نمونه سوالات تشریحی فصل 2 مطالعات اجتماعی نهم همراه با جواب تشریحی

به دور محور خودش - غرب به شرق

زودتر - دیرتر

شرق

ساعت واقعی

قاچ

عقب - جلو

انتقالی - ۳۰ کیلومتر در ثانیه

انتقالی

 رأس السرطان - رأس الجدى

اول تیر ماه - اول دی ماه

ما هر روز در آسمان، خورشید را می­ بینیم که از هم طلوع می ­کند هنگام خورشید تقریباً بالای سر ماست و هنگام عصر رفته رفته به سمت مغرب حرکت و در آن سمت غروب می ­کند. این جا به­ جایی یا حرکت خورشید در آسمان، «حرکت ظاهری» نامیده می ­شود.

حرکت وضعی زمین.

ساعت واقعی بر مبنای موقعیت خورشید در آسمان است. از این رو حتی دو  شهر مجاور در یک کشور که روی یک نصف النهار قرار ندارند، ساعت ­های مختلفی دارند. بنابراین، در تعیین قرارهای ملاقات، زمان باز و بسته شدن اداره­ ها، مغازه ­ها و برنامۀ حرکت قطارها و هواپیماها مشکلات زیادی به وجود می­ آید.

کرۀ زمین برای آن که یک دور یا ۳۶۰ درجه به دور خود بچرخد، ۲۴ ساعت وقت لازم دارد. به همین دلیل محیط کرۀ زمین را به ۲۴ قاچ تقسیم می ­کنند.

چین در شرق و فرانسه در غرب کشور ایران قرار دارد برای مسافرت به شرق (چین) ساعت را جلو می ­کشند و برای مسافرت به غرب (فرانسه) ساعت را عقب می­ کشند.

زمین در همان هنگام که به دور محور خودش می ­چرخد به دور خورشید نیز گردش می­ کند یک دور کامل گردش زمین به دور خورشید، یک سال طول می­ کشد که به آن «حرکت انتقالی» می­ گویند.

مدت زمان واقعی یک دور کامل گردش زمین به دور خورشید ۳۶۵ روز و ۶ ساعت است اما در تقویم ­ها، سال را ۳۶۵ روزه در نظر می­ گیرند، که به آن «سال رسمی» می ­گویند که ۶ ساعت از سال خورشیدی کوتاه ­تر است. برای جبران این کسری، هر چهار سال یک بار، یک روز (ساعت 24=6 × ۴) به سال رسمی اضافه می ­کنند، این سال ۳۶۶ روزه را «سال کبیسه» می  ­نامند.

میانگین سرعت گردش زمین به دور خورشید، ۳۰ کیلومتر بر ثانیه است.

دقیقه ۶۰ = هر ساعت

 ثانیه ۶۰ = هر دقیقه

ثانیه ۳۶۰۰ = هر ساعت

میانگین سرعت گردش زمین به دور خورشید بر حسب ساعت:        کیلومتر در ساعت ۱۰۸۰۰۰ = ۳۰ × ۳۶۰۰

نتایج حرکت وضعی: اختلاف زمان در مناطق مختلف و پدید آمدن شب و روز

نتایج حرکت انتقالی: گردش سال­ ها و پیدایش فصل ­ها

محور قطب ها بر سطح مدار گردش انتقالی زمین، مایل است و به دلیل همین تمایل، زاویه تابش آفتاب در طول سال تغییر می ­کند، درازی شب و روز نامساوی  می ­شود و فصل­ های مختلف به وجود می ­آید.

در اول دی ماه، خورشید به مدار راس الجدی در نیمکرۀ جنوبی عمود می ­تابد. در نتیجه در نیمکرۀ شمالی اول دی ماه، کوتاه ­ترین روز سال است که به آن «انقلاب زمستانی» می ­گویند. در این روز، فصل زمستان آغاز می ­شود؛ در حالی که در همین زمان، در نیمکره جنوبی فصل تابستان آغاز شده است.

در اول تیر ماه، خورشید در نیمکره شمالی به مدار رأس السرطان است به طور عمود می ­تابد. در این هنگام که طولانی­ ترین روز سال در این نیمکره است و به آن «انقلاب تابستانی» می­ گویند، فصل تابستان آغاز می­ شود.

به روز اول بهار و اول پاییز که در آن، درازی روز و شب برابر می شود  (یعنی مسیری که منطقه روشن زمین می پیماید با مسیر منطقه تاریک، برابر است)، «اعتدالین» می گویند.

زمین در هر 24 ساعت یک بار به دور محور خود می چرخد ، که به آن حرکت وضعی می گویند .

پدید آمدن شب و روز–اختلاف ساعت .

ساعت واقعی مبنای آن موقعیت خورشید درآسمان است اما ساعت رسمی برای کل کشور ارزش یکسان دارد . در زندگی روزانه از ساعت رسمی استفاده می شود .

برای جلوگیری از ایجاد ناهماهنگی ها در پرواز هواپیماها، حرکت قطارها وکشتی و انواع مسافرت ها و کارهای اداری .

عقب. زیرا نصف النهار پاریس درغرب نصف النهار تهران است ودیرتر درمقابل خورشید قرار می گیرد.

جــلو. زیرا نصف النهار توکیو درشرق نصف النهار تهران است وزودتر درمقابل خورشید قرار می گیرد.

یک دور کامل زمین به گرد خورشید ، یکسال طول می کشد که به آن حرکت انتقالی می گویند .

مدار زمین بیضی شکل است و زمین با سرعت میانگین 30 کیلومتر در ثانیه این مسیر را می پیماید .

365 روز و 6 ساعت است .

سال 365 روزه ، سال رسمی است که 6 ساعت از سال خورشیدی کوتاه تر است . برای جبران کسری این 6 ساعت ، هر 4 سال یک روز به سال رسمی اضافه می شود. سال 366 روزه را سال کبیسه می نامند .