قواعد

مـقـدّمـه درس:

در درس قبل با فعل مضارع التزامی (حروف ناصبه ) بر سر مضارع منصوب آشنا شدیم.
اکنون در این درس با حروف دیگری آشنا شویم که بر سر مضارع معمولی میآیند و تغییراتی را در ترجمه ی آنها و همچنین در آخر این افعال ایجاد میکنند.
اگر حروفی مانند ( لَمْ ـ لا ) نهی (  لِـ  ) حروف جازمه  بر سر فعل مضارع بیایند تغییراتی را در آخر فعل مضارع ایجاد می کنند، که عبارتند از :
1_ صیغه هایی که به حرکت  ضمّه ــُـ  ختم میشوند، ساکن ــْـ می پذیرند. صیغه های ؛ (1و4و7و11و14 )

2_ مابقی صیغه ها که به حرف ( ن ) ختم میشوند  صیغه های ؛ (2 و1 و5 و8 و9 و11 و11) ،  نون آخرشان  حذف میشود به جز دو صیغه 6 و 12 که هیچ تغییری در ظاهرشان ایجاد نمی شود.

1ـ حرف « لَم» معنای فعل مضارع را به  ماضی منفی ساده یا ماضی نقلی منفی تبدیل می کند.

2ـ حرف « لَمْ» را با حرف ( لِمَ مخفّف)  لِماذا ؛ برای چه ؟ ( اشتباه نکنیم. با این توضیح که لِمَ  هیچ تغییری در آخر فعل به وجود نمی آورد.) 

 حرف لا نهی  را با حرف  لا نفی اشتباه نکنیم.

1- لای نفی:

بر سر فعل مضارع می آید و هیچ تغییری در آخر فعل ایجاد نمیکند و فعل به صورت مضارع اخباری منفی  ترجمه میشود.  حرف لا ی نفی  غیرعامل میباشد

2- لای نهی:

برسر فعل مضارع میآید و تغییراتی بیان شده را ایجاد میکند.  مجزوم میکند  و معنای فعل به  امر منفی  تبدیل میشود.حرف  لای نهی عامل جزم میباشد

همانطورکه بیان شد  لا ی نهی  برسر صیغه های غائب و متکلّم به صورت (نباید + مضارع التزامی )معنا میشود. ـ لا یَتَکاسَلوا : نباید تنبلی کنند.

1ـ این حرف بر سر  9 صیغه ی غائب و 2 صیغه ی متکلّم می آید.
2ـ معنای فعل مضارع را به ( باید + مضارع التزامی ) (مؤکَّد ) تبدیل میکند.

لِـ جارّه ( لام جارّه ):

این حرف بر سر اسم ها می آید که به اسم بعد از  مجرور به حرف جرّ  گفته می شود. لازم به ذکر است که تمامی مصادر  اعمّ از مجرّد و مزید  اسم  می باشند و اگر حرف  لِـ جارّه  بر سر آنها بیاید، مجرور به حرف جرّ  میشوند 

2)  لِـ ناصبه (لام ناصبه) در درس قبل توضیح داده شد 
1)  لِـ جازمه  (لام جازمه) در کادر شماره 1 توضیح داده شد 

1 _ «لِـ ناصبه» غالباً داخل جمله میآید و وابسته به فعل دیگری است. علّت وقوع فعل دیگری میباشد 
ولی لِـ جازمه  غالباً شروع کننده و تک فعل جمله بوده و به فعل دیگری وابسته نیست.  علّت وقوع فعل دیگری نمی باشد 
ـ هُوَ ذَهبَ إلی السّوقِ لِـیشتریَ الفاکهة : او به بازار رفت تا میوه بخرد.

ـ الطّالبُ لِـیُطالِعوا دروسهُم : دانش آموزان باید دروسشان را مطالعه کنند.

اگر بخواهیم «لِـ ناصبه» را ابتدای جمله بیاوریم ، غالباً ادامه ی جمله یک فعل ماضی می آوریم 

حرف  لِـ بر سر فعل مضارع :

1_حرف لِـ  به معنای( تا / تا اینکه / برای اینکه + مضارع التزامی ) حرف ناصبه( لِـ + فعل مضارع منصوب ) : 
ـ ذَهبتُ إلی السّوقِ ألشتَریَ بَطاریّةَ الجوّالِ : به بازار رفتم تا اینکه باتری تلفن همراه بخرم.
2_حرف لِـ به معنای ( باید + مضارع التزامی ) حرف جازمه ( لِـ + فعل مضارع مجزوم ) :
ـ نحنُ لِـنتوَکّلْ علی الله فی الحیاة : ما باید در زندگی بر خدا توکّل کنیم.