جواب سوالات پایان درس صفحه 27 درس 1 از من تا خدا هشتم (راز شادابی)

خداوند اصحاب کهف را به خاطر ایمانشان با تعبیر (الف)جوان یاد می‌کند.

در متن درس، به نقل از امام صادق(ع)، آمده است که اصحاب کهف میان سال بودند ولی خداوند به خاطر ایمانشان آن‌ها را جوان نامید. در آیه ۱۰ سوره کهف نیز از آنان با عنوان "فِتْیَة" یاد شده که در زبان عربی به معنای جوان یا جوانمرد است.

درست است.

دلیل

بشیر به نقل از امیر مؤمنان علی (ع) می‌گوید: «مؤمن را این گونه می‌بینی که کسالت از او دور شده و نشاطش همیشگی ست.»

این جمله نشان می‌دهد که نشاط همیشگی یکی از ویژگی‌های انسان مؤمن از نظر امیر مؤمنان علی (ع) است.

حمید گمان می‌کند که شادی و نشاط تنها برای ثروتمندان، قدرتمندان و افراد مشهور است و به همین دلیل در مواجهه با سختی‌ها انگیزه خود را از دست می‌دهد. برای راهنمایی او باید توضیح داد که نشاط واقعی ریشه در ایمان به خدا دارد و مختص طبقه خاصی نیست.

پشتوانه داشتن خدای توانا: نشاط و انگیزه انسان مؤمن از این باور سرچشمه می‌گیرد که خداوند آفریننده و صاحب اختیار عالم است و همیشه هست.

پشتیبانی و صداقت خدا: خدا از بندگانش پشتیبانی می‌کند و حرفش راست و درست است. او بنده با ایمانش را تنها رها نمی‌کند و راه رسیدن به آرامش را به او نشان می‌دهد.

پاداش الهی: خداوند برای سختی‌ها و زحمات بنده مؤمن، در دنیا و آخرت پاداش می‌دهد.

وعده نعمت ابدی: خدا به مؤمنان وعده داده که پس از مرگ تا ابد غرق نعمت‌های او خواهند بود.

با این توصیفات، انسان با ایمان به پشتوانه داشتن چنین خدایی، در هر شرایطی بانشاط است و این نشاط و انگیزه درونی، برخلاف پشتوانه‌های مادی (ثروت، قدرت) که ممکن است از بین بروند (ثروتمند ورشکست شود، بمیرد یا...)، همیشگی و پایدار است.

نتیجه‌گیری: به حمید بگویید که برخلاف پشتوانه‌های انسانی و مادی که ناپایدارند، پشتوانه ایمان به خدای توانا و مهربان، نشاطی همیشگی به انسان می‌بخشد و او را در سخت‌ترین شرایط نیز باانگیزه نگه می‌دارد.

ایمان داشتن به خدا، شامل سه مرحله و جزء اصلی است:

1 باور قلبی (شناخت با قلب و باور کردن در دل): اینکه با دلت باور داشته باشی که خدای یگانه وجود دارد و او را قبول داشته باشی.

2 اقرار زبانی (اقرار کردن با زبان): اینکه وجود خدا را با زبان بیان کنی.

3 عمل کردن: اینکه طوری رفتار کنی که خدا می‌خواهد و به دستورات او عمل کنی.

ایمان به قرآن، پیامبر، ائمه و قیامت نیز به همین شکل است.

رفتار کسی که ایمان واقعی به قرآن دارد، در عمل کردن به دستورات آن تجلی می‌یابد، زیرا ایمان شامل باور داشتن در دل و سپس عمل کردن مطابق با خواست خدا است.

توصیف رفتار مؤمن واقعی به قرآن

ایمان واقعی به قرآن یعنی اینکه فرد پس از اقرار با زبان و باور قلبی به اینکه قرآن کلام خداست، طوری رفتار کند که قرآن می‌خواهد. این رفتار شامل موارد زیر است:

تبعیت کامل: فرد مؤمن دستورات قرآن را به طور کامل و بدون چون و چرا اجرا می‌کند، زیرا باور دارد که این دستورات نشانه‌ی مهربانی خدا و به صلاح او هستند.

جویای هدایت: فرد به قرآن به عنوان راهنمای زندگی نگاه می‌کند و در هر تصمیم و کاری، برای یافتن راه درست (رشد) به آن رجوع می‌کند.

پرهیز از محرمات: از آنچه قرآن نهی کرده، دوری می‌جوید؛ زیرا ایمان دارد که نافرمانی از دستورات الهی، برای او عواقب ناگوار دارد (مانند ایمان به سوزاندن دست توسط آب جوش).

عمل به واجبات: واجبات و توصیه‌های اخلاقی ذکر شده در قرآن را با نشاط و انگیزه انجام می‌دهد، چرا که به وعده‌های پاداش الهی در دنیا و آخرت ایمان دارد.

داشتن ثبات و استقامت: حتی در مواجهه با تمسخر و مخالفت دیگران، از کار درست خود که مطابق قرآن است، دست نمی‌کشد و در مسیر حق، ثابت‌قدم می‌ماند.

سخن سعید که «دل آدم باید پاک باشد و ظاهر مهم نیست» با توجه به مفهوم کامل ایمان که در درس آموخته شده است، نادرست و قابل نقد است.

نقد سخن سعید بر اساس مفهوم ایمان

مفهوم ایمان، همانطور که در درس توضیح داده شده، تنها محدود به باور قلبی نیست، بلکه شامل سه بخش اصلی است:

1 اقرار کردن با زبان.

2 شناختن با قلب و باور کردن در دل.

3 عمل کردن.

سعید فقط بر بخش دوم (باور قلبی/دل پاک) تأکید دارد، در حالی که بخش سوم ایمان یعنی عمل کردن مطابق خواست خدا را نادیده می‌گیرد.

استدلال منطقی:

ایمان به خدا یعنی عمل به دستورات: ایمان به خدا یعنی اینکه او را با دل باور داشته باشی و سپس طوری رفتار کنی که خدا می‌خواهد.

دستورات خدا نشانه مهربانی اوست: اگر خداوند درباره ظاهر انسان دستوری داده باشد (مانند پوشیدن لباس مناسب)، این دستور نشانه‌ی مهربانی او به بندگانش است.

نادیده گرفتن دستورات، نفی مهربانی است: اگر کسی معتقد باشد که خدا مهربان است ، منطقاً باید بپذیرد که دستوراتش به صلاح اوست و نباید دستوری بدهد که صلاح بنده در آن نیست. بنابراین، اگر سعید واقعاً خدا را با قلب قبول دارد (دلش پاک است)، باید دستورات خدا در مورد ظاهر (پوشش) را نیز اجرا کند.

عمل، مکمل ایمان است: همانطور که اگر کسی واقعاً ایمان داشته باشد که آب جوش دستش را می‌سوزاند، عملاً دستش را در آن فرو نمی‌برد ، کسی که به خدا ایمان دارد، عملاً باید به دستورات خدا درباره ظاهر نیز عمل کند.

نتیجه: سخن سعید که «ظاهر مهم نیست» با تعریف جامع ایمان که شامل عمل به دستورات خدا نیز می‌شود، مغایرت دارد. عمل به دستورات پوشش، نه تنها نقص در ایمان نیست، بلکه نشانه‌ی کامل شدن باور قلبی و پذیرش مهربانی خداوند است.

بهتر است هنگام وضو گرفتن، علاوه بر انجام صحیح مراحل وضو، حواس انسان به نکات معنوی و طلب بخشش از خداوند باشد.

نکات معنوی هنگام وضو گرفتن

با توجه به آنچه در درس آمده است ، بهتر است هنگام وضو گرفتن به این نکات توجه کنیم و از خدا طلب کمک و بخشش نماییم:

هنگام شستن صورت:

نیت کنیم و در دل بگوییم: خدایا به خاطر تو و انجام دستورت وضو می‌گیرم.

حواسمان باشد که شاید با چشم و زبانمان گناهی مرتکب شده‌ایم.

از خدا بخواهیم گناهان چشم و زبانمان را ببخشد.

هنگام شستن دست‌ها:

حواسمان باشد که شاید با دستانمان گناهی انجام داده‌ایم.

خوب است از خدا طلب بخشش کنیم.

هنگام مسح سر:

حواسمان باشد که شاید فکرهای نادرستی از سر گذرانده‌ایم.

خوب است از خدا بخواهیم ما را از فکر و خیال باطل دور کند.

هنگام مسح پاها:

حواسمان باشد که شاید با این پاها به جایی رفته‌ایم که خلاف فرمان خدا بوده است.

خوب است از خدا بخواهیم ما را از رفتن به جایی که مخالف رضایت اوست در امان بدارد.

این توجهات از احادیث اهل بیت (ع) گرفته شده است.