دیدگاه سوفیستها درباره امکان شناخت

سوفیست ها که به علت استفاده از مغالطه های مختلف در گفت و گوها و در محاکم قضایی هر باطلی را حق جلوه می دادند به تدریج به این نظر رسیدند که انسان توانایی رسیدن به حقیقت را ندارد و نمی تواند به علمی که مطابق با واقع باشد برسد.

عقیده گرگیاس یکی از سوفیستهای معروف و توانا در فن سخنوری درباره امکان معرفت:

اولا چیزی وجود ندارد.

ثانیا اگر هم چیزی وجود داشته باشد برای انسان قابل شناخت نیست و انسان ابزار شناخت آن را ندارد.

ثالثا اگر برای انسان قابل شناخت ،باشد نمیتواند آن را به دیگری بیاموزد و منتقل نماید .

می دانیم که حقایق بسیاری وجود دارد که هنوز انسان نتوانسته آنها را بشناسد.

ممکن است ما در توانایی خود برای شناخت برخی امور شک کنیم و مثلاً با خود بگوییم که ( آیا ما می توانیم به همه اسرار مغز پی ببریم؟ ) اما این ،شک غیر از شک در امکان اصل شناخت است.

پس هم معنای معرفت و هم امکان رسیدن به شناخت و معرفت برای هر انسانی روشن است. پیشرفت پیوسته دانش انسان از آنجا که بشر به طور طبیعی به امکان شناخت خود و پدیدههای دیگر باور دارد و وجود اشتباه را به معنای ناتوانی در کسب معرفت تلقی نمیکند از ابتدای زندگی روی زمین برای درک خود و جهان پیرامون خویش تلاش کرده است. نتیجه این تلاش مستمر دستیابی انسان به دانشهای مختلف در رشته ها و شاخه های گوناگون علم است. پیشرفت علم خود دلیلی بر توانایی بشر برای رسیدن به معرفت است.

دانش بشر به دو صورت پیشرفت میکند و کامل تر می شود:

۱ از طریق حل مجهولات و دستیابی به اطلاعات جدید در مورد عناصر و پدیدههای جهان و گشودن شاخه های جدید دانش

2 از طریق پی بردن به اشتباهات گذشتگان و تصحیح معلومات آنها

از جهت تکمیل منجمان به تدریج ستارگان و سیارات بیشتری را شناسایی کردهاند و انتظار دارند که در آینده نیز کرات دیگری را بشناسند. در جهت تصحیح نیز ستاره شناسان و کیهان شناسان به طور پیوسته برخی از دانشهای گذشتگان را اصلاح نموده اند.