شاه کلید نکات
شاه کلید سوال
![[شاه کلید مای درس] | حذف عامل مفعول مطلق](https://dl.my-dars.com/upload/image/حذف عامل مفعول مطلق1726930923.jpg)
گاهی عامل مفعول مطلق یعنی فعل ماقبل ازجمله حذف می شود.
اجتهادا، مرحبا، عجبا، سمعا و طاعة، حقا، أصلا، حمدا، شکرا، جدا، ایضا، صبرا، حتما، یقینا، قطعا، مهلاوغیره...
این کلمات منصوب اگر در جمله نقش دیگری نداشته باشند؛ مفعول مطلق می باشند.
مثال
حمدا لله علی نعمائه.
توجه: حقا" و جدا" به شرطی مفعول مطلقند که در معنای "واقعا" باشند:
أنت أخی حقًّا. ⇦ مفعول مطلق
إنّ للوالدین حقّا علینا ⇦ اسم مؤخّر إن
-صَبَرَ المومنُ علی المعصیةِ و اِنّ صبرَهُ صبرٌ محمود:
صبر اول: از جنس فعل صَبَرَ است و منصوب است، ولی در اینجا اسم اِنّ هست و منصوب و ربطی به مفعول مطلق بودن ندارد.
صبرٌ دوم:منصوب نیست بلکه مرفوع است.
-اذا کانَ صَبرُکَ صبراً جمیلاً یُوَفِّقُکَ اللهُ فی الدّنیا و الآخرة
صبراً هم جنس با صَبرُ اول هست، ولی صَبرُ اول اسم است، نه فعل، لذا هم جنس با فعل نیست. در حالیکه در مفعول مطلق گفتیم که باید همجنس با فعل باشد.
مفعول مطلق در مقطع سوالات تستی هرگز علامت ال نمی پذیرد و همواره به صورت "مفرد" می آید و هیچ وقت از اسم های مشتق ( اسم فاعل ،اسم مفعول) ساخته نمی شود. چون تمام مصادر از نوع جامد هستند!
مصادر ثلاثی مزید:
| فعل ماضی | فعل مضارع | فعل امر | مصدر(باب) | فعل ماضی | فعل مضارع | فعل امر | مصدر(باب) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1.أفعَّل | یُفعِلُ | أَّفعِلْ | إفعال | 5.تَّفاعَّل | یَّتَّفاعَّلُ | تَّفاعَّلْ | تَّفاعُل |
| 2.فَّعَّّلّ | یُفَّعِّلُ | فَّعِّلْ | تَّفعیل | 6.إفتَّعَّل | یَّفتَّعِلُ | إفتَّعِلْ | إفتعال |
| 3.فاعَّلَّ | یُفاعِلُ | فاعِلْ | مُفاعَّلَّة(فِعال) | 7.إنفَّعَّل | یَّنفَّعِلُ | إنفَّعِلْ | إنفِعال |
| 4.فَّعَّّلَّ | یَّتَّفَّعَّّلُ | تَّفَّعَّّلْ | تَّفَّعُّل | 8.إستَّفعَّلّ | یَّستَّفعِلُ | إستَّفعِلْ | إستِفعال |
نام دیگر باب مُفاعلة « فِعال» است.که از هر دو می توان در ساخت مفعول مطلق استقاده کرد.
مثال
جاهَدَ المُجاهدونَ فی المَعرَکَةِ مُجاهَدَةَ (جِهادَ) المُنتَصِرین.
*مهمترین مصادر ثلاثی مجرد:
| فعل ماضی | فعل مضارع | مصدر | فعل ماضی | فعل مضارع | مصدر |
|---|---|---|---|---|---|
| ذَّهَّبَّ | یَّذهَّبُ | ذَّهاباً | شَّکَّرَّ | یَّشکُرُ | شُکراً |
| کَّتَّبَّ | یکتَّبُ | کِتابَّةً | صَّبَّرَّ | یَّصبِرُ | صَّبراً |
| قَّرَّأَّ | یَّقرَّأُ | قِراءَّةً | قالَّ | یَّقولُ | قَّولاً |
| نَّظَّرَّ | یَّنظَّرُ | نَّظرَّةً | عاشَّ | یَّعیشُ | عَّیشاً |
| ذَّکَّرَّ | یَّذکُرُ | ذِکراً | ضَّرَّبَّ | یَّضرِبُ | ضَّرباً |
| فَّتَّحَّ | یَّفتَّحُ | فَّتحاً | سَّجَّدَّ | یَّسجُدُ | سُجوداً |
** تیتر های مهمی که برای مفعول مطلق تاکیدی و نوعی در تستها به کار می رود:
« مفعول مطلق تاکیدی» :
*عیّنِ المفعول المطلق للتوکید:
*عیّنْ ما فیه تأکید عَلی وقوع الفعل:
* عیّنْ ما جاء لرفع الشک عن وقوع الفعل:
* عیّنِ التأکید للفعل :
* لمّا نشکّ نقول :
*عیّنْ ما فیه إهتمام و عنایة عَلی «وقوع الفعل» فقط
« مفعول مطلق نوعی» :
*عیّنْ للفراغ ما « یبین » کیفیة وقوع الفعل.
*عَیّن ما فیه بیانٌ عن الفعل.
*عَیّن المفعول المطلق للبیان.
*عَیّن کَلِمَةً تَدُلُّ عَلی کیفیّیة وقوع الفعل.
