نمونه سوالات تشریحی فصل 2 علوم و فنون ادبی دوازدهم همراه با جواب تشریحی

مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن

الف) را، س، تی، کن، ک، را، س، تا، رس، تند

       را، س، تا، در، ج، ها، ق، وی، دس، تند

فاعلاتن مفاعلن فعلن

ب)

آ، ت، ش، حب، بل، و، طن، چ، شع، ل، ف، رو، زد

از، د، ل، مو، من، ک، ند، ب، مج، م، ر، اس، پند

فاعلات مفتعلن فع

الف)

آ، ب،، نی، د، را، ه، را، هین، ک، ن، گا، ر، می، ر، سد

مژ، د، د، هی، د، با،غ، را،بو، ی، ب، ها، ر، می،ر،سد

مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (همسان2لختی

ب) 

گش، ت، ام،در، ج، ها، ن، آ، خ، ر، کار

دل، ب، ری، بر، گ، زی، د، ام،ک، م، پرس

فاعلاتن مفاعلن فعلن (همسان

پایه های آوایی: دِ لم سَر بِ ها ‌ مون رَ ها می پَ سَن دَد سَ رَم با لِ شَز صَخ رِ ها می پَ سَن دَد 

پایه های آوایی :شَ فا یِ این دِ لِ بی ما / ر جُز لِ قا یِ تُ نی/ ست2 طَ بی بِ جا نِ خَ را بَم کَ سی وَ را یِ تُ نی/ ست2 وزن :مفاعِلُن فَعِالتن مفاعِلُن فَعِلن - U U - U - U - - U U - U - U: هجایی های  

پایه های آوایی:کَش تی شِ کَس تِ گا نیم * ای با دِ شُر طِ بَر خیز با شَد کِ با / ز بی نیم* دی دا رِ آ / ش نا را وزن :مفعولُ فاعالتن مفعولُ فاعالتن U - U - U - - U - U - U - - :هجایی های نشانه 

پایه های آوایی: بَخ شا کِ بِ لَب رَ سی / د جا نَم - - U - U - - U - - دَر ما / ند پِ دَر بِ کا رِ او سَخ/ت 

پایه های آوایی: هِم مَت طَ لَ بَز با طِ نِ پی را نِ سَ حَر خیز زی را کِ یِ کی را زِ دُ عا لَم طَ لَ بی دَند

وزن: مغعولُ مَفاعیلُ مَفاعیلُ فَعولُن - - U U - - U U - - U U - - :هجایی های نشانه

پایه های آوایی: هِم مَت طَ لَ بَز با طِ نِ پی را نِ سَ حَر خیز زی را کِ یِ کی را زِ دُ عا لَم طَ لَ بی دَند

وزن :مستفعِلُ مستفعِلُ مستفعِلُ مستَف - - U U - - U U - - U U - - :هجایی های نشانه 

- - - U – U – UU - - :هجایی های نشانه 

وزن: مستفعلُ فاعالتُ مستَفعِل 

هجایی های نشانه: - - U - U U- U - - - 

وزن: مفعولُ مفاعلن مفاعیلن 

پایه های آوایی: بِن ما ی رُخ کِ با غُ گُ لِس تا نَ ما رِ زوست بُگ شا / ی لَب کِ قَن دِ فَ را وا نَ ما رِ زوست

  وزن مفعولُ فاعالتُ مفاعیلُ فاعلن

 – U – U - - U U – U – U - - :هجایی های نشانه 

U - - U

الف( روش بدون حذف همزه پایه های آوایی با / ز این چِ شو رِش اَس/ ت کِ دَر خَل قِ عا لَم اَست - - - U - - U U - - - U - U -

 ب)روش حذف همزه پایه های آوایی با زین* چِ شو رِ *شَس/ ت کِ دَر خَل قِ عا لَ مَست* - U - U - - U U - - - U - - 

مهم:در هجاهای که اختیارات شاعری حذف همزه اتفاق افتاده، با علامت * مشخص شده است 

پایه های آوایی: دَر دِ عِش قی کِ شی دِ اَم کِ مَ پُرس زَه رِ هِج ری چِ شی دِ اَم کِ مَ پُرس 

همسان:تکرار یه نوع پایه اوایی مثلا: فعولن‌فعولن فعولن دولختی:تکرار متناوب دو پایه یا رکن مثلا: فعولن فاعلاتن فعولن فاعلاتن   

آب زنید راه را هین که نگار می رسد مژده دهید باغ را بوی بهار میرسد ا ب ز نی/ د راه را/ هین ک ن گا/ ر می ر سد مژ د دهی/ د با غ را/ بو ی ب ها/ ر می ر سد وزن واژه مفتعلن مفاعلن مفتغلن مفاعلن 

۱-آتش حب الوطن چو شعله فروزد از دل مؤمن کند به مجمره اسپند؟

۲-تلمیح به حدیث پیامبر دارد 

نظم همسان

بیت را بهتر نشان میدهد، هرچند نشانه های هجایی بیت را میتوان به صورت ناهمسان ُ »مفعول ُ مفاعیل ُ مفاعیل فعولن« مشخص کرد. 

درمیيابيم که اين بيت از چهار پايه آوايی تشکيل شده است. پايههای آوايی، وزن واژه ها و نشانه های هجايی اين بيت به صورت ناهمسان آمده اند. 

پايه ها را مشخص و وزن شعر را تعيين می کنيم

اگر از طريق حافظۀ شنيداری نتوانستيم وزن شعر را مشخص کنيم، هجاهای بيت را به صورت تکراری يا همسان يک پايهای دسته بندی می کني

پایه  ها را با نظمی ناهمسان جدا می کنيم و وزن بيت را مشخص می نماييم.

نظم همسان «مستفعل مستفعل مستفعل مستفعل» بر نظم ناهمسان برتری دارد و وزن بيت را بهتر نشان می دهد، هر چند نشانه های هجايی بيت را میتوان به صورت ناهمسان «مفعو ل مفاعیل مفاعيل فعولن» مشخص کرد.

وزن های ناهمسان 

همسان دولختی 

همسان 

عروضی

همسان ، ناهمسان 

دو 

نا همسان 

فاعلاتن مفاعلن فعلن

یک 

ناهمسان