجه می کنید؟

اگر من بخواهم بزرگراهی را در جنگل احداث کنم اولین کاری که می کنم این است که بزرگراه باید روی هوا ساخته شود و از روزی زمین نباید عبور کند تا کمتر به محیط جنگلی و جانوران جنگل آسیب برساند و برای این کار بزرگراه را به صورت یک پل زیبا و بزرگ روی جنگل می سازم و با این روش هم جنگل حفظ می شود و هم بزرگراه ساخته می شود و توسعه و عمران درمنطقه انجام می شود.

ولی متاسفانه در کشور ما در ساخت بزرگراه ها به محیط زیست توجه نمی شود و به شدت نواحی زستی کشور در حال تخریب می باشند نمونه آن احداث بزرگراه تهران شمال می باشد. به تصویر پایین نگاه کنید بزرگراه از میان جنگل های زیبای هیرکانی عبور کرده و جنگل را به طورکل نابود کرده اند تا بزرگراه ساخته شود. دو تصویر را با هم مقایسه کنید.فاجعه زیست محیطی را در کشورمان می توان در تصویر پایین دید.

گفت وگو کنید
گفتیم که آلودگی محیط بر تنوع زیستی تأثیر می گذارد. امروزه ریزگردها از مشکلات محیط زیست ایران و کشورهای دیگر است. به نظر شما آیا ریزگردها می توانند در درازمدت باعث کاهش تنوع زیستی شوند؟

ریزگردها وقتی وارد کشورمی شوند برروی برگ درختان قرار می گیرند و عمل فتوسنتز برگ درختان را دچار اختلال می کند و بعد از مدتی درخت از بین می رود و به دنبال مرگ درخت جانورانی که برروی درخت زندگی می کردند محیط زیست خود را ازدست می دهند و از بین می روند و به این ترنیب تنوع زیستی در منطقه از بین می رود و ...

گزارش کنید
فرض کنید شما مسئول حفاظت از یک گونه گیاهی یا جانوری در حال انقراض هستید، برنامۀ شما برای حفظ اینگونه چه خواهد بود؟ برای ارائۀ این برنامه به چه اطلاعاتی نیاز دارید؟

بانک ژن، موثرترين راه حفاظت از گونه هاي در معرض خطر

بانک ژن یکی از موثرترین راه های حفاظت از گونه های گیاهی و جانوری بخصوص گونه های در معرض خطرو انقراض است.

نگهداری مطلوب از ذخایر ژنتیکی جانوری و گیاهی و حفظ تنوع زیستی به عنوان سرمایه های ملی با استفاده از تکنیک های زیست فناوری از مهمترین اهداف ایجاد بانک ژن است. جمع آوری نمونه های بیولوژیک گونه های مختلف، آماده سازی و نگهداری بلند مدت آن ، ثبت ژنتیکی گونه های در معرض تهدید و در حال انقراض و استفاده از تکنیک های زیست فناوری برای حفظ، بقا و مدیریت گونه های جانوری و گیاهی از جمله وظایف بانک ژن است.

گفت وگو کنید

آیا باورها و علایق ما در حفظ یا آسیب رساندن به تنوع زیستی نقش دارند؟ آیا اجازه داریم برای پول یا سرگرمی حیات جانوران را به خطر اندازیم؟

در احادیث و روایات دین اسلام تاکید زیادی برحفظ محیط زیست شده است.مثلا حضرت محمد (ص) می فرماید هرکس شاخه درختی را بشکند مانند آن است که بال فرشته ها را شکسته است ولی متاسفانه عملا به روایات و قوانین اسلام توجهی نمی شود و هرروز هرسال هزاران درخت قطع می شود.ای کاش به قوانین اسلام عمل می کردیم و فقط حرف نمی زدیم.

ما اجازه نداریم برای پول یا سرگرمی حیات جانوران را به خطر اندازیم .ما انسان ها بخشی از طبیعت هستیم.وقتی ما بخشی از محیط زیست هستیم باید درکنار در کنار جانوران و گیاهان زندگی کنیم و حق نداریم آن ها را به بهانه تفریح و یا توسعه نابود کنیم.اگرمن به خود اجازه دهم به بهانه های مختلف محیط زیست را تخریب کنم در آینده نه چندان دور خودم و اطرافیانم و همه ساخته های دست بشر در محیط زندگی ام نابود می شود زیرا که انسان تعادل محیط را بر هم زده است و قوانین طبیعت را برهم زده است. انسان اگرمی خواهد نیازهای خود را رفع کند و یا برای انجام طرح
های عمرانی باید به محیط زیست توجه کند و به قوانین فضای جغرافیایی توجه کند و طرح های عمرانی را طوری اجرا کند که کمترین آسیب را در محیط داشته باشد. اگر این کاررانکنیم به زودی آسیب های جدی از طریق تخریب محیط زیست بر ما وارد می شود و با مشکلات بسیارجدی زیست محیطی در این سرزمین پاک روبه رو می شویم مانند افزایش ریزگردها ،کم آبی و بی آبی و ورشکستگی آب، نشست زمین، وقوع سیل های سهمگین،تغییرات اقلیمی و گرم شدن شدید هوا درتابستان و سرد شدن شدید هوا درزمستان ،نشست زمین، رانش زمین و ...

پیشنهاد دهید
بسیاری از دولتها در سال 1371 شمسی (1992میلادی) گرد هم آمدند و پیمان بستند تا به حفظ، استفاده پایدار و عادلانه از تنوع زیستی اقدام کنند. از نتایج این پیمان، تعیین روز جهانی تنوع ِ زیستی (22 ماه می برابر با یک خرداد) است. در این روز برنامه های متفاوتی برای افزایش آگاهی مردم دربارۀ اهمیت تنوع زیستی و حفظ آن برگزار می شود. شما چه برنامه هایی برای این روز پیشنهاد می دهید؟

برگزاری مسابقات نقاشی و عکاسی، مجسمه سازی با موضوع تنوع زیستی، دعوت از نقاشان جهت نقاشی نمادهای گیاهی و جانوری کشور، دعوت از سازمان های مردم نهاد به منظور ارائه برنامه هایی با محوریت تنوع زیستی، برگزاری جشنواره در محل موزه های تنوع زیستی، پخش فیلمهای مرتبط با اطلاع رسانی تنوع زیستی، استفاده از بنرها با مطالب مربوط به موضوع تنوع زیستی در سطح پارک ها یا مراکز بازدیدکنندگان، به صدا در آوردن زنگ تنوع زیستی در موزه تنوع زیستی، برگزاری برنامه های پاکسازی (جنگل، ساحل وفضاهای سبز) و مسابقه دوچرخه سواری، کاشت درخت یادبود سالانه روز تنوع زیستی، قدردانی از محیط بانان و فعالان این حوزه و ...

* برای آگاهی از تنوع زیستی محل زندگی و کشورم مطالعه می کنم و می خواهم بدانم چه ارتباط هایی بین جانداران وجود دارد.

* درباره خطرهایی که تنوع زیستی را تهدید می کند، کنجکاوم و تلاش می کنم تا کاری انجام ندهم که به محیط زیست و تنوع زیستی آسیب برساند.

* آنچه از تنوع زیستی و رفتارهای درست یا نادرست در ارتباط با محیط و جانداران می دانم، به دیگران نیز می گویم.

* ........................................................................

* ........................................................................

از مسئولان چه انتظاراتی داریم؟

* قوانینی برای جلوگیری از ورود گیاهان، جانوران و جانداران بیگانه به کشور وضع و اجرا کنند و همچنین مانع از سودجویانی شوند که جانداران و به ویژه گونه های کمیاب گیاهی و جانوری را از کشور خارج می کنند.

* اقدام هایی مناسب برای حفظ تنوع زیستی، به ویژه محیط های طبیعی وگونه های بوم زاد به کار گیرند.

* در اجرای طرح های عمرانی حفظ تنوع زیستی را امری واجب بدانند و از آسیب به تنوع زیستی بپرهیزند.

* ........................................................................

* ........................................................................

کارهایی که من باید انجام دهم:

* به محیط زیست احترام بگذاریم، به درخت احترام بگذاریم و به حیوانات احترام بگذاریم و آن ها را دوست داشته باشیم و سعی کنیم درحد توان آن ها را حفظ کنیم. حتی اجازه ندهیم سر حیوانات اهلی مانند گاو و شتر و گوسفند در خیابان ها بریده شود. اگر ما صحنه بریدن سر حیوانات اهلی را نبینیم بیشتر به حیات وحش احترام خواهیم گذاشت. ما از بچگی باید حفظ حیات وحش را یاد بگیریم و برای این کارباید بسیاری از کارهای غلط مانند بریدن سر حیوانات در جلوی دسته های عزاداری خودداری کنیم تا یاد بگیریم و بفهمیم که حیوانات و پرندگان گیاهان باید در محیط باشند و باید زندگی کنند و اگر اجازه ندهیم که آنها زنده باشند زندگی سختی درمحیط در آینده خواهیم داشت.

* گیاهان و جانوران را بخشی از زندگی خود بدانم و ...

انتظارات از مسئولان:

* تصویب قانون درمورد جلوگیری از ساخت و ساز بی رویه ازجمله ویلا سازی در مناطق مختلف

* برخورد جدی با زمین خواری درکشور

* توجه جدی به محیط زیست دراجرای طرح های عمرانی

* اجرای برنامه های آمایش سرزمین درکشور. برای اداره کشوربرنامه های بلند مدت و میان مدتی تدوین شود و در تدوین و اجرای این برنامه ها فقط بر عهده کارشناسان در رشته های مختلف می باشد و به دراز هرگونه باندبازی.اداره محیط زیست کشور و حفط عرصه های طبیعی کشور نیاز به کارکارشناسی داردو نباید اجازه دهیم که افراد بی سواد و غیرکارشناس وارد عرصه شوند و با ندانم کاری های خود محیط زیست کشوررا به وضع اسفناک امروزی برسانند.

* جاده ها حیوانات زیادی را می کشد.مسئولین و مردم وظیفه دارند تدابیری بیندیشند که جان حیوانات درجاده ها به خظرنیفتد.مثلا باید درمحدوده پارک های وحش کنارجاده ها با تورهای سیمی محافظت شود تا حیوانات وارد جاده نشوند ویا مسیرهایی را برای حیوانات مشخص کنند تا بتوانند بطورامن به آن طرف جاده بروند.

رفتارهای خود را ارزیابی کنید

پاسخ به صورت زیر خواهد بود:

تدبر در آیات: با مراجعه مجدد به آیۀ آغازین این درس، دربارۀ ترجمه، معنا و مفاهیمی كه از آن دریافت می شود و چگونگی ارتباط مفهومی آن با موضوع درس ژرف بیندیشید. آیات مشابه آن را در قرآن كریم جست وجو كنیدو با همكلاسی هایتان دربارۀ یافته های خود گفت و گو نمایید.

آیا ندیده ای که خدا از آسمان باران فرستاد و بدان میوه های گوناگون رویانیدیم و از کوه ها راه ها پدید آوردیم: سفید و سرخ و رنگارنگ و به غایت سیاه همچنین از مردم و جنبندگان و چهارپایان گوناگون هر آینه از میان، بندگان خدا تنها دانشمندان از او می ترسند و خدا پیروزمند و آمرزنده است.

گفت و گو کنید
شما ترجیح می دهید به کدام یک از مناطق بالا سفر کنید. دلایل خود را بنویسید.

گنبد سلطانیه مقبره اُلجایتو است که در 1302 تا 1312 میلادی در شهر سلطانیه (پایتخت ایلخانیان) ساخته شد و از آثار مهم معماری ایرانی و اسلامی از شیوه معماری آذری به شمار میرود. گنبد سلطانیه در فهرست آثار میراث جهانی به ثبت رسیدهاست. گنبد دارای ارتفاع 48/5 و قطر دهانه  25/5 می باشد.

آبشار بیشه یکی از آبشارهای استان لرستان شهرستان دورود است. آبشار بیشه چهل و هشتمین اثر ملی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در 27 اسفند 1387 در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.

شهر سوخته نام بقایای دولت شهری باستانی در ایران است که در 56 کیلومتری زابل و در حاشیه جاده زابل - زاهدان در شرق ایران در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. شهر مزبور در روی آبرفتهای مصب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون و زمانی در ساحل آن رودخانه بنا شده بود. دوره بنای این شهر بزرگ با دوره برنز تمدن جیرفت مقارن است و زروانیان در حدود 6000 سال پیش در این شهر زندگی میکرده اند. در سی وهشتمین اجلاس یونسکو در تاریخ 22 ژوئن 2014 مطابق با 1 تیر 1393 شهر سوخته به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت گردید. این محوطه باستانی هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو محسوب میشود که با برخورداری از قدمت 5000 ساله هم اکنون بهعنوان یکی از پیشرفته ترین شهرهای باستانی دنیا شناخته می شود.

روستای مصر از توابع شهرستان خور و بیابانک در استان اصفهان است. این روستا در دشت کویر ایران و در 45 کیلومتری شرق جندق و در 60 کیلومتری شمال خور واقع شده است. روستای مصر یا کویر مصر درست در میانه راه دامغان به نائین و اصفهان قرار دارد. مصر به همراه دو روستای بسیار کوچک دیگر به نام های امیرآباد و فرحزاد دریک خط شمالی - جنوبی به طول حدود 6 کیلومتر واقع شده اند. این روستا یکی از مناطق جذاب گردشگری ایران به حساب می یآید و نام دریای شنی کویر مصر برای بسیاری از طبیعتگردان آشناست.
وجود چاه آب عمیق، سرسبزی منطقه بیابانی و کشت درخت گز و ... جهت جلوگیری از جابجایی شنهای روان، بلوار به عرض حدود 50 متر داخل روستا، وجود خانه های قدیمی و بازسازی آنها جهت اسکان توریست، موتور سواری، 65 شتر سواری در کویر و از همه مهمتر وجود نیزارهایی وسیع و سرسبز در فاصله 5 کیلومتری روستا و وجود تپه های شنی در اطراف آن از جمله عواملی هستند که باعث جذب توریست در دل کویر گشته است و حضور توریستهای خارجی برای دیدن عجایب کویر مرکزی ایران در آن فراوان است. بسیاری از منجمان ایرانی و خارجی آسمان صاف و تاریک این مکان را برای برپایی کارگاه های رصدی خود انتخاب می کنند و همچنین بسیاری از عکاسان از طبیعت کویری آنجا برای عکاسی استفاده می نمایند.

با توجه به شکل های بالا به پرسش های زیر پاسخ دهید :

1) با استفاده از نقشه، جاذبه های دیگری را برای ایران مشخص کنید؟

2) به کمک معلم خود انواع گردشگری های دیگر را که در دنیا وجود دارد، نام ببرید

1) 1- مشهد مقدس زیراسالانه میلیون ها نفر برای زیارت امام رضا به مشهد مقدس سفرمی کنند و دراین شهر علاوه بر بارگاه ملکوتی امام هشتم جاذبه های گردشگری فرهنگی و تاریخی فراوانی وجودداردمانند مناطق ییلاقی طرقبه، شاندیز، آرامگاه فردوسی و ...
2- شهر تبریز و استان آذربایجان شرقی زیرا دراین شهر چاذبه های گردشگری طبیعی و تاریخی و فرهنگی فراوانی وجود دارد مانند ایل گلی که یکی از جاذبه های تاریخی ـ فرهنگی آذربایجان شرقی است.

3- خوزستان ، تعداد زیادی از هم وطنان برای بازدید از مناطق دفاع مقدس به خوزستان و مناطق غربی ایران سفر می کنند. (راهیان نور) و آشنایی با مناطق جنگی 8 سال دفاع مقدس برای من بسیارجذاب می باشد و...

4- استان هرمزگان، دراین استان جنگل های حرا از جاذبه های ارزشمند ایران است و تحت حفاظت هستند و همچنین جزایرزیبایی مانند قشم و هرمز و هنگام از دیگر جاذبه های این استان زیبا می باشد و ...

2) گردشگردی به گونه های مختلفی انجام می شود که در اینجا به چند مورد اشاره می شود:

* گردشگری تاریخی به نوعی از گردشگری برای بازدید از مناطق باستانی مانند موزهها و سایت موزه اطلاق می شود.

* گردشگری مجازی گردشگری مجازی مقوله جالبی است که حداکثر دو دهه از پدید آمدن آن نمی گذرد.
گردشگری مجازی، حضور در سرزمین دیجیتالی وب و مشاهده دادههای صوتی، متنی و تصویری از دنیای فیزیکی پیرامون ما است. دور دنیا با یک کلیک، آرزویی بود که امروزه از مرحله واقعیت به حقیقتی غیرقابل انکار مبدل شده است. با استفاده از تور مجازی کاخ موزه ها، اماکن باستانی جهان میتوان به دنیایی اطلاعات متنی و تصویری از نمادهای تاریخ باستان دست یافت. یکی دیگر از مسائلی جهانگردی، راه اندازی تورهای مجازی است. این قبیل تورها به کمک تصاویر ویدیویی و عکس های سه بعدی چشم اندازهای زیبایی را از محل سفر نشان می دهند تا تمایل افراد برای انجام این مسافرت افزایش یابد که در مطلب معرفی تور مجازی بصورت کامل به آن پرداختیم. مجریان تورهای مجازی معمولاً عکس های روی اینترنت را بسیار باکیفیت و با تمام جزییات آن مکان به نمایش می گذارند. برای تهیه این قبیل تصاویر عکاس مجبور است که چند عکس را از قسمت های مختلف فضای مورد نظر تهیه کرده و آنها را به صورت ماهرانه ای در کنار یکدیگر قرار دهد که برای کسب اطلاعات دقیق تر میتوانید به مطلب عکاسی پاناروما مراجعه نمایید. تور مجازی عبارت است از ترکیبی از تصاویر، نماهای 3 بعدی، نماهای سراسرنما (360 درجه) ویدئو، صوت و ... که یک فضای حقیقی را مدل سازی کرده و به کاربر امکان می دهد که در این فضا به صورت مجازی به گشت و گذار بپردازد و از محیط مجازی اطلاعات مورد نظر خود را کسب کنند.
گردشگری درمانی امروزه برخی کشورهای پیشرفته در زمینه بهداشت و درمان، اقدام به توسعه شهرک های گردشگری درمانی در کشورهای خود نمودهاند تا بیمارانی که نیاز به عمل های جراحی دارند که هزینه این اقدامات در آن کشورها بسیار بالا بوده یا تحت بیمه های درمانی قرار ندارند، تصمیم به درمان خود در کشورهای میزبان گردشگران درمانی نمایند که این کشورها به دلیل حضور بلندمدت بیماران در مراکز درمانی به علت طولانی شدن مدت بهبودی، درآمد قابل توجهی از این طریق کسب میکنند. کشور کره جنوبی، با جذب 10 میلیارد دلار در سال (2013 میلادی) از این طریق، در جهان، رکورددار است.

گردشگری تفریحی

گردشگری زمستانی

گردشگری انبوه

بوم گردشگری (اکوتوریسم) گردش در طبیعت با تأکید بر طبیعت جاندار

زمین گردشگری (ژئوتوریسم) گردش در طبیعت با تأکید بر طبیعت بی جان

کویرگردی گردش در مناطق بکر کویری مثل کویرنوردی در کلوتهای شهداد.

گردشگری ورزشی به منظور انجام ورزشی خاص یا شرکت در مسابقات بینالمللی.

گردشگری فضایی گونه جدیدی در صنعت گردشگری است که فعلاً توسط آژانس فضایی روسیه و با اعزام داوطلبان به ایستگاه بینالمللی فضایی آغاز شده است.

گردشگری مذهبی زیارت و حج و سفرهای دینی مسلمانان و هندویان و غیره.

گردشگری بازاری سفر گردشی به منظور خرید و فروش کالا.

گردشگری همایشی: برای شرکت در همایشها و بازدید از مناطق.

گردشگری الکترونیک (الکترونیک توریسم) در بر گیرنده اطلاعات و انجام بخش اعظم سفر به صورت مجازی.

1) به صورت گروهی تحقیق کنید که توسعۀ گردشگری چه تأثیری بر بهبود شرایط اقتصادی محل زندگی شما دارد؟

2) برخی بر این باورند که بی توجهی به گردشگری سبب هدر رفتن سرمایه ملی می شود. این دیدگاه را در کلاس نقد کنید.

1) وقتی گردشگران به محل زندکی ما وارد می شوند الزاماً باید هزینه هایی را در آن کشور بپردازند مثل هزینه خوراک و محل اقامت، هتل، مهمانخانه، هزینه تفریحات، هزینه های حمل و نقل، هزینه گشت ها، تورها و همچنین پولی که بابت خرید سوغاتی و کالای بومی کشور میزبان می پردازند و هزینه ورود به موزه یا مکان دیدنی این هزینه ها از طریق ارزی که وارد کشور میزبان می کنند باعث رونق اقتصادی محل زندکی ما می شود و....

2) بی توجهی به صنعت گردشگری باعث خرابی و در نتیجه نابودی آثار باستانی کشور می شود. اگر بتوان از این صنعت که صنعت بسیار پول سازی است به درستی استفاده کرد باعث رونق اقتصادی، کاهش بیکاری افزایش توریسم بین الملل و در نتیجه ورود ارز به کشور می شود پس اگر ما به این صنعت بی توجه باشیم در واقع این مزایای بسیار فوق العاده را از دست خواهیم داد که این موضوع در واقع هدررفت سرمایه ملی محسوب می شود.

آیا در نزدیکی محل زندگی شماکاروانسرایی وجود دارد؟ با دوستان خود دربارۀ آن تحقیق و در کلاس ارائه کنید

کاروانسرا ترکیبی است از کاروان (کاربان) به معنی گروهی مسافر که گروهی سفر می کنند؛ و سرای، به معنی خانه و مکان. هر دو واژه برگرفته از زبان پهلوی است.
ساده تر از همه چنین میتوان گفت که کاروانسرا ساختمانی است که کاروان را در خود جای می دهد و بزرگترین نوع ساختمان های اسلامی است. پلان آن معمولاً مربع یا مستطیل شکل است، با یک ورودی برجسته عظیم و بلند، معمولاً ساده و بدون نقش، با دیوارهایی که گاهی اوقات بادگیرهایی در انتهای آن تعبیه شده است. یک دالان با طاق قوسی که مابین ورودی و حیاط داخلی قرار گرفته است، فضای کافی را برای جا دادن حیوانات بارکش فراهم ساخته است. بر روی سکوی برآمدهای که در پیرامون این حیاط قرار گرفته است، طاقگانهایی واقع شده اند که نمای داخلی را مفصل بندی می کنند. در پشت آنها حجره های کوچکی برای منزل دادن مسافران ساخته شده است. در کاروانسراهای دو طبقه، از حجره های پایینی برای انبار کردن کالاها و از حجره های بالایی برای منزل دادن مسافران استفاده می شد.
پر رونقترین دوره احداث و مرمت کاروانسراها را می توان دوره صفویه دانست. در این دوران بود که شاه عباس یکم با توجه به تدبر خود، تصمیم به بازسازی و احیای جاده ابریشم نمود و یکی از الزامات این کار را احیای کاروانسراها می دانست. پژوهشگران همین موضوع را یکی از دلایل اشتهار بیشتر کاروانسراها به کاروانسرای شاه عباسی می دانند.
هر چند که ممکن است آن کاروانسرا بازسازی شده کاروانسراهای پیش از صفویه باشد. از جمله کاروانسراهایی که در دوره صفویه ایجاد شده است، میتوان کاروانسرای شاه عباسی کرج را نام برد که این کاروانسرا در زمان شاه سلیمان صفوی و بین سال های 1078 تا 1109 احداث گردیده است.

گفت و گو کنید
چگونه می توان ضمن برگزاری روز طبیعت، سیزده به دری شاد و خاطره انگیز، کمترین آسیب را به محیط زیست وارد نمود؟

درروز طبیعت و در سیزده به در می توانیم با آسیب نرساندن به طبیعت زیبا و باروش های مختلفی می توانیم روز شادو خاطره انگیزی داشته باشیم مثلا روشن نکردن آتش ،شکارنکردن پرندگان، نسوزاندن بوته ها ،ننوشتن یادگاری بر پوست درختان، نریختن زباله و فاضلاب درمحیط ویا خاموش کردن آتش بعد از آن که کارمان با آتش تمام می شود نشکستن شاخه درختان و خلاصه احترام به طبیعت و دوست داشتن طبیعت و ....

گفت و گو کنید
با توجه به تصاویر منطقه گردشگری باداب سورت چه پیشنهادهایی برای حفظ این جاذبه طبیعی ارائه می دهید؟

باداب سورت چشمه پلکانی تراورتنی بینظیر در ایران و کمنظیر در جهان است که واقع در روستای ارست بخش چهاردانگهی شهرستان ساری میباشد. این چشمه توسط سازمان میراث فرهنگی در سال  1387پس از کوه دماوند به عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. با توجه به این باداب سورت چشمه می باشد برای حفظ این چشمه ها و حوضچه های پلکانی آن باید حقابه آن رعایت شود واجازه دهیم سفره آب منطقه حفظ شوند و از حفرچاه های بی رویه در اطراف چشمه خودداری شود که متاسفانه با به غارت بردن آب های اطراف چشمه از طریق حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق ،این چشمه درحال خشک شدن می باشد.

آیا در محل زندگی شما هم جاذبه های گردشگری وجود دارد؟ با پرکردن این پرسش نامه، دربارۀ رفتار گردشگران در آن محل گزارشی تهیه کنید

جدول را با توجه به ویژگی های گردشگری محل زندکی خود کامل کنید

با توجه به اطلاعات داده شده جدول زیر را کامل کنید.

پاسخ به صورت زیر خواهد بود:

1) آیا در محل زندگی شما منطقۀ حفاظت شده وجود دارد؟ کدام نوع؟

2) آیا گردشگران قوانین مناطق حفاظت شده را رعایت می کنند؟

1) با توجه به محل زندگی خود پاسخ دهید.

2) متاسفانه بعضی ازگردشگران ایرانی و عدم توجه بعضی از مسئولان به شدت محیط زیست و مناطق گردشگری را تخریب کرده اند و با اقدامات نادرست چهره زیبای طبیعت را نا زیبا کرده و آن را به شدت نخریب کرده اند و ...

منطقۀ شیوند در چهل کیلومتری شمال شهرستان ایذه خوزستان قرار دارد که به واسطه آثار تاریخی و جاذبه های طبیعی هر ساله تعداد زیادی از گردشگران از این منطقه بازدید می کنند.

شما چه اقدامات دیگری را پیشنهاد می کنید؟ در جای خالی بنویسید.

باید مردم و مسئولان دست به دست هم دهند و جاذبه های گردشگری طبیعی و فرهنگی کشور را حفظ کنند. مردم و مسئولان باید دوستدار طبیعت باشند و اگربا طبیعت دشمنی کنند طبیعت برطبق قوانین خود زندگی را برای ما سخت و
سخت ترخواهد کرد و ...

با انتخاب یکی از جاذبه های گردشگری محل زندگیتان برنامۀ سفری یک روزه را طراحی کنید.
1) افراد گروه خود را به شکل جدول زیر دسته بندی کنید.

2) چه برنامه ای برای سفر دارید؟ برای حفاظت از محیط زیستی چه تدارکاتی دیده اید؟

3) چگونه می توانید سفر مسئولانه تری داشته باشید؟

1) پاسخ به صورت زیر خواهد بود:

2) سعی می کنم سفری درفصل تایستان داشته باشم.من درتعطیلات نوروز سفرنمی کنم به دلیل هجوم مردم به طبیعت موجب تخریب محیط زیست می شود و بهتر است مردم زمان سفرخود را فقط به روزهای تعطیل اختصاص ندهند. من
اقدامات زیر را در سفرهای خود انجام می دهم:

1- لطمه به طبیعت را به حداقل برسانم

2- توجهات و احترامات فرهنگی و زیست محیطی را به خاطر داشته باشم.

3- موجبات بوجود آمدن خاطرات خوش برای میهمانان و میزبانان را فراهم آورند.

4- برای حفظ محیط زیست درآمد­زایی مستقیم داشته باشند

5- برای مردم محلی سود آوری اقتصادی داشته باشد

6- نسبت به موقعیت سیاسی- اجتماعی و محیط زیست منطقه میزبان توجه بیشتری نشان دهم

7- به حقوق بشر و حقوق کارگر احترام بگذارم.

3) به نظر ما گردشگری مسئولانه که موجب دوام و گردشگری پایدار می شود عبارت است از :

* گردشگری که سعی می کند تاثیرات منفی بر محیط زیست را به حداقل برساند.

* به مردم محل و فرهنگ آن ها احترام بگذارد؛

* موجب نفع اقتصادی اهالی بومی شود؛

* سفر برای مسافر تبدیل به تجربه ی به یادماندنی شود؛

* سعی می کند مقصدهای سفر برای نسل های آینده حفظ شود؛

* تعامل زیادی با مردم محلی دارد؛

* از اقامت گاه های محلی و حمایت از محصولات محلی استفاده می کند تا موجب رشد و توسعه ی کسب و کار افراد بومی شود؛

* در جهت حفظ میراث فرهنگی تلاش می کند؛

* ارزش ها و اعتقادات و فرهنگ مردم بومی را می شناسد؛

* با حمایت از کسب عادلانه به خرید مستقیم کالا از تولیدکنندگان آن ها اقدام می کند.

تدبر در آیات: با مراجعه مجدد به آیۀ آغازین این درس، دربارۀ ترجمه، معنا و مفاهیمی که از آن دریافت می شود و چگونگی ارتباط مفهومی آن با موضوع درس ژرف بیندیشید. آیات مشابه آن را در قرآن کریم جست و جو کنید و با هم کلاسیهایتان دربارۀ یافته های خود گفت و گو نمایید

ترجمه اول: بگو در زمین بگردید و بنگرید چگونه آفرینش را آغاز کرده است سپس [باز] خداست که نشات آخرت را پدید مى آورد خداست که بر هر چیزى تواناست (20)
ترجمه دوم: بگو: در زمین سیر کنید و بنگرید که چگونه خدا موجودات را آفریده سپس، آفرینش باز پسین را پدید می آورد زیرا خداوند بر هر چیزی تواناست.