مقدار آوایی است که دهان با یک بار باز شدن آن را ادا می کند.
هجا از « واج » پدید می آید. شکل نوشتاری واج را « حرف »می نامند.
واج چیست؟ کوچک ترین واحد آوایی زبان است. کتاب: ک / -ِ /ت / ا / ب
در زبان فارسی 29 واج وجود دارد
الف) مصوّت (6 واج)
1- مصوّت کوتاه: ــَــ ، ــِــ ، ــُــ
2- مصوّت بلند: آ، ای ، او
ب) صامت (23 واج)
ء (=ع)، ب، پ، ت =(ط)، ج، چ، خ، د، ر، ز=(ذ، ظ، ض)، ژ، س=(ث ،ص)، ش، غ=(ق(، ف، ک، گ، ل، م، ن، و، ه=(ح)، ی.
مصوّت بلند، در اول هجا مساوی با سه واج است ،مثال: آب : آ )سه واج( + ب )یک واج(
/ایل: ای (سه واج) + ل (یک واج) / اور: او (سه واج) + ر (یک واج)/
مصوّت بلند، در وسط یا آخر هجا مساوی دو واج است، مثال: باد : ب (یک واج)+ ا (دو واج) + د (یک واج(
بید : ب (یک واج) + ی (دو واج) + د (یک واج) / بود : ب (یک واج) + و (دو واج)+ د (یک واج)
قبل از جداسازی هجاها به این نکات توّجه کنید :
مثل: تو ← تُ ( U): هجای کوتاه
// خواب ← خاب : هجای کشیده (ـــ (u
)بنابراین ، واژه هایی که به ظاهر با مصموت آغاز می شوند در ابتدای خود یک صامت همزه دارند که در تعیین نوع هجا باید به آن توجه کرد. مثال: از: هجای بلند (سه واجی) / آب: هجای کشیده ی (چهار واجی)
درشعر فارسی اگر هجای پایانی،کوتاه، بلند یا کشیده باشد، آن را هجای بلند محسوب می کنیم