میرزای نائینی

میرزای نائینی؛ ؛ در آغاز قرن بیستم و در شرایط آن روز جامعه ایران ، معتقد بود که ما نمی‌ توانیم ویژگی دوم جامعه مطلوب را تحقق ببخشیم . به باور میرزای نائینی این ویژگی تنها با ظهور امام زمان عج تحقق پذیر است ؛ چراکه یگانه حاکم عالم و عادل حضرت مهدی موعود می‏ باشد که به اذن خداوند در زمان مقرر ظهور یافته و بر جهان اسلام حکمرانی خواهد نمود . 
 
 اما میرزای نائینی در عین حال معتقد بود ؛ ما می‏ توانیم ویژگی اول را محقق کنیم تا مردم از طریق مجلس ، سازمان ‌ها و ساختارهای اجتماعی را به گونه عادلانه ­ای شکل دهند . 

از نظر میرزای نائینی:

نظام مشروطه ؛ به معنای مشروط کردن حاکمان و حکومتی است که در چارچوب مقررات عادلانه مجلس عمل کند . در نظام مشروطه ؛ مردم با کمک مجلس شورا ، ویژگی اول نظام اسلامی را محقق می‏ کنند . 

حکومت مشروطه:

به معنای حکمرانی در چارچوب قوانین مجلس است . به این معنا که : حاکم دیگر نمی‌ تواند بصورت خودسرانه ، خودکامه و دلخواه حکومت کند . در حکومت مشروطه : حاکم نه آنگونه که خود می‏ خواهد بلکه آنگونه که مجلس و قانون اساسی می‏ خواهد ، حکومت خواهد کرد . 
 
 حکومت مشروطه در مقابل حکومت خودکامه قرار می‏ گیرد . در حکومت خودکامه ، حاکم بصورتی کامل خودسرانه حکومت می‏ کند ، اراده و نظر شخصی او فصل الخطاب بوده و الزم االجراست و قدرت و اختیارات حاکم ؛ مشروط به هیچ قانون و قاعده ای نیست . 
 
 اما در حکومت مشروطه ؛ حکومت از حالت خودکامه درآمده و مشروط به قانون می‏ شود و قدرت و اختیارات حاکم را نمایندگان مردم در مجلس تعیین می‏ کنند . 
 در حکومت مشروطه ؛ مقام شاه از ظل اهل یا سایه خدا به نماینده قانون تعدیل می‏ شود .