نمونه سوالات تشریحی فصل 5 علوم تجربی نهم همراه با جواب تشریحی

نیرو اثر متقابل بین دو جسم است که باعث تغییر شکل، حرکت، جابجایی می شود.

اگر بر جسمی چند نیرو به طور همزمان اثر کند و این نیرو ها اثر یک دیگر را خنثی کنند می گوییم نیروی وارد بر جسم متوازن اند.

اگر نیروی خالصی به جسم وارد شود و آن جسم اگر ساکن است شروع به حرکت می کند و اگر با سرعت ثابت حرکت کند، یا سرعتش و یا جهتش تغییر می کند.

وقتی که نیرو های وارد بر هواپیما در حال پرواز متوازن باشند.

اگر نیروي وارد بر جسم صفر باشد با اثر همزمان نیرو هاي وارد بر جسم هم دیگر را خنثی و به این نیرو ها، نیروهاي نامتوازن می گویند ، یا می گوییم بر جسم نیروي خالصی وارد شده است .

اگر بر جسمی نیروي خالصی وارد شود با شتابی شروع به حرکت می کند و این شتاب با جرم جسم رابطه عکس و با نیروي وارد بر جسم رابطه اي مستقیم دارد.

نیرو

نیرویی است که از طرف زمین به جسم وارد می شود و جسم را به سمت زمین می کشد .

زمین = 9/8

ماه = 1/6

مریخ = 4

هرگاه جسمی به جسم دیگر نیرو وارد کند ، جسم دوم نیز به جسم اول نیرویی هم اندازه ولی در خلاف جهت وارد می کند .

نیرویی که مانع حرکت اجسام می شود و یا از حرکت اجسام جلوگیري می کند یا در مقابل حرکت اجسام مقاومت می کند.

نیروي اصطکات دو نوع است :

-1 نیروي اصطکات ایستایی

-2 نیروي اصطکاك جنبشی

نیرویی که به جسم ساکن وارد می شود و نمی گذارد جسم حرکت کند.

نیرویی که به جسم در حال حرکت وارد می شود و مانع حرکت جسم می شود.

به جنس دو جسم بستگی دارد.

نیروي اصطکاك بین دو جسم به علت ناهمواري هایی است که بین دو جسم وجود دارد هرچه دو جسم رو هم بیش تر فشرده شوند ، این ناهمواري ها بیشتر در یک دیگر فرو می روند و مانع حرکت می شوند و نیروي اصطکاك افزایش می یابد.

دو - نیستند.

نیرو اثر متقابل دو جسم است. یا نیرو عاملی است که اگر بر یک جسم وارد شود، باعث تغییر در وضعیتش می شود.

متوازن

اگر بر جسمی چند نیرو به طور هم زمان اثر کند و این نیرو ها اثر یک دیگر را خنثی کنند، می گوییم نیرو های وارد بر جسم متوازن اند.

نیرو دارای اندازه و جهت است.

سرعت

اگر بر جسمی هیچ نیرویی اثر نکند، آن جسم به حرکت یکنواخت خود در راستای خط مستقیم ادامه می دهد، اگر جسم در ابتدا ساکن باشد در حال سکون باقی می ماند.

اگر توازن نیرو ها که بر جسم اثر می کنند به هم بخورد، هم دیگر را خنثی نمی کنند، آن گاه نیروی خالصی بر جسم اثر خواهد کرد.

برآیند نیرو های وارد بر چتر باز صفر می باشد یعنی نیروی وزن وارد بر آن برابر نیروی مقاومت هوای وارد بر آن است .

بر اثر این نیرو جسم ساکن شروع به حرکت می کند و یا اگر در حال حرکت بود، تغییری در حرکت آن به وجود می آید ( نیروی خالص عامل شتاب است ).

بالا بری .

بالا بری .

وقتی نیرو های وارد بر هواپیما متوازن باشند.

شتاب.

خالص صفر.

تغییر سرعت

الف)شتاب با نیروی وارد رابطه مستقیم دارد.(هرچه قدر نیرو بیش تر شود شتاب نیز افزایش می یابد). ب)با جرم جسم رابطه عکس دارد.(با افزایش جرم شتاب کاهش می یابد. )

هر گاه بر جسم نیروی خالصی وارد شود، جسم تحت تاثیر آن نیرو شتاب می گیرد که این شتاب نسبت مستقیم با نیروی وارد بر جسم دارد و در همان جهت نیرو است و با جرم جسم نسبت وارون دارد.

خالص.

جرم جسم.

وزن جسم برابر با نیروی گرانشی ( جاذبه ای ) است که از طرف زمین بر جسم وارد می شود.

نیرو سنج.

نیوتون.

وزن جسم = جرم جسم × شتاب جاذبه

8/9 نیوتون بر کیلو گرم.

6/1 نیوتون بر کیلو گرم.

4 نیوتون بر کیلو گرم.

نیروی گرانشی زمین ( نیروی جاذبه زمین یا نیروی وزن )

شخص به دیوار نیرو وارد می کند ( کنش )

و دیوار نیز نیرویی هم اندازه اما در خلاف جهت به شخص وارد می کند  ( واکنش )

هم اندازه – خلاف جهت.

نیروی کنش و واکنش هم نوع اند.  به عنوان مثال هر دو الکتریکی هستند.

این دو نیرو همواره هم اندازه، هم راستا و در خلاف جهت یک دیگر اند.

این دو نیرو بر دو جسم وارد می شوند.

هر گاه جسمی به جسم دیگر نیرو وارد کند، جسم دوم نیز به جسم اول نیرویی هم اندازه و لی در خلاف جهت وارد می کند.

الف) قانون سوم نیوتون

ب) قانون دوم نیوتون

به نیرویی گفته می شود که در اثر مالش دو سطح ایجاد می شود و این نیرو مایل است جسم را از حالت باز دارد.

آ) نیروی اصطکاک.

1-نیروی اصطکاک ایستایی

2-نیروی اصطکاک جنبشی

به نیروی اصطکاکی گفته می شود که در خلاف جهت نیروی ما به جسم وارد می شود و مانع حرکت جسم می شود.

هنگامی که جسمی روی سطحی شروع به حرکت می کند از طرف سزح نیرویی در خلاف جهت حرکت بر جسم وارد می شود که سعی در متوقف کردن جسم دارد به این نیرو، نیروی اصطکاک جنبشی می گویند.

نیروی اصطکاک جنبشی.

به جنس دو جسم بستگی دارد. و نیروی عمودی سطح.

نیروي اصطکاك بین دو جسم به علت ناهمواري هایی است که بین دو جسم وجود دارد هرچه دو جسم رو هم بیش تر فشرده شوند ، این ناهمواري ها بیشتر در یک دیگر فرو می روند و مانع حرکت می شوند و نیروي اصطکاك افزایش می یابد.

نیرو.

اثر هایی مانند: شروع به حرکت کردن جسم، توقف جسم، کم یا زیاد شدن سرعت، تغییر جهت حرکت و تغییر شکل جسم.

همیشه دو جسم مشارکت دارند، یعنی یک جسم به تنهایی نمی تواند نیرو وارد کند . مثال: اگر شما به دیوار نیرو وارد کنید، دیوار هم به همان اندازه به شما نیرو وارد می کند.

نیرو های متوازن بر حرکت جسم اثر نمی گذارند یعنی اگر جسم ساکن باشد، همچنان ساکن می ماند؛ و اگر در حال حرکت باشد، با همان سرعت و در همان جهت به حرکت خود ادامه می دهد و تغییری در حرکت آن ایجاد نمی شود.

نیرو.

اگر به جسمی نیرو وارد نشود یا برآیند نیرو های وارد شده صفر باشد جسم در همان حالتی که هست می ماند یعنی اگر در حالت سکون است همان طور بی حرکت می ماند و اگر در حال حرکت است به حرکت خود به طور یکنواخت ادامه می دهد.

به دو عامل.

1) مقدار نیروی خالصی که به یک جسم وارد می شود بین نیرو و شتاب رابطه مستقیم وجود دارد، یعنی هر چه مقدار نیروی خالص بیش تر باشد مقدار شتاب نیز بیش تر است.

2) مقدار جرم جسم؛ بین جرم و شتاب رابطه واررون وجود دارد، یعنی هر چه مقدار جرم جسم بیش تر باشد مقدار شتاب کم تر است.

وزن جسم برابر است با نیروی گرانشی  ( جاذبه ای ) که از طرف زمین بر جسم وارد می شود.

وسیله اندازه گیری نیرو سنج و وسیله اندازه گیری نیرو سنج می باشد.

هر گاه جسمی به جسم دیگری نیرو وارد کند ( نیروی کنش )، جسم دوم نیز به جسم اول نیرویی هم اندازه ولی در خلاف جهت وارد می کند ( نیروی واکنش ). نیروی کنش و واکنش همواره هم اندازه و در خلاف جهت یک دیگر اند و بر دو جسم وارد می شوند.

مثال: وقتی دیوار را هل می دهیم نیرویی که ما به دیوار وارد می کنیم نیروی کنش و نیروی هم اندازه ای که دیوار در خلاف جهت نیروی ما به ما وارد می کند، نیروی واکنش نام دارد.

وقتی دو آهن ربا با قطب های هم نام به هم نیروی دافعه وارد می کنند، یک آهن ربا نیروی کنش و دیگری در خلاف جهت نیروی کنش وارد می کند.

هنگام شنا وقتی آب را به سمت عقب هل می دهیم ( نیروی کنش ) آب هم ما را با نیروی هم اندازه به سمت جلو هل می دهد ( نیروی واکنش ).

متوازن.

به نیرویی که مانع شروع حرکت یا مانع ادامه حرکت جسم می شود، نیروی اصطکاک می گویند.

نیروی اصطکاک بین دو جسم به علت نا همواری هایی است که به صورت میکروسکوپی بین دو جسم وجود دارد و با چشم غیر مسلح قابل رویت نیست. هر چه دو جسم روی هم بیش تر فشرده شوند، این ناهمواری ها بیش تر در یک دیگر فرو می روند و و مانع حرکت می شوند و نیروی اصطکاک افزایش می یابد.

 1)جنس دو جسم و میزان نا همواری های سطح دو جسم: هر چه ناهمواری ها بین دو جسم بیش تر باشد دو جسم در هم بیش تر گیر می کنند و اصطکاک بیش تر می شود.

2)میزان فشرده شدن دو جسم روی هم ( مقدار وزن جسم یا مقدار نیروی عمود بر سطح ): هر چه دو جسم بیش به هم فشرده شوند یا وزن جسم یا مقدار نیروی نیروی عمود بر سطح بیش تر باشد، مقدار نیروی اصطکاک بیش تر می شود.

خیر، نیروی اصطکاک جنبشی به طور محسوسی به مساحت سطح تماس دو جسم بستگی ندارد.

1) اصل پاسکال می گوید به قسمتی از مایع درون یک ظرف بسته فشار وارد شود، این فشار بدون ضعیف شدن به بخش های دیگر مایع و دیواره ظرف وارد می شود و اندازه فشار در همه جا یکسان است. مثال: بالا بر هیدرولیکی – سیستم ترمز اتومبیل – جک های روغنی.

زیرا بر انگشتی که روی نوک تیز پونز قرار دارد نیرو در سطح کم تری جمع شده و فشار افزایش یافته است ولی در انگشتی که روی قسمت پهن پونز قرار داردنیرو پخش شده و فشار کم می شود.

زیرا وقتی روی تخت چوبی می خوابند نیروی وزن آن ها روی مساحت زیاد وارد می شود و فشار کم تر از حالتی است که روی آن می ایستند.

فشار مایعات به ارتفاع مایه به سطح آزاد آن بستگی دارد هرچه ارتفاع بیش تر باشد فشار مایع بیش تر خواهد بود. در نتیجه هرچه مخزن آب در سطح بالا تری نسبت به شهر، قرار داشته باشد فشار آب شهر بیش تر خواهد بود.

اگر بخشی از مایع که درون ظرفی محصور است فشار وارد کنیم، فشار بدون ضعیف شدن به بخش های دیگر مایع  و دیواره های ظرف منتقل می شود.