قواعد

مهمترین وزنهای اسم تفضیل :
ـ برای اسمهای مذکّر ؛  أفْـعَـل  : أصْغَر ـ أعْظَم ـ أکْـثَر ـ أوْسَع ـ أوْضَح و... .
ـ و برای اسمهای مؤنّث ؛  فُـعْـلی می باشد : صُغْـری ـ کُبْـری ـ عُظْمی ـ سُفْـلی ـ دُنْیا ـ عُلْیا و... .
ـ هذا الطّریق أوضَحُ مِن ذلک : این راه از آن روشنتر است.
ـ هذه الشّجرةُ أطولُ مِن تلکَ الشّجرةِ : این درخت از آن درخت بلندتر است.
ـ أنتِ فُـضلَی کاتبةٍ : تو بهترین نویسندهای.

 اسم تفضیل در حالت مقایسه بین دو اسم مؤنّث معموالً بر وزن » أفْـعَـل « به کار میرود. 
ـ فاطِمَةُ أکْـبَرُ مِن زَینَبَ : فاطمه از زینب بزرگتر است.

غالباً جمع اسم تفضیل بر وزن  أفـاعِـل  می آید. 

ـ أکْـبَر ← أکابِـر          ـ أعْـظَم : أعاظِم              ـ أقْـرَب ← أقارِب
ـ إذا مَلَکَ ألاراذِل هَلَکَ ألافاضِـلُ : ( ألاراذِل : جمع أرْذَل // ألافاضِـلُ : جمع أفْـضَل )

 گاهی اسم تفضیل با وزنهای ( أفَــلّ ) (لام الفعل تشدید دار) و ( أفْـعـی ) به کار می رود. 
أضَـلّ ـ أقَـلّ ـ أعَـزّ ـ أهَـمّ ـ أصَـحّ ـ أتَـمّ ـ أحَبّ ـ إجَلّ و... أعْـلی ـ أبْـقی ـ أخْـفی ـ أزْکـی ـ أقْـوی و... . 

 دو کلمه ی  خَـیْـر و شَـرّ  : ( الخیر : خوبی ) ( الشَّر : بدی )← جامد محسوب میشوند 
 اگر دو کلمه  خَیر :  (بدون ال ) و به معنای( بهتر ـ بهترین ) و شَرّ  : ( بدتر ـ بدترین ) باشند،  (مشتق از نوع اسم تفضیل )محسوب می شوند.
که در این حالت غالباً بعد از آنها یا حرف جرّ  مِن  آمده و یا بعدشان مضافٌ الیه می آید. 
ـ حَیِّ عَلَی خَیرِ العَمَلِ : به سوی بهترین کار بشتاب.
ـ تَفَکُّر ساعَةً خَیْـرٌ مِن عِبادَةِ سَبعینَ سَنَةٍ : ساعتی اندیشیدن بهتر از عبادت هفتاد سال است.
ـ خَیرُ الُامورِ أوسَطُها : بهترین کارها میانه ترین آنهاست.

کلمه ی ( آخِـر) ؛ به معنای ( پایان ) اسم فاعل محسوب میشود و مؤنّث آن ( آخِـرةَ ) می باشد.ولی کلمه ی ( آخَـر )؛ به معنای ( دیگر ) اسم تفضیل محسوب میشود و مؤنّث آن ( اُخْـری ) میباشد.

 اسامی رنگ ها همچون ؛( أحْـمَر ـ أزْرَق ـ أصْـفَـر ـ أسْـوَد ـ أبْـیَض ـ أخْـضَر و... )اسم تفضیل  محسوب نمی شوند.

 لازم به ذکر است که همه ی اسم هایی که بر وزنهای ( أفْـعَـل ـ فُـعْـلی ـ أفَـلّ ـ أفْـعـی ـ أفـاعِـل ) میباشند، هیچگاه نمی توانند تنوین ( ـٌــًـٍـ ) بپذیرند. حتّی اگر ( ال ) نداشته باشند و( مضاف ) هم واقع نشده باشند ـ هذه الوَردَةُ حَمراء.ُ ـ اُحِبُّ بَـحْـراً أزرَق.َ

( قَـدْ  + فعل مضارع) ←  گاهی ، شاید ، ممکن است  ترجمه میشود : قَد یَذهَبُ الطّالبُ إلی المَکتَبَةِ : گاهی دانش آموز به کتابخانه میرود.

ترکیب ( بَعض .... بَعض ) به صورت :  (یکدیگر ) ترجمه میشود : ال یَغتَبْ بَعضَکُم بَعضاً : نباید غیبت یکدیگر کنید.

جمع همه ی وزنهای اسم مکان بر وزن ( مَفاعِل ) می آید ؛ مَغْرِب ـ مَعْبَد ـ مَدْرَسَة ← مَغارِب ـ مَعابِد ـ مَدارِس.

 اسم هایی چون ؛ مَورِد ـ مَوضِع ـ مَوقِع و... میتوانند  اسم مکان  محسوب شوند.
اسم هایی چون ؛ (مَـطار  )فرودگاه ـ (مَـزار ـ مَـکان ـ مَـقام ـ مَـنام  خوابگاه  ـ مَنـار و... و مَـنـفَی  تبعیدگاه ـ مَـجرَی ـ مَـبنَی ـ مَـأوَی و...  اسم مکان  هستند.