درسنامه کامل دین و زندگی یازدهم فصل 2 تداوم هدایت

دين يعنی

راه و روش، راه و روش خدا برای انسان دين الهی اسلام است؛ خداوند يک دين فرستاده و به همه ی پيامبران فرمان داده تا همان دين را در ميان مردم تبليغ کنند.

فطرت مشترک منشاء دين واحد است و فطرت یعنی نوع خاص آفرينش انسان و ويژگی هايی که خداوند در اصل آفرينش قرار داده است.

برخی ويژگی های فطری مشترک انسان ها

استعداد و تفکر

دوست داشتن فضائل اخلاقی و بيزار بودن از رذائل اخلاقی

به دنبال کمالات و زيبایی ها بودن

ويژگی های مشترک (فطرت) برای يک برنامه ی کلی (اسلام)است.

اسلام يعنی تسليم خدا بودن؛ خواست اسلام ايمان قلبی به خدای يگانه ، دوری از شرک سرای آخرت، پاداش و حسابرسی عادلانه فرستادگان الهی و راهنمايان دين عادلانه بودن نظام هستی است.

خواست عملی اسلام انجام واجبات و ترک محرمات، کسب فضائل اخلاقی و دوری از رذائل اخلاقی و برپاکردن جامعه ای دينی بر اساس عدالت

استمرار در دعوت

رشد تدريجی سطح فکر مردم

تحريف تعليمات پيامبر پيشين

استمرار در دعوت

لازمه استقرار و ماندگاری یک پیام، تبلیغ دائمی و مستمر است؛ پیامبران با ایمان راسخ و مجاهدت، سختی ها را تحمل و دین را تبلیغ کردند. نتیجه تداوم این بود که تعالیم الهی بین مردم بماند و جزء آداب و فرهنگ آنان شود و دشمنان دین نتوانند آن را به راحتی کنار بگذارند.

رشد تدريجی سطح فکر مردم

حدیث مرتبط (انا معاشر الانبیا امرنا ان نکلم الناس علی قدر عقولهم)

ترجمه حدیث: ما انبیاء مأمور شده ایم که با مردم به اندازه ی عقلشان سخن بگوییم.

پیامبران دین الهی و همان اصول ثابت را در خور فهم و اندیشه انسان های زمان خود بیان می کردند؛ سطح تعلیمات انبیاء (معلول) سطح درک مردم (علت(

تحريف تعليمات پيامبر پيشين

معلولِ ابتدایی بودن سطح فرهنگ و زندگی اجتماعی و عدم توسعه کتابت

رهبران دینی با آگاهی از روی ستم برای حفظ منافع خود

آیه (اهل کتاب در آن، راه مخالفت نپیمودند مگر پس از آنکه به حقانیت آن آگاه شدند، آن هم به دلیل رشک و حسدی که میانشان وجود داشت.)

تعیین زمان ختم نبوت با خداست؛ زیرا خدا زمان نیاز یا عدم نیاز به پیامبر را در هر زمان می داند همچنین او می داند مردم چه زمانی قادر بر حفظ کتاب آسمانی هستند. با توجه به اعلام ختم نبوت در زمان پیامبر (ص)، در می یابیم عوامل بی نیازی از پیامبر جدید فراهم بوده است.

در عصر نزول قرآن، مردم حجاز سطح فرهنگی پایینی داشتند اما آمادگی فکری و فرهنگی جوامع مختلف از جمله ایران، عراق، مصر و شام به میزانی بود که میتوانست کامل ترین برنامه را دریافت و حفظ کند؛ لذا وقتی اسلام به این سرزمین ها وارد شد، نهضت علمی و فرهنگی بزرگی را آغاز کردند و عالمان فراوانی ظهور کردند.

در پرتو عنایت الهی و اهتمام پیامبر (ص) و تلاش مسلمین در دوره های مختلف، قرآن تحریف نشد(علت عدم تحریف هستند)؛ سه عامل بالا باعث شد قرآن نیازی به (تکمیل) و (تصحیح) نداشته باشد و جاودانه بماند و چیزی از آن کم یا زیاد نشده باشد.

تعیین امام سبب شد وظایف پیامبر (ص) به جز دریافت و ابلاغ وحی ادامه یابد و جامعه کمبودی از جهت رهبری و هدایت نداشته باشد.

دینی ماندگار است که همه سؤال های انسان ها را در همه زمان ها و مکان ها پاسخگو باشد؛ دین اسلام به دلیل داشتن دو ویژگی اینگونه است اول وجود قوانین ثابت و متغیر؛ دوم اختیارات حاکم نظام اسلامی.

وجود قوانین ثابت و متغیر، متناسب با نیازهای ثابت و متغیر

نیازهای انسان

مانند نیاز به امنیت، عدالت، شغل، معاشرت، داد و ستد، ازدواج، تشکیل خانواده، تعلیم و تربیت، حکومت؛ ویژگی این نیاز این است که در هر زمانی وجود دارند و اسلام برای آنها قوانین ثابت و مشخصی دارد؛ ولی نیازهای متغیر در داخل نیازهای ثابت پیدا می شوند؛ برای مثال، داد و ستد یک نیاز ثابت است اما شیوه آن در هر زمان ممکن است تغییر کند مثلا کالا با کالا، زمانی سکه، بعدها پول اعتباری و امروزه قراردادهای بانکی. قرآن برای این نیاز ثابت یک قاعده و اصل ثابت دارد؛ (احل الله البیع و حرم الربا) خدا معامله را حلال و ربا را حرام کرده، در اشکال مختلف معامله باید این اصل ثابت مد نظر باشد تا ربا که شکل خاصی پیدا می کند اتفاق نیفتد. فقیهان و مجتهدان با توجه به اصل ثابت و با تحقیق و مطالعه در کتاب و سنت شکل های خاص ربا و معامله را در این زمان تعیین می کنند و به غیرمجتهدان اعلام می کنند. (منابع فقیهان: اصول ثابت، کتاب و سنت است.)

این اختیارات بیشتر در مواردی است که یک مهم با یک مهمتر در تضاد قرار می گیرد و شرایطی پیش می آید که نیازمند قانون جدید است. حاکم اسلامی می تواند این قانون جدید را وضع کند؛ برای مثال در اسلام هرکس به مالی که از راه حلال کسب کرده اختیار دارد در هر مکانی هرطوری که مشروع باشد مصرف کند. اما اگر حکومت تشخیص دهد برای استقلال سیاسی و اقتصادی کشور لازم است خرید و فروش برخی کالاها محدود شود با وضع احکام، تجارت آزاد را محدود می کند و یا برای حمایت از تولید ملی و اشتغال جوانان، مانع ورود کالاهایی شود که امکان تولیدشان در کشور وجود دارد.

خداوند فقط یک دین یعنی اسلام فرستاده و همه پیامبران همین دین را در خور فهم انسان های زمان خود بیان کردند؛ پس آمدن پیامبر و کتاب جدید نشانگر این است که بخشی از تعلیمات پیامبر قبلی اکنون نمی تواند پاسخگوی نیازها باشد. هر پیامبری به آمدن پیامبر بعد از خود بشارت می داد پس وجود دو یا چند دین در یک زمان نشانگر این است که پیروان پیامبر قبلی هنوز به پیامبر جدید ایمان نیاورده اند. (سرپیچی از فرمان خدا(

از آنجا که جز قرآن کتاب دیگری وجود ندارد که بتوان گفت محتوای آن کاملا از خداست و چیزی هم از آن کم یا زیاد نشده پس تنها دینی که می تواند رستگاری انسان را در دنیا و آخرت رقم بزند، اسلام است. (و من یبتغ غیر الاسلام دینا فلن یقبل منه)

کار پیامبران مانند فروشندگان کالا نیست که برای خود مغازهای باز کرده باشند تا مردم بین کالاها یکی را انتخاب کنند؛ کار پیامبران مانند معلمان یک مدرسه که پایه های مختلف تحصیلی را به ترتیب تدریس می کنند و مطالب سال قبل را تکمیل می کنند.

پیامبران مردم را به سوی خدا خواندند نه به سوی خود و هم یک راه داشته اند. پس ایمان به آخرین پیامبر، ایمان به تمام پیامبران سابق است.

خداوند از دین همان را برایتان بیان کرد که نوح را بدان سفارش نمود. و آنچه را ما به تو وحی کردیم و به ابراهیم و موسی و عیسی توصیه نمودیم، این بود که دین را به پا دارید، و در آن تفرقه نکنید. (شوروی/13)

قطعاً دین نزد خداوند، اسلام است و اهل کتاب در آن، راه مخالفت نپیمودند مگر پس از آن که به حقانیت آن آگاه شدند، آن هم به دلیل رشک و حسدی که میان آنان وجود داشت. (آل عمران/19)

این دین آیین پدرتان ابراهیم است و او شما را از پیش مسلمان نامید. (حج/78)

ابراهیم نه یهودى بود و نه مسیحى؛ بلکه یکتاپرست (حق گرا) و مسلمان بود. (آل عمران/ 67)

و من یبتغ غیر الاسلام دینا فلن یقبل منه و هو فی الاخرة من الخاسرین. (آل عمران/85)

و هرکس که دینی جز اسلام اختیار کند از او پذیرفته نخواهد شد و در آخرت از زیانکاران خواهد بود.