یکی از مهم ترین موضوعات مورد توجه جامعه شناسان ، « نابرابری اجتماعی » است ؛ یعنی تفاوت های های اسمی و نابرابری های طبیعی فقط زمانی مورد توجه جامعه شناسان قرار می گیرند که به نابرابری اجتماعی منجر شوند.
جامعه شناسان در مطالعه نابرابری های اجتماعی ، به قشربندی اجتماعی در جوامع توجه دارند و از نظر آن ها ، علت نابرابری های اجتماعی این است که مزایای اجتماعی ( یعنی ، ثروت ، قدرت و دانش ) به صورت نابرابر میان افراد توزیع شده اند ؛ بنابراین برخی افراد در باالی سلسله مراتب اجتماعی قرار می گیرند و برخی افراد در پائین آن.
آیا وجود نابرابری های اجتماعی برای جامعه ضرورت دارد؟ یا برای برقراری عدالت اجتماعی باید با نابرابری اجتماعی مبارزه کرد و تالش نمود تا همه افراد و گروه ها با هم برابر شوند؟
برای پاسخ به پرسش فوق ، باید رویکرد های متفاوتی را مورد مطالعه و بررسی قرار داد عبارت اند از:
برخی جامعه شناسان معتقدند که نابرابری اجتماعی برای بقای جامعه ضرورت دارد.
از نظر این گروه از جامعه شناسان ، نابرابری اجتماعی از تفاوت ها یا نابرابری های طبیعی ناشی می شود.
مثال
دو نفر را تصور کنید که هر کدام یک هکتار زمین دارند و در آن کشاورزی می کنند. در پایان سال ، فردی که توانمند بوده و تالش بیشتری کرده است، محصول بیشتری برداشت می کند ؛ اما ممکن است فرد دیگر به دلیل ناتوانی یا تنبلی نتواند هیچ محصولی برداشت نماید.
فرد اخیر برای برطرف کردن نیازهایش، به دیگری که محصول بیشتری برداشت نموده ، نیازمند خواهد شد و این جا یک مبادله رخ می دهد ؛
مثال
فردی که که محصول اضافی دارد، نصف زمین فردی که محصول ندارد را می گیرد و در مقابل ، هزینه های زندگی او را برای یکسال تامین می کند. از این به بعد ، یکی از کشاورزان ، یک و نیم هکتار و دیکری نیم هکتار . اگر این روند سالهای بعد هم ادامه پیدا کند ، کسی که باز هم نتوانسته محصولی برداشت نماید دیگر زمینی نخواهد داشت و ناچار به کار مزدی خواهد شد ؛ یعنی برای دیگری کار خواهد کرد.
1-موافق قشربندی اجتماعی هستند.
2- معتقدند از گذشته تا کنون ، هیچ جامعه ای بدون قشربندی اجتماعی نبوده است.؛ یعنی قشر بندی پدیده ای است که در همه زمان ها و مکان ها وجود داشته است.
3- بر این باورند که نابرابری های اجتماعی نتیجه تفاوت ها یا نابرابری ها طبیعی هستند، بنابراین عادالنه اند.
4- با طبیعی دانستن قشر بندی اجتماعی ، نقش انسان ها و جوامع را در پدید آمدن و ادامه یافتن قشربندی اجتماعی نادیده می گیرند و تغییر در آن را چندان امکان پذیر نمی دانند.
5- با تاکید بر کارکردهای قشر بندی ، آن ها را تائید و تثبیت می کنند.
تهیه کننده: امین امینی زاده