گام به گام قلمرو فکری صفحه 127 درس خسرو فارسی (1)

1) درباره ارتباط مفهومی سرودۀ زیر با متن درس توضیح دهید.

با بدان کم نشین که صبحت بد         گر چه پاکی تو را پلید کند

آفـتـابــی بـدیـن بـزرگــی را           لکّـه ای ابـر نـاپدیـد کند

سنایی

2 به سروده های زیر از سعدی توجّه کنید. هریک با کدام قسمت از متن درس، ارتباط معنایی دارند؟

الف) هر آن که گردش گیتی به کین او برخاست           به غیر مصلحتش رهبری کند ایّام

ب)   به صوت خوش، چو حیوان است مایل              ز حیوان کم نشاید بودن ای دل!

3) اگر شما به جای نویسنده بودید، این داستان را چگونه به پایان می رساندید؟

1) مفهوم این ابیات با آن قسمت اشاره دارد که خسرو با آن همه توانایی و استعداد در درس و کشتی، با همنشینی با دوستان پست و ناباب از راه به در شد و به کارهای خلاف کشیده شد و زندگیش تباه شد و در نهایت در اوج فلاکت و بدبختی مرد.

2)

الف) هر آن که گردش گیتی به کین او برخاست           به غیر مصلحتش رهبری کند ایّام

مفهوم : همه امور در دست سرنوشت است، ما از خود اختیاری نداریم.

آهی کشید و گفت: «مادربزرگم دو سال است که مرده است. بابام راستش نمیدانم کجاست. گفتم: «خانه ات کجاست؟»

آه سوزناکی کشید و در جوابم خواند:

«کبوتری که دگر آشیان نخواهد دید قضا همی بَردش تا به سوی دانه و دام»

و بدون خداحافظی، راه خود گرفت و رفت

از حالش پرسیدم؛ جوابی نداد. ناچار بلندتر حرف زدم؛ با صدایی که به قول معروف، گویی از ته چاه در میآمد، با زهرخندی گفت: داد نزن؛ «من گوش استماع ندارم، لِمن تَقول.»

ب)  به صوت خوش، چو حیوان است مایل              ز حیوان کم نشاید بودن ای دل!

خسرو، موسیقی ایرانی، یعنی آواز را از مرحوم درویش خان آموخته بود. یک روز که خسرو زنگ قرآن، در «شهناز» شوری به پا کرده بود، مدیر مدرسه که در ایوانِ دراز از برِ کلاسها رد می‌شد، آواز خسرو را شنید. وارد کلاس شد و به میرزا عبّاس عِتاب کرد که «این تلاوتِ قرآن نیست. آوازخوانی است!». میرزا عبّاس تا خواست جوابی بدهد، خسرو این بیتِ سعدی را با آواز خوش، شش دانگ خواند:

اشتر به شعرِ عرب در حالت است و طَرَب                گر ذوق نیست تو را کژطبع جانوری

3) من پس از دیدن خسرو به او کمک کردم تا دوباره به زندگی عادی خود برگردد. او پس از ماه ها با تلاش فروان و کمک خدا اعتیاد را ترک کرد و شروع به آموزش موسیقی کرد و سال ها بعد به یکی از موسیقی دان های برتر ایران و جهان تبدیل شد.