منشأ بیماری‌ های زمین زاد

الف) آرسنیک 

عنصری غیر ضروری و سمّی است. 

مهم‌ترین مسیر انتقال به بدن: آب آلوده به این عنصر 

منشأ: هوازدگی و اکسیده شدن و یا حل شدن عناصر سنگ‌ ها یا کانی های آرسنیک دار مانند سنگ های آتش فشانی، پیریت \((FeS_۲)\) ، زغال سنگ (حاوی آرسنیک) و .... 

عوارض:

۱- لکه‌های پوستی

۲- سخت شدن و شاخی شدن کف دست و پا

۳- دیابت

۴-سرطان پوست

ب) کادمیم 

عنصری سمّی و سرطان‌زا است. 

در کانسنگ های سولفیدی یافت می‌شود.

همیشه با عنصر روی همراه است که در نتیجه استفاده از کودهای روی باعث افزایش غلظت کادمیم می‌شود.

مهم ترین منشأ کادمیم: معادن سرب و روی

مسیر ورود به بدن: گیاهان خوراکی و آب

نوع بی هنجاری: مثبت

نام بیماری: ایتای ایتای 

عوارض:

۱- تغییر شکل و نرمی استخوانی ها و مفاصل (در زنان مسن)

۲-آسیب های کلیوی

۳- سرطان

پ) جیوه

عنصری سمّی است. 

منشأ:

۱- سنگ‌های آتش‌فشانی و چشمه‌های آب گرم

۲- فرآیند ملقمه کردن طلا با جیوه

مسیر انتقال به بدن: دهان (آب و غذا)، پوست

نام بیماری: میناماتا (تولد کودکان ناقص در ژاپن) متیل جیوه

عوارض:

آسیب به دستگاه عصبی، گوارش و ایمنی

ت) فلوئور

عنصری اساسی است. 

بی هنجاری مثبت و منفی آن هر دو باعث بروز بیماری می‌شود. 

منشأ اصلی و مسیر ورود به بدن: نوشیدن آب

منشأ دیگر فلوئور: زغال سنگ‌های حاوی فلوئور (سوزاندن زغال سنگ) 

در ترکیب کانی های رسی و میکای سیاه به مقدار زیاد یافت می‌شود. 

مزایای وجود فلوئور در بدن:

۱- سخت شدن ساختار بلوری دندان و مقاومت در برابر پوسیدگی

۲-کاهش ابتلا به پوکی استخوان 

عوارض بی هنجاری منفی فلوئور در رژیم غذایی: پوسیدگی دندان

عوارض بی هنجاری مثبت فلوراید در آب 

۱) فلورسیس دندانی

علت: وجود ۲ تا ۸ برابر مقدار فلوراید در آب آشامیدنی 

عوارض:

۱- ایجاد لکه‌های تیره بر روی دندان و از بین رفتن زیبایی دندان (در عین مقاومت در برابر پوسیدگی)

۲- تخریب بافت‌های مینای دندان

۳- برگشت ناپذیر

۲) خشکی استخوان‌ ها و غضروف ها (۲۰ تا ۴۰ برابر فلوراید بیشتر از حد مجاز) 

۳) مسمومیت (در صورت مصرف بالا) 

روش جبران کمبود فلوئور: اضافه کردن فلوئور به آب آشامیدنی؛ خمیر دندان 

ث) سلنیم

یک عنصر اساسی است. 

به عنوان عنصر ضد سرطان شناخته می‌شود. 

در کانی های سولفیدی وجود دارد. 

منشأ اصلی سلنیم: خاک

مسیر ورود به بدن: گیاهان

ج) روی

عنصری فلزی است.

یک عنصر جزئی اساسی با منشأ زمینی است.

مسیر ورود به بدن: گیاهان

منشأ: کانی های سولفیدی، سنگ های آهکی و برخی سنگ های آتشفشانی

عوارض کمبود روی:

۱- کوتاهی قد

۲- اختلال در سیستم ایمنی

روش جبران کمبود روی: داروهای حاوی عنصر روی مانند قرص روی \((Zinc)\)

عوارض فراوانی روی:

۱- کم خونی

۲- مرگ 

چ) یُد

کمبود یُد: بیماری گواتر

مثال کمربند گواتر (نیمه شمالی آمریکا)

علت زمین شناختی: شست‌وشوی خاک توسط یخ‌های آب شده پس از عصر یخبندان و ایجاد خاک فقیر از ید

مناطق مختلف شیوع کمبود روی: مناطق کوهستانی دور از دریا (علت) فرسایش و بارندگی شدید

ح) کلسیم و منیزیم

۱) عامل ایجاد سختی آب آشامیدنی

۲) عامل ایجاد انواع خاصی از بیماری‌های کلیوی