گام به گام فعّالیت: 5 صفحه 55 درس 6 جغرافیای ایران دهم (منابع آب ایران)

در گروه خود جست وجو کنید،

1- آیا خلیج فارس، نام دیگری داشته است؟ نتایج آن را در کلاس ارائه کنید.

2- نقش و جایگاه تنگه هرمز و جزایر خلیج فارس در دوران دفاع مقدس را بررسی کنید.

1- دریای پارس یا «خلیج فارس» از جمله نام های قدیمی و باستانی است که در زمان های مختلف تاریخی در اسناد، قراردادها و مکاتبات، مورد استفاده همه اقوام و ملل دنیا قرار گرفته است. نخستین بار ایرانیان در روزگار هخامنشیان، این دریا را «پارسا درایا» یا «دریای پارس» خواندند، طبق کتیبه ای که از داریوش پادشاه هخامنشی، در تنگه سوئز بدست آمده، از آن به عنوان «درایا هچا پارسا آیتی» یعنی دریایی که از پارس می آید یاد شده و این سند به عنوان نخستین مدرک تاریخی موجود است که حقانیت نام خلیج فارس را به وضوح نشان می دهد.
از طرفی در برخی از متون قدیمی از جمله کتاب حدود العالم به عنوان قدیمی ترین اثر جغرافیایی به زبان فارسی که در حدود هزار سال پیش تالیف شده، آمده است: «خلیج پارس از حد پارس بر گیرد، با پهنای اندک تا به حدود سند»، علاوه بر این همچنین بسیاری از مورخان، محققان و سیاحان اروپایی و غربی از جمله: فلاویوس آریانوس، بطلمیوس، هرودت، استرابون و ... در آثار و نوشته های خود از دریای پارس یا خلیج فارس به عنوان «سینوس پرسیکوس» و «ماره پرسیکوم» یاد کرده اند.

در دوره های اسلامی نیز همه مورخان و جغرافیدانان مسلمان از جمله ابن فقیه در کتاب البلدان، اصطخری در کتاب المسالک الممالک، ابن رسته در کتاب الاعلاق النفسیه، ابوریحان بیرونی در کتاب التفهیم، ابن بطوطه در کتاب مشهور رحله و ... نام این دریا را «بحر فارس»، «خلیج الفارسی» و یا «دریای پارس» ذکر کرده اند.

2- نقش خلیج فارس در دفاع مقدس:

- تأمین خطوط مواصلاتی دریایی به بنادر خودی.

- نابودی بخش قابل‌توجهی از نیروی دریایی عراق.

- اجرای عملیات مرواید از خلیج فارس و نابودی 2 بنادر مهم نفتی عراق

- اجرای عملیات والفجر 8 به منظور تصرف شهر فاو و جلوگیری از دسترسی دشمن به شمال خلیج فارس و تهدید بصره از جنوب،‌

- با اجرای عملیات ها در منطقه خلیج فارس،باقی ماندۀ نیروهای دریایی دشمن در بندر ام القصر محبوس شدند.

- سیادت دریایی جمهوری اسلامی ایران در خلیج‌فارس و دریای عمان.

- جلوگیری از صدور نفت عراق و ایجاد اختلال در نظام اقتصادی دشمن.

- قطع ارتباط دریایی دشمن و خطوط مواصلاتی آن.

- محروم ساختن عراق از سکوها به عنوان یک نقطۀ آفندی علیه واحدهای سطحی و هوایی خودی.