گام به گام فعالیت 4 صفحه 10 درس 1 تاریخ (3) ایران و جهان معاصر (تاریخ نگاری و منابع دوره ی معاصر)

بررسی شواهد و مدارک

متن های زیر از سفرنامه اوژن اوبن، سفیر فرانسه، و بنجامین ، نخستین سفیر آمریکا در ایران عصر قاجار را بخوانید و بگویید: محتوای هر متن در چه حوزه ای از مطالعات تاریخی کاربرد دارد و از چه جهاتی حائز اهمیت است؟

تن 1- «در شیوه نفوذی انگلیسی ها، تلگراف همان نقش را دارد که راه ها در شیوه نفوذی روس ها دارند. اگر عملکرد سیم ها و دستگاه های مخابراتی ضعیف باشد، معنایش این است که باید حوزه عملیات انگلیسی را گسترش بیشتری داد. در برابر ایلغار روسی، که گام به گام و حساب شده و یک دست در شمال ایران و اخیرا در حوالی جنوب هم آثار نفوذ و رسوخ تدریجی شان مشهود است. انگلیسی ها هم در هر شهری با تشکیلات کم و بیش مشابه هم، مانند استقرار بانک شاهنشاهی، ایجاد تلگراف تأسیس نمایندگی های تجارت خانه های بزرگ که حمل و نقل ایران را در اختیار خود دارند، اعزام هیئت های مذهبی پروتستان و ... در همه جا حاضر و ناظرند» (اوبن، ایران امروز، ۱۹۰۶-۱۹۰۷، ص ۲۸۰).

متن ۲- «یکی از هنرهای شکوفای ایران که به هیچ وجه از رکود در آن اثری نیست هنر معماری است. ایران در دوران گذشته در رشته معماری شهرت زیادی در دنیا داشته و آثار مهم و فناناپذیری خلق کرده است و اکنون هم در این رشته قدرت و نبوغ خود را حفظ کرده است. یکی از خصوصیات مهم و جالب توجه هنر معماری ایران، چه در گذشته و چه در زمان حاله تطابق کامل با شرایط موجود است. در جنوب ایران که سنگهای زینتی و خوب از جمله مرمر زیاد است، از آنها در ساختمان ها استفاده می کنند. در شهرستانهای ساحلی دریای خزر که چوب فراوان است، از چوب به عنوان ماده اولیه در ساختمان ها استفاده میشود... معماران ایران شرایط آب و هوا را در فرم و شکل پنجره های ساختمان رعایت می کنند؛ مثلا در تهران و مناطق دیگر گرمسیری پنجره ها را طوری می سازند که وقتی آنها را باز کنند یک طرف اتاق به هوای آزاد و حیاط راه پیدا کند، و بدین ترتیب هوا به آسانی جریان یابد و خنک شود» (بنجامین، ایران و ایرانیان، ص۲۷۳).

متن ۱) تاریخ سیاسی و نظامی و اقتصادی ، غوذ دو کشور استعماری انگلیس و روس در ایران .

متن ۲) تاریخ هنر و معماری ایران و کاربرد انواع مصالح ساختمانی با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی

در متن اول به اوضاع سیاسی ایران تحت تأثیر نگاه سودجویانه روسها و انگلیسی ها به منابع آن دیده می شود. روس ها در نیمه شمالی با شیوه هایشان حضور دارند و انگلیسی ها هم در نیمه جنوبی؛ اما در متن دوم نگاه سودجویانه و استعماری مشاهده نمی شود و به دور از تأثیر قدرت های اروپایی به جنبه هایی از استقلال زندگی ایرانیان (معماری و خانه سازی) می پردازد.