آب، مایه حیات اما کمیاب

در این بخش، نگاهی کلی به وضعیت آب در سیاره زمین و جایگاه ایران در این تصویر بزرگ خواهیم داشت. درک این موضوع به ما کمک می‌کند تا اهمیت مدیریت صحیح این منبع ارزشمند را بهتر بفهمیم.

با اینکه حدود ۷۱ درصد از سطح کره زمین را آب پوشانده است، اما همه این آب به راحتی در دسترس ما نیست. بر اساس نمودارهای کتاب، 96/5 درصد از کل آب‌های جهان، آب شور اقیانوس‌هاست. تنها بخش بسیار کوچکی، حدود 2/5 درصد (در متن کتاب 2/6 درصد ذکر شده)، آب شیرین است که آن هم به سادگی قابل استفاده نیست.

بخش بزرگی از این آب شیرین، یعنی حدود 68/7 درصد، در یخچال‌های کوهستانی و قطبی به صورت یخ ذخیره شده است. حدود 30/1 درصد دیگر در اعماق زمین به عنوان آب زیرزمینی وجود دارد. در نهایت، کمتر از 1/7 درصد از آب‌های شیرین به صورت سطحی در رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و اتمسفر جریان دارد که دسترسی به آن برای ما آسان‌تر است. این توزیع نابرابر نشان می‌دهد که منبع اصلی حیات ما چقدر محدود است.

سازمان ملل متحد هشدار داده است که به دلیل مسائلی مانند تغییرات اقلیمی، افزایش جمعیت و آلودگی منابع آبی، تا سال ۲۰۵۰ میلادی بیش از ۵ میلیارد نفر از مردم جهان با کمبود جدی آب روبرو خواهند شد. این آمار یک زنگ خطر جدی برای تمام کشورهاست تا برای مدیریت و حفاظت از منابع آبی خود اقدامات فوری انجام دهند.

کشور ما ایران از نظر موقعیت جغرافیایی در کمربند بیابانی کره زمین قرار گرفته و بیش از ۸۵ درصد آن جزو مناطق خشک و نیمه‌خشک محسوب می‌شود. میانگین بارندگی در ایران حدود ۲۳۰ میلی‌متر است که از میانگین جهانی بسیار کمتر است.

علاوه بر این، توزیع بارش در کشور ما یکنواخت نیست و بخش بزرگی از آن نیز به سرعت تبخیر می‌شود. این شرایط، به همراه خشکسالی‌های پیاپی در سال‌های اخیر، کشور ما را در وضعیت حساسی از نظر دسترسی به منابع آب قرار داده است.