نمونه سوالات تشریحی فصل 8 علوم و فنون ادبی دوازدهم همراه با جواب تشریحی

با توجه به بیت زیر به پرسش‌ها پاسخ دهید. «یاد باد آن که ز ما وقت سفر یاد نکرد / به وداعی دل غمدیده ما شاد نکرد» الف) اختیار «زبانی» مصراع اول را مشخص کنید. ب) در رکن اول بیت، کدام اختیار «وزنی» به کار رفته است؟

در كدام گزينه هر دو اختيار شاعری «آوردن فاعلاتن به‌جای فعلاتن» و «ابدال» وجود دارد؟

با توجه به بیت «ای مسلمانان فغان از جور چرخ چنبری / وز نفاق تیر قصد ماه و کید مشتری» اولا، آیا در رکن آغازین بیت، از اختیارات شاعری وزنی استفاده شده است؟ ثانیا، آخرین هجای چند رکن باید از نظر کمیّت تغییر کند؟

اختیار «وزنی» بیت :«سرو را مانی ولیکن سرو را رفتار نه / ماه را مانی ولیکن ماه را گفتار نیست» را بنویسید

پس از تقطیع هجایی بیت زیر، یک نمونه اختیار زبانی و یک نمونه اختیار وزنی به کار رفته را در بیت، معلوم کنید.

«تو با خدای خود انداز کار و دل خوش‌دار / که رحم اگر نکند مدعی خدا بکند»

در رکن آخر مصراع «چو بشنوی سخن اهل دل، مگو که خطاست» کدام اختیار «وزنی» به کار رفته است؟

در کدام مصراع اختیارات شاعری: «کوتاه تلفظ کردن مصوت بلند»، «حذف همزه» و «بلند تلفظ کردن هجای پایانی» صورت گرفته است؟

در بیت «چو بشنوی سخن اهل دل مگو که خطاست / سخن شناس نه ای جان من خطا اینجاست» اختیار وزنی «ابدال» در کدام قسمت آن به کار رفته است؟

در بيت زير به‌ترتيب چند نوع اختيار زبانی و چند نوع اختيار وزنی وجود دارد؟ به جذبۀ نگهی كز پِيَش كشان می‌برد / چه صيدها كه اسير كمند كرد و گذشت

در بیت زیر کدام اختیار شاعری وزنی وجود دارد؟ «اگر نه فیض برای خدا سخن گوید / سخن سرایی او چون وجود اوست عبث»

در بیت «کیست که پیغام من به شهر شروان برد / یک سخن از من بدان مرد سخندان برد» کدام رکن دارای اختیار وزنی «قلب» است؟

در رکن آخر مصراع «چو بشنوی سخن اهل دل، مگو که خطاست» کدام اختیار «وزنی» به کار رفته است؟

در بیت «همّت طلب از باطن پیران سحرخیز  /  زیرا که یکی را ز دو عالم طلبیدند» کدام اختیار شاعری به کار نرفته است؟

الف) تغییر کمّیت مصوّت

ب) حذف همزه

ج) بلند بودن هجای پایان مصراع

در کدام بیت، اختیار وزنی «آوردن فاعلاتن به جای فعلاتن» به کار رفته است؟

1 ) یاد باد آن که ز ما وقت سفر یاد نکرد / به وداعی دل غمدیدۀ ما شاد نکرد

2 ) یوسف گمگشته بازآید به کنعان غم مخور / کلبۀ احزان شود روزی گلستان غم مخور

چند نوع اختیار وزنی در بیت زیر دیده می شود.

دید خورشید رخش وز سر انصاف به ماه / گفت من سایهٔ اوبودم و خورشید این است

در بيت زير كدام اختيار شاعری وجود ندارد؟

عقل از آب و گل تقليد نيامد بيرون / عشق اول قدم از كعبه و بتخانه گذشت

اختیار وزنی بیت :«یاد باد آن که ز ما وقت سفر یاد نکرد / به وداعی دل غمدیده ما شاد نکرد» را بنویسید؟

با توجه به بیت زیر به پرسش‌ها پاسخ دهید.

«یاد باد آن که ز ما وقت سفر یاد نکرد / به وداعی دل غمدیده ما شاد نکرد»

الف) اختیار «زبانی» مصراع اول را مشخص کنید.

ب) در رکن اول بیت، کدام اختیار «وزنی» به کار رفته است؟

با توجه به بیت «کیسه هنوز فربه است، با تو از آن قوی دلم / چاره چه خاقانی اگر، کیسه رسد به لاغری»

الف) در کدام رکن بیت اختیار وزنی صورت گرفته است؟ نوع آن چیست؟

ب) کاربرد این قابلیت، تنها در چه وزن‌هایی رخ می‌دهد؟

با توجه به بیت «ای مسلمانان فغان از جور چرخ چنبری / وز نفاق تیر قصد ماه و کید مشتری» اولا، آیا در رکن آغازین بیت، از اختیارات شاعری وزنی استفاده شده است؟ ثانیا، آخرین هجای چند رکن باید از نظر کمیّت تغییر کند؟

اختیار .............، قابلیت ها و تسهیلاتی در تلفظ برای شاعر فراهم می سازد تا به ضرورت وزن از ان استفاده کند.

اختیار .......... امکان تغییرات کوچک در وزن است.

قلب جز اختیارات............ است.

هجای پایان مصراع ها چه کوتاه باشد،چه کشیده ،همواره .......... به حساب می آید.

شاعر می تواند فقط در رکن ......... مصراع به جای فعلاتن ،فاعلاتن بیاورد.

شاعر می تواند به جای دو هجای کوتاه کنار هم یک هجای بلند بیاورد که این ............است.

وزن مصراع گو رفیقان سفر کنند که من ............................ است.

............. نوعی اختیار وزنی است که در ان یک هجای بلند و یک هجای کوتاه کنار هم جابه جا می شوند.

قلب فقط میان دو رکن ............. اتفاق می افتد.

قلب میان دو رکن عروضی ...........و............اتفاق می افتد.